قسطنطنیا
| قسطنطنیا | ||
|---|---|---|
| (قدیم یونانی وچ: Βυζάντιον)[۱][۲] | ||
 |
||
| منسوب بنام | قسطنطین I | |
| انتظامی تقسیم | ||
| ملک |  بازنطینی سلطنت (۰۳۹۵–۲۸ مئی ۱۴۵۳) | |
| دارالحکومت برائے | بازنطینی سلطنت (۰۳۹۵–۱۲۰۴) لاطینی سلطنت (۱۲۰۴–۱۲۶۱) | |
| تقسیم اعلیٰ | بازنطینی سلطنت، سلطنت عثمانیہ | |
| متناسقات | 41°00′45″N 28°58′48″E / 41.0125°N 28.98°E | |
|
|
||
ترمیم  | ||
.svg){kind=small}
قسطنطنیا ، ترکی ایشیا تے یورپ براعظماں تے واقع کلا شہر اے ۔ قسطنطنیہ 330ء توں 395ء تک رومی سلطنت دا تے 395ء 1453ء تک بازنطینی سلطنت دا دارالحکومت رہیا تے 1453ء چ فتح قسطنطنیا دے بعد 1923ء تک سلطنت عثمانیہ دا راجگڑھ رہیا ۔ فتح قسطنطنیا توں بعد سلطان محمد فاتح نے اس شہر دا ناں اسلامبول رکھیا جہڑاک آہستہ آہستہ تبدیل ہوکے استمبول چ تبدیل ہوگئیا ۔ شہر ایشیا تے یورپ دے سنگم تے شاخ زریں تے بحیرہ مرمرہ دے کنارے واقع اے تے قرون وسطی چ یورپ دا سب توں وڈا تے امیر شہر سی ،اس زمانے اسنوں شہراں دی ملکہ آکھیا جاندا سی ۔
مختلف ناںلکھو
تريخ وچ قسطنطنیا نے کئی ناں بدلے جیہناں وچ بازنتیئم قسطنطنیا، بازنطین ، نواں روم(نووا روما) ،اسلامبول تے استمبول مشہور نیں ۔
بنیادلکھو
شہر دی بنیاد 667 قبل مسیح چ یونان دی توسیع دے ابتدائی دناں چ رکھی گئی سی ۔ اوس ویلے شہر نوں اسدے بانی بائزس دے ناں تے بازنطیئم دا ناں دتا گئیا ۔ 11 مئی 330ء نوں قسطنطین اعظم ولوں اس تھاں تے نویں شہر دی تعمیر دے بعد اسنوں قسطنطنیہ دا ناں دتا گئیا ۔
رومی سلطنت دے 363ء چ دو حصیاں چ تقسیم ہون تے قسطنطنیہ دی اہمیت ہور وی ودھ گئی 376ء چ جنگ ادرنہ چ رومی فوجاں نوں گوتھاں دے ہتھوں بدترین شکست دے بعد تھیوڈوسس نے شہر نوں 60 فٹ اچیاں تن فصیلاں چ بند کردتا ۔ اس فصیل دی مضبوطی دا اندازہ اس توں لائیا جاسکدا اے کہ بارود دی ایجاد توں پہلاں ایہنوں توڑیا نئیں جا سکیا سی ۔ تھیوڈوسس نے 27 فروری 425ء چ شہر چ جامعہ وی قائم کیتی ۔
ستویں صدی عیسوی چ عوار تے بلغار قبیلیاں نے بلقان دے وڈے حصے نوں تہس نہس کردتا تے مغرب ولوں قسطنطنیہ لئی وڈا خطرہ بن گئے ، اس ویلے مشرق چ ساسانی سلطنت نے مصر ، فلسطین ، شام تے آرمینیا تے قبضہ کرلئیا ۔ اس موقع تے ہرقل نے اقتدار تے قبضہ کرکے سلطنت نوں یونانی رنگ دینا شروع کر دتا تے لاطینی دی جگہ یونانی قومی زبان بنائی ۔ ہرقل نے ساسانی سلطنت دے خلاف تریخی مہم دا آغاز کیتا تے اوہناں نوں عظیم شکست دتی تے 627ء تک سارے علاقے واپس لے لئے ۔
اس دوران اسلام قبول کرن والے عرباں دی طاقت ابھری جس نے فارس چ ساسانی سلطنت دا خاتمہ کرن دے بعد بازنطینی سلطنت توں بین النہرین (عراق) ، شام تے افریقہ دے علاقے کھو لئے ۔
مسلم فوجاں دے محاصرےلکھو
عرباں نے 2 باری 674ء تے 717ء اچ قسطنطنیا دے ناکام محاصرے کیتے ۔ دوجا محاصرا سمندری تے زمینی دوناں رستیاں توں کیتا گیا سی ۔ ایہدے وچ ناکامی نال قسطنطنیا نوں نویں زندگی ملی ۔
گیارویں صدی وچ بازنطینی سلطنت بتدریج زوال ول گامزن رہی ۔ خصوصن جنگ ملاز کرد وچ سلجوق سلطنت دے حکمران الپ ارسلان دے ہتھوں حیران کن شکست دے بعد رومی فرمانروا رومانوس چہارم نوں گرفتار کرلئیا گئیا تے کجھ شرطاں تے رہا کردتا گئیا ۔ واپسی تے رومانوس نوں قتل کردتا گئیا تے نویں حکمران مائیکل ہفتم ڈوکاس نے سلجوقیاں نوں خراج دین توں انکار کردتا جس دے جواب چ ترک فوجاں نے چڑھائي کردے ہوئے اناطولیہ دا وڈا حصہ فتح کرلئیا تے بازنطینی سلطنت نوں 30 ہزار مربع کلومیٹر دے علاقے توں محروم کردتا ۔
صلیبیاں دے ہتھوں تباہیلکھو
صلیبی جنگاں دے دوران 13 اپریل 1204ء نوں صلیبی فوجاں نے اپنے ای شہر قسطنطنیہ تے قبضہ کرلئیا تے شہر نوں شدید نقصان پہنچائيا 1261ء چ بازنطینی فوجاں نے مائیکل ہشتم ہیلولوکس دے زیر نگرانی لاطینی حکمران بالڈوین ثانی توں قسطنطنیہ واپس حاصل کرلئیا ۔
فتح قسطنطنیالکھو
ہور دیکھو:فتح قسطنطنیہ
قسطنطنیا نوں 29 مئی 1453ء چ سلطنت عثمانیہ دے سلطان محمد فاتح نے فتح کر کے راجگڑھ بݨا دتا ۔