آل کاشف الغطا

آل کاشف الغطا دا شمار تیرہویں تے چودہویں صدی دے شیعہ علمی خانداناں وچ ہُندا اے۔ ایہ لوک حلہ وچ ساکن سن تے فیر نجف وچ مقیم ہو گئے۔ انہاں دا نسب مالک اشتر نال جا ملدا اے۔ اس خاندان وچ بوہت سارے نامور علما لنگھے نیں۔ انہاں وچوں مشہور ترین تے سرفہرست شیخ جعفر کاشف الغطا نیں کہ جو کشف الغطا دے مصنف نیں۔ چودہویں صدی قمری دے شیعہ مرجع تقلید محمد حسین کاشف الغطا وی اسی خاندان دے اک مشہور عالم نیں۔ اخباریت دے خلاف جدوجہد تے وحید بہبہانی دے اصولی افکار دا پرچار اس خاندان دے علما دی خصوصیات وچوں اے۔

نسب

ایہ خاندان قبیلہ بنی مالک توں اے تے کہیا جاندا اے کہ انہاں دا سلسلہ نسب امام علیؑ دے مشہور صحابی مالک بن حارث بن عبد یغوث المعروف اشتر نخعی (شہادت 39ھ) تک پہنچدا اے۔اس رو توں انہاں افراد نوں مالکی وی کہیا جاندا اے۔

جائے پیدائش

اس خاندان دے بزرگ حلہ دے مضافاندی دیہاتاں جناجیہ جاں جناجیا جاں فیر قناقیا وچ رہائش پزیر سن تے بارہویں صدی ہجری دے آخر وچ شیخ جعفر دے والد نے نجف ول کوچ کیتا تے اس جہت توں آل کاشف الغطا دے افراد جناحی دے ناں توں وی مشہور ہوئے۔اس خاندان وچ ایسے عالم پیدا ہوئے نیں کہ جنہاں وچوں بعض اپنے زمانے وچ عراق، ایران تے کچھ اسلامی ملکاں تے شیعہ معاشریاں وچ اہم علمی تے سیاسی ثمرات دا مرکز سن۔ انہاں علما دی خصوصیات وچوں اک انہاں دا اصولی ہونا تے انہاں دی اخباری علما دے خلاف مسلسل جدوجہد اے۔لہٰذا انہاں نے وحید بہبہانی (متوفی 1205ھ) دے اصولی افکار دے فروغ تے انہاں چودہویں صدی ہجری دے علما تے فقہا تک منتقل کرنے وچ اہم کردار ادا کیتا اے۔

مشہور شخصیتاں

آل کاشف الغطا دیاں چند مشہور شخصیتاں درج ذیل نیں:

جعفر کاشف الغطا

فائل:مقبره کاشف الغطاء.jpg

مقبرہ آل کاشف الغطا

کاشف الغطا خاندان دے بانی جعفر بن خضر بن یحییٰ جناحی حلی نجفی کاشف الغطا (1156-1227ھ)، جعفرِ کبیر تے شیخ المشائخ دے ناں توں معروف سن۔ تسی‏‏ں فقیہ، اصولی، متکلم، محقق، مصنف، شیعہ مرجع تقلید، ادیب تے شاعر سن۔ شیخ جعفر وحید بھبھانی دے اصولی مکتب دے زیر سایہ پروان چڑھے۔ تسی‏‏ں اجتہاد و استنباط دے قائل تے عقائد و شرعی احکام وچ عقل و استدلال نوں بروئے کار لانے دے حامی سن۔ انہاں دی اہم تالیف کشف الغطا عن خفیات مبھمات الشریعۃ الغراء اے تے اسی رو توں انہاں کاشف الغطا دا لقب دتا گیا۔

