شادی دیاں قسماں
شادی دی قسم، اس دی کارکردگی تے خصوصیات مختلف تہذیباں وچ جداگانہ نيں تے ایہ وقتاًفوقتاً بدل وی سکدے نيں۔ عموماً اس دی دو قسماں نيں: سیول شادی تے مذہبی شادی، عام طور توں شادیاں وچ انہاں دوناں نوں بروئے کار لیایا جاندا (مذہبی شادیاں نوں ریاست دی جانب توں تسلیم کيتا جانا چاہیے تے سیول شادی، حالانکہ مذہب دی رو توں اجازت یافتہ نئيں ہُندی، مگر وی اس دا اپنا احترام ہُندا اے )۔ مختلف مذاہب دے لوکاں دے بیچ شادیاں نوں بین العقیدہ شادی کہیا جاندا اے، جدوں کہ ازدواجی تبدیلی مذہب، بین العقیدہ شادی دے مقابلے اک متنازع موضوع اے، ایہ شادی دے لئی زوجین وچوں کسی اک دے مذہب بدلنے دا ناں اے، تاکہ کوئی مذہبی ضرورت دی تکمیل دی جا سکے۔
امریکین تے یورپ
سودھوامریکین تے یورپ وچ 21واں صدی وچ قانونی طور شادیاں نوں یک زوجیت سمجھیا گیا اے (حالانکہ سماج دے کچھ حلقے کثرت ازواج نوں سماجی طور اُتے تسلیم کردے نيں حالانکہ ایہ قانونی طور تسلیم شدہ نئيں اے ؛ کچھ زوجین کھلی شادی دا وی حصہ بندے نيں۔ انہاں ملکاں وچ طلاق نسبتًا آسان سماجی طور اُتے تسلیم کيتا جاندا اے۔ مغرب وچ شادی دے بارے رائج تاثر ایہی اے کہ شادی معاہدے روایت اُتے بنی اے جو زوجین دے بیچ رضاکارانہ جذباتی وابستگی اُتے مبنی اے۔
مغرب وچ شادی نوں زندگی بھر دا معاہدہ منیا گیا اے جو موت یا خطا دی صورت وچ کِسے وی فریق دی جانب توں اپنی مرضی توں توڑیا جا سکدا اے۔ پہلی جنگ عظیم توں رونما ہونے والی تبدیلیاں وچ حسب ذیل شامل نيں:
- مابعد طلاق ماں دی زیر تحویل اولاد دی پرورش وچ ترجیح پائی جاندی اے، کیونجے تحویل دا معاملہ اولاد دے بہترین مفاد دے پیش نظر کيتا جانے لگا، نہ کہ صرف ماں باپ وچوں صرف زیادہ مالی ذرائع دے حامل شخص دی بنیاد پر۔
- طلاق دی صورت وچ زوجین اُتے فریق ثانی دی مدد کيتی ذمے داری عائد ہُندی اے (جو محض شوہر دی نئيں رہی)سانچہ:Clarify
- ماورائے شادی اولاد نوں امداد دا اوہی حق حاصل اے جو قانونی بچےآں نوں حاصل اے۔
- اکثر ملکاں وچ شادی وچ آبروریزی غیر قانونی تے قابل سزا اے۔
- شرکائے حیات نوں جسمانی طور اُتے بدسلوکی دا شکار نئيں بنایا جا سکدا تے عورتاں شادی دے بعد وی اپنی قانونی حقوق برقرار رکھدی نيں۔
- کچھ قوانین دی رو نال شادی دے بعد محصلہ جائداد حاملِ ملکیت دی نئيں ہُندی اے۔ ایہ جائداد ازدواجی سمجھی جاندی اے تے سماج دی جائداد قانون دی رو توں طلاق دی صورت وچ عدالتاں دی جانب توں تقسیم کيتی جاندی اے۔
- شادیاں زیادہ تر آپسی محبت دا نتیجہ اے، نہ کہ معاشی ضرورت یا خانداناں دے بیچ کوئی رسمی انتظامات دا نتیجہ۔
- اپنی مرضی توں بن بیاہے رہنا کافی توں زیادہ قابل قبول سمجھیا جا رہیا اے تے جوڑا اُتے شادی دا دباؤ کم ہوئے رہیا اے ؛ شادی ہن کسی وی طرح توں فریضہ نئيں رہی اے۔
- بین نسلی شادی ہن ممنوع نئيں اے۔
ایشیا تے افریقا
