عبید الرحمان صدیقی
| عبید الرحمٰن صدیقی | |
|---|---|
 عبید الرحمٰن صدیقی | |
| جم | عبید الرحمٰن صدیقی 5 جون 1964ء محلہ مچھرہٹہ غازی پور |
| رہائش | غازی پور، اتر پردیش، بھارت |
| ہور ناں | عبید الرحٰمن مکّی |
| وجہِ شہرت | ادب، تاریخ |
| مذہب | اسلام |
| شریک حیات | زہرہ عبید (علیگ) |
| اولاد | ڈاکٹر انیس الرحمٰن اور زیبہ عبید |
| ویب سائیٹ | |
| http://ghazipurwalamakki.blogspot.in | |
عبید الرحمٰن صدیقی دی پیدائش بھارت دے صوبہ اتر پردیش دے ضلع غازی پور وچ 5 جون 1964ء نوں محلہ مچھرہٹہ وچ ہوئی۔ اس وقت بھارت دے اہم مؤرخین تے ادیباں وچ انہاں دا شمار ہُندا اے۔ غازی پور دے واحد تریخ دان جنھاں نے عہد وار قدیم دور توں دلی سلطنت دور تے مغلیہ سلطنت دور دی گمشدہ تریخ نوں قلمبند کرکے منظرعام اُتے لیانے دا کم کیتا اے۔ اس دی بنیاد اُتے ہندوستان دے سمراٹ اشوک کلب نے انہاں نوں "غازی پور دا فاہیان" لقب نال نوازیا اے۔ تے انہاں دی اک اہم کاوش 'غازی پور والا عبید ' نامی بلاگ اے جو ادبی، سماجی تے سیاسی حلقاں وچ خاصا مقبول اے۔
ابتدائی حالات
سودھوعبید الرحمٰن صدیقی نے شہر غازیپور دے مشہور تے معروف تعلیم یافتہ گھرانے وچ اکھ کھولی جس دا خاصا اثر انہاں دے ادبی تے تحقیقی سفر اُتے رہیا۔ عبید الرحمن دی ابتدائی تعلیم مدرسہ دینیہ وچ درجہ پنجم تک تے بعد وچ درجہ ششم تک مدرسہ عظیمیہ وچ ہوئی۔ اس دے بعد شہر دے مشہور تے معروف تعلیمی ادارہ محمڈن اینگلو ہندوستانی انٹر کالج توں جونیر ہائی اسکول توں لیکر انٹرمیڈیٹ تک دی تعلیم مکمل کرنے دے بعد غازی پور دے پوسٹ گریجویٹ ڈگری کالج توں گریجویشن دی ڈگری حاصل کر کے 1984ء وچ الہ آباد یونیورسٹی چلے گئے۔ اوتھے ایل۔ ایل۔ بی تے ڈپلوما انہاں جرنلزم دی ڈگری حاصل کیتی تے فیر نجی طور اُتے ایم۔ اے۔ انگریزی علی گڑھ مسلم یونیورسٹی توں کیتا تے اس دے بعد دلی دا رخ کیتا۔ اس درمیان آئی۔ اے۔ ایس دا امتحان پاس کیتا لیکن انٹرویو وچ ناکامی دے سبب وطن غازی پور واپس آ گئے۔ آدرش انٹر کالج وچ عارضی لیکچرر وی رہے لیکن دل نئیں لگیا۔ کچھ سالاں بعد بھارت دے مشہور تے معروف رسائل تے اخبارات وچ مضامین لکھنے لگے تے ایہ سلسلہ حالے تک جاری اے۔
خاندان
