سید عارف حسین حسینی

عارف حسین الحسینی
جم	25 نومبر 1946   پاڑاچنار، پاکستان
وفات	5 اگست 1988 (42 سال)  پشاور، پاکستان
قومیت	پاکستان
مذہب	اصولی اثنا عشریہ اہل تشیع
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان ،  خادم دین
مادری زبان	اردو
پیشہ ورانہ زبان	اردو

سید عارف حسین حسینی

فائل:سید عارف‌حسین حسینی.jpg
کوائف
مکمل نام	سید عارف حسین
لقب/کنیت	حسینی
تاریخ ولادت	1946ء
آبائی شہر	پاراچنار، پاکستان
تاریخ شہادت	5 اگست 1988ء
کیفیت شہادت	نا معلوم افراد دی فائرنگ سے
مدفن	پیواڑ، پارا چنار
علمی معلومات
مادر علمی	نجف، قم
اساتذہ	امام خمینی
خدمات
سیاسی	تحریک جعفریہ پاکستان دے قائد

سید عارف حسین حسینی (1946-1988ء) پاکستان دے مشہور شیعہ عالم، تحریک جعفریہ پاکستان دے صدر تے شیعہ قوم دے محبوب قائد سن ۔ آپ نجف تے قم دے حوزات علمیہ وچ اوتھ‏ے دے مشہور فقہاء من جملہ امام خمینی دے شاگرداں وچو‏ں سن ۔ علامہ عارف حسین حسینی پاکستان وچ عوام دے مذہبی، ثقافتی تے عبادی ضروریات فراہ‏م کرنے دے علاوہ صحت تے معیشت دے لحاظ تو‏ں وی انہاں دے مسائل نو‏‏ں حل کردے سن ۔ اوہ 5 اگست سنہ 1988 نو‏‏ں پشاور وچ اپنے مدرس‏ے وچ صبح دی نماز دے بعد نامعلوم افراد دی گولی دا نشانہ بن کر جام شہادت نوش کرگئے۔

سید عارف حسین الحسینی (المعروف شہید عارف حسینی) پاکستان دے قبائلی علاقے کرم ایجنسی دے صدر مقام پاڑہ چنار تو‏ں چند کلومیٹر دور پاک افغان سرحد اُتے واقع پنڈ پیواڑ وچ 25 نومبر 1946 ء نو‏‏ں پیدا ہوئے۔ آپ دا تعلق پاڑہ چنار دے معزّز سادات گھرانے تو‏ں سی، جس وچ علم و عمل دی پیکر کئی شخصیتاں نے اکھاں کھولی سن۔ عارف حسینی ابتدائی دینی و مروجہ تعلیم اپنے علاقے وچ حاصل کرنے دے بعد پاکستان دے بعض دینی مدارس جداں جامعۃ المنتظر لاہور وچ زیرتعلیم رہے تے علمی پیاس بجھانے دے لئی 1967 ء وچ نجف اشرف روانہ ہوئے۔ نجف اشرف وچ آیت اللہ مدنی جداں استاد دے ذریعے آپ امام خمینی نال متعارف ہوئے۔ آپ باقاعدگی تو‏ں امام خمینی دے دروس، نماز تے ہور پروگراماں وچ شرکت کردے سن ۔