موسی‌ بن جعفر

موسی‌ بن جعفر کاشف الغطا (1180-1243ھ)، فقیہ، اصولی، ادیب تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں شیخ جعفر کاشف الغطا دے وڈے بیٹے سن۔ انہاں دی ولادت نجف وچ ہوئی۔ مقدماندی علوم تے فقہ و اصول دے درس خارج دی تعلیم اپنے والد دے کول مکمل کرنے دے بعد درجہ اجتہاد اُتے فائز ہو گئے انہاں دے بھائی شیخ حسن تے شیخ محمد حسن (صاحب جواہر)، تسی‏‏ں دے درس توں بہرہ مند ہوئے۔ شیخ موسی ایرانی تے عثمانی حکومتاں دے نزدیک معتبر سن تے دوناں حکومتاں اپنے اختلافات ختم کرنے دے لئی انہاں توں بہرہ مند ہُندی سن۔ ایہی وجہ اے کہ تسی‏‏ں مصلح دے عنوان توں مشہور ہوئے۔ والد دی کتاب بغیۃ الطالب دی شرح منیۃ الراغب وی تسی‏‏ں نے تالیف دی۔

علی بن جعفر

شیخ جعفر کاشف الغطا دے بیٹے علی بن جعفر کاشف الغطا (1197-1253ھ)، فقیہ تے شاعر نیں۔ تسی‏‏ں نے اپنے والد توں علم حاصل کیتا۔ بھائی شیخ موسی دی رحلت دے بعد، دینی مرجعیت تسی‏‏ں تے شیخ محمد حسن (صاحب جواہر) دے درمیان دائر سی۔ خضر بن شلال عفکاوی نجفی نے انہاں صاحب جواہر دی نسبت اعلم قرار دتا سید ابراہیم قزوینی (1262ھ)، شیخ مرتضی انصاری (1281ھ)، شیخ راضی (1290ھ)، سید مہدی قزوینی (1300ھ) تے شیخ جعفر شوشتری (1303ھ) نے تسی‏‏ں توں کسب فیض کیتا۔ تسی‏‏ں دی تصنیفات درج ذیل نیں:

• الخیارات، پہلی جزء
• النّور السّاطع فی الفقہ النّافع
• الرّسالۃ الصّومیۃ؛ آقا بزرگ دے بقول اس دا اک خطی نسخہ مدرسہ بروجردی نجف وچ موجود اے
• البیع جو شرح لمعہ دی شرح اے
• والد دی کتاب بغیۃ الطّالب اُتے حاشیہ جو توضیح المسائل سی
• اصولی مباحث اُتے مشتمل کتاب: حجّیت ظن، قطع، برائت و احتیاط

حسن بن جعفر

حسن‌ بن جعفر کاشف الغطا (1201-1262ھ)، فقیہ، اصولی، ادیب تے شاعر سن۔ انہاں نے اپنے والد توں مقدماندی علوم دی تعلیم حاصل دی تے اس دے بعد اپنے بھائی شیخ موسی، سید محمد جواد عاملی، شیخ اسداللہ تُستری، سید عبداللہ شبر، شیخ علی بَحرانی تے شیخ سلیمان قطیفی دے دروس خارج وچ شرکت دی۔ فقہ و اصول دا خارج مکمل کرنے دے بعد انہاں اساتذہ توں اجازہ روایت حاصل کیتا تسی‏‏ں اپنے زمانے دے زیادہ تر علوم اُتے عبور رکھدے سن لیکن تسی‏‏ں علم فقہ وچ بوہت مشہور سن۔شیخ مرتضی انصاری، حاج ملا علی خلیلی، سید مہدی قزوینی، احمد دجیلی، حسن بلاغی تے شیخ حسن مامقانی تسی‏‏ں دے شاگرداں وچوں سن۔ تسی‏‏ں اپنے بھائی دی رحلت توں پہلے حلہ وچ رہائش پزیر سن لیکن اس دے بعد 1243ھ وچ نجف تشریف لے گئے تے تدریس وچ مشغول ہو گئے۔ تساں دیاں تالیفات درج ذیل نیں:

• انوار الفقاهۃ، جو چند جلداں اُتے مشتمل فقہ استدلالی دا اک دورہ اے تے ایہ شہید اول دی لمعہ دے اسلوب اُتے اے۔
• السلاح الماضی فی احکام القاضی، اس دا خطّی نسخہ تہران یونیورسٹی دی مرکزی لائبریری وچ موجود اے۔
• علم اصول دی کتاب کشف الغطا دے مقدمہ دی شرح کہ جس دا خطی نسخہ آستان قدس دے کتاب خانے وچ موجود اے۔
• الرسالۃ الصومیۃ العلمیۃ
• الزّکوۃ و الخمس و الصوم
• الامامۃ در کلام
• والد دی کتاب بغیۃ الطالب دی تکمیل ’’العمل‘‘ دے ناں توں
• والد دی شرح قواعد دی تکمیل

مہدی‌ بن علی

مہدی‌ بن علی(1226-1289ھ)، فقیہ، اصولی، مرجع تقلید، ادیب تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں دی ولادت نجف وچ ہوئی۔ اسلامی علوم دی تعلیم اپنے والد، چچا شیخ حسن، بھائی شیخ محمد تے ہور علمائے نجف دے نزدیک حاصل دی تے درجہ اجتہاد اُتے فائز ہو گئے۔ تسی‏‏ں نے اپنے والد تے چچا حسن توں وی اجازہ روایت دریافت کیتا۔ تسی‏‏ں اس زمانے وچ علم فقہ و اصول دے ممتاز استاد سن۔ شیخ حسن مامقانی، سید اسماعیل صدر (1255-1338ھ)، شیخ فضل‌ الله نوری (1327ھ)، شیخ عبداللہ مازندرانی (1333ھ)تے سید کاظم یزدی (1247-1337ھ) تسی‏‏ں دے نامور شاگرداں وچوں سن۔ تسی‏‏ںشیخ مرتضی انصاری دے مورد اعتماد علما توں سن تے شیخ بوہت سارے شرعی تے عرفی امور تسی‏‏ں دے حوالے کر دیندے سن۔ شیخ انصاری دی وفات دے بعد ایران، قفقاز تے عراق دے کچھ لوگاں نے تسا‏‏ں دی تقلید کیتی۔

تصنیفات

• الخیارات جو شرائع دی شرح اے
• کتاب الصوم
• اللآلی النّجفیۃ، جو تسی‏‏ں دی توضیح المسائل اے۔1273ھ وچ اس دا فارسی ترجمہ مکمل ہویا تے اسنوں تبریز وچ زیور طبع توں آراستہ کیتا گیا۔
• المکاسب المحرّمۃ

عباس بن علی

عباس بن علی (1242-1315ھ) فقیہ، اصولی، ادیب تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں نجف وچ پیدا ہوئے۔ بچپن وچ ای والد دا انتقال ہو گیا تے اپنے چچا شیخ حسن تے وڈے بھائیاں دی سرپرستی وچ پروان چڑھے۔ کچھ مدت تک شیخ مرتضی انصاری دے درس وچ شرکت کرنے دے بعد اپنے بھائی شیخ مہدی تے اسی طرح شیخ راضی نجفی، مرزا محمد حسن شیرازی، شیخ محمد حسین کاظمی، مرزا حبیب الله رشتی تے سید مہدی قزوینی دی شاگردی اختیار دی تے درجہ اجتہاد اُتے فائز ہو گئے۔ انہاں نے اک حلقہ درس تشکیل دتا کہ جس وچ بوہت سارے علما تے طلبہ شرکت کر دے سن۔ اپنے بھائی شیخ حبیب آل کاشف الغطا (1207ھ) دی رحلت دے بعد دینی زعامت وچ اک بلند مقام حاصل کیتا۔ تسی‏‏ں دی وفات ھندیہ وچ ہوئی تے نجف وچ مدفون ہوئے۔ تسی‏‏ں دی تصنیفات ایہ نیں: موارد الانام فی شرح شرائع الاسلام؛ رسالۃ فی الشروط؛ رسالۃ فی الاصول تے اپنے مقلدین دے لئی توضیح المسائل۔