سودھوعبید الرحٰمن صدیقی دے خاندان دا تعلق سرزمین مکہ معظمہ توں اے۔ انہاں دے مورث صوفی حضرت شیخ عبد الرزاق مکی بہ عہد ابراہیم لودھی لاہور تشریف لیائے تے اوتھے شیخ میراں موج دریاؒ جو مشہور بزرگ تے عالم دین سن انہاں دی شاگردی قبول کیتی۔ بعد وصال آپ پیرو مرشد دے حجرہ نیلا گنبد لاہور وچ دفن ہوئے۔ تساں دے وڈے لڑکے حضرت شیخ جمال احمد مکیؒ لاہور توں دہلی آئے تے حضرت شیخ محمد بن مکن مصباح العاشقین ملانویؒ دے بعد حضرت شیخ عبد القدوس گنگوہی دے مرید خاص ہوئے۔ تساں بادشاہ نصیرالدین ہمایوں دے نال 1526ء وچ نصیر خان لوہانی دی بغاوت دی سرکوبی دے لئی آئے تے غازی پور محمدآباد یوسف پور وچ بس گئے۔ عبید الرحٰمن صاحب دے والد اختر عثمان نیں ۔ تساں دے اہل خاندان دا سب توں وڈا تعاون علی گڑھ مسلم یونیورسٹی نوں بنانے وچ رہیا .سر سید احمد خان تساں دے بزرگ مولوی عبد الصمد (وکیل ،مجسٹریٹ) دے دوستاں وچوں تے علی گڑھ مسلم یونیورسٹی دے لئی چندہ دینے والیاں وچوں نیں مزید جانکاری دے لئی سر سید احمد خاں دا اخبار انسی ٹیوٹ گزٹ9/جون/1878دیکھیے۔ تساں دے خاندان دے لوگاں نے ہندوستان دی جنگ آزادی وچ وی نمایاں کردار ادا کیتا اے۔ انگریزاں دی ظلم تے زیادتی توں متاثر ہوکے تساں دے خاندان دے خان بہادر امین اللہ تے۔ خان بہادر مولوی عبد الصمد صاحب نے انگریزاں دے دتے تمغے خان بہادر نوں واپس کر دتے۔
ادبی خدمات
سودھوعبید الرحمٰن صدیقی نے محض 19-20 سال دی عمر توں مضون لکھنے دی ابتدا کیتی۔ پہلا مضمون دوران تعلیم 1984ء وچ اندرا گاندھی دے قتل اُتے لکھیا سی۔ اس وقت توں لے کے ہن تک انہاں دے تقریباً 1500 مضامین تے تحقیقی مقالے انگریزی، اردو تے ہندی زباناں وچ شائع ہو چکے نیں ۔ عبید الرحمٰن دی شخصیت تے ادبی خدمات اُتے ہندوستان دے مختلف ٹی۔ وی۔ چینلاں نے ڈاکومینڑی نشر کیتیاں نیں ، جدوں دلی دوردرشن اردو، ای ٹی وی اردو حیدرآباد، زی سلام اردو، ای ٹی وی اترپردیش وغیرہ۔ عبید الرحمٰن صدیقی نے بھارت دے مختلف ریڈیو اسٹیشن توں فیچر، ادبی مقالے تے موجودہ مسائل اُتے پروگرام کرچکے نیں ۔
انہاں دی لکھتاں دی فہرست تھلے اے۔
- تذکرہ مشائخ غازی پور
تذکرہ مشائخ غازی پور - غازی پور کا ادبی پس منظر
- غازی پور بنام گادھی پوری اک اولوکن
- غازی پور میں گوتم بدھ، سمراٹ اشوک تے بودھ استھل
عبید الرحمٰن صدیقی جناب معین احسن جذبی کے ہمراہ - غازی پور سر سید احمد خان کے پس منظر میں
تساں دیاں کتاباں نیں ۔ تے عبید دی شخصیت اُتے ہندوستان وچ کئی سیمینار وی منعقد ہو چکے نیں ۔
اعزازات
