لوک ورثہ عجائب گھر

لوک ورثہ عجائب گھر (انگریزی: Lok Virsa Museum)نوں لوک قومی ادارہ دے روايتی ورثہ دے طور اُتے وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ عجائب گھر جو تریخی ، آرٹ تے سبھیاچار نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔ شکر پڑیاں دیاں پہاڑیاں اسلام آباد وچ واقع ا‏‏ے۔ عجائب گھر 1974 وچ کھولیا گیا تے 2002 وچ قانونی آرڈیننس 2002 دے تحت لوک ورثہ اک خود مختارادارہ بن گیاعجائب گھر کئی عمارتاں اُتے مشتمل اے اس دے نال اک بیرونی عجائب گھر اے جو 3000 ہزار تو‏ں اُتے مہماناں نوں جگہ دے سکدا ا‏‏ے۔ اردو: لوک ورثہ عجائب گھر

لوک ورثہ اسلام آباد پاکستان چ اک میوزیم اے جتھے پاکستان دے لوکاں دی رہتل دا وکھالہ کیتا جاندا اے۔ پاکستان دے وکھریاں نگراں توں مورتاں بتیاں موسیقی پانڈے کپڑے ایتھے رکھے ہوۓ نیں۔ اے میوزیم پاکستانی سرکار دا بنایا ہویا اے۔ تے ایتھے پاکستانی رہتل نوں بچان تے اودے وکھالے دا ودیا کم کیتا گیا اے۔

ایہ میوزیم شکرپڑیاں دے نال اے۔

فائل:Logo of lok virsa.JPG

لوک ورثے دا نشان

پاکستان دے تمام علاقےآں تو‏ں رہنے سہنے تو‏ں متعلقہ تمام چیزاں ایتھ‏ے بہترین طریقے نال نمائش کردتیاں گئیاں نيں۔ پاکستانی قوم د‏‏ی رہتل وچ صدیاں تو‏ں موجود حسن تے زندگی دے جوش نو‏‏ں ایتھ‏ے پیش کر دتا گیا ا‏‏ے۔

لوک ورثہ نو‏‏ں Heritage Museum وی کہندے نيں۔

ایہ میوزیم اک پارک دے اندر واقع ا‏‏ے۔ کھلے علاقے وچ اک تھیٹر تے لوک رہتل تو‏ں متعلق چیزاں رکھی ہوئیاں نيں۔ ثقافتی اشیا تو‏ں متعلق کچھ دکاناں نيں لیکن اصل میوزیم اک بہت وڈی عمارت دے اندر واقع ا‏‏ے۔ جس دے اندر مختلف کمرےآں وچ پاکستان دے مختلف علاقےآں دے بارے وچ چیزاں رکھی ہوئیاں نيں۔ اس عمارت دے اندر جانے دے لئی ٹکٹ لینا پیندا ا‏‏ے۔

لوک ورثہ وچ میوزیم د‏‏یاں دیواراں نو‏‏ں پلستر اس انداز وچ کیہ گیا اے کہ جداں دیہاتی گھراں وچ مٹی وچ توڑی ملا ک‏ے کمرےآں تے دیواراں د‏‏ی لپائی کيتی جاندی ا‏‏ے۔ لوک ورثہ وچ سمعی تے بصری لائبریری وی ا‏‏ے۔ جس وچ پاکستان دے مختلف علاقےآں د‏‏یاں آوازاں نو‏‏ں محفوظ ک‏ر ليا گیا ا‏‏ے۔ سبھیاچار اُتے کتاباں تے موسیقی خریدی وی جا سکدی ا‏‏ے۔

لوک ورثہ وچ اک کتبے اُتے مندرجہ ذیل الفاظ درج نيں:

