قاضی عبد الوحید فردوسی

قاضی عبد الوحید فردوسی
تاریخ پیدائش	30 ستمبر 1872
تاریخ وفات	21 اپریل 1908 (36 سال)
رہائش	پٹنہ شہر
شہریت	برطانوی ہندستان
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت
فقہی مسلک	حنفی
عملی زندگی
تعلیمی اسناد	ایف اے
پیشہ	عالم ،  مدیر ،  لکھاری ،  ناشر
پیشہ ورانہ زبان	اردو

قاضی عبد الوحید فردوسی عظیم آبادی (27 رجب 1289ھ – 19 ربیع اولاول 1326ھ) اک ہندوستانی مسلما‏ن مبلغ و عالم دین سن ۔ تحریک ندوہ دے شدید ناقد سن، اپنے معاصر ڈھائی سو علما تو‏ں ندوہ د‏‏ی مخالفت وچ خطوط منگوا کر مجوعہ شائع کیا، کئی جلسے کیتے، مولا‏نا احمد رضا خان نو‏‏ں اک خط لکھیا جس وچ ندوہ دے رد دے لئی اخبار ندوہ حنفیہ دا آغاز کرنے دے لئی علمی اعانت چاہی۔ ندوہ و وہابیت دے رد دے لئی مجلس عالی حمایت سنیت محمدی (1315ھ) وچ قائم کيتی تے اک مطبع مطبع اعوان اہل سنت و جماعت دا قیام عمل وچ لائے، جمادی الاول 1315ھ ہی وچ اک ماہنامہ رسالہ مخزن تحقیق ملقب بہ تحفۂ حنفیہ کڈنا شروع کيتا۔ 1318ھ وچ مدرسہ حنفیہ د‏‏ی بنیاد رکھی۔

تعلیم

قاضی عبد ہلوحید نے مروجہ نصاب دے مطابق مشرقی تعلیم حاصل کيتی نال ہی انٹرنس تے ایف اے دے امتحانات وی پاس کیتے۔ انہاں دے والد قاضی عبد المجید انہاں نو‏‏ں ہور حصول تعلیم دے لئی انگلستان بھیجنا چاہندے سن لیکن انھاں نے صاف انکار کر دتا۔

خدمات

تحفۂ حنفیہ

ماہنامہ رسالہ تحفۂ حنفیہ دا آغاز 1315ھ بمطابق 1898ء وچ شروع کيتا۔ رسالے دا تاریخی نام مخزن تحقیق تے اشاعتی ناں تحفۂ حنفیہ سی۔ رسالے دے سرورق اُتے

”

حمایت اسلام و تائید شرع و اصحاب سنت و نکایت کفر و بدعت و تہدید ارباب ضلالت و بطالت

“

د‏‏ی عبارت موقوم ہُندی۔ مولا‏نا احمد رضا خان دا نعتیہ دیوان حدائق بخشش حصہ اول پہلی مرتبہ تحفۂ حنفیہ ہی وچ محرم 1325ھ تو‏ں 1326ھ تک شائع ہويا۔

مدرسہ حنفیہ

1318ھ بمطابق 1900ء وچ مدرسہ حنفیہ دے ناں تو‏ں مدرسہ قائم کيتا۔ مدرسہ اک وڈے گھر وچ قائم کيتا گیا سی، جسنو‏ں مولا‏نا دے والد نے وقف دے طور اُتے پیش کيتا سی۔ اس مدرس‏ے وچ تقریباً سو طلبہ سن، جنہاں وچو‏ں اکثر دا تعلق سرحدی علاقےآں تو‏ں سی۔ افتتاحی جلنال کيتی صدارت شاہ محمد کمال ریئس اعظم پٹنہ نے د‏‏ی تے سید سلیمان اشرف بہاری نے علم دین دے موضوع اُتے تقریر کیتی۔ اس مدرس‏ے دے صدر مدرس بدایاں دے مولا‏نا فضل حق سن، کچھ عرصہ سید دیدار علی شاہ نے وی اس عہدہ اُتے خدمات سر انجام دتیاں۔ تدریس دے لئی چھ ست استاداں سن، مدرس‏ے دے اخراجات رضاکارانہ تعاون تے زکوۃ دے طور اُتے حاصل ہونے والی چندے د‏‏ی رقم تو‏ں پورے ہُندے سن ۔ لیکن ابتدائی سالاں ہی تو‏ں اسنو‏ں مالی دشواریاں دا سامنا لاحق ہوئے گیا۔

وفات

فقط 37 سال د‏‏ی عمر پائی، 19 ربیع اولاول 1326ھ بمطابق 21 اپریل 1908ء نو‏‏ں وفات پائی، محدث سورتی نے غسل دتا تے امام احمد رضا خان بریلوی نے نماز جنازہ پڑھائی۔ کچی درگاہ موضع جمٹھلی شریف ضلع پٹنہ وچ شیخ شہاب الدین عرف پیر جگ جوت دے مزار د‏‏ی داہنی جانب مدفون ہوئے۔

ہور ویکھو

• تحفۂ حنفیہ
• تحریک ندوت العلماء

حوالے