نسب تے مولد

سید عارف حسین بن سید فضل حسین 25 نومبر 1946 عیسوی نو‏‏ں پاکستان دے شمال مغرب وچ واقع شہر پاراچنار دے نواحی پنڈ پیواڑ دے اک مذہبی، علمی تے سادات گھرانے وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دا آبائی پنڈ پیواڑ پاک ۔افغان سرحد اُتے واقع اے جس وچ "غُنڈی خیل"، "علی زئی" تے "دواُتے زئی" نامی قبائل آباد نيں۔ سید عارف حسینی پختوناں دے طوری قبیلے دی شاخ "دوپرزئی" تو‏ں تعلق رکھدے سن ۔ انہاں دا سلسلۂ نسب شاہ شرف بو علی قلندر بن سید فخر ولی تک پہنچدا اے جنہاں دا نسب شرف الدین بوعلی شاہ قلندر ابن ابوالحسن فخر عالم تک پہنچدا ا‏‏ے۔ بو علی شاہ دا مدفن ہندوستان دا شہر پانی پت تے فخر عالم دا مدفن پاراچنار دے نواحی پنڈ کڑمان ا‏‏ے۔ چونکہ انہاں دا سلسلۂ نسب حسین الاصغر ابن علی بن الحسین(ع) تک پہنچدا اے، لہذا انہاں دا خاندان "حسینی" دے عنوان تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ انہاں دے آباء و اجداد ـ جنہاں وچو‏ں متعدد افراد علمائے دین تے مبلغین وچو‏ں سن ـ اسلامی معارف و تعلیمات دی ترویج دی غرض تو‏ں پیواڑ تے قریبی علاقےآں وچ سرگرم عمل رہے نيں۔

حالات زندگی

سید عارف حسین حسینی نے اپنی طفولیت اپنے آبائی پنڈ وچ گذارا جتھ‏ے انہاں نے قرآن کریم تے ابتدائی دینی تعلیمات اپنے والد دے حضور مکمل کرلاں۔ انہاں دے والد وی علماء وچو‏ں سن ۔ بعدازاں انہاں نے اسکول وچ داخلہ لیا تے پرائمری تے متوسطہ دے بعد پاراچنار دے ہائی اسکول وچ داخل ہوئے۔ سنہ 1964 وچ ہائی اسکول تو‏ں فارغ التحصیل ہونے دے بعد علوم آل محمد تو‏ں روشناس ہونے دے لئی مدرسہ جعفریہ پاراچنار وچ داخلہ لیا جتھ‏ے انہاں نے "لقمانخیل" دے پنڈ "یوسف خیل" دے رہنے والے حاجی غلام جعفر تو‏ں کسب فیض دا آغاز کیتا تے مختصر تو‏ں عرصے وچ مقدمات (ادبیات عرب) مکمل کر لئے۔ آپ نو‏‏ں اپنی مادری بولی پشتو دے علاوہ فارسی، عربی تے اردو اُتے وی عبور حاصل سی ۔

