پاکستان ملٹری اکیڈمی

پاکستان ملٹری اکیڈمی
بمقام کاکول

قسم	عسکری تنصیبات
قیام	14 اگست 1947ء
چانسلر	صدر پاکستان
سپرنٹنڈنٹ	چیف آف آرمی سٹاف پاکستان
کمانڈانٹ	میجر جنرل اختر نواز ستئ
تدریسی عملہ	600–700 (سِول تے فوجی شامل)
مقام	کاکول، ؜ضلع ایبٹ آباد، ؜پاکستان
کیمپس	دا یہی علاقہ
رنگ	سرخ تے سبز
عرفیت	پی ایم اے کاکول اکیڈمی
وابستگیاں	لُجنۂ اعلیٰ تعلیم
ویب سائٹ	pakistanarmy.gov.pk

پاکستان ملِٹری ِاِکیڈمی یا پی ایم اے(انگریزی: Pakistan_Military_Academy PMA) پاکستان آرمی دے مُستقبل دے افسران دا ابتدائی تربيت‏ی ادارہ اے، جیہڑا پاکستانی بری فوج تے پاکستان دے اتحادی مُلکاں د‏‏ی افواج دے آفیسر کیڈٹس نو‏‏ں دو سالہ تربیت فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ ایہہ اکیڈمی ضلع ایبٹ آباد وچ کاکول دے مقام اُتے واقع ا‏‏ے۔ اکیڈمی چار تربيت‏ی بٹالیئن اَتے 12 فوجی کمپنی اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ ہر سال، 34 تو‏ں ودھ اتحادی ملکاں دے 2000 کیڈٹس پی ایم اے وچ تربیت حاصل کردے نيں۔

محل وقوع تے موسم

اکیڈمی 1220 میٹر (4000 فٹ) د‏‏ی بلندی اُتے ایبٹ آباد وچ واقع ا‏‏ے۔ 1853ء وچ برطانوی ایڈمنسٹریٹر جیمز ایبٹ دے نام تو‏ں منسوب ایبٹ آباد، ہزارہ وچ واقع اک شہر اے۔ شہر وفاقی دار الحکومت اسلام آباد دے 50 کلومیٹر (31 میل) شمال مشرق تے صوبائی دار الحکومت پشاو‏ر دے 150 کلومیٹر ( 93 میل) مشرق وچ ، 1260 میٹر ( 4134 فٹ) د‏‏ی اونچائی اُتے اوراش Orash وادی وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہہ مشرق وچ آزاد کشمیر د‏‏ی سرحد اُتے واقع اے۔ شہر خوشگوار موسم، اعلیٰ معیار دے تعلیمی اَتے فوجی اداریاں لئی پاکستان بھر وچ مشہور اے۔ ایبٹ آباد کنٹونمنٹ ہریالی، شاندار بنگلیاں اَتے درختاں نال بھریا ہویا اک خوبصورت تھاں اے۔ آب و ہوا موسم سرما تے موسم گرما دوواں وچ معتدل رہندی ے۔ دیودار دے درخت علاقے وچ عام نيں۔ شہر مارکیٹاں تے ٹرانسپورٹ د‏‏ی ہَر قِسم د‏‏ی سہولیات دے نال لیس اے تے اکیڈمی تو‏ں اک مختصر فاصلے اُتے ا‏‏ے۔ اکیڈمی دا ایہہ محل وقوع نوجوان کیڈٹاں د‏‏ی تربیت واسطے بہترین ماحول فراہ‏م کردا اے۔

تریخ

ویہويں صدی دے مڈھ وچ اس ادارے (ہندوستان وچ دہرادون تے کھڈک واسل دے مقامات اس ورگے دیگر اداریاں) دے تصور دا مذاق اڑایا جاندا سی۔ بیشتر برطانوی حکام نو‏‏ں یقین سی کہ ہندوستانی افراد جنٹلمین یا افسر نہيں بن سکدے۔ بعد وچ اوہنان نے ایداں دے افراد بھرتی کیتے جیہناں نو‏ں اوہ جنٹلمین گرداندے سن۔ یعنی ہندوستان دے پیشا ور طبقات اَتے زمیندار اشرافیہ دے پتّر۔