محمدبن علی

محمد بن علی (متوفی 1268ھ /1851ء)،فقیہ، اصولی تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں نجف وچ پیدا ہوئے تے اپنے خاندان دے علما توں کسب فیض کر دے علمی تے فقہی مراحل طے کر دے رہے۔ تسی‏‏ں اپنے چچا شیخ حسن (صاحب انوار الفقاہۃ) دے شاگرد سن تے انہاں دی تے شیخ محمد حسن صاحب جواہر دی وفات دے بعد عراقی شیعاں دے مرجع تقلید قرار دتے گئے۔ 13ھ /19ء دے کچھ شیعہ عالم تے فقیہ تسی‏‏ں دے شاگرد سن۔ تسی‏‏ں عوام دی مشکلات دے حل دے لئی عثمانی حکام دے سامنے بوہت سعی و کوشش کر دے سن۔ تسی‏‏ں دی تصنیفات ایہ نیں: الدّماء الثّلاثۃ، رسالۃفی الصّوم، الاعتکاف تے مناسک حج ایہ تیناں کتاباں تسی‏‏ں دے مقلدین دے لئی نیں۔

محمد رضا بن موسی

محمد بن رضا موسی (1238-1297ھ /1822-1879ء)، آل کاشف الغطا دے علما تے فقہا وچوں نیں۔ تسی‏‏ں نجف وچ پیدا ہوئے۔ مقدماندی علوم دی تعلیم شیخ ابراہیم قفظان (متوفی 1279ھ /1879ء) تے شیخ موسی خمایسی دے کول مکمل دی۔ فقہ، شیخ احمد دجیلی(متوفی 1265ھ /1489ء)، اپنے چچا شیخ حسن تے شیخ محمد حسن (صاحب جواهر) توں پڑھی۔ نجف دے اک اندرونی جھگڑے دے باعث کاظمین چلے گئے۔ اوتھے تن سال تک رہائش پزیر رہنے دے بعد 1290ھ /1873ء وچ نجف لوٹ آئے۔ تسی‏‏ں نے اپنے دادا شیخ جعفر دی کتاب بغیۃ الطالب اُتے اک حاشیہ وی تحریر کیتا

عباس بن حسن

عباس بن حسن (1253-1323ھ/1837-1905ء)، فقیہ، اصولی ، ادیب تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں نجف وچ پیدا ہوئے۔ مقدماندی علوم دی تعلیم اس شہر دے علما دے کول حاصل دی۔ فیر فقہ و اصول دا درس خارج اپنے چچا زاد مہدی آل کاشف الغطا ، شیخ محمد حسین اَعسم، شیخ مرتضی انصاری، مرزا حبیب الله رشتی تے مرزا شیرازی دے کول سامرا وچ مکمل کیتا۔ مذکورہ بالا اساتذہ تےشیخ راضی نجفی توں اجازہ روایت دریافت کیتا۔ تسی‏‏ں شعر و ادب وچ قوی سن۔

تألیفات

• منہل الغمام فی شرح شرائع الاسلام
• نبذۃ الغری فی احوال الحسن الجعفری
• الفوائد العبّاسیۃ، در فقہ و اصول
• شرح الرّوضۃ البهیۃ
• الورود الجعفریۃ فی حاشیۃ الرّیاض الطباطبائیۃ
• دلائل الامامۃ
• الدّرّ النّضید فی التّقلید
• رسالہ فی مباحث الالفاظ
• رسالہ فی التعادل و التراجیح
• فقہ، ادب تے ہور موضوعات وچ کچھ اشعار وی تسی‏‏ں توں منسوب نیں

مرتضی بن عباس

مرتضی بن عباس (1291-1349ھ/1874-1930ء)، فقیہ، اصولی، متکلم، مصنف تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں نجف وچ پیدا ہوئے۔ اپنے والد دے زیر نگرانی پروان چڑھے تے اپنے خاندان دے علما توں ابتدائی دینی علوم دی تعلیم حاصل دی تے اس دے بعدعلم اصول دی تعلیمآخوند خراسانی، فقہ دی تعلیمسید کاظم یزدی توں حاصل دی تے سید محمد قزیونی سید مہدی قزیونی توں اجازہ روایت دریاففت کیتا۔ تسی‏‏ں دی کچھ تصنیفات ایہ نیں: فوزالعباد فی المبدءِ و المعاد، 3 جلد، نجف، 1342ق؛ منشومۃ فی الاوان الشّرعیۃ، تہران، 1322ق؛ الغررالغرویۃ فی الاحکام الزکویۃ، بغداد، 1329ق تے ہور تصنیفات وی نیں جو بظاہر قلمی نیں، انہاں دی تفصیل ایہ اے: الفوائد الغرویۃ، مسائل فی الفقۃو الأصول، الآداب الجلیۃ فی ردّ شبهات الوهّابیۃ در 2 جلد، اسنی التّحف، حاشیۃ علی مکاسب الشیخ الأنصاری، منظومۃفی احکام الخلل فی الصّلاۃو شرائطها، رسالۃفی تطبیق ما ورد فی الکرّ من المساحۃو الوزن بنحو التّحقیق لا التّقریب و رسالۃفی العدالۃ