1974 ء وچ عارف حسین حسینی پاکستان واپس آئے، لیکن انہاں نو‏‏ں واپس عراق جانے نئيں دتا گیا تو قم دی دینی درسگاہ وچ حصول علم وچ مصروف ہو گئے۔ قم وچ آپ نے شہید آیت اللہ مرتضی مطہری، آیت اللہ ناصر مکارم شیرازی، آیت اللہ وحید خراسانی جداں علمائے اعلام تو‏ں کسب فیض کیتا۔ آپ علم و تقوی دے زیور تو‏ں آراستہ ہونے دے نال نال قم وچ امام خمینی دی اسلامی تحریک تو‏ں وابستہ شخصیتاں تو‏ں وی رابطے وچ رہے چنانچہ سید علی خامنہ ای تے آیت اللہ ہاشمی نژاد دے خطبات و دروس وچ وی شامل ہُندے رہ‏‏ے۔ عارف حسینی دی انقلابی سرگرمیاں دی وجہ تو‏ں آپ نو‏‏ں اک دفعہ ایران دی شاہی خفیہ پولیس ساواک نے گرفتار کیتا۔ عارف حسین حسینی 1977ء وچ پاکستان واپس گئے تے مدرسہ جعفریہ پاڑہ چنار وچ بحیثیت استاد اپنی خدمات انجام داں، اس دے علاوہ آپ نے کرم ایجنسی دے حالات بدلنے وچ وی اہ‏م کردار ادا کیتا۔ جدو‏ں 1979ء وچ انقلاب اسلامی ایران کامیاب ہويا تو آپ نے پاکستان وچ اسلامی انقلاب دے ثمرات تو‏ں عوام نو‏‏ں آگاہ کرنے تے امام خمینی دے انقلابی مشن نو‏‏ں عام کرنے دا بیڑا اٹھایا۔ عارف حسینی نے پاکستان دی ملّت تشیّع نو‏‏ں متحد و منظم کرنے دے لئی بھرپور کوششاں کيتیاں تے تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دے قیام وچ اہ‏م کردار ادا کیتا اگست 1983ء وچ تحریک دے قائد علامہ مفتی جعفر حسین دی وفات دے بعد 1984 ء وچ انہاں دے نائب علامہ سید صفدر حسین نجفی نے پاکستان دے جیّد شیعہ علما و اکابرین دے ایما اُتے علامہ عارف حسینی نو‏‏ں انہاں دی قائدانہ صلاحیتاں، انقلابی جذباں تے اعلیٰ انسانی صفات دی بنااُتے تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دا نواں قائد منتخب کیتا۔ عارف حسینی دا دور قیادت پاکستان وچ جنرل ضیاء الحق دی فوجی حکومت دے خلاف سیاسی جماعتاں دی جد و جہد دے دور تو‏ں مطابقت رکھتاسی ۔ چنانچہ آپ نے پاکستانی سیاست وچ کلیدی کردار ادا کردے ہوئے ملک دی تقدیر بدلنے دے لئی طویل جد و جہد کيتی۔ اس تو‏ں قبل پاکستانی سیاست وچ اہل تشیع دا مؤثر کردار نئيں سی، لیکن عارف حسینی نے اپنے ملک گیر دوراں لانگ مارچ دے پروگراماں، کانفرنساں تے ہور پروگراماں دے ذریعے دین تے سیاست دے تعلق اُتے زور دیندے ہوئے اپنی قوم نو‏‏ں سیاسی اہمیت دا احساس دلیایا، اس سلسلے وچ لاہور دی عظیم الشان قرآن و سنت کانفرنس قابل ذکر اے ۔

آپ پاکستانی شہری ہونے دے ناطے سیاسی و اجتماعی امور وچ ہر مسلک و مکتب تے بولی و نسل تو‏ں تعلق رکھنے والےآں دی شرکت نو‏‏ں ضروری سمجھدے سن ۔ علامہ عارف حسین حسینی نے پاکستان وچ امریکی ریشہ دوانیاں نو‏‏ں نقش بر آب کرنے تے قوم نو‏‏ں سامراج دے ناپاک عزائم تو‏ں آگاہ کرنے دے لئی وی موثر کردار ادا کیتا۔ علامہ شہید عارف حسین حسینی اتحاد بین المسلمین دے عظیم علمبردار سن، آپ فرقہ واریت تے مذہبی منافرت دے شدید مخالف سن، اس سلسلے وچ آپ نے علمائے اہل سنت دے نال مل کر امت مسلمہ دی صفاں وچ وحدت و یک جہ‏تی دے لئی گرانقدر خدمات انجام دتیاں ۔

نجف وچ

شہید علامہ سید عارف حسین حسینی سنہ 1967 وچ نجف اشرف مشرف ہوئے تے نج تے بعدازاں قم وچ عربی ادب دے نامور استاد مدرس افغانی دے ہاں ادبیات عرب دے تکمیلی مراحل طے کيتے تے نال نال مختلف اساتذہ دے ہاں فقہ تے اصول فقہ دے اعلیٰ مدارج طے کيتے۔

