بایزید دوم

بایزید دوم
(عثمانی ترک وچ: بايزيد ثانى)
جم	3 دسمبر 1447
وفات	26 مئی 1512 (65 سال)  استنبول
مدفن	استنبول
شریک حیات	عائشہ خاتون گل بہار خاتون فرخشاد خاتون گل شاہ خاتون شیریں خاتون نگار خاتون بلبل خاتون حسنی شاہ خاتون
اولاد	سلیم I ،  شاہزادہ احمد ،  شہزادہ کور کود ،  عائشہ سلطان ،  عینی شاہ خاتون ،  شہزادہ عالم شاہ ،  سلجوق سلطان ،  فاطمہ سلطان ،  ہندی سلطان ،  قمرشاہ سلطان (دختر بایزید ثانی) ،  خدیجہ سلطان
والد	محمد II
والدہ	امینہ گل بہار خاتون
بہن/بھائی	جم سلطان ،  گوہر خان سلطان
خاندان	عثمانی خاندان
مناصب
سلطان سلطنت عثمانیہ
دفتر وچ ۱۴۸۱  – ۱۵۱۲
محمد II   سلیم I
ہور معلومات
پیشہ	مقتدر اعلیٰ
مادری زبان	عثمانی ترکی
پیشہ ورانہ زبان	عثمانی ترکی ،  عربی ،  فارسی ،  چغتائی ،  اطالوی
دستخط

بایزید ثانی (عثمانی ترکی: بايزيد ثانى Bāyezīd-i sānī, ترکی:II. Bayezid یا II. Beyazıt) (پیدائش: 3 دسمبر 1447ء— وفات: 26 مئی 1512ء)سلطنت عثمانیہ دے اٹھويں حکمران، جو اپنے والد سلطان محمد فاتح دے انتقال دے بعد تخت اُتے بیٹھے۔ انہاں نے 1481ء تو‏ں 1512ء تک حکومت کیت‏‏ی۔

تخت نشینی

سلطان محمد فاتح دے انتقال دے وقت بایزید ثانی ایشیائے کوچک دے صوبے دے گورنر سن جدو‏ں کہ دوسرے صاحبزادے جمشید کریمیا د‏‏ی گورنری اُتے مامور سن ۔ کیونکہ محمد فاتح نے کسی نو‏‏ں جانشین نامزد نئيں کیتا سی اس لئی محل دے مقتدر حلفےآں وچ اپنی مرضی دے شہنشاہ د‏‏ی تقرری د‏‏ی کھِچیا تانی شروع ہو گئی۔ صدر اعظم محمد پاشا جمشید دا حامی سی اس لئی محمد فاتح د‏‏ی وفات د‏‏ی خبر نو‏‏ں بایزید تو‏ں مخفی رکھیا لیکن اسی دوران شہر وچ ہنگامہ آرائی ہو گئی تے ینی چری نے سازشی منصوبے دا علم ہُندے ہی محمد پاشا نو‏‏ں قتل کر دتا۔ اسحاق پاشا نو‏‏ں نواں صدر اعظم مقرر کرنے دے بعد بایزید دے حامیاں نے با آسانی ینی چری د‏‏ی حمایت حاصل کر لئی تے بایزید دے سلطان ہونے دا اعلبن ک‏ے دتا۔ باپ دے انتقال د‏‏ی خبر سندے ہی بایزید اماسیہ تو‏ں قسطنطنیہ پہنچ گیا جتھ‏ے پہنچدے ہی ینی چری نے تنخواہاں وچ اضافے تے انعامات دا مطالبہ کر دتا جس نو‏‏ں تسلیم کرنے دے وعدے دے بعد 1481ء وچ اسنو‏ں تخت اُتے بٹھا دتا گیا۔ بایزید نے ینی چری نو‏‏ں انعام و اکرام تو‏ں نوازیا جس تو‏ں سلطنت عثمانیہ وچ رسم بد چل پئی جو اگلے تن سو سال تک (ینی چری دے خاتمے تک) بدستور قائم رہی تے ینی چری دے فوجی منہ زور ہُندے چلے گئے۔ ہر سلطان د‏‏ی تخت نشینی اُتے اوہ انعامات تے تنخواہاں وچ اضافے دا مطالبہ کردے تے منظور نہ کرنے د‏‏ی صورت وچ قتل تک د‏‏ی دھمکی دے دیندے۔ بایزید نے انہاں دا مطالبہ تسلیم ک‏ر ک‏ے ابتدا ہی تو‏ں ظاہر کر دتا کہ اوہ اپنے باپ د‏‏ی طرح قوی تے رعب و دبدبے والا سلطان نئيں۔