سودھوملک دی مختلف تنظیماں نے مختلف اعزازات تے ایوارڈ نال نوازا اے جدوں غازی پور رتن ایوارڈ، غازی پور دے رس کھان ایوارڈ،[۱] یوتھ لیٹریری ایوارڈ (ابوظبی)، غالب ایوارڈ (دلی)، المئومل ایوارڈ (المئومل شودھ سنستھان لکھنؤ)، مولوی رحمت اللہ ایوارڈ (مدرسہ چشمۂ رحمت) حضرت آسی ایوارڈ وغیرہ۔
عبید الرحٰمن صدیقی دے بارے وچ چند مشاہیر دی آراء
سودھوفاخرہ بتول اسلام آباد پاکستان
سودھو| ” | لفظوں کا ساحر عبید الرحمٰن مکی
لفظ بولتے ہیں، سُنتے ہیں، سمجھتے ہیں، سمجھاتے ہیں، ہنستےمسکراتے اور کبھی کبھی بات بے بات بچوں کی طرح رو پڑتے ہیں۔ مجھے لفظوں سے مری شناسائی کب آشنائی میں تبدیل ہوگئی مجھے پتہ ہی نہیں چلا۔۔ اسی لیے جو لوگ لفظوں کے دوست ہوتے ہیں، اُن کی حُرمت کا خیال رکھتے ہیں وہ مجھے اپنے دوست لگتے ہیں۔ انہی لوگوں میں ایک بظاہر آدم بیزار سا شخص بھی ہے جس کو لوگ عبید الرحمٰن مکی کے نام سے جانتے ہیں _ یہ شخص خوبصورت سوچ اور نکھرے نکھرے لفظوں کا شناور ہے، کبھی نظمیں چُنتا ہے، کبھی بےچین نثر پر سر دُھنتا ہے۔ اور قاری بھی اس کا ہم رقص ہونے پر مجبور ہو جاتا ہے۔اُلٹی سیدھی، آڑی ترچھی لکیروں سے خواب بُنتا ہے اور تعبیریں ریت پر لکھ آتا ہے۔ عجیب آدمی ہے۔ کبھی لفظوں سے مٹی کے پیالے، صراحیاں، اور رنگ برنگی پھولوں کے گملے بناتا ہے کمھار کہیں کا . سنو لفظوں کے جادوگر محبت تو تمہیں ہر رنگ میں محسوس ہوتی ہے کبھی وہ رنگ بھی لکھو جو تم کو سوچ کر میری نگاہوں میں اُترتے ہیں وہ الفاظ جو دل سے زباں تک آ تو جاتے ہیں ادا لیکن نہیں ہوتے کبھی اُس بے بسی کے رنگ کو تصویر کر دو ناں مری خاطر اک ایسی نظم بھی تحریر کر دو ناں! جسے تم کو سناوں تو تمہیں معلوم ہو جائے میں کیوں خاموش رہتی ہوں سنو لفظوں کے جادوگر......!!! |
“ |
| ” | غازی پور صوبہ بہار سے متّصل، مشرقی اتْر پردیش کا ایک تاریخی شہر ہے ۔ یہ شہر ابتدائے آفرینش سے ہی اکابرین و مشائخاور علوم و فنون کا مرکز رہا ہے ۔اردو زبان کے آغاز و ارتقاء اور شعر و ادب کی ترویج میں یہ خطّہ ہمیشہ سے زرخیز رہا ہے ۔
سر سید احمد خان نے اپنے غازی پور کے قیام کے دوران مسلمانوں کوجدید علوم و فنونسے بہرہ ور کرنے کے لیے غازی پور میں ہی سائنٹیفک سوسائٹی قائم کی تھی ۔ اور مسلم یونیورسٹی کا منصوبہ اور خاکہ بھی یہیں تیّار کیا تھا۔ اگر سر سیّد کا تبادلہ علیگڑھ نہ ہو جاتا تو آج مسلم یونیورسٹی غازی پور مین ہوتی، جس کے لیے سر سیّد نے زمین بھی مختص کر لی تھی ۔ عبید الرحمن مکّی کا تعلّق اصفیاء اور مشائخ کے اسی بلاد سے ہے ۔ 5 جون 1964 ع کو مشاہیر کے اسی شہر کے افق پر ایک ستارہ ظہور پزیر ہوا اور عبید الرحمٰن مکّی نام پایا ۔ موصوف کا رجحان عہد ِ طفلی سے ہی نوشت و خواند اور گور و فکر کی طرف تھا ۔ بڑے عہدے پر پہنچے مگر علم و ادب خصوصا تنقید و تحقیق سے دامن کش نہ ہوئے ۔ موصوف کی دو کتابیںاہل ِ علم و نظر سے داد ِ تحسین حاصل کر چکی ہیں ۔ان کا تحقیقی مقالہ "تاریخ ِمشائخ ِ کرام غازی پور " طبع ہوکر علمی حلقوں میں پذیرائی حاصل کرچکا ہے ۔دوسری کتاب ادبی تحقیق پر مبنی ہے "غازی پور کا اردو پس ِ منطر " مخطوطات اور قلمی نسخوں کی تلاش اور چھان پھٹک سے معرض ِ وجود میں آیا ہے ۔ جس میں 1024ع سے 1910 ع تک کے شعراء اور ادبْا ءکے حالات نیز ان کے ادبی خدمات کا اجماع اور سیر حاصل بحث ہے ۔ یہ دونوں کتابیںحوالہ جاتی کتب کا درجہ رکھتی ہین اور طلباء اور اساتذہ یکساں طور پر انھین مشعل ِ راہ بناتے ہین ۔ان کتابوں کے استفادے سے اب تک چار طلباء ڈاکٹریٹ کی سند حاصل کر چکے ہیں اور یہ بات ان کتابوں کی افادیت کا بیّن ثبوت ہے ۔ یہ کتابیں غازی پور کی ادبی تنقید و تحقیق مین اوّل و آخر کا درجہ رکھتی ہیں ۔ نہ اس سے پہلے اور نہ اس کے بعد کسی نے اس موضوع پر خامہ فرسائی کی ۔ میں عبیدالرحمن مکّی صاحب کو ان کی ان گرانقدر تصانیف پر دلی مبارکباد پیش کرتا ہوں اور امید کرتا ہوں کہ ان کا یہ سفر آگے بھی جاری و ساری رہے گا ۔ |
“ |
حوالے
سودھو- جاگرن ڈاٹ کوم اُتے خبر
- جاگرن ڈاٹ کوم اُتے خبر
- پوروانچل ڈاٹ کوم اُتے خبر
- ﻏﺎﺯﯼ ﭘﻮﺭ ﺑﻨﺎﻡ ﮔﺎﺩﮬﯽ ﭘﻮﺭﯼ ﺍﯾﮏ ﺍﻭﻟﻮﮐﻦ کتاب
- ﺎﺯﯼ ﭘﻮﺭ ﻣﯿﮟ ﮔﻮﺗﻢ ﺑﺪﮪ , ﺳﻤﺮﺍﭦ ﺍﺷﻮﮎ ﺍﻭﺭﺑﻮﺩﮪ ﺍﺳﺘﮭﻞ کتاب
- تذکرہ مشائخ غازی پور
- غازی پور دا ادبی پس منظر
خارجی روابط
سودھو- اردو یوتھ فورم بہار اُتے، عبید الرحمن صدیقی دی کتاب "غازیپور بنام گادھی پوری: اک جائزہ" دا مختصر جائزہ از تبسم فاطمہ، اردو یوتھ فورم
- غازی پور والا مکی بلاگ سپاٹ
- فیس بک اُتے عبید الرحمٰن صدیقی
- عبید الرحمٰن صدیقی دی کتاب دی رسم اجرا کر دے ہویے جناب نتیش کمار وزیر اعلیٰ بہار Archived 2017-12-06 at the وے بیک مشین
- عبید الرحمٰن صدیقی دی کتاب دی رسم اجرا کر دے ہویے جناب نتیش کمار وزیر اعلیٰ بہار Archived 2016-02-03 at Archive.is
- http://www.jagran.com/uttar-pradesh/ghazipur-11408880.html