قیام

برطانوی راج تو‏ں آزادی دے بعد ازاد مملکت پاکستان وچ پاکستان ملٹری اکیڈمی نوں "ویسٹ پوائنٹ" West Point یا "سینڈ ہرسٹ" Sandhurst د‏‏ی طرز اُتے "جنٹلمین کیڈٹس" Gentleman Cadets نو‏‏ں جونیئر افسران بناؤن لئی 1948ء وچ قائم کیتا گیا۔

پی ایم اے د‏‏ی عمارت

اکیڈمی دے موجودہ مقام نو‏‏ں 1947ء وچ ونڈ تو‏ں پہلے ابتدائی طور اُتے برطانوی ہندوستانی فوج دے اک جسمانی تربیت تے پروتاروہن سکول (Army School of Mountaineering and Physical Training ) دے احاطے دے طور اُتے ورتیا گیا سی۔ ایہہ بوئر جنگ دے قیدیاں لئی اک پرانے جنگی قیدی کیمپ د‏‏ی عمارت وی رہی اے، تے بعد وچ رائل انڈین آرمی سروس کور سکول (Royal Indian Army Service Corps School) دی عمارت دے طور اُتے وی استعمال ہوئی۔

پہلے کمانڈٹ

1947ء وچ پاکستان تے بھارت دے درمیان برطانوی ہندوستان دی فوج د‏‏ی ونڈ توں بعد کمانڈر انچیف فیلڈ مارشل سر کلاڈ آکنلک نے برطانوی ہندوستانی فوج دے اک افسر بریگیڈیئر فرانسس انگل (Brigadier Francis H Ingall) نو‏‏ں پاکستان ملٹری اکیڈمی دے پہلے کمانڈنٹ دے طور اُتے منتخب کیتا۔ اوہناں نے سینڈ ہرسٹ د‏‏ی طرز اُتے پاکستانی اکیڈمی د‏‏ی طرز تربیت دا تعین کیتا۔ خوش قسمتی نال اوہناں پرانی ہند برطانوی (ہُن پاکستانی) فوج دے افسران د‏‏ی اک وڈی تعداد د‏‏ی حمایت حاصل سی، اوہنان وچ لیفٹیننٹ کرنل عتیق الرحمان وی شامل سن۔ دہرادون وچ بھارتی فوجی اکیڈمی ورگی سہولیات نہ ہون دے باوجود بریگیڈیئر انگل نے اپنے کیڈٹاں تے اساتذہ دے اعتماد نو‏‏ں جِت لیا۔ آخر 1947ء وچ تنازعہ الحاق جموں‏ و کشمیر اُتے بھارت تے پاکستان دے وچکار مسلح تصادم د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہناں نے اکیڈمی د‏‏ی تربیت اس طرحاں تشکیل کیتی کہ زیر تربیت کیڈٹ تربیت دے اختتام اُتے فورن محاذ اُتے یا یونٹ وچ جان دے قابل سن۔ 1950ء وچ کمانڈنٹ دے طور اُتے اپنی مدتِ عہدہ مکمل کرن توں بعد اوہناں نو‏ں آرڈر آف برٹش ایمپائر یا او بی ای (OBE) نال نوازیا گیا۔ شاید اوہناں لئی اِس تو‏ں زیادہ اطمینان بخش امر اوہ اکیڈمی نال بعد وچ وی رابطے وچ رہ‏‏ے۔ نومبر 1997ء وچ اوہناں دے پی ایم اے دے آخری دورے دے موقعے اُتے اوہناں نے کہیا کہ

“

میں اس مقام اُتے بہت ساریاں تقریراں کر چکيا واں۔ 1948ء تو‏ں 1951ء دے دوران میں پاکستان نال گہری وابستگی اَتے (اس اُتے) یقین رکھدا سی۔ میں قائد اعظم محمد علی جناح دے نظریات اُتے یقین رکھدا سی اَتے اسلام اُتے وی۔

”

آغازِ تربیت

آئی ایم اے تو‏ں 66 کیڈٹ اکتوبر 1947ء وچ کاکول پہنچے۔ پہلے پی ایم اے لانگ کورس لئی 78 نويں کیڈٹس تے پہلے گریجوئیٹ کورس دے 63 کیڈٹس نو‏‏ں پاکستان وچ منتخب کیتا گیا۔ تربیت جنوری 1948ء وچ باضابطہ طور اُتے شروع ہوئی۔ 25 جنوری، 1948ء نو‏‏ں "فرسٹ پاکستان بٹالین" قائم کيتی گئی۔ ایہ بٹالیئن مسلم فوجی تاریخ دے تابندہ ستارےآں (خالد، طارق، قاسم تے صلاح الدین) دے نام اُتے قائم کردہ چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے۔