سودھوایشیا تے افریقا وچ قانون شادی توں متعلق چند کلیدی حقائق:
- ازدواجی آبروریزی افریقا تے ایشیا دے بیشتر حصےآں وچ مساوی طور قانوناً جائز اے۔
- کم سنی دی شادی افریقا تے ایشیا دے بیشتر حصےآں وچ مساوی طور قانوناً جائز اے۔
- طے شدہ شادی افریقا تے ایشیا دے بیشتر حصےآں وچ مساوی طور رائج اے، خصوصًا پینڈو علاقےآں وچ ۔
- ہم جنس شادی افریقا تے ایشیا دے بیشتر حصےآں وچ مساوی طور غیر قانونی اے۔
- کثرت ازواج افریقہ تے ایشیا دے بیشتر حصےآں وچ مساوی طور جائز اے، مگر زیادہ تر کمیونسٹ ملکاں وچ غیر قانونی اے جدوں کہ مسلمان ملکاں وچ جائز اے۔
- طلاق افریقہ تے ایشیا دے بیشتر حصےآں وچ مساوی طور جائز اے، مگر طلاق دی خواہش مند مسلم خواتین مسلم ملکاں وچ کمیونسٹ ملکاں دے مقابلے کم تر حقوق رکھدی نيں۔
- جہیز افریقا تے ایشیا دے بیشتر حصےآں وچ شادی توں جڑی رسماں دا اک روايتی حصہ اے۔
کچھ سماجاں وچ جتھے کثرت ازواج دی گنجائش اے، اوتھے اُتے وی زیادہ تر مرداں دی تعداد انہاں لوکاں اُتے مشتمل اے جنہاں دے پاس اک ہی بیوی ہُندی اے۔ انہاں سماجاں وچ کئی بیویاں دا ہونا دولت تے طاقت دی علامت اے۔ متعدد بیویاں دا موقف ہر سماج وچ مختلف ہُندا اے۔
چین وچ بادشاہی دور وچ رسمی شادی صرف اک آدمی تے عورت دی بیچ ممکن سی، حالانکہ اُچے طبقے وچ اولین بیوی طے شدہ شادی توں ہويا کردی سی جس دے لئی وسیع تر رسوم ہويا کردے جدوں کہ داشتاواں بعد وچ کم توں کم رسوم دے بعد اپنائی جا سکدیاں سن۔ کمیونزم دے عروج دے بعد یک زوجہ تعلقات ہی ممکن سن، حالانکہ طلاق نسبتًا آسان سی۔
یک زوجیت، تعدد ازواج تے تعدد شوہری
سودھوتعدد شوہری شاذ ہی دوردراز دے قبائلی سماجاں وچ ہويا کردا اے۔ انہاں سماجاں وچ اک عورت کئی شوہر ہويا کردے نيں۔ ایہ کینیڈا دے کچھ اینوئیٹ وچ ہويا کردا اے ،[حوالہ درکار] حالانکہ 20واں وچ اس اُتے عمل آوری وچ بھاری گراوٹ دیکھی گئی اے کیونجے انہاں لوکاں نے قبائلی مذہب توں نکل کے مسیحیت قبول کيتی جس دیاں کوششاں موراوی مبلغاں دا وڈا دخل سی۔ اس دے علاوہ اسپارٹا دے لوک وی اس اُتے عمل آوری دے لئی مشہور سن ۔[۱]
ایداں دے سماج جو گراوہی شادی دی اجازت دیندے ہون، بہت ہی کم ہی رہے نيں، مگر اس دیاں مثالاں یوٹوپیائی سماجاں وچ پائے گئے نيں جداں کہ اونیئیڈا فرقہ۔[حوالہ درکار]
جدید دور وچ شادی شدہ لوک مختلف قسماں تعدد ازدواج دا طریقہ اپنا چکے نيں، انہاں وچ ہمہ گونہ محبت (polyamory) تے بدلنا شامل نيں۔ ایہ لوک اپنے شرکائے حیات دے نال سمجھوتے کر چکے نيں جو ہور نیڑے تعلقات تے جنسی ساتھیاں دی گنجائش فراہم کردے نيں۔ اس وجہ توں جدید دور وچ شادی دے لئی ایہ ضروری نئيں کہ اوہ جنسی یا جذباتی دے سہارے ٹکا رہے۔
مسیحیت دی جانب توں اک ہی شریک حیات دی قبولیت
