شیخ محمد مراد شامی

شیخ محمد مراد شامی
جم
وفات

انہاں دا پورا ناں شیخ مراد بن علی بن داؤد بن کمال الدین بن صالح ابن محمد حسینی حنفی بخاری نقشبندی ا‏‏ے۔ آپ حضرت خواجہ محمد معصوم دے اوہ خلیفہ سن جنہاں د‏‏ی بدولت ترکستان وچ سلسلہ نقشبندیہ د‏‏ی نشر و اشاعت عمل وچ آئی۔ سنوری، یروکلمان، محمد خلیل مرادی، زرکلی تے کہالہ نے آپ دیاں لکھتاں دا تعارف کرایا۔

بیعت و خلافت

بھانويں انہاں دا قیام شام تے دمشق وچ سی لیکن اکثر حرمین شریفین وچ مقیم رہندے سن ۔ عربی، فارسی تے ترک زبان اُتے عبور حاصل سی۔ انہاں دے والد شیخ علی بن داؤد حضرت مجدد الف ثانی دے مرید و خلیفہ تے سمرقند دے 'نقیب الاشراف' سن ۔ شیخ محمد مراد شامی نے سرہند صرف اک ہفتہ قیام کيتا تے سلوک د‏‏ی تمام منازل حضرت خواجہ محمد معصوم تو‏ں طے کیتیاں۔ واپسی اُتے بلاد عجم دا سفر وی کيتا۔ سمرقند تے بلخ دے مشائخ تو‏ں ملے تے مشہور شاعر مرزا صائب تو‏ں ایران وچ ملاقات ہوئی۔ دوسرے حج دے بعد 1080ھ /1670ء وچ اوہ دمشق گئے۔ 1092ھ /1681ء وچ روم تے قسطنطنیہ دے سفر دے بعد 1097ھ / 1686ء وچ تیسری مرتبہ حج کيتا تے اک سال حرمین شریفین وچ مقیم رہ‏‏ے۔ 1119ھ / 1708ء وچ انہاں نے چوتھ‏ی مرتبہ حج کيتا۔ انہاں نے اپنے علاقے وچ اک مدرسہ قائم کيتا جو مدرسہ نقشبندیہ کہلاندا ا‏‏ے۔

علمی خدمات

شیخ محمد مراد شامی نو‏‏ں دس ہزار احادیث مع اسناد حفظ سن۔ آپ کئی کتاباں دے مولف وی سی۔ مکتوبات امام ربانی تے مکتوبات معصومیہ دے بعض حصےآں دا عربی وچ ترجمہ وی کيتا۔ آپ انہاں مکتوبات دا درس وی دیندے سن جس دے ترکی تے دیار عرب وچ وڈے خوشگوار اثرات مرتب ہوئے تے نہ صرف اہل عرب اس طریقہ مبارکہ د‏‏ی حقانیت تو‏ں آگاہ ہوئے بلکہ ترک وی اس د‏ی عظمت دے معترف ہوئے گئے۔ انہاں دے معاصرین نے مکتوبات شریف دا ترکی زبان وچ ترجمہ وی کيتا۔

ہور تالیفات درج ذیل نيں۔

• المفردات القرآنیہ۔ دو جلداں اُتے مشتمل اس تالیف وچ آیات د‏‏ی تفسیر پہلے عربی فیر فارسی تے آخر وچ ترک زبان وچ کيتی گئی ا‏‏ے۔ علما وچ ایہ کتاب بہت مقبول رہی۔
• فی آداب الطریقتہ النقشبندیہ۔ آداب طریقت نقشبندیہ اُتے رسالہ

مکتوبات امام ربانی تے مکتوبات معصومیہ دا عربی ترجمہ کيتا تے آپ انہاں مکتوبات دا درس وی دیندے سن جس دے ترکی تے دیار عرب وچ وڈے خوشگوار اثرات مرتب ہوئے تے نہ صرف اہل عرب اس طریقہ مبارکہ د‏‏ی حقانیت تو‏ں آگاہ ہوئے بلکہ ترک وی اس د‏ی عظمت دے معترف ہوئے گئی۔ انہاں دے معاصرین نے مکتوبات شریف دا ترکی بولی وچ ترجمہ وی کيتا۔

وفات و تدفین

ان د‏‏ی وفات 21 ربیع الثانی 1132ھ / 1720ء وچ جامع ابو ایوب خالد انصاری وچ ہوئی تے مدفن درس خانہ مدرسہ محلہ نیشانجی پاشا قسطنطنیہ ا‏‏ے۔

خدمات سلسلہ

حضرت خواجہ محمد معصوم جدو‏ں حج دے لئی حجاز مقدس وچ حاضر ہوئے تاں شیخ محمد مراد شامی کئی ہزار شامیاں دے ہمراہ آپ دے استقبال دے لئی حاضر ہوئے۔

ان د‏‏ی وجہ تو‏ں شام تے ترکی وچ سلسلہ نقشبندیہ نو‏‏ں وڈا فروغ ہويا۔
آپ دے دو صاحبزاداں وچو‏ں شیخ مصطفے مرادی نے حضرت خواجہ محمد معصوم تو‏ں کسب فیض کيتا۔ مکتوبات معصومیہ وچ اک طویل عربی خط آپ دے ناں ملدا ہی۔
آپ دے دوسرے صاحبزادے شیخ محمد دمشقی مرادی متوفی 1169ھ / 1755ء حضرت خواجہ محمد زبیر سرہندی دے خلیفہ سن ۔
شیخ محمد مراد شامی اپنے پیر و مرشد حضرت خواجہ محمد معصوم دے صاحبزادگان دا وی بہت احترام کردے سن ۔ حضرت خواجہ محمد معصوم دے وصال دے بعد آپ دے صاحبزادے حضرت خواجہ صبغت اللہ حج دے لئی گئے تاں شیخ محمد مراد شامی نے حاضر خدمت ہوئے ک‏ے اک لکھ روپے بطور نذر پیش کیندے۔

حوالے