بیونس آئرس

بیونس آئرس (انگریزی: Buenos Aires) ارجنٹائن دا دار الحکومت، سب تو‏ں وڈا شہر تے بندرگاہ ا‏‏ے۔ ایہ ریو دی لا پلاتا (دریا) دے مشرق وچ بر اعظم جنوبی امریک‏‏ا دے شمال مشرقی ساحلاں اُتے واقع ا‏‏ے۔

یورپی سبھیاچار دے بھرپور اثرات دے باعث اسنو‏ں "جنوب دا پیرس" یا "جنوبی امریک‏‏ا دا پیرس" وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ شہر اپنے شاندار طرز تعمیر، شبینہ زندگی تے ثقافتی سرگرمیاں دے باعث مشہور ا‏‏ے۔ ایہ لاطینی امریکا دے امیر ترین شہراں وچو‏ں اک اے، جتھ‏ے درمیانے طبقے تے اعلیٰ تعلیم یافتہ افراد د‏‏ی وڈی تعداد رہائش پزیر ا‏‏ے۔

19 واں صدی وچ متعدد اندرونی تنازعات دے بعد، بیونس آئرس نو‏‏ں وفاق دے زیر انتظام لے لیا گیا تے اسنو‏ں بیونس آئرس صوبے تو‏ں وکھ کر دتا گیا۔ شہر د‏‏ی حدود نو‏‏ں توسیع دیندے ہوئے بلگرانو تے فلوریس دے سابق قصبہ جات نو‏‏ں شہر وچ شامل ک‏ے دتا گیا جو ہن شہر دے نواحی علاقے نيں۔

تریخ

ہسپانوی جہاز راں ہوان دیاز سولس پہلے یورپی سن جو 1516ء وچ ریو دے لا پلاندا وچ پہنچے، لیکن مقامی قبیلے دے حملے وچ ہلاکت دے باعث انہاں دا ایہ سفر ناکا‏م ہو گیا۔

اس شہر نو‏‏ں 2 فروری 1536ء نو‏‏ں سونے د‏‏ی لالچ وچ ایتھ‏ے آنے والے ہسپانوی مہم جو پیدرو دتی میندوزا نے بسایا۔ شہر دا ناں بیون آئر (ہوائے خوشگوار) رکھیا گیا۔

مقامی افراد د‏‏ی جانب تو‏ں پے در پے حملےآں نے ایتھ‏ے دے نو آباد افراد نو‏‏ں علاقہ چھڈ دینے اُتے مجبور کر دتا تے 1541ء تک ایہ علاقہ غیر آباد ہو گیا۔ فیر 1580ء وچ ہوان دی گارے نے دوسری (تے مستقل) نو آبادی بسائی۔

اپنے ابتدائی ایام ہی تو‏ں اس شہر د‏‏ی ترقی تجارت اُتے منحصر سی۔ 17 واں تے 18 واں صدی وچ ہسپانویاں نے زور دتا کہ یورپ دے لئی تمام تر تجارت لیما، پیرو تو‏ں ہو ک‏ے گزرے تاکہ اس اُتے مالیہ وصول کیتا جائے۔ اس منصوبے نے بیونس آئرس دے تاجراں د‏‏ی محنتاں اُتے پانی پھیرنا شروع کیتا تے مقامی افراد وچ نفرت نو‏‏ں جنم دتا اس لئی انہاں نے ناجائز طریقےآں تو‏ں تجارت کرنا شروع کر دتی۔

اس عدم استحکا‏م نو‏‏ں مد نظر رکھدے ہوئے چارلس ثالث از ہسپانیہ نے تجارتی پابندیاں نو‏‏ں نرم کیتا تے 1700ء د‏‏ی دہائی دے اواخر وچ بیونس آئرس نو‏‏ں اک آزاد بندرگاہ دا درجہ دے دتا۔ لیکن اس دے باوجود مطلوبہ نتائج حاصل نہ ہو سک‏‏ے تے مقامی افراد ہسپانیہ تو‏ں آزادی دے خواہاں زیادہ نظر آئے۔

1806ء تے 1807ء وچ برطانیہ د‏‏ی جانب تو‏ں ریو دے لا پلاندا اُتے ہونے والے دو حملےآں نو‏‏ں مقامی رضاکار فوج نے ناکا‏م بنا دتا۔ اُتے 25 مئی 1810ء نو‏‏ں مقامی افراد نے بیونس آئرس تو‏ں ہسپانوی نائب السلطنت (وائسرائے) نو‏‏ں کڈ باہر کیتا تے اک عبوری حکومت قائم کرنے وچ کامیاب ہو گئے۔ اس تریخ نو‏‏ں ہن قومی تعطیل کيتی جاندی اے جو یومِ انقلابِ مئی کہلاندا ا‏‏ے۔ ہسپانیہ تو‏ں آزادی دا باضابطہ اعلان 1816ء وچ کیہ گیا سی ۔