سودھومسیحی سماج وچ مسیحی شادی دے لئی "اک آدمی اک عورت" نمونے دی وکالت مقدس آگسٹین (354-439 ء) نے اپنے مطبوعہ خط شادی کيتی بھلائی (The Good of Marriage) وچ کیتی۔ تعدد ازواج دی حوصلہ شکنی دے لئی اس نے لکھیا کہ ایہ "ساڈے قدیم آباواجداد دے لئی ایہ جائز تھا؛ کیہ ایہ ہن وی جائز ہوئے گا، ایہ وچ جلدبازی وچ اعلان نئيں کرنا چاہواں گا۔ اس دی وجہ ایہ اے کہ ہن اولاد پیدا کرنا ہن اِنّا ضروری نئيں اے جداں کہ پہلے سی، جدوں بیویاں دے بچے جننے دے دوران ہور اولاد دے حصول دے لئی ایہ اجازت سی کہ تے بیویاں نال شادی کيتی جائے، جو ہن یقینًا غیر قانونی اے۔" (باب 15، پیرا 17 )۔ مقدس آگسٹین دے خطوط کافی مقبول تے اثر انگیز نيں۔ 534ء وچ رومی حکمران جسٹینین نے شادی دے دائرے وچ سوائے اک شادی دے تحت مباشرت کے، باقی سبھی تعلقات نوں جرم قرار دتا گیا۔ یورپ دے قانون دی بنیاد اک ہزار سال تک کوڈیکس جسٹینیانس رہی اے۔
پر مغربی دنیا دے تصور توں کئی دوسرے ملکاں دے مسیحی لوک وی اتفاق نئيں رکھدے۔ اوکونکوو دے مطابق:[۲]
” | اگر اسيں افریقی رسمی شادی کيتی اہم امتیازی خصوصیت کيتی شناخت کرنا چاہن گے تاں بلاشبہ اک عام رضامندی موجود پاواں گے کہ انہاں خصوصیات وچ نہ صرف برداشت دی کیفیت اے بلکہ اک منظوری وی شامل اے، جو متعدد ازواج دے معاملے وچ شامل اے ۔ | “ |
معاصر مغربی سماج
سودھو21واں صدی دے مغربی سماج وچ دو شریک حیات دا تصور غیر قانونی اے تے شادی دے باہر دے جنسی تعلقات نوں عمومًا ناپسندیدگی دی نظر توں دیکھیا جاندا اے، حالانکہ اک اقليتی رائے ایہ وی اے جو کھلی شادی نوں قبول کردی اے (یااس دی وکالت کردی اے )۔
پر طلاق تے شادی کيتی تجدید انہاں سماجاں وچ آسانی توں ہويا کردے نيں۔ اس توں ایہ روایت سلسلہ وار یک زوجیت دیکھنے وچ آیا اے، جو وقت دے نال نال کئی شادیاں دے رونما ہونے دا ناں اے۔ سلسلہ وار اک ساتھی پن نوں کدی کدی انہاں معاملےآں وچ استعمال کيتا جاندا اے جدوں جوڑے شادی دے بنا اکٹھے رہندے نيں۔
منفرد رسم و رواج
سودھوبھارت دے کچھ حصےآں وچ اک رسم اے جس وچ دولہے اُتے ایہ لازم اے کہ اوہ اک متبرک سمجھے جانے والے درخت تلسی توں دوسری شادی توں پہلے شادی کرے تاکہ علم نجوم دی رو توں شوہر دی صحت توں متعلق بدپیشن گوئیاں نوں دور کيتا جا سکے۔ ایہ اس وقت وی ضروری اے جدوں مجوزہ بیوری نوں علم نجوم دی رو توں 'خراب قسمت' یا 'منحوس' سمجھیا جاندا اے۔ اُتے اس شادی دے نتیجے وچ کوئی مباشرت نئيں انجام پاندی تے ایہ کسی دے دوبارہ شادی کرنے دی صلاحیت وچ مانع نئيں ہُندا۔[حوالہ درکار]
کیرلا، بھارت وچ نمبودری برہمن ذات وچ اک رسم صرف وڈے بھائی دی شادی رائج سی، جس وچ صرف خاندان دے سب توں وڈے لڑکے نوں ہی شادی کيتی اجازت سی۔ چھوٹا بھائی سمبندھ (عارضی رشتہ) چھتری یا نائر خواتین دے نال رکھ سکدا سی۔ اس اُتے ہن عمل آوری نئيں ہوئے رہی اے تے عمومًا ایہ لوک نمبودری ذات ہی وچ شادی کردے نيں۔
