تاتاری
تاتاری منگولاں دے اک قبیلے تاتامنگو نال منسوب ، جیہڑے اتلے لہندے صحرائے گوبی واقع وسطی ایشیا دے رہݨ آلے سن ۔ ہولی ہولی ایہہ ناں عام منگول قبیلیاں لئی جنھاں چ چنگیز خان دا قبیلہ وی سی ، لئی ورتیا جاݨ لگا ۔ ایہناں دا وطن اج کل روس دی وفاقی اکائی تاتارستان تے اسدا نالدا علاقہ ہے ۔ تریخی طور تے تاتاریاں دا وطن ترکستان اَتے اسدے نال لگدے علاقے جنھاں تے تاتاریاں نے مل مار لیا سی ، جیہڑے تارتری کہلاندے سن ۔ تاتاریاں دی وڈی گنتی اج کل روس دے علاقے سائبیریا تے جمہوریہ تاتارستان اَتے دریائے وولگا دے علاقیاں چ آباد ہے ۔ ایہناں لوکاں نوں 13ویں صدی دے منگول حملہ آوراں دی اولاد سمجھیا جاندا ہے ۔ روس ، افغانستان ، ایران تے ترکستان دے علاقے چ وی تاتاریاں دی کافی تعداد آباد ہے ۔ روس دے یورپی علاقے ، یوکرین تے یوکرین دی خودمختار جمہوریہ کریمیا ، بیلارس ، پولینڈ تے فنلینڈ چ وی تاتاریاں دیاں کئی نکیاں نکیاں آبادیاں آباد نیں ، بلکہ کریمیا تے اصل چ کریمیائی تاتاریاں دا اصل وطن سی اَتے 4 صدیاں تک اوہ اک آزاد ریاست قریم یورتی دے طور تے دنیا دے نقشے تے موجود رہیا ۔ تاتاری لوک مذہبا مسلمان نیں ۔
شروع شروع تاتاری خانہ بدوش قبیلیاں دی شکل چ جانوراں دے اجڑ لے کے صحرا چ پھردے سن ، پر ہن باقاعدہ واہی بیچی کرن لگے نیں ۔
13ویں صدی عیسوی چ منگول تاتاریاں نے چنگیز خان دے پتر جوجی خان دے آگوائی چ منگولیا توں لے کے یورپ دے ادھ تک اک وڈی سلطنت قائم کیتی جس نوں تریخ چ آلتین اوردا یعنی سلطنت طلائی اردو (انگریزی چ (گولڈن ہورڈ) آکھیا جاندا اے ، جس چ سارا روس ،یوکرین ، بیلارس ، پولینڈ دا کجھ حصہ رومانیہ دا کجھ حصہ تے دوجے یورپی علاقے شامل سن ۔ دوجے بنے ایہناں ہی منگول تاتاریاں نے چین تے دوجے نالدے علاقیاں تے مل ماریا اَتے چنگیز خان دے پوتے قبلائی خان نے ایتھے اک وڈی سلطنت قائم کیتی ۔ چنگیز خان دے ای اک جانشین چغتائی خان نے ترکستان ، مشرقی ترکستان تے افغانستان دے کجھ علاقےآں تے چغتائی سلطنت قائم کیتی ۔
ایران تے ملحقہ علاقےآں تے ایہناں منگول تاتاریاں نے ایل خانی سلطنت قائم کیتی ، جس نے بغداد دی خلافت عباسیہ دا خاتمہ کردتا تے بعد چ ایہہ منگول تاتاری مسلمان ہو گئے سن ۔
دلی دی سلطان شمس الدین التتمش دے زمانے چ ، جدوں تاتاریاں نے چنگیز خان دی آگوائی چ سارے ایشیاء چ قتل تے غارت دا بازار گرم کر رکھئیا سی ، خوارزم دی خوارزم شاہی سلطنت دے بادشاہ جلال الدین خوارزم شاہ دا پچھا کر دے ہوئے منگول تاتاری افغانستان نوں تباہ کردے ہوئے پشاور تک اپڑ گئے ۔ جلال الدین سلطنت خوارزم دا بادشاہ سی ، جیہڑا تاتاریاں کولوں شکست کھان دے مگروں جان بچان لئی سندھ بھج گیا سی ۔
ناں
سودھوتاتار
سودھووولگا تاتار
قازان تاتار
نقرات تاتار
پرم تاتار
کیراشین تاتار
ناغیباک
تپتار تاتار
مشار تاتار
قاسم تاتار
استراخان تاتار
جگ چ وولگا تاتار
چڑھدے یورپ دے تاتار
سودھوکریمیائی تاتار
لیتھوانی تاتار
بیلاروسی تاتار
پولش تاتار
دبروجا تاتار
دریائے کاما دے نگوئے
سودھوقندرا تاتار