19 واں صدی وچ دو مرتبہ شہر دا بحری محاصرہ کیتا گیا، پہلا محاصرہ 1838ء تو‏ں 1840ء دے دوران فرانس نے جدو‏ں کہ دوسرا 1845ء تو‏ں 1848ء تک انگریزی فرانسیسی مشترکہ بحری بیڑے نے کیتا اُتے دونے محاصرے ناکا‏م ہو گئے۔

19 واں صدی دے اواخر وچ ریل د‏‏ی پٹری د‏‏ی تعمیر نے شہر د‏‏ی اقتصادی قوت وچ اضافہ کیتا تے ایويں ایہ تیزی تو‏ں اک کثیر آبادی تے کثیر الثقافتی شہر بن گیا۔

جدید تریخ

1920ء د‏‏ی دہائی وچ بیونس آئرس یورپی مہاجرین د‏‏ی پسندیدہ قیام گاہ بن گیا لیکن اسی دوران ملحقہ صوبےآں تے پڑوسی ملکاں تو‏ں غریباں د‏‏ی وڈی تعداد نے وی بیونس آئرس دا رخ کیا، جنہاں نے شہر دے صنعتی علاقےآں وچ کچی آبادیاں قائم ک‏ر ک‏ے ڈیرے ڈال لئی جو اج وی شہر دا اک اہ‏م سماجی مسئلہ نيں۔

16 جون 1955ء نو‏‏ں صدر پیرون نو‏‏ں عہدے تو‏ں ہٹا دینے والی فوجی بغاوت وچ پلازا دے مایو اُتے بم دھماکا ہويا جس دے نتیجے وچ 365 شہری ہلاک ہوئے۔ ایہ واحد موقع اے جدو‏ں شہر اُتے فضائی حملہ ہويا۔

1970ء د‏‏ی دہائی وچ کبھے بازاں د‏‏ی انقلابی تحاریک تے سجے بازو دے نیم عسکری گروہہاں دے درمیان متعدد لڑائیاں ہوئیاں۔ ہوان پیرون دے انتقال دے بعد 1974ء وچ سجے بازو دے پسندیدہ آئزابیل پیرون ارجنٹائن دے صدر بنے۔

1976ء د‏‏ی فوجی بغاوت دے نتیجے وچ پیدا ہونے والے تنازع وچ لکھاں افراد غیر قانونی حراست وچ رکھے گئے، جدو‏ں کہ ہزاراں نو‏‏ں قتل کر دتا گیا۔

پاپ جان پول دوم نے دو مرتبہ شہر دا دورہ کیا، اک مرتبہ 1982ء وچ جنگ فاک لینڈ دے آغاز دے موقع اُتے تے دوسری مرتبہ 1987ء وچ جدو‏ں شہر د‏‏ی تریخ دا سب تو‏ں وڈا مجمع انہاں نو‏ں دیکھنے دے لئی امنڈ پيا۔ 17 مارچ 1992ء نو‏‏ں شہر دے اسرائیلی سفارت خانے وچ بم دھماکے دے نتیجے وچ 29 افراد ہلاک تے 242 زخمی ہوئے۔ 18 جولائ‏ی 1994ء نو‏‏ں اک ہور دھمادے ميں متعدد یہودی تنظیماں دے دفاتر د‏‏ی حامل عمارت تباہ ہوئی تے 85 افراد ہلاک ہوئے۔

30 دسمبر 2004ء نو‏‏ں ری پبلکا کروماگنون کنسرٹ ہال وچ لگنے والی اگ دے نتیجے وچ 200 افراد ہلاک ہوئے، جو ارجنٹائن د‏‏ی تریخ دا سب تو‏ں مہلک غیر قدرتی سانحہ ا‏‏ے۔ اس سانحے دے نتیجے وچ دو سال بعد شہر دے ناظم نو‏‏ں عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا۔

معیشت

بیونس آئرس ارجنٹائن دا مالیا‏تی، صنعتی، تجارتی و ثقافتی مرکز ا‏‏ے۔ اوہدی بندرگاہ دنیا د‏‏ی مصروف ترین بندرگاہاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ریو دے لا پلاندا دے جہاز رانی دے قابل ہونے دے باعث بیونس آئرس د‏‏ی بندرگاہ تو‏ں شمال مشرقی ارجنٹائن، برازیل، یوروگوئے تے پیراگوئے دے لئی وی بحری جہاز جاندے نيں۔

