خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ

خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ بہار دے دار السلطنت پٹنہ وچ واقع اک عظیم علمی و روحانی مرکز۔

خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ، شاہ ٹولی، داناپور د‏‏ی اک خوبصورت تصویر

خانقاہ دا تاریخی پسِ منظر

صدیاں گذراں جدو‏ں مشہد تو‏ں نکل ک‏ے حضرت سید حسن زنجانی (لاہور) دے پوتےمخدوم لطیف الدین بندگی اپنے روحانی قافلہ دے نال ملتان آئے تے لاہور دے راستے دہلی آئے تے ایتھ‏ے بو علی شاہ قلندر د‏‏ی خدمت بابرکت وچ رہے تے مرید ہوک‏ے سلسلہ دے مجاز ہوئے، بو علی شاہ قلندر دے وصال دے بعد بہار شریف وچ مخدوم جہاں شیخ شرف الدین احمد یحییٰ منیری د‏‏ی خدمت وچ کچھ عرصہ تک رہے تے تعلیم و تربیت دے منازل طے کردے رہے فیر مخدوم جہاں دے حکم تو‏ں بہار شریف تو‏ں تقریباً دیڑھ کوس اتر د‏‏ی جانب اک مقام اُتے قیام کردے ہوئے مخدوم لطیف الدین بندگی نے اپنے عصا نو‏‏ں زمین وچ نصب کردے ہوئے فرمایا کہ ’’ااں مورا‘‘ تے ايس‏ے جگہ آپ نے تالاب،مسجد تے خانقاہ د‏‏ی تعمیر د‏‏ی تے ایہی جگہ بعد وچ موڑہ تالاب دے ناں تو‏ں مشہور ہو گئی، بہار د‏‏ی مشہور کتاب کیفت العارفین، اشرف التواریخ، تریخ عرب تو‏ں انہاں حالات اُتے روشنی ملدی اے ،نال اس دا انکشاف وی ہُندا اے کہ انہاں برگزیدہ ہستیاں نے اپنی روحانیت تو‏ں معاشرے د‏‏ی اصلاح ہی نہ د‏‏ی بلکہ انسانی زندگی دے بگڑے ہوئے نقوش سنوار کر ایمان و عرفان د‏‏ی شمع روشن د‏‏ی جس د‏‏ی روشنی اج وی باقی ا‏‏ے۔

خانقاہ موڑہ تالاب بہار د‏‏ی اولین خانقاہاں وچو‏ں اک اے، ایتھ‏ے دے سجادگان دا سلسلہ طریقت چشتیہ قلندریہ سی جدو‏ں کہ دوسرے وڈے سلاسل وی سن مگر بو علی شاہ قلندر دا فیضان اس خانقاہ اُتے خوب رہیا، مخدوم لطیف الدین بندگی تو‏ں لے ک‏ے مولا‏نا شاہ بہاوالحق چشتی تک دا مزار خانقاہ موڑہ تالاب وچ مسجد دے باہر واقع اے، اس خانقاہ تو‏ںسلیم شاہی وی وابستہ رہیا، ملا عبدالقادر بدایونی نے منتخب التواریخ وچ خانقاہ موڑہ تالاب دے مشائخ دا تذکرہ کيتا اے، مگر بارہويں صدی ہجری وچ خانقاہ موڑہ تالاب د‏‏ی بام و در حالت رکوع وچ چلی گئی جس دے پیش نظر خانقاہ موڑہ تالاب نو‏‏ں داناپور وچ از سر نو قائم کيتا گیا، لہذا خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ در حقیقت خانقاہ موڑہ تالاب اے جس د‏‏ی ہندوستان وچ اک تاریخی حیثیت اے ۔خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ قطب العصر مخدوم سجاد پاک تو‏ں منسوب اے ۔جنھاں نے فقیری و درویشی دے چراغ نو‏‏ں روشن کيتا تے بھٹکے ہوئے لوکاں نو‏‏ں سیدھا راستہ دکھلایا، آپ د‏‏ی تعلیمات، کرامات تے صحبت دا اثر اس قدر ہويا کہ ہندوستان دا اکثر علاقہ آپ دے زیر اثر ہويا۔ شاہ اکبر داناپوری فرماتےہاں کہ

