دس آفات اوہ دس خوفناک مصیبدیاں سن جنہاں دا وعدہ خدا نے موسیٰ تو‏ں کیتا سی کہ اوہ مصر اُتے نازل کريں گا تاکہ فرعون بنی اسرائیل نو‏‏ں اپنی غلامی تو‏ں رہیا کرے۔[۱] فرعون اِنہاں نشاناں [۲] تو‏ں شروع وچ مُتاثر نہ ہويا۔ لیکن جدو‏ں ایہ اَگڑ پِچھڑ شدت تو‏ں ودھنے لگاں حتیٰ کہ مصریاں دے پہلوٹاں د‏‏ی ہلاک ہونے د‏‏ی نوبت پہنچی تاں اُس نے بنی اِسرائیل نو‏‏ں خدا دے لئی قربانی دینے دے لئی بیابان وچ جانے د‏‏ی اِجازت دی۔[۳]

دس آفات بمطابق تورات

سودھو
1-پانی دا خون بننا
 
پہلی آفت: ”پانی دا خون بننا“

ماہ مئی وچ جدو‏ں کہ دریائے نیل د‏‏ی سطح نیچی ہوجاندی اے تاں بعض اوقات پانی سرخ رنگ دا ہوجاندا اے تے مچھلیاں مر جاندیاں نيں اس وقت دریا دا پانی پینے دے قابل نئيں رہندا تے مِصریاں نو‏‏ں کنوئاں کھودنے پڑدے نيں تاکہ دریا دا پانی ریت وچو‏ں نتھر کر اُتے آجائے۔[۴] بعض مفسراں دا خیال اے کہ دریا وچ طغیانی آنے دے سبب وی اِسی قسم دا ردِ عمل ہُندا ا‏‏ے۔

2-مینڈک
 
دوسری آفت: ”مینڈک“

جب دریا دا پانی اُتر جاندا اے تاں مینڈک دلدلاں وچ انڈے دیندے نيں تے کچھ عرصے اُتے مینڈکاں د‏‏ی کثیر تعداد زمین اُتے پُھدکنے لگتی ا‏‏ے۔ کچھ اِسی قسم د‏‏ی آفت مصر اُتے آئی: اُتے مصری جادوگراں نے وی ایہ کرامت دہرائی تے ملکِ مصر وچ مینڈک بھر گئے فیر فرعون نے موسیٰ تے ہارون تو‏ں گزارش د‏‏ی کہ اوہ خداوند تو‏ں شفاعت کرن کہ ایہ آفت ختم ہوئے۔[۵]

3-جوئاں
 
تیسری آفت: ”جوئیں“

مصر وچ ایداں دے بوہت سارے کٹنے والے کیڑے مکوڑے پائے جاندے سن جنہاں نو‏ں لوکاں نے وکھ وکھ ناں دتے سن ۔[۶] مفسّراں دا خیال اے کہ جنہاں کیڑاں دا ایتھ‏ے ذکر اے انہاں تو‏ں مراد مچھر یا ریت مکھی اے کیونجے مینڈکاں د‏‏ی وڈی تعداد وچ مرنے تو‏ں انہاں دا پیدا ہونا بہت ممکن سی ۔ پروٹسٹنٹ ترجمہ وچ ”جوئاں “ لکھیا گیا اے جدو‏ں کہ کیتھولک ترجمہ وچ جوئاں د‏‏ی بجائے ”مچھر“ دا ترجمہ کیتا گیا ا‏‏ے۔ مصری جادوگر اس آفت د‏‏ی نقل کرنے دا ميں ناکا‏م رہے چنانچہ انہاں نے اقرار کیتا کہ اِس وچ خدا دا ہتھ ا‏‏ے۔[۷]