تبتی برادرانہ تعدد شوہری (ویکھو تبت وچ تعدد شوہری) وچ اک طریقہ رائج اے جس دی رو توں خاندان دے کئی لڑکے اک ہی عورت نال شادی کردے نيں، تاکہ خاندان دی جائداد دا تحفظ ہوئے سکے؛ باقیماندہ لڑکیاں یا تاں راہکھبے بندیاں نيں آزادانہ گھریلو خواتین۔ ایہ سابقًا تبت تے اطراف و اکناف دے ہمالیہ دے علاقےآں وچ رائج سی، اُتے اس اُتے چین دی حکومت انہاں علاقےآں اُتے اپنے قبضے دے بعد اس دی حوصلہ شکنی کر رہی اے۔ ایہ رسم جدید طور اُتے فیر توں زور پھڑ رہی اے۔[۳]
مورمنیت وچ زوجین اپنی شادی اُتے "وقت تے تاابد" تک مہر لگیا سکدے نيں جدوں کہ "مہربندی" ایل ڈی ایس مندراں وچ کيتی جاندی اے۔ زوجین دے بارے وچ سمجھیا جاندا اے کہ اوہ شادی وچ اک دوسرے دے نال تاقیامت رہ سکدا اے جے اوہ اپنے معاہدے دے مطابق جیئاں جو اس تقریب وچ انجام پاندا اے۔ مورمنیت وچ اس گل کيتی وی گنجائش اے کہ زندہ لوک نمائندگیاں انجام دتیاں۔ ایہ انہاں آباواجداد دے لئی ممکن اے جو کم توں کم اک سال پہلے مرچکے ہاں تے اپنی حین حیات وچ شادی شدہ رہے ہون۔ ایل ڈی ایس دے نظریۂ الٰہیات وچ ایسی صورت وچ متوفی افراد اُتے اے کہ اوہ عالم ارواح وچ ماپہلے قیامت مہربندی نوں قبول کرن یا رد کرن۔ اک زندہ شخص دی اپنے متوفی شریک حیات توں مہربندی کسی دوسرے شخص دی مدد توں کر سکدا اے جو متوفی شخص دی جنس توں ہو۔[حوالہ درکار]
اک سماج جو روايتی طور شادی دے بنا ہی مکمل طور پنپتا رہیا اوہ جنوبی چین دے یوننان صوبے دا "نا" سماج اے۔ ماہر انسانیات سیا یوا دے مطابق نا دے لوکاں وچ جنسی ملاپ "ملاقاتاں" دے ذریعے ہويا جو یا تاں آدمیاں یا عورتاں دی جانب توں شروع ہوئے سن ۔ انہاں وچوں ہر اک دے کسی وی وقت اُتے دو توں تن ساتھی ہويا کردے سن (اور مکمل حین حیات وچ دو سو دے لگ بھگ سن )۔ نا خانداناں وچ باپاں دا نہ ہونا انہاں دی مادرانہ نسب تے مادرمقامیت دے رواج توں مناسبت رکھدا اے، جس وچ بھائی بہن تے انہاں دے بچے نانہال وچ رہندے سن ۔ جدید دور وچ چین دی حکومت نے نا نوں وسیع تر چین دے اک شریک حیات تصور نوں اپنانے دے لئی حوصلہ افزائی کردی آئی اے۔ انہاں اقدامات وچ اک شریک حیات دے نا خانداناں نوں زمین دا عطیہ، فوجی بھرتیاں (1970 دے دہے وچ پنڈ دے 10 یا 20 زوجین نوں گھیر کر شادی دے اجازت نامے دتے جاندے سن )، قانونًا باربار ملنے والے ساتھیاں اُتے شادی لازم کر دتی گئی، "ملاقاتاں" نوں غیر قانونی کيتا گیا تے اپنے باپ دی شناخت نہ کر پانے والےآں نوں غذائی راشناں توں مستثنٰی کر دتا گیا۔[حوالہ درکار]۔ انہاں اقدامات توں کئی نوں تعلیمی کوششاں توں ڈینگ زیاؤپنگ دے آنے دے بعد بدل دتا گیا۔ ہور دے لئی ویکھو چین دی موسیو نسلی اقلیت تے انہاں دی چلنے والی شادی کيتی رسم۔
شادی کيتی قسماں
سودھو- طے شدہ شادی اک ایسی شادی جس وچ کِسے سطح اُتے شادی کرنے والےآں دے علاوہ دوسرےآں دا وی دخل ہوئے۔(موازنہ: نسبت لگانا)
- ہیقین اک طے شدہ شادی جو سیاسی مقاصد دے تحت قرون وسطٰی دے چین وچ انجام پایا کردی سی۔.
