چغتائی بولی
چغتائی بولی (ازبیک: چەغەتاي, انگریزی: Chagatai) اک معدوم ترکی بولی ہے جو کدی وچکار ایشیا دے اکوڈے علاقے وچ بولی جاندی سی۔ ویہویں صدی تکّ اسدی بول-چال تاں بند ہو چکی سی لیکن اسنوں اک ساہتی بولی دے روپ وچّ پھر وی استعمال کیتا جا رہا سی ۔ برصغیر وچّ مغل راج دے شرواتی بادشاہاں دی ماں بولی وی چغتائی ترکی ہی سی اتے بابر نے اپنی مشہور بابر نامہ جیونی اس بولی وچّ لکھی سی ۔[۱] موجودہ ویلے وچّ ازبک بولی اتے ایغور بولی چگتائی دے سبھتوں قریب ہن ۔ ازبک لوک چگتائی نوں اپنی بولی دی وڈی بھین منندے ہن اتے اسنوں اپنی ثقافت دا اک اہم حصہ وی منندے ہن ۔[۲]
بولی دا نام سودھو
چغتائی بولی دا نام وچکار ویلےآں دی چغتائی خانت اتے پیا ہے جسدے علاقے وچّ ایہہ بولی جاندی سی ۔ اس خانت دا نام آپ منگول سلطنت دے بانی چنگیز خان دے دوجے بیٹے چغتائی خان اتے پیا سی ۔
علی شیر نوائی سودھو
چغتائی بولی دے سبھتوں مشہور شاعر میر علی شیر نوائی رہے سن جنہاں نے چغتائی اتے فارسی دا ڈونگھا موازنہ کیتا سی اتے چغتائی نوں فارسی توں کِتے زیادہ چنگی بولی اعلان کیتا سی ۔ اوہ ازبکیاں وچّ انھے مشہور ہن کہ چغتائی نوں کدے - کدے نوائی دی بولی وی بلایا جاندا ہے ۔ موجودہ ازبکستان دے نوائی شہر اتے صوبہ نوائی دے نام اوہناں دے نام اتے رکھے گئے ہے ۔[۳]
ایہ وی ویکھو سودھو
حوالے سودھو
- ↑ Uzbekistan: the golden road to Samarkand, Calum MacLeod, Bradley Mayhew, Odyssey, 2008, ISBN 978-962-217-795-6, ... The colourful literature of the Baburnama reveals his deep interest in people and art. He wrote fondly of the natural and architectural beauties of Ferghana, Samarkand and Kabul. In verses of Chagatai Turkish he ranks high after Alisher ...
- ↑ One thousand languages: living, endangered, and lost, Peter Austin, University of California Press, 2008, ISBN 978-0-520-25560-9, ... Uzbek is based on the Chagatai literary language, used in Central ... The national poet Ali Sher Navoi wrote in Chagatai ...
- ↑ Merriam-Webster's encyclopedia of literature, Merriam-Webster, 1995, ISBN 978-0-87779-042-6, ... Nava'i's mastery of the eastern Turkic Chagatai language was such that it came to be known as "the language of Nava'i." He remains a well-known figure in Uzbekistan, and some of his poetry can be found in popular Uzbek folk songs ...