بوآ:یہودیت
ترمیم
بوآ بوآ:یہودیتیہودیت توحیدی تے ابراہیمی ادیان وچوں اک دين اے جس دے تابعين اسلام وچ قومِ نبی موسیٰ يا بنی اسرائيل کہلاندے ہيں مگر تاريخی مطالعہ ميں ایہ دونے ناں اس عصر تے اس قوم دے لئے منتخب نيں جس دا تورات دے جز کتاب خروج (Exodus) وچ ذكر اے۔ اس دے مطابق بنی اسرائيل ناں فرعون دی غلامی توں نبی موسیٰ نے آزاد كيتا تے بحيرہ احمر پار كر دے جزيرہ نمائے سینا لے آئے۔حالانکہ یہودیت وچ كئی فقہ شامل نيں، سب اس گل اُتے متفق نيں کہ دين دی بنياد بيشک نبی موسیٰ نے ركھی، مگر دين دا دارومدار تورات تے تلمود دے مطالعہ اُتے اے، نہ كہ كسی ايک شخصیت دی پیروی کرنے اُتے ۔ 2006ء دے اواخر تک دنيا وچ یہودیاں دی تعداد 14 ملين سی۔ اس وقت اسرائيل یہودی اکثریت والا واحد ملک اے جتھے اُنہاں نوں حقِ خود اراديت پوری طرح حاصل اے ۔یہودی عقائد دی بنیاد خدا دی وحدانیت تے بنی اسرائیل دی فضیلت اے۔ ترمیم
موسیٰموسیٰ ابراہیمی مذاہب دے پیغمبر نيں۔ عبرانی بائبل دے مطابق، موسیٰ اک مصری شہزادے سن جو بعد وچ مذہبی رہنما تے شارع رہنما بن گئے۔جنہاں نے توریت تالیف کيتی سی یا جنہاں نوں جنت توں توریت دا حصول ہويا۔ انہاں نوں موشی ریبنو (מֹשֶׁה רַבֵּנוּ، لغوی معنی: "موسیٰ ساڈے استاد") وی کہیا جاندا اے، یہودیت وچ انہاں نوں سب توں اہم پیغمبر تصور کيتا جاندا اے۔ اس دے علاوہ انہاں نوں مسیحیت، اسلام تے بہائیت دے نال نال دوسرے ابراہیمی مذاہب وچ وی اہم پیغمبر سمجھیا جاندا اے۔کتاب خروج دے مطابق، موسیٰ اک ایداں دے وقت وچ پیدا ہويا سی جدوں اس دی قوم بنی اسرائیل نوں اک اقليتی غلام بنا کے رکھیا ہويا تھا،جنہاں دی تعداد وچ اضافہ ہورہیا سی تے فرعون فکر مند سی کہ اوہ لوک مصر دے دشمناں دے نال اتحاد نہ کرلاں۔جداں فرعون نے حکم دتا کہ تمام نوزائیدہ عبرانی لڑکےآں نوں ہلاک کيتا جائے تاکہ بنی اسرائیل دی آبادی کم ہوسکے۔ تاں موسیٰ' عبرانی دی ماں، یوکابد نے خفیہ طور اُتے چھپا دتا۔ جس لقیط(لاوارث بچہ) نوں فرعون دی بیٹی (مدراش وچ جس دی نشاندہی ملکہ بتیاہ دے ناں توں ہوئی) نے اپنا لیا سی جو اسنوں دریائے نیل توں ملیا سی تے اوہ مصری شاہی خاندان دے نال پلے ودھے۔ موسیٰ بعد وچ اک غلام دے مالک نوں قتل کر کے بحیرہ احمر دے پار مدیان فرار ہوگئے سن (کیونجے اس مالک نے اک عبرانی شخص نوں مار رہیا تھا)، مدیان وچ انہاں نوں رب دے فرشتے دا سامنا کرنا پيا تھا۔جس نے حورب پہاڑ وچ جلدی ہوئی جھاڑی اُتے موسیٰ توں گل کيتی (جس نوں انہاں نے خدا دا پہاڑ کہیا)۔خدا نے موسیٰ نوں دوبارہ مصر بھیجیا تاکہ اوہ بنی اسرائیلیاں نوں غلامی توں نجات دلایا سکے تے انہاں دی آزادی دا مطالبہ کرے۔ مگر موسیٰ نے کہیا کہ اوہ صاف صاف بول نئيں سکدا تے رُک رُک دے بولدا اے تے نہ ہی اچھے لفظاں ادا کرسکدا اے ۔فیر خدا نے ہارون موسیٰ دے بھائی نوں اس دی جگہ گل کرنے نوں کہیا۔ مصری آفتاں دے بعد، موسیٰ نے بنی اسرائیلیاں دے مصر توں خروج تے بحیرہ احمر عبور کرنے وچ قیادت کيتی۔ اس دے بعد اوہ لوک جبل موسیٰ وچ آباد ہوئے۔ جتھے موسیٰ نوں دس احکام موصول ہوئے۔ 40 سال صحرا وچ بھٹکنے دے بعد جبل نیبو وچ میدان تیہ اُتے موسیٰ انتقال کرگئے۔ ترمیم
منتخب شخصیت
موسیٰ بن میمون (1135ء یا 1138ء – 12 دسمبر 1204ء) (عبرانی: משה בן מימון، تلفظ: موشیہ بن میمون) بارہويں صدی دے مشہور یہودی حاخام، فلسفی، طبیب تے تورات دے عالم سن ـ انہاں نوں رامبام وی کہیا جاندا اے، جو انہاں دے عبرانی ناں دی مختصر شکل اے ـموسیٰ بن میمون ہی اوہ بیکالین یہودی فلسفی جس نے "الجھن دا راه نما" ("Guide of the Perplexed") لکھیا سی ۔ موسیٰ بن میمون 1135عیسوی وچ تے دوسری روایت دے مطابق 30 مارچ 1138 نوں قرطبہ ، سپین وچ پیدا ہوئے۔اُنہاں دا پیدائشی ناں موسى ابن ميمون اے ۔یونانی تے مسلم فلسفہ دی تعلیم حاصل کرنے دے نال نال انہاں نے اپنے والد توں تورات دی تعلیم وی لی ـ جدوں المغرب توں الموحدون دی افواج اندلس نوں فتح کرنے آئیاں تاں انہاں دا خاندان فرار ہوئے گیا تے موسی بن میمون فاس وچ آ پہنچے جتھے اُتے انہاں نے دنیاوی تعلیمات وی حاصل کيتیاں ـ کچھ عرصہ فلسطین وچ گزارنے دے بعد اوہ فسطاط پہنچے جتھے انہاں نے سلطان صلاح الدین ایوبی دے طبیب دا فرض انجام دیاـ۔موسى ابن ميمون ناں ايک عظيم یہودی فلسفی،ڈاکٹر، راہب ، مذہبی سکالر ، ریاضی ، فلکیات ، تے دوا دے فن اُتے مبصر دے طور اُتے جانیا جاندا اے اس دا اثر صدیاں تے ثقافتاں اُتے پھیلا ہويا اے .وه سپین وچ پیدا ہوئے سن تے اپنے والد توں تعلیم حاصل كى جواک یہودی جج تها وه قاہرہ وچ جا بسے ، تے مصر دے دو وزرا صلاح الدين اورمحمد فاضل کےسركارى معالج بن گئے تے یہودی معاشرہ دے چیف ربی بھى۔ اپنى كتاب (Guide of the Perplexed) وچ اوہ فلسفیانہ دلیل دا استعمال کردا اے کہ بائبل تے یہودی عقيده ارسطو كى سوچ توں متنازع نئيں اے . موسى بن ميمون دے ایمان دے تیرہ اصول (Thirteen Principles of Faith) یہودی عبادت گاہاں وچ ہن تک پڑھی جاندے نيں انہاں دا لقب ، رامبام، راہب موشے بن ميمون دا مخفف اے عالم انہاں دے سال پیدائش اُتے متفق نئيں نيں اوہ کثیر زبانی سن ،تے انہاں دی تحقیق زیادہ عربی وچ اے برکلن ، نیویارک ، سان فرانسسکو تے مونٹریال دے ہسپتال اس دے ناں اُتے نيں۔ ترمیم
مصادر ویب سائٹترمیم
گٹھاںترمیم
یہودی موضوعاتترمیم
متعلقہ بوہےترمیم
تسيں کیہ کيہ کر سکدے اوترمیم
ویکیمیڈیا منصوبہ جات وچ |