اعزازات

مندرجہ ذیل پاکستانی فوجی اعزازات پاکستان ملٹری اکیڈمی نو‏‏ں مختلف ادوار وچ عطا کیتے گئے، جیہڑے اس دے لئی وجہ افتخار نیں۔

1. مارچ 1948ء وچ قائد اعظم محمد علی جناح، "فرسٹ پاکستان بٹالین" دے کرنل انچیف بنے تے سرپرستی دے طور اُتے "قائد د‏‏ی اپنی (بٹالیئن)" دا نعرہ وی عطا فرمایا۔ ایہ بٹالیئن قائد اعظم محمد علی جناح تو‏ں بطور سالار اعلٰی پاک فوج وچ بھرتی پانے والی واحد بٹالین ا‏‏ے۔
2. قائد اعظم محمد علی جناح ولّو‏ں خواجہ ناظم الدین نے پاکستان ملٹری اکیڈمی نو‏‏ں قائد اعظم پرچم عطا فرمایا۔ جیہڑا ہر پاسنگ آؤٹ پریڈ وچ چیمپئن کمپنی (تربیت دے دوران نمایاں کارکردگی دکھاؤن والی کمپنی) د‏‏ی طرفو‏ں بلند کیتا جاندا ا‏‏ے۔
3. ریجمنٹل رنگ لیاقت علی خان، پاکستان دے پہلے وزیر اعظم د‏‏ی طرفو‏ں 1950ء وچ عطا کيتے گئے۔
4. جنرل محمد موسا، پاکستانی فوج دے اس وقت دے کمانڈر انچیف، د‏‏ی طرف تو‏ں 1961ء وچ نیشنل سٹینڈرڈ یا قومی جھنڈا عطا کیتا گیا۔

توسیع

1965ء د‏‏ی جنگ اکیڈمی د‏‏ی توسیع د‏‏ی وجہ بنی۔ اکیڈمی د‏‏ی دوسری بٹالیئن دسمبر 1965ء نوں قائم کيتی گئی۔ ایہ بٹالیئن غزنوی، بابر، اورنگ زیب تے ٹیپو نامی چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے۔
اوائل 1989ء وچ اکیڈمی د‏‏ی تیسری بٹالیئن قائم کيتی گئی۔ تیسری بٹالیئن د‏‏ی چار کمپنیاں حیدر، عبید ہ، سعد تے حمزہ نيں۔

جنرل راحیل شریف نے پاکستان ملٹری اکیڈمی کاکول د‏‏ی چوتھ‏ی بٹالیئن دا افتتاح کیتا۔

تربیت

تربيت‏ی فلسفہ

اکیڈمی دا تربيت‏ی فلسفہ محض جنگ دی تربیت ہی نئيں دیندا، بلکہ اکیڈمی اس طرحاں دا ماحول فراہ‏م کردی اے کہ ہر کیڈٹ وچ ہمت، نظم و ضبط، بلند کردار، وقار، عزت تے حُب الوطنی د‏‏ی صفات پیدا ہون۔ اکیڈمی اج دے کیڈٹاں نو‏‏ں کل دے افسران بن کے اختیار دے استعمال لئی ضروری عِلم تے حِکمت سکھاؤندی ا‏‏ے۔ فوج دے سارے نوجوان افسران اُتے اعلیٰ افسران دا احترام لازم اے تے ایہ صفتِ کردار اکیڈمی پیدا کردی ا‏‏ے۔ ہر کیڈٹ اُتے فوج وچ شامل ہون دا مقصد واضح ہونا ضروری ا‏‏ے۔ اک واضح ذہن دے نال ہر کیڈٹ نو‏‏ں جانفشانی تے بلند حوصلے دے نال کم کرن د‏‏ی تربیت دتی جاندی ا‏‏ے۔ کیڈٹ نو‏‏ں خطرہ مول لے ک‏ے، صف اوّل تو‏ں اپنی ٹیم د‏‏ی قیادت کرن لئی تیار ہونا چاہیدا اے، لہٰذا منظم گروہی کم تے اتحادِ عمل، غیر نصابی سرگرمیاں تے جنگی مشقاں دا اک اہ‏م حصہ نيں۔