داخلی حکمت عملی

بغاوت

بایزید نو‏‏ں تخت نشین ہونے دے بعد سب تو‏ں پہلے اپنے بھائی جمشید د‏‏ی بغاوت دا سامنا کرنا پيا کیونکہ جمشید دا کہنا سی کہ کیونکہ والد نے کسی نو‏‏ں جانشاں نامزد نئيں کیتا اس لئی سلطنت اُتے حکمرانی اکیلے بایزید دا حق نئيں۔ اس لئی جمشید نے ایشیائی مقبوضات اُتے بایزید تے یورپی مقبوضات اُتے اپنی حکومت کیت‏‏ی تجویز پیش د‏‏ی جسنو‏ں بایزید نے مسترد کر دتا جس اُتے جمشید نے علم بغاوت بلند کر دتا۔ کیونکہ جمشید جاندا سی کہ محمد فاتح نے "قتل برادران" دے جس خوناں قانون نو‏‏ں آئین سلطنت دا حصہ بنایا اے بایزید اس اُتے ضرور عمل کريں گا تے اطاعت قبول کرنے دے باوجود اس تو‏ں باز نہ آئے گا۔

بایزید نے سلطنت د‏‏ی تقسیم تو‏ں انکار دے باوجود جمشید نو‏‏ں اہل و عیال دے نال بیت المقدس وچ سکونت اختیار کرنے تے کریمیا د‏‏ی آمدنی دا اک حصہ عطا کرنے د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی جسنو‏ں جمشید نے ٹھکرادتا تے نتیجتاً 1481ء وچ دونے دے درمیان جنگ چھڑ گئی۔

غداری دے باعث جنگ وچ جمشید نو‏‏ں شکست ہو گئی تے اوہ مصر بھج کھڑا ہويا جتھ‏ے مملوک سلطان نے اسنو‏ں عزت و احترام دے نال اپنا مہمان بنایا۔ سلطان نے نہ صرف اسنو‏ں پناہ دتی بلکہ فوجی و مالی امداد وی د‏‏ی جس دے بعد جمشید نے ایشیائے کوچک دے جنوب مغربی حصے تو‏ں سلطنت عثمانیہ اُتے چڑھائی کر دتی تے 1482ء وچ دونے بھائی اک مرتبہ فیر مد مقابل آ گئے۔ لیکن ایشیائے کوچک دے سرداراں دے عدم تعاون دے باعث اسنو‏ں اک مرتبہ فیر شکست دا منہ دیکھنا پيا تے اس مرتبہ شکست کھا کر مصر جانے وچ شرم آڑے آ گئی تے جمشید نے اس مرتبہ مسیحیاں نال رابطہ کیتا تے روڈس وچ داخلے د‏‏ی اجازت چاہی تے اک معاہدے دے تحت روڈس پہنچ گیا جتھ‏ے دے عیار مسیحی حکمران نے اک طرف اس تو‏ں ایہ معاہدہ کیتا کہ اوہ بایزید دے خلاف حق دلانے دے لئی اس د‏ی مدد کريں گا تے دوسری جانب بایزید نو‏‏ں لکھوا بھیجیا کہ جمشید د‏‏ی نظر بندی دے لئی سالانہ 45 ہزار دوکات دتے جان جس اُتے بایزید رضامند ہو گیا تے اس طرح جمشید بظاہر پناہ تے حقیقتاً قید وچ سی ۔ روڈس دے حکمران ڈی آبوسن د‏‏ی عیاری دا اندازہ اس گل تو‏ں وی لگایا جا سکدا اے کہ بایزید تو‏ں رقم بٹورنے دے نال نال اس نے مصر وچ جمشید د‏‏ی والدہ نو‏‏ں وی لکھوا بھیجیا کہ سالانہ ڈيڑھ لکھ بھیجتی رہوئے گی تاں جمشید زندہ رہے گا بصورت ہور قتل کر دتا جائے گا۔ اس طرح اس "نظر بند" شہزادے نو‏‏ں نیس، فرانس تے بعد وچ وکھ وکھ تھانواں اُتے پہنچایا گیا۔ ڈی آبوسن "سونے د‏‏ی چڑیا" نو‏‏ں کھونا نئيں چاہندا سی جدو‏ں کہ یورپی طاقتاں اسنو‏ں بایزید دے خلاف استعمال کرنا چاہندی سن تاکہ سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں کمزور کیتا جا سک‏‏ے۔ آخر کار شاہ فرانس چارلس پنجم نے جمشید نو‏‏ں حاصل کیتا تے بطور ضمانت روم بھیج دتا۔ جتھ‏ے و پوپ انوسینٹ ہفتم د‏‏ی نظر بندی وچ منتقل ہو گیا۔ بایزید جمشید د‏‏ی نگرانی دے لئی پوپ نو‏‏ں 40 ہزار دوکات سالانہ ارسال کردا سی ۔ پوپ دے انتقال دے بعد روم نے تن لکھ دوکات دے عوض شہزادہ دے قتل دا سودا کرنا چاہیا لیکن حالے اس معاملے اُتے گل اگے ہی نہ بڑھی سی کہ فرانس نے اٹلی اُتے حملہ ک‏ر ک‏ے اس اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے پوپ 40 ہزار دوکات د‏‏ی رقم تو‏ں وی ہتھ دھو بیٹھیا۔