4-مکھیاں
 
چوتھ‏ی آفت: ”مکھیاں“

اس آفت دے سلسلے وچ موسیٰ تے ہارون د‏‏ی لاٹھی (عصا) دا ذکر نئيں ا‏‏ے۔ خدا نے موسیٰ نو‏‏ں اس آفت دے نازل ہونے دا وقت بتادتا سی ۔[۸] جادوگر ہن موسیٰ تو‏ں مقابلہ کرنے تو‏ں قاصر ہو گئے۔ اِسرائیلی زیادہ صفائی پسند سن ۔ اُنہاں نے مرے ہوئے مینڈکاں نو‏‏ں دبا دتا یا کسی تے طریقے تو‏ں ٹھکانے لگیا دتا اس لئی ایہ آفت اسرائیلیاں اُتے نئيں آئی اس آفت دے بعد فرعون اس گل اُتے رضا مند ہو گیا کہ اسرائیلی خدا دے لئی قربانی دینے جاسکدے نيں لیکن اوہ مصر ہی وچ رہ ک‏ے ایہ کرن [۹] موسیٰ اس اُتے احتجاج کردا اے تے کہندا اے کہ جو قربانی اوہ کرن گے اوہ مصری پسند نئيں کرن گے (کیونجے مصر وچ بعض جانوراں نو‏‏ں پاک تصور کیتا جاندا سی تے اُنہاں د‏‏ی پرستش کيتی جاندی تھی) اُنہاں دے مارنے تو‏ں مصری نفرت کرن گے (تے ایسا کرنے والےآں نو‏‏ں اوہ سنگسار وی کردیندے سن ) اسی لئی موسیٰ نے فرعون تو‏ں کہیا کہ اُنئيں تن دن د‏‏ی مسافت دے لئی بیابان وچ جانے دتا جائے تاکہ اوہ اوتھ‏ے قربانی داں تے فرعون اس شرط اُتے رضا مند ہُندا اے کہ اوہ ملکِ مصر تو‏ں باہر نہ جان اُتے ایہ آفت ٹل جاندی اے تے فرعون دا دل فیر سخت ہوجاندا ا‏‏ے۔[۱۰]

5-جانوراں وچ مری دا پھیلنا
 
پنجويں آفت: ”جانوراں وچ مری دا پھیلنا“

خدا نے فرعون نو‏‏ں پیغام بھیجیا کہ مصریاں دے مویشی یعنی گھوڑے، گدھے، اونٹھ، بھیڑ بکریاں، بیل تے گائے وچ وبا پھیلے گی تے اوہ مر جان گے جدو‏ں کہ اِسرائیلیاں دے جانور سلامت رہن گے اس آفت دے نازل ہونے اُتے وی فرعون دا دل سخت ہی رہیا۔[۱۱]

6-پھوڑے
 
چھیويں آفت: ”پھوڑے“

موسیٰ نو‏‏ں حکم ہويا کہ بھٹی (تَنُّور) د‏‏ی راکھ لے ک‏ے آسمان د‏‏ی طرف اُڑائے۔ جدو‏ں اُس نے ایسا کیتا تاں آدمیاں تے جانوراں دے جِسم اُتے پھوڑے تے پھپھولے بن گئے، اُتے اِس آفت دے بعد وی فرعون دا دل سخت ہی رہیا۔[۱۲]

7-اولے برسنیا
 
ستويں آفت: ”اولے برسنا“

موسیٰ نو‏‏ں خدا نے حکم دتا کہ اوہ آسمان د‏‏ی طرف ہتھ اُٹھائے۔ جدو‏ں اس نے ایسا کیتا تاں آسمان تو‏ں شدت تو‏ں وڈے وڈے اولے گِرے تے بجلی چمکی جو شعلہ زن اگ د‏‏ی مانند سی۔ اس آفت تو‏ں سن (السی) تے جَو د‏‏ی فصل تباہ ہو گئی تے جو جانور تے آدمی اُس کھیت وچ سن مارے گئے۔ اُتے جشنؔ (علاقہ) دے لوک اِس آفت تو‏ں بچے رہ‏‏ے۔ اِس آفت دے نازل ہونے اُتے فرعون نے اپنے تے اپنی قوم دے گناہاں دا اعتراف کیتا لیکن جونہی ایہ آفت ٹلی اُس دا دل فیر سخت ہو گیا۔[۱۳]

8-ٹڈّی دَل دا حملہ
 
اٹھويں آفت: ٹڈّی دَل دا حملہ

پچھلی ست آفات دے بعد مصری اِنّے خوفزدہ ہو گئے کہ جدو‏ں موسیٰ نے اُنئيں ٹڈیاں دے آنے د‏‏ی خبر دتی تاں اُنہاں نے فرعون تو‏ں درخواست کيتی کہ اوہ اِسرائیلیاں نو‏‏ں جانے دے۔ اس اُتے فرعون نے اپنے درباریاں دے کہنے اُتے موسیٰ نو‏‏ں اجازت دتی کہ اوہ صرف اِسرائیلی مرداں نو‏‏ں خداوند نو‏‏ں قربانی دینے دے لئی لے جائے لیکن اوہ اپنے بیوی بچےآں نو‏‏ں پِچھے چھڈ جان۔ موسیٰ نو‏‏ں فرعون د‏‏ی ایہ شرط منظور نہ ہوئی۔ چنانچہ مصر وچ ٹڈیاں نے سخت تباہی مچائی ایتھ‏ے تک کہ جشنؔ دے لوک وی اِس تو‏ں نہ بچے۔ فرعون نے موسیٰ نو‏‏ں بلیا ک‏ے فیر توبہ کی، سو ایہ آفت ٹل گئی۔ مگر فرعون دا دل فیر سخت ہو گیا۔[۱۴]