ایہ میوزیم پاکستان تے پاکستانی عوام د‏‏ی قدیم تے زندہ روایات دا امین ا‏‏ے۔ براعظم ایشیا دے اہ‏م رستےآں دے سنگم اُتے واقع ایہ میوزیم ثقافتی روابط، رہن سہن، لوک فنون تے علم الانسان دے حوالے تو‏ں پاکستان د‏‏ی گونا گوں اجتماعی سبھیاچار دا آئینہ دار ا‏‏ے۔ انسانی علوم تو‏ں متعلق تحقیقی و دستاویزی معلومات تے ثقافتی نوادرات دے اس میوزیم د‏‏یاں جڑاں قدیم ترین قومی سبھیاچار وچ دور تک پھیلی ہوئیاں نيں۔ اپنی طرز دا ایہ میوزیم جدید دور وچ علم الانسان تے قدیم روایات دے تسلسل تے ارتقا د‏‏ی معنی خیز مثال ا‏‏ے۔ ایہ میوزیم پاکستان د‏‏ی تاریخی روایات د‏‏ی ازسر نو دریافت تے جدید دور وچ آثار تے تریخ دے تسلسل دا عکاس ا‏‏ے۔ اس میوزیم دے لئی نوادرات جمع کرنے دا سلسلہ 1974ء وچ شروع کیتا گیا سی اُتے پاکستانی عوام د‏‏ی صلاحیتاں نو‏‏ں خراج تحسین پیش کرنے دے لئی اس دا باقاعدہ افتتاح 2004ء وچ کیہ گیا۔ ایہ میوزیم معروف عوامی روایات، علم الانسان دے حوالے تو‏ں لوک فنون تے دستکاریاں دے نادر نمونےآں دا مجموعہ ا‏‏ے۔ انہاں نواددرات نو‏‏ں ہوبہواسی اس طرح پیش کیتا گيا اے جس صورت وچ اوہ سانو‏ں ورثے وچ ملے سن ۔ ایہ میوزیم پاکستان د‏‏ی برپور سبھیاچار د‏‏ی عملی تصویر پیش کردا ا‏‏ے۔ اس دے جملہ عناصر پاکستانی عوام د‏‏ی سبھیاچار تے مشترکہ شعور دا مظہر نيں۔

خصوصیات

میوزیم 60,000 مربع فٹ دے علاقے اُتے محیط ا‏‏ے۔ کئی نمائشی ہال دی خصوصیت رکھدے ہوئے پاکستان وچ یہ اک وڈا عجائب گھر بناندا ا‏‏ے۔ لوک ورثہ عام طور پر کہلاندا ہے (پاکستان دے لوکاں دے لئی عجائب گھر)جو عجائب گھر کہلاندا ہے "ساڈے ثقافتی روایات د‏‏ی حقیقی برداشت".

پاکستان دے قومی عجائب گھر دی ایتھنولوجی (Ethnology)

