فضالہ بن ایوب
| معلومات شخصیت | |
|---|---|
| وجہ شہرت | اصحاب امام کاظم(ع) تے امام رضا(ع) |
| نمایاں کارنامے | |
| دیگر سرگرمیاں | |
فَضّالَہ بن ایوب اَزدی اہوازی امام موسی کاظم تے امام علی رضا دے با اعتماد شیعہ راویاں وچوں نيں۔ رجالیاں وچوں بعض انہاں نوں اصحاب اجماع تے برجستہ ترین فقہا وچوں سمجھدے نيں۔ کتاب الصلاة تے کتاب النوادر انہاں دے آثار وچوں گنی جاندی نيں۔
ولادت تے نسب
سودھوفضالہ بن ایوب ازدی اہوازی ازد قبیلے توں تے یمنی شمار ہُندے نيں۔ان دی ولادت دی یقینی تریخ مذکور نئيں اے لیکن بعض قرائن دی مدد کيتی بدولت کہیا جا سکدا اے کہ دوسری صدی دے وسط وچ پیدا ہوئے نيں۔
وہ ازد قبیلہ توں نيں او انہاں دی ولادت دا شہر کوفہ ہونے دی وجہ توں کوفی تے زندگی دے آخری ایام اہواز وچ گزارنے دی وجہ توں اہوازی مشہور نيں۔[۱]
علم رجال وچ منزلت
سودھوبعض شیعہ علما انہاں نوں اصحاب اجماع وچوں سمجھدے نيں۔[۲] کشی انہاں دی روایات اُتے اصحاب دے اجماع نوں ذکر کرنے دے بعد کہندے نيں :بعض علما نے حسن بن محبوب دی جگہ اُتے حسن بن علی بن فضال تے فضالہ بن ایوب دا ناں ذکر کيتا اے۔[۳]
شیخ طوسی اپنی رجال دی تصنیف وچ انہاں نوں اصحاب امام کاظم(ع) تے اصحاب امام رضا(ع) وچوں قرار دیندے نيں تے انہاں دی توثیق دے معتقد نيں۔[۴] ہور علما جداں نجّاشی،[۵] علّامہ حلّی[۶] وغیرہ [۷] وی انہاں دی وثاقت، علم تے دیانت دی تاکید کردے نيں۔
روائی رجحان
سودھو
|
فضالہ دے روائی رجحان نوں مجموعی طور اُتے تن حصےآں وچ تقسیم کيتا جا سکدا اے:
- اکثر روایات دا حصہ فقہی احکام دے مسائل توں متعلق اے۔
- روایات دا اک حصہ ولایت دے اثبات تے اس دی حقانیت، شیعہ ائمہ دے معصوم ہونے، انہاں دی فضیلت، مناقب تے اہل بیت دے بلند تھاںواں توں متعلق اے .
- اک حصہ فضائل تے رذایل اخلاقی توں متعلق اے ۔ [۸]
اقوال علما
سودھونجاشی: فضالہ بن ایوب ازدی کوفہ دے اصیل عرباں توں اے کہ جو کافی مدت تک شہر اہواز وچ رہے ؛برجستہ محدث جانے جاندے نيں ہور صراط مستقیم اُتے گامزن رہے تے اک دیانتدار شخص سن ۔[۹]
جعفر سبحانی: اسنوں اک بزرگ تے صاحب ناں فقیہ کہندے نيں تے انہاں نوں علم حدیث دا ماہر سمجھدے نيں جنہاں نے تقریبا 1307 احادیث دا ذخیرہ چھڈیا اے .[۱۰]
مشائخ تے روات
سودھوفضالہ امام کاظم(ع) تے امام رضا(ع) دے علاوہ ہور محدثین تے راویاں توں حدیث نقل کردے نيں:
بوہت سارے افراد نے انہاں توں روایات نقل کيتیاں ناں۔ بعض دے اسما درج ذیل نيں :
آثار
سودھورجالی علما فضالہ نوں دو کتاباں دا مؤلف مندے نيں کہ جنہاں دا ناں کتاب الصلوة، و النوادر اے۔[۱۳]
حوالے
سودھو- ↑ نجاشی، رجال، ص310. علامه حلی، رجال، ص230.
- ↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، ج13، ص272.
- ↑ طوسی،اختیار معرفه الرجال، ج2، ص832-831.
- ↑ طوسی، رجال، ص342 و363.
- ↑ نجاشی، رجال، ص310.
- ↑ علامہ حلی، رجال، ص230.
- ↑ رک:جامع الرواة، ج2، ص2.
- ↑ جامع الرواة، ج2، ص3.
- ↑ نجاشی، رجال، ص310.
- ↑ موسوعہ طبقات الفقہاء، ج2، ص445-444.
- ↑ موسوعۃ طبقات الفقہاء، ج2، ص444.
- ↑ خوئی، معجم رجال الحدیث،: ج 13، ص274
- ↑ نجاشی، رجال، ص311. طوسی، اللسٹ، ص201.
منابع
سودھو- اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، منشورات مکتبہ آیہ الله مرعشی نجفی، قم، 1403ق.
- حلی (علامہ)، حسن بن یوسف، خلاصۃ الاقوال فی معرفۃ الرجال، نشرالفقاہہ، 1417ق.
- خوئی، سید ابوالقاسم، معجم الرجال، دارالزہرا، بیروت، 1409ق.
- سبحانی، جعفر، موسوعہ طبقاتالرجال، موسسہ امام صادق، قم، 1418ق.
- طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفہ الرجال (رجال کشی)، موسسہ آل البیت لاحیاء التراث.
- طوسی، محمد بن حسن، اللسٹ، نشرالفقاہہ، 1417ق.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، مطبعہ المرتضویہ، نجف اشرف، 1352ق، افست انتشارات جہان، تہران.
- نجاشی، احمد بن علی، رجالالنجاشی، موسسہ نشر اسلامی، 1424ق.