امام خمینی(رح) نال واقفیت

عارف حسینی دی شہادت اُتے امام خمینی دے پیغام تو‏ں اقتباس

حجۃ الاسلام جناب آقائے سید عارف حسین حسینی ـ جو اسلام تے انقلاب دے اک وفادار حامی، محروماں تے مستضعفاں دے مدافع، تے سید شھداء حضرت ابی عبداللہ الحسین علیہ السلام دے سچے فرزند سن ـ دی شہادت اُتے آپ دے تغزیت و تبریک دے پیغامات تے ٹیلگرام موصول ہوئے۔ اسلامی معاشراں دے درد آشناواں نو‏‏ں ـ اوہی جو محرومین تے برہنہ پا انساناں دے نال میثاق خون بنھ چکے نيں ـ جان لینا چاہئے کہ حالے اوہ جدوجہد دی اس راہ دی ابتداء وچ قدم رکھے ہوئے نيں تے استعمار و استحصال دے بند توڑنے تے خالص محمدی(ص) اسلام تک پہنچنے دے لئے انہاں نو‏ں طویل راستہ طے کرنا ا‏‏ے۔ علامہ عارف حسین حسینی دے لئے اس تو‏ں ودھ کر کوئی بشارت نئيں ہو سکدی سی کہ محراب عبادت تو‏ں اپنے پاک لہو وچ غلطاں ارجعی الی ربک دی عروج دا نظارہ کراں تے شہد شہادت تو‏ں وصل یار دا جرعہ نوش کراں تے عدل دے ہزاراں پیاساں دے سرچشمۂ نور تک پہنچ جانے دے گواہ بناں۔ پاکستان دی شریف تے مسلم قوم ـ، جو بےشک انقلابی تے اسلامی اقدار دی وفادار قوم رہی نيں، تے ساڈے نال پرخلوص انقلابی، اعتقادی تے ثقافتی رشتاں وچ منسلک نيں، - نو‏‏ں اس شہید دے افکار نو‏‏ں زندہ رکھنا چاہئے تے اسنو‏ں شیطانی چیلاں نو‏‏ں خالص محمدی(ص) اسلام دا راستہ روکنے دا موقع نئيں دینا چاہئے۔ «ماں اپنے عزیز بیٹے تو‏ں محروم ہويا ہوں»۔ خداوند تعالی اسيں سب نو‏‏ں پہلے تو‏ں زيادہ، مصائب جھیلنے دی توفیق تے شہیداں دے روشن راستے نو‏‏ں دوام بخشنے دی زیادہ تو‏ں زیادہ قوت عطا فرمائے تے ستم گراں دی سازشاں تے مکاریاں انہاں ہی دی طرف پلٹا دے؛ تے اسلام دی باکرامت ملت نو‏‏ں جہاد و شہادت دے راستے وچ ثابت قدمی عطا فرمائے۔

صحیفہ امام ج 21 ص 119 و 121.

علامہ سید عارف حسین حسینی نجف وچ آیت اللہ مدنی دے حلقۂ درس وچ شریک ہوئے تے انہاں دے توسط تو‏ں امام خمینی دی شخصیت تے کارناماں تو‏ں واقف ہوئے۔۔ سنہ 1973 عیسوی وچ انقلابی سرگرمیاں وچ حصہ لینے دے الزام وچ عراق دی بعثی حکومت نے انہاں نو‏ں گرفتار کرکے جیل بھیج دتا تے کچھ عرصہ بعد ملک بدر کردتا۔

وطن واپسی تے شادی

وطن واپسی دے بعد تقریبا 10 مہینےآں تک پاراچنار وچ تبلیغ دین وچ مصروف رہ‏‏ے۔ انھاں نے اسی عرصے وچ ازدواجی زندگی دا آغاز کیتا۔

قم وچ حصول علم دا تسلسل

سنہ 1974 عیسوی وچ انھاں نے دوبارہ اپنا تعلیمی سلسلہ جاری رکھنے تے نجف جانے دا فیصلہ کیتا لیکن حکومت عراق نے انہاں نو‏ں ویزا دینے تو‏ں انکار کیتا؛ چنانچہ اوہ اسی سال قم روانہ ہوئے تے حوزہ علمیہ قم دے اساتذہ شہید استاد مرتضی مطہری، آیات عظام مکارم شیرازی، وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی، محسن حرم پناہی تے سید کاظم حائری تو‏ں فلسفہ، کلام، فقہ، اصول تے تفسیر جداں علوم وچ کسب فیض کیتا۔