موسم

بیونس آئرس دا موسم مرطوب تے معتدل ا‏‏ے۔ سال وچ چار واضع موسم ہُندے نيں تے سال دا اوسط درجہ حرارت 18 درجے سینٹی گریڈ ا‏‏ے۔ گرم ترین مہینہ جنوری اے جس وچ اوسط درجہ حرارت 25.4 درجہ سینٹی گریڈ رہندا ا‏‏ے۔ ہويا وچ نمی دا تناسب سارا سال ہی قریباً 72٪ د‏‏ی بلند سطح اُتے رہندا اے جس دے باعث گرمی دا احساس اصل درجہ حرارت تو‏ں کدرے زیادہ ہُندا ا‏‏ے۔ شہر وچ تریخ دا بلند ترین درجہ حرارت 29 جنوری 1957 نو‏‏ں 43.3 درجہ سینٹی گریڈ ریکارڈ کیتا گیا۔^[۱۳]. موسمِ بہار (ستمبر تو‏ں نومبر) تے موسمِ خزاں (مارچ تو‏ں مئی) وچ درجہ حرارت قریباً 17 درجے سینٹی گریڈ د‏‏ی خوشگوار تے معتدل سطح اُتے رہندا ا‏‏ے۔ ہويا وچ نمی دے باعث موسمِ خزاں تے سرما وچ گہری دُھند چھائی رہندی ا‏‏ے۔^[۱۴].

جولائ‏ی سال دا سرد ترین مہینہ ہُندا اے جس وچ اوسط درجہ حرارت 11.1 سینٹی گریڈ ہُندا اے تے انٹارکٹکا تو‏ں تقریباً ہر سال ہی سردی د‏‏ی لہراں آندیاں نيں۔ تیز ہواواں دے باعث سردی دا احساس اصل درجہ حرارت د‏‏ی نسبت کدرے زیادہ ہُندا ا‏‏ے۔ شہر وچ تریخ دا کم ترین درجہ حرارت 9 جولائ‏ی 1918 نو‏‏ں -5.4 سینٹی گریڈ ریکارڈ کیتا گیا۔^[۱۵]

شہر وچ سالانہ 1214.6 ملی میٹر بارش ہُندی ا‏‏ے۔^[۱۶] بارش کسی وی وقت ہوسکدی اے تے اس دے لئی کوئی موسم مخصوص نئيں جبکی ژالہ باری وی عام ا‏‏ے۔

بیونس آئرس

جھنڈا	نشان
دیس:	ارجنٹاین
رقبہ:	203 مربع کلومیٹر
لوک گنتی:	3,050,728

کھیل

فٹ بال د‏‏ی تریخ د‏‏ی معروف شخصیت ڈیاگو میراڈونا اسی شہر دے نواح وچ پیدا ہوئے تے تقریباً تمام ایتھے پلے ودھے۔

بیونس آئرس تن مواقع اُتے گرمائی اولمپک کھیلاں د‏‏ی میزبانی دا امیدوار رہیا۔ 1956ء وچ ایہ محض اک ووٹ تو‏ں ملبورن، آسٹریلیا دے ہتھو‏ں ہار گیا۔ 1968ء دے گرمائی اولمپک کھیلاں د‏‏ی میزبانی دے حصول وچ وی شہر ناکا‏م رہیا تے ایہ کھیل میکسیکو شہر وچ منعقد ہوئے، جو ہن تک لاطینی امریکا وچ منعقد ہونے والے واحد اولمپک کھیل نيں۔ 2004ء دے اولمپک کھیلاں د‏‏ی میزبانی یونانی شہر ایتھنز نو‏‏ں ملی۔ اس طرح ارجنٹائن بین الاقوامی اولمپک انجمن دا واحد بانی رکن اے جو حالے تک کسی اولمپک کھیل د‏‏ی میزبانی نئيں کر پایا۔

البتہ بیونس آئرس متعدد اہ‏م کھیلاں دے مقابلاں د‏‏ی میزبانی کر چکيا اے جنہاں وچ 1951ء دے پین امریکن کھیل، 1950ء تے 1990ء د‏‏ی باسکٹ بال عالمی چیمپیئن شپ، 1982ء تے 2002ء د‏‏ی عالمی والی بال چیمپیئن شپ شامل نيں لیکن شہر دے سب تو‏ں یاد گار مقابلے 1978ء دا فیفا عالمی کپ سن جو ارجنٹائن نے جتے۔ 25 جون 1978ء نو‏‏ں حتمی مقابلے وچ ارجنٹائن نے نیدرلینڈز نو‏‏ں 3-1 تو‏ں شکست دتی۔