- شیم پووا شادی; اک تائیوانی طے شدہ شادی کيتی روایت جس وچ اوہ غریب خاندان نوں کئی اولاد توں پریشان اے اک جوان بیٹی نوں نسبتًا امیر خاندان نوں مزدوری دے لئی بیچدا اے جس دے بدلے اس غریب خاندان خود امیر خاندان توں اس لڑکی دی وجہ توں بیاہا جاندا اے۔
- ماماں یا چچا نال شادی: اک لڑکی دی اپنے ہی ماماں یا چچا نال کيتی گئی شادی۔(موازنہ: بین خاندان اختلاط تے اختلاط محرم)
- نکاح بینا: اسلام توں پہلے جزیرہ عرب وچ اک رسم جس وچ بیوی خود دا خیمہ کھڑا کرے جس وچ اسنوں مکمل آزادی ہو؛ اک قسم دی مادرانہ حاکمیت۔
- بوسٹن شادی – اک قسم دا دو عورتاں دے بیچ دا تعلق جو ضروری نئيں کہ جنسی ہو؛ اس دے علاوہ تاریخی طور اُتے چپٹی پن دے تعلقات۔
- آسمانی شادی – اک قسم دی شادی جو متآخردور دا بزرگ مورمن مندر وچ انجام دے۔
- کم سنی دی شادی – اک رسم اے جس وچ زوجین وچ اک یا دونے پہلے از سن شعور ہون، حالانکہ ایہ ضروری نئيں کہ ایہ قانونی شادی کيتی عمر توں کم ہوئے۔ (موازنہ: بیس سال توں کم عمر دی شادی)۔
- سیول شادی – اک شادی جسنوں حکومت دے افسراں دے ہتھوں انجام، مندرج تے تسلیم پاندی اے ؛ ایسی شادیاں کسی مذہبی ادارے دی جانب توں انجام پاندی نيں تے انہاں نوں تسلیم کردا اے، ایہ بالکلیہ غیر مذہبی ہويا کردیاں نيں۔
- عرف عام دی شادی۔ اک ایسی شادی جو کسی مخصوص سماجی گروہ دے عرف عام دے قانون دے تحت انجام پائے، جو ریاست دی جانب توں مسلمہ یا غیر مسلمہ حیثیت رکھدی ہوئے۔ (موازنہ: عرف عام شادی)
- رشتاں دے بھائی بہناں دی شادی ایہ شادی رشتاں دے بھائیاں تے بہناں دے بیچ ہُندی اے۔ (موازنہ: محرم توں اختلاط تے بین خاندان اختلاط)۔
- اندرون گٹھ شادی اک شادی بیاہ دا اصول اے جس دی رو توں اک شخص اپنے شریک حیات نوں اک یا چند مخصوص زمراں ہی وچ تلاش کرے۔
- ماورائے گٹھ شادی یا تہذیبی اختلاط - مختلف زمراں یا ذاتاں دے بیچ شادی۔
- بین ذات شادی - ایہ شادی دو مختلف ذات پات دے لوکاں دے بیچ ہُندی اے۔(موازنہ: فوقانی شادی)۔
- بین نسلی شادی
- بین العقیدہ شادی -اک ایسی شادی (مذہبی یا سیول) جو ایداں دے شرکاء دے بیچ ہوئے جو دو وکھ مذہباں نال تعلق رکھدے ہون۔
- بین الملوک شادی – اک ایسی شادی جو مختلف شاہی خانداناں یا شاہی گھراناں دے بیچ ہوئے۔.