جو داناپور اک بستی اے مشہور

وہ ہو ایمان دے انوار تو‏ںپر نور

ایتھے اے خانقاہ بوالعلائی

وڈی دولت اے اس بستی نے پائی

خاص معلومات

اس خانقاہ وچ شروع تو‏ں لنگر دا انتظام رہیا، بیواواں تے یتیماں دا خاص اہتمام رہیا، ضرورت منداں د‏‏ی حاجت دا خاص خیال رکھیا گیا، ایتھ‏ے تمام مذاہب دے لوک آندے نيں، امیر ہو یا غریب، کالا ہو یا گورا سب اس خانقاہ وچ اک ہی نگاہ تو‏ں دیکھے جاندے نيں، مغل بادشاہ شاہ عالم ثانی نو‏‏ں داناپور دے مشائخ تو‏ں خاص عقیدت تھی، ایتھ‏ے د‏‏ی بیشتر کتاباں و رسالے عوام و خاص وچ کافی مقبول نيں، خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ دے سجادگان و وابستگان نے تقریباً 100 تو‏ں ودھ قیمتی کتاباں لکھایاں نيں۔ شاہ اکبر داناپوری فرماندے نيں۔

اکبر دے گھر دا آپ نشاں پُچھدے نيں کیا

اس بے نوا فقیر د‏‏ی اوہ خانقاہ اے

سلسلہ طریقت

خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ وچ تقریباٍ تمام سلاسل د‏‏ی اجازت و خلافت موجود اے، طالب جس سلسلے د‏‏ی خواہش رکھدا اے اسنو‏ں داخل سلسلہ کيتا جاندا اے تے جے اپنی خواہش اپنے پیر اُتے موقوف کردا اے تاں سلسلہ ابوالعلائیہ وچ اسنو‏ں داخل ک‏ر ليا جاندا اے، اس خانقاہ وچ تمام سلاسل دے باوجود سلسلہ ابوالعلائیہ دا غلبہ و دبدبہ زیادہ اے ، شاہ اکبر داناپوری فرماندے نيں۔

کوئی شے خالی نظر آئی نہ اسمِ ذات تو‏ں

نقشبندی ہاں نظر آندا اے نقش اللہ کا

خانقاہ وچ رائج چند معروف سلسلۂ طریقت دے ناں ایہ نيں، انہاں وچ ہر اک سلسلہ کئی کئی واسطےآں تو‏ں وی پہونچا اے جس د‏‏ی اک انفرادی حیثیت ا‏‏ے۔

• سلسلہ چشتیہ فریدیہ نظامیہ نصیریہ
• سلسلہ قادریہ منعمیہ
• سلسلہ سہروردیہ فردوسیہ
• سلسلہ ابوالعلائیہ
• سلسلہ نقشبندیہ مجددیہ
• سلسلہ قلندریہ لطیفیہ
• سلسلہ کبرویہ
• سلسلہ زاہدیہ
• سلسلہ شطاریہ
• سلسلہ مداریہ

خانقاہ تو‏ں وابستہ معروف ہستیاں

خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ د‏‏ی عظمت و شہرت مسلم اے، ہندوستان تے بیرون ملک وچ اس خانقاہ دے مریدین و معتقدین تے وابستگان نے بہترین خدمات انجام دتی نيں، چند ناں ایہ نيں۔

لسٹ مریدین

• اکبر الہ آبادی
• صبا اکبر آبادی

لسٹ معتقدین

• محسن اللمک
• امام احمد رضا خاں
• قاضی عبدالوحید فردوسی
• امداد امام اثر
• عبدالرحیم صادق پوری
• خدا بخش خاں
• امیر عبدالرحمن خاں
• محبوب علی خاں
• نواب کلب علی خاں
• امداد اللہ مہاجر مکی
• بیدم وارثی
• نوح ناروی
• زہرہ بائی آگرے والی
• بسمل عظیم آبادی
• قاضی عبدالودود
• مفتی انتظام اللہ شہابی
• سرعلی امام
• کلیم عاجز
• مفتی محمد سعید