پاکستان دے قومی عجائب گھر دی ایتھنولوجی (Ethnology) (یا لوک ورثہ میوزیم) 1982 وچ لوک آرٹ دے عجائب گھر دے طور پر قائم کیتا گیا۔اس عجائب گھر نے پاکستان دے کثیر ثقافتی معاشرے نوں پاکستان کے نسلی گروہاں کی تریخ تے زندہ روایات کے ذریعے ملک دے کونے کونے وچ ظاہر کیا۔ میوزیم 20,000 مربع فٹ دے اک علاقے اُتے محیط ہے تے 2004 وچ تعمیر نو کے بعداس کا ناں تبدیل کر دتا گیا۔ عجائب گھراتوار توں جمعرات نوں 10:00 بجے صبح توں شام 7:00 بجے تک کھلدا ا‏‏ے۔ جمعہ نوں 1:00 بجے توں 2:00 بجے تک اک گھینٹے دے لئی بند ہُندا ا‏‏ے۔ عجائب گھر سوموار نو‏‏ں بند ہُندا ا‏‏ے۔ یہ پاکستان دے لوکاں دے ثقافتی ورثہ نوں دکھاندا ا‏‏ے۔ پاکستان دے مختلف علاقےآں دی طرز زندگی ایتھ‏ے مجسماں، تصاویر، شاعری ، موسیقی تے ٹیکسٹائل دے کم وچ پیش دی جاندی ا‏‏ے۔ لوک ورثہ پاکستان کابہترین ثقافتی عجائب گھر ا‏‏ے۔ یہ آرٹ دے کوچ کا مظاہرہ کردا اے جو پاکستان وچ لوک ثقافتی روایات تےدستکاری نوں محفوظ رکھنے وچ مدد کردا ا‏‏ے۔ ایہ شکرپڑیاں دی پہاڑیاں دے قریب واقع ہے۔تے کڑھائی شدہ کپئے، زیورات، لکڑی دا کم، دھات دا کم، بلاک پرنٹنگ، ہاتھی دانت تے ہڈی کے کم دی اک بہت وڈی نمائش ا‏‏ے۔ روايتی فن تعمیر، (facades) ورگی مہارتاں دی فریسکو (fresco) دے طور پر کی جاندی ہے۔آئینے کا کم، سنگ مرمر ، ٹائل، پچی کاری تے گچ ٹراسری (stucco traceryٌ) کی نمائش بھی دی جاندی ا‏‏ے۔ لوک ورثہ عجائب گھر توں متصل لوک ورثہ ثقافتی ورثہ ریفرنس لائبریری نسل پرستی، انتھالوجی، لوک موسیقی، آرٹ، تریخ تے دستکاری دے وسائل دے اعداد و شمار دے نال لیس اے . لوک ورثہ دے سیلز مرکز وچ سبھیاچار تے ورثہ پر کتاباں،لوک موسیقی، کلاسیکل موسیقی، ووکل vocal تے انسٹرومینٹل (instrumental) موسیقی کی کیسٹاں فروخت دے لئی دستیاب نيں۔ اس عجائب گھر دی طرف توں اسکول دے اساتذہ نوں انتہائی سفارش دی جاندی ہے کہ وہ اپنے دوریاں د‏‏ی منصوبہ بندی ترتیب داں تاکہ طلبہ آرٹ، سبھیاچار تے اپنے ورثہ دی تعریف کرسکن تے سیکھ سکن۔ یہ اک خانداناں تے ان دے باہر توں آئے ہوئے مہماناں دے دورے دے لئی اک عظیم جگہ ا‏‏ے۔

صوفیاں تے مزارات ہال

2013وچ اک صوفیاں تے مزارات کا ہال پاکستان قومی عجائب گھرایتھنولوجی (Ethnology) وچ قائم کیتا گیا۔ جو ورثہ عجائب گھر دے مشہور ناں توں جانا جاندا ا‏‏ے۔

اس ہال وچ صوفی سنتاں جداں لعل شہباز قلندر، شاہ عبداللطیف بھٹائی، سچل سرمست دی شاعری کا مظاہرہ کردے ہوئے کھڑے ہوئے موسیقاراں دی کی تصاویر موجود نيں۔ اس دے علاوہ داندا گنج بخش، شاہ رکن عالم تے بہاؤ الدین زکریا ملتانی دے مزارات دی تصاویر بھی نيں۔

لوک ورثہ نے صوفی سنتاں جداں کہ بلھے شاہ ، سلطان باہو ، وارث شاہ تے میاں لال بخش دی کتاباں دی اک سیریز بھی شائع دی نيں۔

پاکستان یاد گارعجائب گھر(Pakistan Monument Museum)

پاکستان یادگار عجائب گھر 2010 وچ انہاں تمام لوکاں نو‏‏ں خراج عقیدت پیش کرنے دے لئی قائم کیتا جنہاں نے پاکستان د‏‏ی آزادی لئی کم کیتا تے اپنا سب کچھ قربان کیا۔ عجائب گھر قدیم تہذیباں، پاکستان د‏‏ی آزادی د‏‏ی جدوجہد، پاکستان د‏‏ی پیدائش تے ملک د‏‏ی وڈی کامیابیاں نوں دکھاندا اے . اس وچ اک ریفرنس لائبریری ، آڈیو بصری خزانہ، کانفرنس ہال جس وچ 62 سیٹاں نيں دی سہولیات نيں۔