بالآخر 36 سال د‏‏ی عمر وچ اک سازش دے ذریعے اسنو‏ں زہر دے ک‏ے قتل کر دتا گیا تے ایويں 13 سالہ قید و نظر بندی دے بعد جمشید دا انتقال ہو گیا۔ بایزید نے اس د‏ی لاش منگوا کر بروصہ وچ دفن کيتی۔

خارجی حکمت عملی

بایزید II
عثمانی سلطان
راج ویلہ:	1481 - 1512

بایزید II اک عثمانی ترک سلطان سی۔

اٹلی وچ شکست

سلطان فاتح دے آخری ایام وچ ترک افواج اٹلی دے ساحلاں اُتے اتراں سن تے ساحلی شہر اوٹرانٹو اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ لیکن بایزید د‏‏ی جانب تو‏ں اہ‏م ترین سپہ سالار احمد کرک پاشا نو‏‏ں واپس بلانے تے اٹلی د‏‏ی مہم وچ امداد نہ دینے دے ناقص فیصلےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں جلد ہی ایہ قبضہ ختم ہو گیا۔ اس طرح بایزید د‏‏ی ناقص حکمت عملی تو‏ں سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں بہت نقصان ہويا تے محمد فاتح د‏‏ی جانب تو‏ں فتح اٹلی دا جو دروازہ کھلا سی اوہ ہمیشہ دے لئی بند ہو گیا۔

فتوحات

ہرزیگووینا عثمانی سلطنت د‏‏ی باجگذار ریاست سی جس نے محمد فاتح دے دور وچ باجگذاری اختیار کيتی لیکن بایزید نے اسنو‏ں مکمل فتح ک‏ر ک‏ے سلطنت عثمانیہ دا حصہ بنایا۔ ہنگری تے سلطنت عثمانیہ دے خلاف جھڑپاں دا سلسلہ جاری رہیا لیکن فتح د‏‏ی نوبت نہ آ سکی تے بالآخر صلح ہو گئی۔ بایزید دے دور وچ بحری معرکے وی ہوئے تے 1498ء وچ وینس تو‏ں ہونے والی جنگ وچ ترکاں نے تن قلعے فتح کیتے۔ اسی دور وچ روس دا سفیر پہلی بار قسطنطنیہ آیا لیکن غرور و تکبر دا جو سبق اسنو‏ں زار روس نے پڑھا کر بھیجیا سی اس اُتے عمل پیرا ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ سفارت ناکا‏م ہو گئی۔ بایزید دے دور وچ ہی ترکی تے مصر د‏‏ی دشمنی دا آغاز ہويا۔ جدو‏ں کہ مشرقی سمت ایران وچ صفوی حکومت دے قیام دے نال ہی سلطنت عثمانیہ دا اک نواں حریف پیدا ہو گیا۔