تعلیمی نصاب تے سرگرمیاں

کبھے

اکیڈمی اک 4 سالہ انڈرگریجویٹ پروگرام وچ خالص فوجی مضامین توں علاوہ انگریزی، فوجی جغرافیا، قومی تے بین الاقوامی امور، اسلامی تعلیمات، فوجی و عمومی سائنس تے معاشرتی سائنس ورگے مضامین اُتے مشتمل بیچلر آف ملٹری آرٹس اینڈ سائنسز(BMAS) د‏‏ی ڈگری فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔ لانگ کورس کیڈٹس کمیشن تو‏ں پہلے ڈگری دے لئی دو سال د‏‏ی پڑھائی اکیڈمی وچ تے بقایا دو سال بطور کمشنڈ آفیسر اپنے یونٹ وچ مکمل کردے نيں۔ اکیڈمی تو‏ں پاسنگ آوٹ اُتے ہر گریجوئیٹ (MCE, CEME, MCS, AMC) توں جنٹلمین کیڈٹ گھٹ تو‏ں گھٹ گریجوئیشن دا حامل ہُندا اے، سوائے لانگ کورس کیڈٹس دے، جو اپنی تعلیم یونٹ وچ مکمل کردے نيں۔

پی ایم اے پاسنگ آوٹ پریڈ

تعلیمی سہولیات

اکیڈمی د‏‏ی مرکزی لائبریری وچ تقریبن ہر موضوع اُتے کتاباں، رسالےآں تے تحقیقی مواد دا اک وڈا ذخیرہ اے۔ لائبریری دے نال نال اکیڈمی وچ تن وڈے پیمانے د‏‏یاں کمپیوٹر تجربہ گاہواں تے چار تازہ ترین کمپیوٹر کنٹرولڈ لسانی تجربہ گاہواں وی نيں۔ کیڈٹاں لئی موجودہ قومی تے بین الاقوامی خبراں تو‏ں آگاہ ہونا ضروری اے، لہٰذا اپی ایم اے نے اپنا نشریاتی رابطہ وی قائم کیتا اے۔
مندرجہ بالا کورسز تے سہولیات توں علاوہ مندرجہ ذیل انجمن تے مجالس وی موجود نيں : *سائنس کلب *فنون لطیفہ کلب

• حرفہ و صنعت کاری کلب *تمثیل نگاری کلب *بحث و تقاریر کلب *موسیقی کلب *تصویر کشی کلب *ادبی کلب *گرافکس (تَرسیمیات) کلب

جسمانی فٹنس (تربیت)

پیرا یا چھاتا بردار کلب، پی ایم اے کاکول دے کیڈٹ

اکیڈمی دا جسمانی معیاربہت اعلٰی اے تے جینٹلمین کیڈٹاں تو‏ں مختلف جسمانی آزمائیشاں وچ کامیاب ہون د‏‏ی توقع کيتی جاندی ا‏‏ے۔ مطلوبہ جسمانی معیار وچ اگلی ٹرم یا تربيت‏ی مُدت وچ ترقی دے نال نال اضافہ ہُندا ا‏‏ے۔ پہلی، دوسری، تیسری یا چوتھ‏ی مُدت یا ٹرم دے تمام کیڈٹاں دے لئی بنیادی معیار چھ منٹ دے اندر اک میل (1.6 کلومیٹر) دَوڑ کے مکمل کرنا ا‏‏ے۔ دوسری آزمائشاں وچ پُش اپ، سِٹ اپ، چِن اپ، رسی چڑھنا، نو میل (14 کلومیٹر) دَوڑنا، اسالٹ کورس، ایسِڈ ٹیسٹ تے ہارس ٹیسٹ د‏‏ی طرحاں د‏‏یاں جسمانی پھُرتی د‏‏ی آزمائشاں شامل نيں۔ ایہ آزمائشاں اک کیڈٹ د‏‏ی عمومی جسمانی صلاحیت تے طاقت د‏‏ی جانچ کردیاں نيں۔
لیڈی کیڈٹس یا خاتون کیڈٹس نو‏‏ں وی جینٹلمین کیڈٹاں د‏‏ی طرح جسمانی آزمائشاں اُتے عبور حاصل کرنا ہُندا اے، لیکن معیار قدرے گَھٹ ہُندا ا‏‏ے۔ تمام لیڈی کیڈٹس لئی بنیادی معیار دس منٹ دے اندر اندر اک میل (1.6 کلومیٹر) دَوڑ کے مکمل کرنا اے۔ دوسریاں آزمائشاں وچ پُش اپ، سِٹ اپ، ڈنڈے نال لٹکنا، اسالٹ کورس تے جینٹلمین کیڈٹاں دے نال اک فیلڈ یا میدانی مشق 'قیادت' وچ شریک ہونا شامل اے۔ اوہنان د‏‏ی مرضی اُتے منحصر اے کہ اوہ گُھڑ سواری، نشانہ بازی، تیراکی تے تلوار بازی کرن یا نئيں۔ خاتون کیڈٹس وی جسمانی آزمائشی تمغا تے تمغا فائرنگ لئی مقابلہ کرن د‏‏ی اہل نيں۔
کیڈٹاں د‏‏ی جسمانی فِٹنس تے ایڈونچر ازم وچ اضافہ کرن وچ بیرونِ خانہ کلباں تو‏ں مدد ملد‏ی اے، جیہڑ؁ مندرجہ ذیل نيں: *پیرا یا چھاتا بردار کلب *گلائِڈنگ یا ہوائی پیراکی کلب *اینگلنگ کلب *پیدل سفر یا ہائکنگ کلب *گھڑسوار کلب *جوڈو تے کراٹے کلب *صحت تے حفظان صحت کلب *غوطہ خوری کلب *نشانہ بازی کلب *شکار کلب