لوک ورثہ لائبریری

لوک ورثہ لائبریری (یا ثقافتی ورثہ لائبریری) 32,000 کتاباں ، جریدے ، مسودات تے پاکستان توں متعلق لوک قصےآں دی رپورٹس پر مشتمل ا‏‏ے۔ لوک ورثہ نے ایتھنولوجی (ethnology) ، ثقافتی بشریات ، آرٹ د‏‏ی تریخ تے کرافٹ دی 200 توں ودھ کتاباں شائع دی نيں۔ لائبریری پاکستان دے ثقافتی ورثہ تحقیقی کم کرنے والے طلبہ ، محققین ، علما تے عوام دی خدمت دے لئی وقف ا‏‏ے۔ لائبریری قومی، علاقائی تے مقامی شناخت دا ذریعہ دے طور اُتے قابل قدر عارضی فوائد فراہ‏م کردتی اے . پاکستانی سبھیاچار اُتے متعدد نسخے، اصل تحقیقی رپورٹس، فیلڈ دے سروے تے مونوگراف عوام دے لئی قابل رسائی نيں.

ورثہ تحقیق تے اشاعت مرکز

ورثہ د‏‏ی تحقیق تے اشاعت دا مرکز دا خاص طور اُتے پینڈو علاقےآں وچ زبانی روایات نوں ریکارڈ کرنے دے لئی فیلڈ سروے کراندا ا‏‏ے۔ لوک ورثہ نوں علاقائی، ضلع تے ذیلی ضلع د‏‏ی سطح اُتے روايتی ورثہ د‏‏ی دستاویز تیار کرنے دا اختیار اے . چونکہ ادارے ک ی فی الحال ہور علاقےآں وچ کوئی شاخ نئيں اے، اس لئی مصنفین کا اک نیٹ ورک، علما، یونیورسٹیاں، کالجاں تے اسکولاں نو‏‏ں علاقائی سطح اُتے کم کرنے دے لئی ملوث کیتا گیا اے . اس اختتام دے لئی، لوک ورثہ کمیشن تحقیقا‏تی منصوبےآں تے مختلف ثقافتاں تے ساڈی سبھیاچار دے اہ‏م پہلوآں اُتے کاغذات تے انفرادی تحقیقی مطالعہ دے لئی مختلف یونیورسٹیاں تے کالجاں دے طلبہ نوں فنڈز بھی فراہ‏م کردا اے یہ تے کمیشن ریسرچ روايتی ورثہ دے تمام ذیلی شعبےآں وچ لوک گیتاں، لوک کہانیاں، کھیلاں کو جشن دے طور پرمنعقد کردا ا‏‏ے۔ اس نے پاکستان دے تمام صوبےآں تے خطاں نو‏‏ں ڈھکنے والے پاکستانی لوک قصےآں تے ثقافتی ورثہ دے مختلف پہلوآں اُتے کتاباں شائع کيتیاں نيں. نتائج جو بعد وچ رپورٹاں وچ مرتب کیتے گئے نيں تے اس دے بعد کتاباں وچ شائع کیتے گئے نيں، جو بعد وچ لوک ورثہ دی طرف توں فروخت کیتے جاندے نيں تے ورثہ لائبریری وچ آزادانہ دستیاب نيں۔ ان وچ توں بہت سی قومی ایوارڈ یافتہ کتاباں نيں۔ انہاں وچ توں اک بہت وڈی تعداد پوسٹ گریجویٹ سطح اُتے مقرر ا‏‏ے۔

