عثمان بن عیسی رواسی
| معلومات شخصیت | |
|---|---|
| وجہ شہرت | ائمہ دے صحابی تے وکیل |
| نمایاں کارنامے | |
| دیگر سرگرمیاں | |
| دینی | نقل روایت، امام کاظم (ع) دے وکیل، موسس مذہب واقفی (مطابق نقل بعد وچ توبہ کيتا) |
عثمان بن عیسی رواسی، (حیات پہلے از ۲۰۳ ق) امام موسی کاظم علیہ السلام دے انہاں اصحاب تے وکلاء وچوں نيں۔ جنہاں نے آپ دی شہادت دے بعد بیت المال دے اموال نوں امام علی رضا علیہ السلام دے حوالے کرنے توں انکار کر دتا تے دعوی کيتا کہ امام کاظم (ع) زندہ نيں۔ بعض منابع نے انہاں دے توبہ دا تذکرہ کيتا اے۔ لیکن آیت اللہ خوئی توبہ دے سلسلہ دی روایات نوں غیر معتبر منیا اے۔ عثمان بن عیسی، علی بن ابی حمزہ بطائنی تے زیاد بن مروان قندی ایہ تنیاں افراد واقفی مذہب دے اصلی ارکان وچوں سن جنہاں نے امام کاظم (ع) دی امامت اُتے توقف کيتا تے انہاں دے بعد دے ائمہ (ع) دا انکار کيتا۔
سوانح عمری تے مقام حدیثی
سودھو
|
عثمان بن عیسی کلابی رواسی کوفی (حیات تا پہلے از ۲۰۳ ق)[۱] واقفیہ (واقفی مسلک)[۲] دے روساء وچوں سن تے شیخ طوسی انہاں نوں امام موسی کاظم (ع) تے امام علی رضا (ع) دے اصحاب وچ شمار کردے نيں۔[۳]
عثمان بن عیسی امام کاظم (ع) دے انہاں وکلاء وچوں سن جو شیعاں توں اموال نوں دریافت کردے سن تے چونکہ امام (ع) قید وچ سن اس لئی انہاں وجوہات دا انہاں دی خدمت وچ ارسال کرنے دا امکان فراہم نئيں سی۔ عثمان بن عیسی نے آپ دی شہادت تے امام رضا (ع) دی طرف توں اموال دی واپسی دا خط موصول ہونے دے بعد ابتداء وچ تمام اموال انہاں دے حوالے کرنے توں پرہیز کيتا تے امام رضا (ع) انہاں اُتے غضبناک ہوئے۔ منابع تاریخی دے مطابق عثمان بن عیسی بعد وچ پشیمان ہوئے تے انہاں نے توبہ دی تے تمام اموال نوں امام دی خدمت وچ ارسال کيتا۔[۴]
کشی دے بقول، عثمان بن عیسی دے اُتے کوئی اتہام نئيں سی۔ ايسے طرح توں کشی اک قول نقل کردے نيں جس دے مطابق عثمان بن عیسی دا ذکر اصحاب اجماع دے طور اُتے ہويا اے۔[۵] شیخ طوسی تے ابن شہر آشوب انہاں نوں ثقہ تسلیم کردے نيں تے انہاں دے ثقہ ہونے دے سلسلہ وچ ہونے والے اجماع دی گواہی دیندے نيں۔[۶] ابن شہر آشوب، عثمان بن عیسی نوں امام کاظم (ع) دے قابل اعتبار افراد وچ شمار کردے نيں۔[۷]
عثمان بن عیسی، کتاب المیاہ، کتاب القضایا، کتاب الأحکام، کتاب الوصایا، و کتاب الصلوہ ورگی کتاباں دے مولف نيں۔[۸] انہاں نے ابو حمزہ ثمالی، علی بن مہزیار، علی بن سندی تے سہل بن زیاد آدمی توں روایات نقل کيتیاں ناں۔[۹] عثمان بن عیسی دا ناں اسلامی روایات وچ ۷۴۳ بار ذکر ہويا اے۔[۱۰] الوجیزہ فی عثمان بن عیسی الرواسی، نامی کتاب سن ۱۳۲۱ ق وچ عثمان بن عیسی دے سلسلہ وچ لکھی گئی اے جس دے مولف محمد باقر بن محمد جعفر بہاری ہمدانی نيں۔[۱۱]
نصر بن صباح دے نقل دے مطابق، عثمان بن عیسی توں امام علی رضا علیہ السلام دے ناراض ہوئے جانے دے بعد انہاں نے توبہ دی تے تمام اموال انہاں دی خدمت وچ ارسال کر دتا۔ ايسے طرح نصر بن صباح دے ابی حمزہ دے نقل دے مطابق، عثمان نے خواب وچ دیکھیا کہ حائر حسینی وچ انہاں دا انتقال ہوئے گیا اے۔ ايسے سبب انہاں نے کوفہ توں نکل کے حائر حسینی وچ سکونت اختیار کر لئی، ایتھے تک کہ اوتھے انہاں دا انتقال ہويا تے اوتھے دفن ہوئے۔[۱۲]
امام رضا (ع) دی امامت دا انکار
سودھوعثمان بن عیسی رواسی، علی بن ابی حمزه بطائنی و زیاد بن مروان قندتی، دے بعد تیسرے انسان سن جنہاں نے واقفی عقیدہ نوں قبول تے اسنوں ظاہر کيتا۔[۱۳] انہاں دا شمار واقفہ دے موسسین وچ تیسرے رکن دے کے طور اُتے کيتا گیا اے۔[۱۴] علامہ مجلسی و شیخ صدوق نے کوفہ و مصر وچ امام موسی کاظم (ع) دے وکلاء دی طرف توں امام علی رضا (ع) دی امامت دے انکار تے امام کاظم (ع) دے اُتے توقف دا مقصد مال دنیا دی لالچ و طمع ذکر کيتا اے۔[۱۵]