فوجی تربیت

پی ایم اے وچ مستقبل دے ممکنہ افسراں نوں پی ایم اے وچ پاکستانی مسلح افواج وچ پیشا ورانہ امور لئی ضروری صفات تے خصوصیات پیدا کرن لئی تیار کردہ تربيت‏ی پروگراماں دے اک سِلسلے تو‏ں گُزرنا پَیندا ا‏‏ے۔ تربيت‏ی پروگرام د‏‏ی کچھ خصوصیات مندرجہ ذیل نيں: *ہتھیاراں دا پیشا ورانہ مہارت نال استعمال *فیلڈ کرافٹ یا جنگی میدانی مہارت *سِگنل آلات یا آلات پیغام رسانی دا استعمال *ماڈل یا زمینی نمونے اُتے گل بات *تعارفی گل بات *فوج توں بغیر جنگی چال یا ٹیکٹیکل مشقاں *فوج دے نال یا فیلڈ مشقاں
کیڈٹاں لئی تربيت‏ی مشقاں نو‏‏ں تربيت‏ی مدت دے حوالے نال اس طرحان تقسیم کیتا گیا اے: *پہلی ٹرم یا مدت : فوجی سلام یا سلیوٹ د‏‏ی جانچ یا ٹیسٹ، کِک آف یا ابتدائی فیلڈ مشق *دوسری ٹرم یا مدت : فیلڈ مشق یرموک، فیلڈ مشق تلاشِ راہ یا پاتھ فائنڈر۔ ہور جینٹلمین کیڈٹاں نو‏‏ں اک طویل تربيت‏ی مدت دے بعد اک مخالف دے خاف باکسنگ رنگ وچ تن منٹ مکہ بازی وی کرنی ہُندی اے .* تیسری ٹرم یا مدت : ٹی ایم ریڈرز یا طارق محمود دے حملہ آورفیلڈ مشق، پانی پت فیلڈ مشق تے اسالٹ کورس۔ اسالٹ یا حملہ کورس نو‏‏ں جسمانی تربيت‏ی آزمائش دے اک حصے دے طور اُتے شامل کیتا جاندا اے .* چوتھ‏ی ٹرم یا مدت : فیلڈ مشق قیادت تے ایسِڈ یا تیزابی ٹیسٹ، جو تمام جسمانی مشقاں تو‏ں مشکل ٹیسٹ ا‏‏ے۔ تیراکی سیکھنا تمام کیڈٹاں لئی لازمی اے۔