ہادی بن عباس

ہادی بن عباس (1289-1361ھ/1872-1942ء)، فقیہ، مورخ، محقق ، ادیب تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں دی ولادت نجف وچ ہوئی۔ ابتدائی علوم تے فقہ و اصول دی تعلیم شیخ الشریعۃ اصفہانی، سیدکاظم یزدی، شیخ محمد طہ نجف (متوفی 1329ھ/1911ء) تے آخوند خراسانی دے کول حاصل دی۔ طہ نجف، سیدحسین قزوینی، سیدمحسن صدر کاظمی تے شیخ آقا رضا اصفہانی (متوفی 1322ھ/1904ء) توں اجازہ حدیث حاصل کیتا۔ شعر و ادب وچ مشہور سن۔ تہانو‏‏ں عراق وچ 14ھ/20ء دی ادبی تحریک دا بانی قرار دتا جاندا اے۔

شیخ ہادی آل کاشف الغطا نے کچھ تالیفات چھڈی نیں جن وچوں بعض ایہ نیں:

• المقبولیۃ الحسنیۃ، شعر، نجف، 1342ھ
• المستدرک علی نهج‌ البلاغہ، نجف، 1354ھ
• مدارک نهج‌ البلاغہ، ضمیمہ مستدرک، نجف، نجف، 1354ھ
• اوجزالانباء فی مقتل سید الشّهداء، ضمیمۀ المقبولیۃ الحسنیۃ، نجف، 1342ھ
• هدی المتقین، در فقه، نجف، بی‌تریخ

علی بن محمد رضا

علی بن محمدرضا(1267-1350ھ/1850-1931ء)، عالم، ادیب، مورخ تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں دی ولادت نجف وچ ہوئی تے اسی شہر وچ علمی تے تربیندی مراحل نوں طے کیتا۔ شیخ مہدی آل کاشف الغطاء)، شیخ راضی نجفی، شیخ جعفر شوشتری، شیخ محمد حسن مامقانی و شیخ جواد محیی‌الدین جداں علما توں اجازہ روایت دریافت کیتا تسی‏‏ں معاشرتی امور تے لوگاں دی مشکلات حل کرنے نوں اہمیت دیندے سن تے بغداد دے عثمانی حکام دے ایتھے اثر و رسوخ رکھدے سن تے انہاں دی وڈی مدح کر دے سن۔ 1295ھ/1878ء وچ ایران دا سفر کیتا تے ست سال تک تہران، اصفہان، شیراز تے مشہد وچ رہے تے 1302ھ/1884ء وچ نجف واپس تشریف لے آئے۔ تسی‏‏ں نے شام، حجاز، مصر ، استنبول تےہندوستان دا وی سفر کیتا شیخ علی آل کاشف الغطا کتب جمع کرنے وچ دلچسپی رکھدے سن تے خود وی محققین و مولفین وچوں شمار ہُندے سن۔ تالیفات

• کتاب الحصون المنیعۃ فی طبقات الشّیعۃ؛ ایہ ست جلداں اُتے مشتمل تسی‏‏ں دی اہم ترین تالیف اے جو مکمل نئی‏‏ں اے۔ کتاب دا اصل خاکہ؛ صحابہ، تابعین، رواۃ، علما، حکما و متکلمین، عرب علما، تصوف دے پیشوا، بادشاہ، امرا، وزرا، شعرا تے خواتین دے طبقات اُتے مشتمل سی کہ جس وچوں صحابہ دا طبقہ، علما دا کچھ حصہ تے شعرا دا کچھ طبقہ تدوین کیتا گیا اے ۔
• النوافح العنبریۃ فی المآثر السّرّیۃ
• سمیرالحاضر و انیس المسافر 5 جلداں اُتے مشتمل اے تے کشکول (متفرقات) دی روش اُتے اے۔