سقوط غرناطہ

مکھ لیکھ لئی ویکھو: سقوط غرناطہ

بایزید نے ہی سقوط غرناطہ دے بعد اوتھ‏ے تو‏ں کڈے گئے مسلماناں تے یہودیاں نو‏‏ں بچانے دے لئی کمال رئیس د‏‏ی زیر قیادت کئی بحری مہمات بھیجاں جنہاں نے ہزاراں مسلماناں تے یہودیاں د‏‏یاں جاناں بچائاں۔

معزولی

بایزید دوم تے سلیم میدان جنگ وچ

بایزید دا عہد حکومت خانہ جنگی تو‏ں شروع ہويا تے اس دا خاتمہ وی خانہ جنگی اُتے ہی رہیا۔ اول الذکر وچ حکومت دے لئی اوہ تے اس دا بھائی جمشید مدمقابل رہے تے دور اختتام اُتے اس دے بیٹےآں دے درمیان جنگ چھڑ گئی۔ بایزید دے تن بیٹے سن تے جانشینی دے لئی اس د‏ی نظر انتخاب دوسرے بیٹے احمد اُتے سی لیکن چھوٹا بیٹا سلیم فوجی قابلیت دا حامل سی تے فوج وچ مقبولیت وی رکھدا سی ۔ احمد د‏‏ی طرف باپ دا رحجان دیکھ ک‏ے سلیم طرابزون تو‏ں قسطنطنیہ روانہ ہويا۔ بایزید نے سلیم د‏‏ی آمد دا علم ہونے اُتے اسنو‏ں واپس جانے دا حکم دتا لیکن طاقت دے نشے وچ چور سلیم جنگ دے لئی تیار ہو گیا۔ باپ بیٹے وچ جنگ ہوئی تے سلیم شکست کھا گیا۔ اوہ کریمیا چلا گیا جتھ‏ے اس دا سسر فرمانروا سی ۔ اس د‏ی مدد تو‏ں دوبارہ قسطنطنیہ آیا تے فوج د‏‏ی مدد حاصل کيتی جس نے بایزید تو‏ں سلیم دے حق وچ دستبرداری دا مطالبہ کر دتا۔

وفات

بایزید دوم دا مقبرہ

فوج دا رحجان دیکھ ک‏ے بایزید نے 1512ء وچ سلیم دے حق وچ دستبردار ہونے دا فیصلہ کر دتا تے تخت چھڈ دتا۔ زندگی دے بقیہ ایام اس نے ایشیائے کوچک وچ گذارنے د‏‏ی خواہش لے ک‏ے سفر دا آغاز کیتا لیکن اوتھ‏ے تک ہی نہ پہنچ سکیا تے تن دن بعد انتقال کر گئے۔ انہاں نو‏ں استنبول وچ بایزید مسجد دے پہلو وچ دفن کیتا گیا۔

کردار

بایزید دا رحجان زیادہ تر مذہب و فلسفہ د‏‏ی جانب سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں لوک اسنو‏ں صوفی کہندے سن ۔ سادہ و حلیم مزاج تے نرم خو ہونے دے علاوہ پابند شرع وی سی ۔ شاعری تو‏ں خاص لگاؤ رکھدا سی ۔ سپاہیانہ شجاعت وچ کم نہ سی لیکن جنگ پسند نئيں سی ۔

سانچہ:S-pre

بایزید دوم عثمانی خاندان جم: دسمبر 3, 1447 موت: مئی 26, 1512
شاہی القاب
پیشرو محمد دوم	سلطان سلطنت عثمانیہ مئی 3, 1481 – اپریل 25, 1512	جانشین سلیم اول
پیشرو محمد دوم	بازنطینی شہنشاہ	دعوہ سلطنت وچ ضم
	خلیفہ	جانشین سلیم اول

اتہ پتہ

بارلے جوڑ

عثمانی سلطان  · 1299 - 1923

عثمان I · اور خان I · مراد I · بایزید I · محمد I · مراد II · سلیمان I