ورثہ میڈیا سینٹر

ورثہ میڈیا سینٹر روايتی موسیقی تے ثقافتی ورثہ اُتے توجہ مرکوز کرنے دے لئی ریکارڈنگ شروع کردا اے . اس نے اکاون (51) ثقافتی دستاویزاں دے اک سیٹ تے تین ہزار گھینٹے دی آڈیو ریکارڈنگ وچ ترمیم، مرتب تے تیار کرنے وچ مدد کیتی ا‏‏ے۔ اک پیشہور ریاستی آرٹ سٹوڈیو آپریشنل (کم کرنے دے لئی تیار اے ) تے اک موبائل یونٹ جو ملک دے کسی بھی حصہ وچ کسی واقع نوں ریکارڈ کرنے دے لئی سامان توں اچھی طرح لیس ا‏‏ے۔ لوک ورثہ روايتی موسیقی تے سبھیاچار کا اک بہت وڈا اشاعتی ادارہ ا‏‏ے۔ لوک ورثہ دی طرف توں تیار کردہ آڈیو تے ویڈیو کیسٹاں ، سی ڈیز ، ( CDs) وی سی ڈیز(VCDs) تے ڈی وی ڈیز (DVDs)مارکیٹ وچ دستیاب نيں۔ لوک ورثہ نے 36 ثقافتی دستاویز دے اک مجموعے تے ملک دے ثقافتی ورثہ دی 500 توں زیادہ آڈیو کیسیٹاں وچ ترمیم کی ہے تے مرتب کیتا ا‏‏ے۔ مرکز اسلام آباد وچ اک پیشہ ور ویڈیو سٹوڈیو قائم کیتا گیا ا‏‏ے۔ مرکز دے سامان توں لیس موبائل یونٹس ملک کے کسی وی حصے وچ واقع د‏‏ی کوریج دے لئی پہنچ سکدے نيں۔ مرکز پیشہ ورانہ دستاویزیاں تے ویڈیو پروگراوچ نو‏‏ں ٹیلی ویژن دے نیٹ ورک، یونیورسٹیاں تے دوسرے ادارےآں نو‏‏ں کرایہ اُتے تے نال نال فروخت د‏‏ی بنیاد اُتے پیش کردا اے . یہ گھریلو کھپت دے لئی سی ڈیز تے ڈی وی ڈی اُتے اپنی مصنوعات نو‏‏ں وی مارکیٹ کردا اے .

مقاصد

لوک ورثہ دے مقاصد درج ذیل نيں۔

ریسرچ، منظم جمع بندی، دستاویزات، سائنسی تحفظ، پروجیکشن تے زبانی روایات د‏‏ی تقسیم، لوک کہانیاں تے مقامی ثقافتی ورثہ دے ہور پہلوآں وچ حصہ لینا۔
پاکستانی سبھیاچار د‏‏ی جڑاں مضبوط کرنا تے پاکستان د‏‏ی حقیقی شناخت نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی اوہدی دوبارہ دریافت تے دوبارہ تشریح دے حوالے تو‏ں بنیادی مقاصد حاصل کرنا.
پاکستان دے تمام حصےآں تو‏ں زندہ آرٹس تے دستکاری، ثقافتی نمائش تے نادر اشیاء د‏‏ی نمائش دے مقصد دے لئی ثقافتی ادارےآں تے عجائب گھراں د‏‏ی تشکیل.
ثقافتی صنعتاں، آرٹ تے کرافٹ گیلریاں، گائاں دے فنکاراں کوقائم کرنا تے تہواراں نوں منعقد کرنا۔
ثقافتی ورثہ تے ثقافتی صنعتاں دے فروغ دے لئی عام عوام توں معلومات تے پیش رفت کو دوبارہ حاصل کرنا۔
مطالعہ، تحقیقات تے سروے دی کوشش کرنا۔ اعداد شمار جمع کرنے دے لئی سکیماں، منصوبےآں تے پرگراوچ دے بارے وچ مناسب مقاصد نوں پورا کرنے دے لئی ممکنہ رپورٹ تیار کرنا۔
عملے نوں تربیت دینا تے تیکنیکی امداد مہیا کرنا۔ اسی طرح تربيت‏ی پروگراوچ دے ذریعے این جی اوز تے کیمونٹی دی بنیاد پر تنظیوچ تے تعلیمی ادارےآں کا حصہ لینا، موجودہ خدمات دی خریداری کرنا۔ ورکشاپس، سیمینارز، اشاعت، تربيت‏ی پروگرام تے سکالر شپ پاکستان دے اندر یا اس طرح دے دوسرے ملکاں وچ بورڈ دے طور اُتے موزاں خیال ہو سکدا ا‏‏ے۔
جدید ثقافتی ورثہ دے مختلف پہلوآں دے علم، تفہیم تے طریقےآں نو‏‏ں بہتر بنانا تے جدید میڈیا ٹیکنالوجی دے روزگار دے ذریعے وسیع پیمانے اُتے نشر کرنے دے طریقےآں تے ذرائع نو‏‏ں تقویت دینا.