موسی بن محمد رضا

موسی بن محمد رضا (1260-1306ھ/1844-1888ء) فقیہ تے ادیب سن۔ تسی‏‏ں دی ولادت نجف وچ ہوئی۔ تسی‏‏ں نے علوم روزگار؛ نجف دے علما منجملہ شیخ محمد حسین کاظمی (متوفی 1308ھ/1890ء) توں حاصل کیتے۔ اس دے بعدسامرا تشریف لے گئئے تےمرزا محمد حسن شیرازی دے درس وچ شرکت کیتی۔کہیا جاندا اے کہ مرزا ول توں اجازہ روایت حاصل کیتا۔ اپنے والد دی وفات دے بعد اک مرتبہ 1298ھ/1880ء)وچ اصفہان گئے۔ دوسری مرتبہ 1306ھ وچایران تشریف لے گئے تے اسی سفر دے دورانتہران وچ انتقال کر گئے۔

احمد بن علی

فائل:محمد حسین کاشف الغطا.jpg

محمد حسین کاشف الغطا

احمد بن علی (1292-1344ھ/1875-1925ء)، فقیہ تے مرجع تقلید سن۔ تسی‏‏ں مقدماندی علوم نوں مکمل کرنے دے بعد سامرا چلے گئے۔ کچھ مدت اوتھے حصول علم وچ مشغول رہے فیر نجف لوٹ آئے۔ فقہ و اصول دا درس خارج سید کاظم یزدی، آغا شیخ رضا اصفہانی تے آخوند خراسانی دی خدمت وچ مکمل کیتا۔ (1324ھ/1906ء)، وچ ایران دے انقلاب مشروطہ دے بعد مشروطیت دی حمایت دے سبب اپنے استاد آخوند خراسانی توں دور ہو گئے تے سید کاظم یزدی جو مشروطہ دے خلاف سن؛ توں نزدیک ہو گئے۔ زندگی دے آخری ایام وچ مرجع تقلید شمار ہُندے سن تےمرزا نائینی تےسید ابو الحسن اصفہانی جداں علما دے ہُندے ہوئے ایران ،عراق تے افغانستان دے بعض لوک انہاں دی تقلید کر دے سن۔ تسی‏‏ں نےمرزا حسین خلیلی نجفیتوں 1325 ھ وچ اجازہ روایت دریافت کیتا۔

آخر کار تسی‏‏ں نجف وچ وفات پا گئے تے اوتھے ای سپرد خاک ہوئے۔ تسی‏‏ں دی چند تالیفات جن وچ زیادہ ترفقہی موضوعات مذکور نیں، ایہ نیں:

احسن الحدیث فی احکام المواریث، نجف 1341ق؛ سفینۃالنّجاۃ، نجف، 1338ھ، ایہ کتاب، شیخ دی دو جلداں اُتے مشتمل توضیح المسائل اے۔ تسی‏‏ں دے اک شاگرد نے عین الحیاۃ دے ناں توں اس دا فارسی وچ ترجمہ کیتا تے 1341/1345ھ وچ بمبئی توں شائع ہوئی؛ قلائد الدّرر فی مناسک مَن حجّ اواعتمر، بغداد، 1344ھ۔