عثمان بن عیسی نے امام علی رضا (ع) دے خط دے جواب وچ جو انہاں نے امام کاظم (ع) دے اموال دی واپسی دے لئی تحریر کيتا سی، ستويں امام دی شہادت دا انکار کيتا تے دعوی کيتا کہ اوہ زندہ نيں۔ عثمان نے ہور لکھیا کہ حتی جے امام کاظم (ع) دی شہادت دا دعوی صحیح ہوئے تاں چونکہ امام موسی بن جعفر (ع) نے انہاں توں اموال دی واپسی دے سلسلہ وچ کوئی گل نئيں کہی اے اس لئی اوہ اموال نوں واپس نئيں کرن گے۔[۱۶] عثمان بن عیسی دے پاس موجود اموال دی مقدار ۳۰ ہزار دینار طلا تے ۵ کنیزاں ذکر ہوئی نيں۔[۱۷]
عثمان بن عیسی نے امام موسی کاظم (ع) دے دوسرے دو وکلاء دے نال مل کے انہاں نوں امام غایب پیش کيتا تے انہاں دے بعد دے ائمہ دی امامت توں انکار کيتا۔[۱۸] آیت اللہ خوئی دا مننا اے کہ اس وچ کوئی شک نئيں اے کہ عثمان بن عیسی حق توں منحرف تے امام رضا (ع) دے مخالف سن تے انہاں نوں امام قبول نئيں کردے سن تے انہاں نے امام کاظم (ع) دے اموال نوں انہاں نوں واپس نئيں کيتا۔ اس دے علاوہ آیت اللہ خوئی دے مطابق، عثمان بن عیسی دی توبہ نصر بن صباح توں نقل شدہ روایت کيتی وجہ توں قابل اثبات نئيں اے۔[۱۹]
حوالے
سودھو- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۶.
- ↑ قرشی، پژوہشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا، ۱۳۸۲ش، ص ۲۲۷
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۶
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷
- ↑ قرشی، پژوہشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا، ۱۳۸۲ش، ص ۲۲۷
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۸
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۸
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۸
- ↑ صدارایی خویی، فہرستگان نسخہ ہای خطی حدیث...، ۱۳۸۲ش، ص ۴۴۸
- ↑ قرشی، پژوہشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا، ۱۳۸۲ش، ص ۲۲۷
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۳۱۰
- ↑ مظفری، مہدویت در واقفیہ و موضع گیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، ش ۳۳، ص ۱۶۸
- ↑ مظفری، مہدویت در واقفیہ و موضعگیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، ش ۳۳، ص ۱۶۸
- ↑ مظفری، مہدویت در واقفیہ و موضع گیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، ش ۳۳، ص ۱۷۹
- ↑ بہبودتی، تحقیقی درباره مذہب وقف و بررسی تریخ واقفیہ، در فصلنامہ مدرس علوم انسانی، ش ۵ و ۶ و ۷، ص ۵۶
- ↑ عابدینی، استفاده از سایہ و سایبان در حال احرام، در فصلنامہ کاوشی نو در فقہ اسلامی، ش ۱۳، ص ۴۹-۵۰
- ↑ شفیعی، مکتب حدیثی شیع...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷
منابع
سودھو- بہبودتی، محمد باقر، تحقیقی درباره مذہب وقف و بررسی تریخ واقفیہ، در فصلنامہ مدرس علوم انسانی، پاییز و زمستان ۱۳۷۰ ش و بہار ۱۳۷۱، شماره ۵ و ۶ و ۷، ص ۴۹-۶۶
- شفیعی، سعید، مکتب حدیثی شیعہ در کوفہ تا پایان قرن سوم ہجری، قم، سازمان چاپ و نشر دار الحدیث، اول، ۱۳۸۸ ش
- صدرایی خویی، علی، فہرستگان نسخہ ہای خطی حدیث و علوم حدیث شیعہ، قم، سازمان چاپ و نشر موسسه علمی فرہنگی دار الحدیث، ۱۳۸۲ ش
- عابدینی، احمد، استفاده از سایه و سایبان در حال احرام، در فصلنامہ کاوشی نو در فقہ اسلامی، پاییز ۱۳۷۶ش، ش ۱۳، ص ۱۸-۸۵
- مظفری، محمد حیدر، مہدویت در واقفیہ و موضع گیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش، ش ۳۳، ص ۱۶۱-۱۸۶