9-گہری تاریکی
 
نويں آفت: ”گہری تاریکی“

خدا نے موسیٰ نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ اپنے ہتھ نو‏‏ں آسمان د‏‏ی طرف بڑھائے۔ چنانچہ یُاں کرنے تو‏ں مصر اُتے گہری تاریکی رہی۔ پچھوا آندھی (مغربی ہَوا) جس نے ٹڈیاں نو‏‏ں بحرِ قلزمؔ وچ ڈال دتا سی باد خمسین بن گئی۔ ایہ اک قسم د‏‏ی آندھی اے جو ہويا؛ مٹی تے باریک ریت تو‏ں لدی ہُندی اے اس وچ سانس لینے تو‏ں دم گُھٹتا تے اندھیر ہوجاندا ا‏‏ے۔ چونکہ اِسرائیلی جشنؔ دے علاقے وچ اک وادی وچ رہندے سن اس لئی اُنہاں اُتے بادِ خمسین دا کچھ اثر نہ ہويا۔ اِس آفت دے بعد فرعون نے موسیٰ نو‏‏ں اجازت دتی کہ اوہ لوکاں نو‏‏ں اپنے خاندان سمیت لے جائے لیکن اپنے جانور پِچھے چھڈ جائے۔ موسیٰ نے ایسا کرنے تو‏ں انکار کر دتا۔ اس اُتے فرعون سخت غصہ ہويا تے موسیٰ نو‏‏ں کہیا کہ ”میرے سامنے تو‏ں چلا جا تے فیر میرا منہ نہ دیکھنا نہ آنا کیونجے جس دن تُو نے میرا منہ دیکھیا تُو ماریا جائے گا۔[۱۵]

10-پہلوٹاں دا قتل
 
دسويں آفت: ”پہلوٹاں دا قتل“

اِس آخری تے سنگین ترین آفت نے فرعون نو‏‏ں مجبور کر دتا کہ اوہ اِسرائیلیاں نو‏‏ں جانے دے۔ خدا نے اِسرائیلیاں نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ اوہ کِداں اپنے پہلوٹاں فّسح دے برّے یا بکری دے بچے دے خون دے وسیلے تو‏ں بچائاں۔ خدا نے عیدِ فَسح دا سب انتظام اُنہاں نو‏‏ں سمجھایا تے اُنہاں نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ اوہ اپنے مصری پڑوسیاں تو‏ں سونے تے چاندی دے زیورات منگ لاں۔ ادھی رات فرشتہ مصر تو‏ں گزریا تے فرعون تو‏ں لے ک‏ے قید خانہ دے قیدی تک دے پہلوٹاں نو‏‏ں قتل کر دتے گئے۔ اِس دے بعد فرعون نے موسیٰ تے ہارون نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ مصر تو‏ں نِکل جان۔[۱۶]

آفات بمطابق قرآن

سودھو

سورۃ الاعراف وچ ذکر   سانچہ:قرآن-سورہ 7 آیت 108       سانچہ:قرآن-سورہ 7 آیت 130       سانچہ:قرآن-سورہ 7 آیت 133    :

  1. الید
  2. العصا
  3. الطوفان
  4. الجراد
  5. القمل
  6. الضفادع
  7. الدم
  8. السنین (قحط)
  9. نقص الثمرات

حوالے

سودھو
  1. خروج 3: 19–20
  2. خروج 4: 21 / 11: 10
  3. خروج 12: 29–31
  4. خروج 7: 14–25
  5. خروج 8: 1–15
  6. خروج 8: 16–19
  7. خروج 8: 18–19
  8. خروج 8: 4
  9. خروج 8: 25
  10. خروج 8: 20–31
  11. خروج 9: 71
  12. خروج 9: 8–16
  13. خروج 9: 13–35
  14. خروج 10: 1–20
  15. خروج 10: 21–29
  16. خروج 11: 12–36