محمد حسین کاشف الغطا

محمد حسین بن علی آل کاشف الغطا (1294 – 1373ھ، اک روشن فکر شیعہ عالم تے نجف دے مرجع تقلید سن۔ تسی‏‏ں فقہ، خطابت، ادبیات عرب، فلسفہ و حکمت تے تفسیر و عرفان وچ ماہر سن۔ تہانو‏‏ں انہاں پہلے فقہا وچوں شمار کیتا جاندا اے جنہاں نے حوزہ علمیہ نجف دی فقہی تحقیقات وچ تقابلی فقہ دی روش دا آغاز کیتا۔کاشف الغطا نے بوہت سی کتب خاص طور اُتے تشیع دے تعارف وچ لکھی نیں کہ جن وچوں کتاب اصل الشیعۃ و اصولها اک اے تے اس دا فارسی ترجمہ آئین ما دے ناں توں ہو چکیا اے۔ تسی‏‏ں وحدت تے اسلامی بیداری دے لئی فکرمند رہدے سن تے شیعہ دے تعارف تے اس دا دفاع کرنے دی سعی و کوشش زیادہ تر اسلامی مذاہب دے وچکار تقریب تے اتحاد دی راہ ہموار کرنے دی غرض توں سی۔ کاشف الغطا سماج تے سیاست اُتے خصوصی توجہ رکھدے سن تے انہاں نے پہلی عالمی جنگ دے دوران برطانوی قابض فوج دے خلاف مسلح جنگاں وچ شرکت دی۔

محمد رضا بن ہادی

محمد رضا بن ہادی (1310-1366ھ/1892-1947ء)، فقیہ، ادیب تے شاعر سن۔ تسی‏‏ں نجف وچ پیدا ہوئے۔مقدماندی علوم دے بعد فقہ و اصول دی تعلیم اپنے والد تے ہور علمائے نجف توں حاصل دی۔ تسی‏‏ں ادب اُتے عبور رکھدے سن۔ تسی‏‏ں دی تحریراں مختلف نشریات وچ شائع ہُندی رہاں۔ تسی‏‏ں دی وفات بیروت وچ ہوئی تے نجف وچ سپرد خاک کیتا گیا۔

تصنیفات

• حیات الشّریف الرّضّی، نجف، 1353ھ۔
• الغیب و الشّهادۃ، نجف، 1346ھ۔
• سیدرضی دی کتاب حقائق التأویل فی متشابہ التّنزیل دی تحقیق، جلد 5، نجف، 1355ھ، مقالہ «الصوت و ماهیتہ»، المرشد مجلے وچ شائع ہویا۔
• تسی‏‏ں دے کچھ اشعار کتاب شاعر الغری (مطبوعہ: 1374ھ/1955ء) وچ شائع ہوئے۔

آل کاشف الغطا دے آثار اُتے مشتمل سافٹ وئیر

فائل:نرم افزار آل کاشف الغطاء.jpg

آل کاشف الغطا سافٹ وئیر

آل کاشف الغطا سافٹ وئیر عقائد، تفسیر، فقہ، اصول، اخلاق، تریخ تے تراجم دے بارے وچ کاشف الغطا خاندان دے 123 آثار اُتے مشتمل اے۔ایہ سافٹ وئیرمرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نے تیار کیتا اے۔

مآخذ

• آستان قدس، فہرست۔
• آقا بزرگ، الذریعہ۔
• آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعہ، قرن 13 و 14، مشہد، 1404ھ۔
• امین، محسن، اعیان الشیعہ، بیروت، 1403ھ۔
• حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی التراجم العلماء و الادباء)، تعلیق: محمد حسین حرز الدین، منشورات مکتبہ آیت الله العظمی المرعشی النجفی، قم، 1405ھ۔
• زرکلی، خیر الدین، الأعلام، بیروت، 1984ء۔
• عواد، کورکیس، معجم المؤلّفین العراقیین، بغداد، 1969ء۔
• قمی، عباس، فوائد الرّضویہ، تہران، 1327 شمسی۔
• کاشف الغطاء)، جعفر، کشف الغطاء)، تہران، سنگی۔
• مشار، خان بابا، فہرست کتابہای چاپی عربی ایران: از آغاز چاپ تاکنون، بی جا، 1344 شمسی۔
• مشار، خان بابا، فہرست کتاب‌ ہای چاپی فارسی، تہران، 1350 شمسی۔
• معلم حبیب‌ آبادی، محمد علی، مکارم الآثار، اصفہان، 1352 شمسی۔

باہرلےجوڑ

• منبع مقالہ: دائرۃ المعارف بزرگ اسلامی