- بین الملکاں شادی – دو مختلف ملکاں دے لوکاں دے بیچ شادی۔
- ازدواجی مبادلہ دو (یا اس توں زیادہ) بھائی تے اِنّی ہی تعداد وچ بہناں شادی کردے نيں۔ اس وچ نظریہ اتحاد پایا جاندا جس دا کلاڈ لیوی اسٹراس جداں ماہرین انسانیات نے مطالعہ کيتا اے۔ اسنوں بہناں دا مبادلہ، دلہناں دا مبادلہ وغیرہ کہیا جاندا اے۔ (موازنہ: سالی نال شادی)۔
- زنانہ شوہروالی شادی، جسنوں انسانیاندی ادب وچ خاتون توں خاتون شادی یا زن توں زن شادی کہی جاندی اے۔ ایہ نندی لوکاں وچ پائی جانے والی رسم اے۔
- زنانہ قیادتی شادی ایہ اک ایسی اک ہی جوڑے دی مختلف الجنس شادی اے جس وچ دونے شرکاء ایہ طے کردے نيں کہ خاتون قائدانہ کردار نبھائے گی تے رشتے وچ اوہی پایۂ رسوخ رہے گی۔
- فلیٹ شادی – اس دی مثال اوہ غیر ضابطہ یا رازدارانہ شادیاں نيں جو قانون شادی 1753ء توں پہلے انجام پائے سن ۔
- آنًافانًا شادی – ایہ جدید دور وچ چین وچ رواج پانے والی تیز رفتار شادیاں دا ناں اے جس وچ جوڑے اک دوسرے نوں نئيں جاندے۔ (موازنہ: لاس ویگاس شادی تے نکاح عرفی)۔
- جبری شادی – ایہ اک ایسی شادی اے جس وچ اک یا دو فریق خلاف مرضی شادی دے بندھن وچ باندھے جاندے نيں۔
- اغوا دے ذریعے شادی – اسنوں قبضے دے ذریعے شادی یا دلہن دا اغوا وی کہیا جاندا اے۔ اس دے تحت اک عورت دا اغوا کيتا جاندا اے تے آدمی دی جانب توں آبروریزی کيتی جاندی اے۔ اس دے بعد ایہ عورت اس آدمی دی بیوی قرار پاندی اے۔
- مفتوحہ خواتین برائے آبروریزی، جسنوں لاطینی زبان دی اصطلاح وچ Raptio کہیا جاندا اے، جنگاں وچ وڈے پیمانے وچ خواتین دا آبروریزی یا شادی دے لئی پکڑے جانے نوں کہیا جاندا اے۔
- گراوہی شادی – ایہ اک طرح دی ودھ از اک شریک حیات شادی اے جس وچ اک آدمی تے اک عورت اک خاندان دی اکائی بندے نيں تے خاندان دے سبھی ارکان اس شادی توں پیدا ہونے والے بچےآں دی والدین ورگی پرورش کردے نيں۔
- گراوہی شادی#خطوطی شادی (Line marriage) ایہ اک قسم دی گراوہی شادی اے جس وچ خاندان اکائی نويں شرکائے حیات دونے جنساں توں وقتًا فوقتًا شامل کردی رہندی اے تاکہ شادی ختم نہ ہوئے۔
- زوددستی (handfasting) ایہ اک روايتی یورپی شادی کيتی رسم اے، جس اُتے پاگاناں عمل کردے نيں۔ اس دے ذریعے قانونی طور اُتے تسلیم شدہ شادی کدی ممکن ہوئے سکدی اے تے کدی نئيں بھی۔ (موازنہ: جھاڑو اُتے توں اچھلنا)
- ہالی وڈ دی شادی – ہالی وڈ دے مشاہیر دے بیچ دی شادی یا ایسی شادی جو مختصر میعاد دے لئی ہوئے تے جلد ہی علیحدگی یا طلاق دی صورت وچ ختم ہُندی اے۔
- انسان و حیوان دی شادی – اک ایسی شادی جو انسان و حیوان دے بیچ انجام پائے۔ ایہ دیومالاواں تے فکشن دا حصہ اے۔
- فوقانی شادی – اک ایسی شادی جس دا مقصد سماج وچ بلندی مراتب ہوئے۔
- لیوینڈر شادی – اک آدمی تے عورت دے بیچ ایسی شادی جس وچ اک یا دونے فریقین دے بارے وچ گمان ہوئے کہ اوہ اسيں جنسی رجحان رکھدے ہون۔
- محبت دی شادی– اک ایسی شادی جس دی بنیاد محبت / عشق ہوئے۔ (موازنہ: جبری شادی تے دھوکے دی شادی)۔