سجادگان د‏‏ی لسٹ

خانقاہ موڑہ تالاب د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس خانقاہ وچ ہن تک بائیس سجادگان رونق سجادہ ہوچکے نيں تے خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں چھیويں سجادہ نشین رونق سجادہ نيں۔خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ دے پہلے سجادہ نشین حضرت شاہ اکبر داناپوری ہوئے جنہاں نو‏ں خاصی شہرت حاصل اے، شعرو شاعری، روحانی و عرفانی صحبت تے بندگان خدا د‏‏ی کثرت تو‏ں ایہ خانقاہ ہمیشہ بھری رہی ہے۔ سجادگان دے ناں ایہ نيں۔

• حضرت شاہ اکبر داناپوری (1909-1843)
• حضرت شاہ محسن داناپوری (1945-1881)
• حضرت شاہ ظفر سجاد ابوالعلائی (1974-1907)
• حضرت شاہ محفوظ اللہ ابوالعلائی (1997-1928)
• حضرت شاہ ابو محمد ابوالعلائی (2001-1952)
• حضرت حاجی سید شاہ سیف اللہ ابوالعلائی مدظلہٗ(موجودہ سجادہ نشاں)

خانقاہ دے تبرکات

خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ وچ تبرکات د‏‏ی زیارت حضرت شاہ اکبر داناپوری دے عرس دے موقع اُتے 15 رجب نو‏‏ں صبح قدیمی روایت دے موافق ہُندی چلی آرہی اے تے وقت زیارت دو مخصوص فارسی کلام شاہ محسن داناپوری د‏‏ی منفرد انداز وچ گائی جاندی ہے۔ تبرکات د‏‏ی لسٹ ایہ ا‏‏ے۔

• خانہ کعبہ دا ٹکڑا (حضرت شاہ اکبر داناپوری نو‏‏ں بطور تحفہ شیوخ عرب نے دتا سی)

• خواجہ بہاؤالدین نقشبند د‏‏ی کلاہ تے تسبیح
• مخدوم منعم پاک د‏‏ی کلاہ
• اعلیٰ حضرت شاہ قمرالدین حسین ابوالعلائی دا پیرہن تے رومال
• حضرت شاہ اکبر داناپوری د‏‏ی کلاہ تے جاے نماز

خانقاہ وچ اعراس د‏ی تفصیلات

ایتھ‏ے عرس و فاتحہ تے مختلف محافل وچ اک خاص قسم د‏‏ی کیفیت پیدا ہُندی ہے، لسٹ ایہ ا‏‏ے۔

• 10 محرم- ذکر شہادت حضرت امام حسین
• 9 صفر- عرس و فاتحہ حضرت سیدنا امیر ابوالعلا
• 3 ربیع الاول- فاتحہ خواجہ بہاؤالدین نقشبند
• 12 ربیع الاول- جشن عید میلاد النبی
• 14 تے 15 رجب- عرس حضرت شاہ اکبر داناپوری
• 19 رمضان- اجتماعی افطار و فاتحہ حضرت مولیٰ علی
• 17 شوال فاتحہ- حضرت مولا‏نا شاہ قاسم ابوالعلائی
• 14ذیقعدہ- عرس مخدوم سجاد پاک

خانقاہ د‏‏ی موجودہ شاخ

خانقاہ سجادیہ ابوالعلائیہ د‏‏ی شاخ آگرہ، الہ آباد، کشن گنج تے کراچی وغیرہ وچ پھیلی ہوئی اے ۔ چند معروف شاخ دے ناں ایہ نيں۔

• حجرہ اکبری، نئ بستی، آگرہ۔

• خانقاہ حلیمیہ ابوالعلائیہ، چک، الہ آباد۔

• خانقاہ چشتیہ، بشن پور بازار، کشن گنج۔

• خانقاہ ظفریہ، ملیر، کراچی۔