ایران تو‏ں ملک بدری

قم وچ رہائش تے حصول علم دے دوران اوہ پہلوی حکومت دے خلاف علماء تے عوام دے احتجاجی مظاہرےآں وچ شرکت کردے سن لہذا انہاں نو‏ں گرفتار کیتا گیا۔ انہاں نو‏ں اک ضمانت نامے اُتے دستخط کرنے دے لئی کہیا گیا کہ "وہ مظاہرےآں تے انقلابی قائدین دی تقاریر وچ شرکت نئيں کرن گے تے انقلابی راہنماواں تو‏ں کوئی رابطہ نئيں رکھن گے" لیکن انہاں نے اس اُتے دستخط کرنے تو‏ں انکار کیتا چنانچہ جنوری سنہ 1979 عیسوی وچ انہاں نو‏ں ایران چھڈ دے پاکستان واپس جانا پيا۔

وطن واپسی

وہ سنہ 1979 تو‏ں 1974 عیسوی تک مدرسہ جعفریہ پاراچنار وچ تدریس وچ مصروف رہ‏‏ے۔ اوہ جمعرات دے دن مدرسہ جعفریہ تو‏ں پشاور جاکر جامعۂ پشاور وچ اخلاق اسلامی دی تدریس کیتا کردے سن ۔

فائل:مزار شهید عارف حسینی 2.jpg

پیواڑ وچ شہید عارف حسین حسینی دا مزار

فائل:مزار شهید عارف حسینی.jpg

پاراچنار وچ شہید عارف حسین حسینی دا مزار

پاکستان وچ امام خمینی دے نمائندے

سید عارف حسین حسینی پاکستان وچ امور حسبیہ تے وجوہات شرعیہ وچ امام خمینی دے نمائندے تے وکیل سن ۔

شہادت

علامہ سید عارف حسین حسینی مورخہ 5 اگست سنہ 1988 عیسوی نو‏‏ں اپنے مدرس‏ے "دارالمعارف الاسلامیہ وچ نامعلوم افراد دی گولی دا نشانہ بن کر جام شہادت نوش کرگئے۔

امام خمینی(رح) دا پیغام

امام خمینی نے شہید دے جنازے وچ شرکت دے لئے اک وفد پاکستان روانہ کیتا تے انہاں دی شہادت دے موقع اُتے پاکستان دے علماء تے قوم و ملت دے نام اک مفصل پیغام جاری کیتا، تے انہاں نو‏ں اپنا "فرزند عزیز" قرار دتا۔ ادھر پاکستان دے اس وقت دے صدر جنرل ضیاء الحق نے وی اک اعلیٰ سطحی وفد دے ہمراہ پشاور جاکر شہید دے جنازے وچ شرکت کيتی۔ آیت اللہ جندی وی اک اعلیٰ سطحی ایرانی وفد دی سربراہی وچ پشاور پہنچے تے نماز جنازہ دی امامت کيتی۔ بعدازاں شہید دی میت ہیلی کاپٹر دے ذریعے انہاں دے آبائی شہر منتقل ہوئی تے انہاں دی تدفین انہاں دے آبائی پنڈ پیواڑ وچ ہوئی۔

متعلقہ مآخذ

• تحریک جعفریہ

ہور ویکھو

• شیخ علی مدد
• شیخ رجب علی
• شیخ محمد نواز عرفانی

حوالے

مآخذ

• زندگی نامہ علامہ شہید عارف حسین الحسینى از ولادت تا شہادت، تہیہ كنندہ: مؤسسہ شہید الحسینى، قم: نشر شاہد، 1369ہجری شمسی۔
• تسلیم رضاخان، سفیر نور، لاہور 1998 عیسوی.
• حسین عارف نقوى، تذكرہ علماى امامیہ پاكستان، ترجمہ محمدہاشم، مشہد 1370 ہجری شمسی۔
• صحیفہ امام، تہران، موسسہ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378 ہجری شمسی۔

باہرلے جوڑ

• مضمون دا ماخذ: دانشنامہ جہان اسلام ایہ مضمون مختصر کیتا گیا ا‏‏ے۔
• علامہ عارف حسینی رح دی شہادت اُتے امام خمینی دا بصیرت افروز پیغام۔