- سہولت دی شادی – اک ایسی شادی جو محبت دی بجائے کسی عملی مقصدبراری اُتے مرکوز ہوئے۔ (موازنہ: محبت دی شادی تے دھوکے دی شادی)۔
- آمیزشی رجحان والی شادی ایہ اک ایسی شادی اے جس وچ اک شریک حیات اپنے ساتھی توں مختلف جنسی میلان رکھدا اے۔
- مسلمان شادی – ایہ کئی قسم دی ہوئے سکدی اے۔ ویکھو اسلام دے ازدواجی قوانین
- برہنہ شادی– ایہ جدید دور وچ چین دی سڑکاں اُتے استعمال ہونے والی اک اصطلاح دا اردو ترجمہ اے۔ اس توں اوہ شادی مراد اے جس دے پِچھے کوئی سازوسامان یا دولت نہ ہوئے۔
- نکاح عرفی – ایہ اسلامی روایات دی اک غیر رسمی شادی دا ناں اے۔ ویکھو اسلام دے ازدواجی قوانین۔ (موازنہ: لاویگاس شادی)۔
- متعدد شریک حیات – اک توں ودھ شریک حیات رکھنا۔
- دو شریک حیات – جدوں اک شخص دے دو شریک حیات ہون۔ ایہ کئی ملکاں وچ دھوکے دی شادی اے۔
- تعدد شوہری اک بیوی دی کئی شوہراں نال شادی۔ برادرانہ تعدد شوہری اس دی اک قسم اے جس وچ متعدد شوہر سگے بھائی ہويا کردے نيں (ویکھو تبت وچ تعدد شوہری)۔
- تعدد ازواج ایہ بیک وقت اک شوہر دی کئی بیویاں دے ہونے دا ناں اے۔
- ثالثی شادی ایہ اک ایسی شادی اے جس وچ روجین اک ہی جگہ اُتے جسمانی طور موجود نہ ہون۔
- کھلی شادی ایہ اک شادی اے جس وچ شرکا اس گل اُتے اتفاق کردے نيں کہ دونے ودھ از شادی جنسی تعلقات رکھ سکدے نيں تے اس گل نوں جنسی خلاف ورزی نئيں سمجھیا جائے گا۔
- دوبارہ شادی ایہ ایسی شادی اے جو طلاق یا شریک حیات دی وفات دی وجہ توں دوبارہ انجام پائے۔ (موازنہ: سلسلہ وار یگانہ شادی)
- شاٹ گن شادی – ایہ اک ایسی شادی اے جو جلد بازی وچ انجام پائے، ایہ عمومًا دلہن دی غیر ارادی حمل برداری دی وجہ توں ہُندا اے۔
- پلاچاج (Plaçage) اک تسلیم شدہ ودھ از قانون نظام جس وچ سفید قام فرانسیسی تے ہسپانوی تے بعد وچ کریئول آدمی افریقی، بھارتی تے سفید فام لوکاں توں عرف عام شادیاں جداں تعلقات قائم کیتے۔ (موازنہ: داشتہ)
- مرن مگراں شادی– اک ایسی شادی جو اک فریق یا دونے فریقاں دے گزر جانے دے بعد انجام پائے۔
- سوڈان وچ بھوتاں دی شادی – شادی وچ کِسے عورت نوں اک آدمی توں بیاہا جاندا اے جو شادی توں پہلے مر جائے۔ متوفی دا بھائی شادی دے موقع اُتے اس دی جگہ کھڑا ہُندا اے۔(موازنہ: ثالثی شادی)
- چین وچ بھوتاں دی شادی
- ازکار رفتہ: اک ظاہری طور اُتے درست شادی جو فریقین وچوں کسی اک دی جانب توں نیک نیندی اُتے مبنی ہو، مگر جو کسی رکاوٹ دی وجہ توں غیر کارکرد ہوئے جائے۔ (موازنہ: ناقابل عمل شادی)
- اک ہی جنس دی شادی: اس شادی وچ زوجین دا تعلق اک ہی جنس توں ہُندا اے۔
- خود نال شادی – ایہ اک شخص دی خود اپنے آپ نال شادی دا ناں اے۔
- خود نوں جوڑنے والی شادی – ایہ اک ایسی شادی اے جس وچ دو فریقین خود دی شادی اک پروہت دی موجودگی وچ کردے نيں۔