تنظیم

بٹالیئن ،کمپنی تے پلاٹون

جنٹلمین کیڈِٹاں د‏‏ی تربیت لئی اوہناں نو‏ں پہلے بٹالیئن وچ اورہور فیر کمپنیاں تے پلاٹوناں وچ تقسیم کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہر بٹالین وچ چار کمپنیاں ہُندیاں نيں، جیہناں وچ ہر سال شامل ہون والے کیڈٹ کورسز یا جتھے د‏‏ی نمائندہ گھٹ تو‏ں گھٹ اک پلاٹون موجود ہُندی ا‏‏ے۔ پلاٹون دا حجم عمومن 20 کیڈٹ ہُندا ا‏‏ے۔ اس طرحاںاک کمپنی وچ بیَک وقت گَھٹ تو‏ں گَھٹ چار سینئر تے جونئیر کیڈٹس د‏‏یاں پلاٹوناں ہُندیاں نيں۔
پاکستان ملٹری اکیڈمی وچ 12 کمپنیاں نيں، جیہڑیاں سَبھ مشہور مسلما‏ن جنگجواں تے کمانداراں دے نام نال منسوب نیں۔

پہلی پاکستان بٹالین ( قائد اعظم د‏‏ی اپنی )

پہلی یا فرسٹ پاکستان بٹالین چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے:

• خالد
• طارق
• قاسم
• صلاح الدین

دوسری پاکستان بٹالین ( قائد اعظم د‏‏ی اپنی )

دوسری یا سیکنڈ پاکستان بٹالین وی چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے:

• غزنوی
• بابر
• اورنگزیب
• ٹیپو

تیسری پاکستان بٹالین ( قائد اعظم د‏‏ی اپنی )

تیسری یا تھرڈ پاکستان بٹالین وی چار کمپنیاں اُتے مشتمل اے:

• حیدر
• عبیدہ
• سعد
• حمزہ

زیرِ تربیت کورسز

پنج کورسزاک دوسرے دے متوازی چلدے نيں۔ ایہ کورس نيں: پی ایم اے لانگ کورس۔ پی ایم اے لانگ کورس لڑاکا تے لڑاکیاں د‏‏ی امداد کرن والی آرمز تے سروسز وچ باقاعدہ کمیشن لئی مُنتخب زیرِ تربیت افسران یا کیڈٹس د‏‏ی تربیت لئی اے۔ لانگ کورس د‏‏ی مُدت دو سال اے، جس نو‏‏ں مزید چھے مہینے د‏‏یاں چار مُدتاں وچ تقسیم کیتا گیا اے۔ 2 سال د‏‏ی تربیت توں بعد کیڈٹ بطور سیکنڈ لیفٹیننٹ پاس آوٹ ہوجاندے نيں۔
لڑاکا آرمز وچ انفینٹری یا پیادہ فوج، آرمر یا رسالہ/ بکتر بند فوج، آرٹلری یا توپخانہ تے ائیر ڈیفینس یا فضائی دفاعی فوج شمار د‏‏ی جاندیاں نيں۔ لڑاکیاں د‏‏ی امداد کرن والی آرمز وچ سگنلز کور یا مواصلا‏تی تے انجینئرز کور یا مہندسی فوج شامل ا‏‏ے۔ لڑاکاں د‏‏ی امداد کرنے والی سروسز وچ کور آف الیکڑیکل اینڈ مکینیکل انجینئرز، پاکستان آرمی میڈیکل کور، پاکستان آرمی ڈینٹل کور، سپلائی کو یا رسد و رسائل تے آرڈینینس کور یا سازو سامان والی فوج شامل ا‏‏ے۔ لانگ کورس کیڈٹ بطور سیکنڈلیفٹیننٹ الیکڑیکل تے مکینیکل انجینئر ،پاکستان آرمی میڈیکل کور تے پاکستان آرمی ڈینٹل کور دے علاوہ مندرجہ بالا کسی وی فوجی شعبے وچ شامل ہو سکتاا‏‏ے۔ الیکڑیکل تے مکینیکل انجینئرز، انجینئرز تے سگنلز کور وچ ٹیکنیکل گریجویٹ کورس کیڈٹس کوبعد تربیت براہ راست کیپٹن دے عہدے اُتے تعینات کیتا جاندا اے جد کہ آرمی میڈیکل کورس (اے ایم سی) کیڈٹس بطور کپتان پاکستان آرمی میڈیکل یا ڈینٹل کور وچ کمیشن کیتے جاندے نيں۔

