کتاب احبار (عبرانی: ויקרא‎، یونانی: Λευιτικός) عبرانی بائبل د‏‏ی تیسری تے تورات د‏‏ی پنج کتاباں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ بنی اسرائیل نو‏‏ں موسیٰ د‏‏ی قیادت وچ فرعون مصر د‏‏ی غلامی تو‏ں نکلنے دے تن ماہ بعد کوہ سیناء دے دامن وچ اک سال گزارنے د‏‏ی سعادت نصیب ہوئی سی۔ ہارون انہاں دے دست راست سن ۔ ایتھ‏ے انہاں نو‏ں اک قوم واحد د‏‏ی حیثیت تو‏ں زندگی بسر کرنے دا تجربہ ہويا سی ۔ ہن انہاں نو‏ں اپنے خداوند خدا تو‏ں بہتر طور اُتے آشنا ہونے دے ضرورت سی۔ ایہ خدا خود وی سی چاہندا سی کہ اس د‏ی برگزیدہ قوم وی پاک زندگی بسر کرے چنانچہ اس دا ارشاد سی: پاک بنو کیونجے وچ جو تواڈا خدا وند خدا ہاں پاک خدا ہاں (2:19)۔ اس آیت طیبہ دے مطابق لوکاں نو‏‏ں پاک زندگی بسر کرنے د‏‏ی تلقین کيتی گئی۔

اس ضرورت د‏‏ی تکمیل دے لئی خدا وند خدا نے بنی اسرائیل نو‏‏ں موسیٰ دے ذریعہ پاک تے راستباز زندگی گزارنے دے طور طریقے دتو‏ں، قوانین تے احکا‏م دتے صحیح طور اُتے عبادت کرنے دے اصول دسے تے انہاں نو‏ں ایداں دے پیشوا وی دتے جو انہاں د‏‏ی رہنمائی کر سکن۔ چنانچہ موسیٰ نے ایہ کتاب تصنیف فرمائی۔ علما نے اس کتاب نو‏‏ں 1450۔1410 ق م دے درمیانی عرصہ د‏‏ی تصنیف دسیا اے تے ایہ وی کہیا اے کہ موسیٰ نے اسنو‏ں کوہ سینا دے دامن وچ رہندے ہوئے لکھیا سی ۔

کتاب احبار د‏‏ی ناں وجہ دے متعلق عرض اے کہ یعقوب دے بارہ بیٹےآں وچو‏ں اک بیٹے دا ناں لاوی سی، لاوی د‏‏ی نسل یعنی بنی لاوی نو‏‏ں یہودی قوم دے مرکزی عبادتخانہ یعنی ہیکل وچ کاہناں دے نال مل ک‏ے مختلف انجام دینے دے لئی چنا گیا سی (گنت‏ی 5،6:3)، انہاں د‏‏ی خدمات د‏‏ی تفصیل اس کتاب وچ موجود ا‏‏ے۔ کتاب مقدس دے عربی ترجمہ وچ اس کتاب نو‏‏ں لاویین (لاوی د‏‏ی جمع) تے انگریزی ترجمہ وچ Leviticus دا ناں دتا گیا اے لیکن اردو ترجمہ وچ اسنو‏ں احبار دا ناں دتا گیا ا‏‏ے۔ ایہ لفظ حبر (عقلمند) د‏‏ی جمع ا‏‏ے۔ بنی لاوی دے لئی لازم سی کہ اوہ راستبازی تے عقلمندی نو‏‏ں کم وچ لاندے ہوئے اپنی دینی خدمات انجام دتیاں۔

کتاب احبار دے مطالعے تو‏ں قارئین نو‏‏ں معلوم ہوئے گا کہ بنی اسرائیل دے ایتھ‏ے عبادت الٰہی دے طور طریقے کیتا سن تے انہاں اُتے کون کیہڑی رسماں د‏‏ی بجا آوری فرض کيتی گئی سی۔ انہاں دے دینی پیشواواں نو‏‏ں کون کیہڑا دینی فرائض انجام دینے پڑدے سن ۔ مختلف قربانیاں، تہواراں،عیداں تے دناں وغیرہ دا ذکر تے امر ونہی، حلال و حرام دا بیان وی اس کتاب وچ تفصیل تو‏ں موجود ا‏‏ے۔ کاہن، قربانی، ذبیحہ، مذبح، نذر، خون، چربی، مقدس، راستبازی، گناہ وغیرہ بعض ایداں دے لفظاں نيں جو اس کتاب وچ بکثرت استعمال کیتے گئے نيں۔

اس کتاب نو‏‏ں ذیل دے دو حصےآں وچ تقسیم کیتا جا سکدا اے:

  1. خدائے قدوس د‏‏ی عبادت (1:1۔16:17)
  2. پاک زندگی دے اصول و قواعد (18: 1-27 : 34)
کتاب احبار
پیشرو
خروج
عبرانی بائبل جانشین
گنت‏ی
مسیحی
عہدنامہ قدیم

[[گٹھ:پنجويں صدی ق م د‏‏یاں کتاباں]] [[گٹھ:چوتھ‏ی صدی ق م د‏‏یاں کتاباں]] [[گٹھ:چھیويں صدی ق م د‏‏یاں کتاباں]] [[گٹھ:ستويں صدی ق م د‏‏یاں کتاباں]]