- بے ہمبستری شادی یا سفیدپوش شادی – ایہ اک ایسی شادی اے جس وچ زوجین دے بیچ مباشرت دا عنصر نہ ہوئے (اور بعد الذکر غالبًا کدی رہیا وی نہ ہو)۔ (موازنہ: سہولت دی شادی)
- دھوکے دی شادی – اک ایسی شادی جس دا مقصد کسی دھوکے نوں انجام دینا ہوئے۔ (موازنہ: گرین کارڈ شادی تے ازکار رفتہ شادی)۔
- مقسومہ آمدنی/مقسومہ ولدیندی ذمے داری دی شادی ایہ شادی مختلف ملکاں وچ بے حد مقبول اے جتھے ساجھے دار شادی دے شروع وچ ایہ طے کردے نيں کہ اوہ اولاد دی پرورش، کمائی، گھریلو کم تے تفریحات دے اوقات نوں تقریبًا مساوی طور چاراں زمراں وچ ونڈ لاں گے۔ اسنوں اسيں مرتبہ شادی وی کہیا جاندا اے۔
- سالی نال شادی ایہ اوہ شادی اے جس وچ اک آدمی اپنی سالی توں بیوی دے گزر جانے دے بعد یا اس دے بانچھ ثابت ہونے بعد کردا اے۔
- بیس سال توں کم عمر دی شادییہ اک رسم اے جس وچ اک یا دونے زوجین سن شعور توں کم ہُندے نيں، حالانکہ ایہ ضروری نئيں کہ ایسی شادی قانونی عمر توں پہلے ہوئے۔(موازنہ: کم سنی دی شادی)۔
- طے شدہ میعادی شادی/عارضی شادی – ایہ اک معاہدہ اے جو مختصر، طے شدہ میعادی شادی دا موقف قائم کردا اے:
- آزمائشی شادی ایہ اک صورت حال اے جس وچ جوڑے اکٹھے رہنے دا فیصلہ کردے نيں جدوں کہ اوہ اپنے رشتے نوں کوئی ناں یا قانونی شکل نئيں دیندے کیونجے اوہ ایہ دیکھنا چاہندے نيں کہ کیہ کم کر سکدا اے کہ نئيں۔
- چلدی شادی – ایہ شادی مرکوز رسم اے جس وچ شوہر بیوی دے نال راتاں گزاردا اے، مگر اوہ صبح روانہ ہُندا اے کیونجے اسنوں اپنی ماں دے گھر کم کرنا ہُندا اے۔
- بیوہ دی وراثت – اسنوں دلہن دی وراثت وی کہیا جاندا اے۔ ایہ اک تہذیبی تے سماجی رسم اے جس دے تحت اک بیوہ اُتے لازم ہُندا اے کہ اوہ متوفی شوہر دے کوئی مرد رشتے دار نال شادی کرے، جو عمومًا شوہر دا بھائی ہُندا اے۔
- بھابی دی بازآبادکاری – ایہ اک طرح دی شادی اے جس وچ متوفی شخص دے بھائی اُتے لازم اے کہ اوہ بھائی دی بیوہ نال شادی کرے تے اوہ بیوہ اُتے لازم اے کہ اوہ متوفی شوہر دے بھائی نال شادی کرے۔
- سوڈانی بھوتاں دی شادی
- ییبُوم تورات دے قانون دی رو توں جدوں کوئی آدمی بے اولاد مردا اے، تاں اس دے بھائی اُتے لازم اے کہ اوہ اپنی بھابی نال شادی کرے۔
- بیوہ دا تحفظ ایہ ابتدائی پروٹسٹنت یورپ دی اک متروکہ رسم اے کہ محلے دا پادری اپنے بھائی دی بیوہ نال شادی کردا اے تاکہ اس دی معاشی مدد بنی رہے۔
- یوگی شادی ایہ اک ہندو شادی دا طریقہ اے جو شیوائی سادھوواں تے سادھویاں دے بیچ انجام پاندا اے، تاکہ انہاں نوں مثبت توانائی ملے۔
حوالے
سودھو- ↑ "Pomeroy, Sarah B.: Spartan Women، page 46. Oxford University Press";
- ↑ Critical reflections on polygamy in the African Christian context
- ↑ Sidner, Sara (24 اکتوبر 2008). "Brothers share wife to secure family land". CNN. https://web.archive.org/web/20181225193125/http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/10/24/polygamy.investigation/index.html. Retrieved on 16 اکتوبر 2011.