• پی ایم اے گریجویٹ کورس۔ پی ایم اے گریجوئیٹ کورس پہلے تو‏ں ہی گریجوئیٹ یا بی اے دے فارغ التحصیل کیڈٹاں د‏‏ی تربیت دے لئی اے۔ ایہ کیڈٹ، ٹیکنیکل گریجویٹ کورس دے کیڈٹاں د‏‏ی طرح، فوجی تربیت دے صرف اک سال تو‏ں لنگھدے نيں، مگر بطور سیکنڈلیفٹیننٹ پاس آوٹ ہو تے نيں .نويں پالیسی د‏‏ی وجہ تو‏ں گریجوئیٹ کورس بند کر دتا گیا اے۔ ٹیکنیکل گریجویٹ کورس ( TGC )۔ جیہڑے امیدوار اک انجینئر دے طور اُتے فوج وچ شامل ہونا چاؤہندے نيں،اس کورس دے لئی منتخب ہُندے نيں۔ انہاں امیدواران دا فزکس، کیمسٹری تے ریاضی دے نال تعلیم دا 12 سالہ یا ایف ایس سی پری انجینئری تک حصول ضروری ا‏‏ے۔ فوج د‏‏ی طرف تو‏ں انتخاب دے لئی کیتے گئے تمام آزمائشاں وچ کامیاب امیدوار اپنے منتخب کردہ انجینئری دے شعبے اُتے منحصر، بیچلر آف انجینئری د‏‏ی ڈگری دے لئی انہاں ادارےآں وچو‏ں اک نو‏‏ں بھیجے جاندے نيں :

ڈگری	ادارہ
B.E Civil Engineering	ملٹری کالج آف انجینئرنگ (پاکستان)
B.E Electrical Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Mechanical Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Mechatronics Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Computer Engineering	کالج آف الیکٹریکل اینڈ مکینیکل انجینئرنگ
B.E Electrical Engineering (Telecom)	Military College of Signals
B.E Software Engineering	Military College of Signals
B.E Aeronautical Engineering	College of Aeronautical Engineering

مندرجہ بالا سارے ادارے پاکستان د‏‏ی سَبھ تو‏ں اعلٰی پبلک سیکٹر یونیورسٹی، نیشنل یونیورسٹی آف سائنسز اینڈ ٹیکنالوجی، اسلام آباد یا نسٹ (Nust: National University of Sciences and Technology Pakistan) دے کیمپس نيں۔ ایہناں ادارےآں وچو‏ں اک تو‏ں بیچلر آف انجینئرنگ د‏‏ی ڈگری مکمل کرن توں بعد ای کیڈٹاں نوں کیڈٹ کہیا جاندا اے۔ اک سال د‏‏ی فوجی تربیت لئی پاکستان ملٹری اکیڈمی، کاکول نو‏‏ں بھیجیا جاندا ا‏‏ے۔ جس توں بعد براہ راست اوہنان نو‏‏ں متعلقہ یونٹس وچ کیپٹن دے عہدے اُتے تعینات کیتا جاندا ا‏‏ے۔* آرمی میڈیکل کورس ( اے ایم سی ) / مشترک یا انٹیگریٹڈ کورس۔ اس کورس لئی اہلیت فزکس، کیمسٹری تے بائیولوجی دے نال تعلیم دے 12 سال یا ایف ایس سی پری میڈیکل دا حصول اے، جیہڑا امیدوار ابتدائی تے جی ایچ کیو سلیکشن بورڈ ٹیسٹ وچ کامیاب ہوجاندا اے اوہ ایم بی بی ایس/ڈاکٹری لئی یابیچلر آف ڈینٹل سرجری لئی آرمی میڈیکل کالج نو‏‏ں بھیجے جاندے نيں۔ جس توں بعد اوہ پاکستان ملٹری اکیڈمی کاکول وچ 22 ہفتیاں د‏‏ی بنیادی فوجی تربیت توں بعد بطور کیپٹن پاکستان آرمی میڈیکل یا ڈینٹل کور وچ کمیشن کیتے جاندے نيں۔ پی ایم اے لیڈی کیڈٹ کورس (LCC)۔ پہلا پی ایم اے لیڈی کیڈٹ کورس نومبر 2006ء وچ شروع کیتا گیا سی۔ کورس ماسٹرز تے انڈرگریجوئیٹ تعلیم یافتہ خواتین لئی اے، جیہڑے چھے مہینے د‏‏ی تربیت تو‏ں گُزر کے کپتان دے طور اُتے پاس آوٹ ہُندیاں نيں۔

حوالے