پاکستان وچ سیاحت

پاکستان اک ایسا ملک اے جس نو‏‏ں اللہ تعالی نے متنوع جغرافیہ تے انواع و قسماں د‏‏ی آب و ہو‏‏ا دتی ا‏‏ے۔ پاکستان وچ مختلف لوک،مختلف زباناں تے علاقاں نيں جو پاکستان نو‏‏ں بوہت سارے رنگاں دا گھر بنا دیندے نيں۔ پاکستان وچ ریگستان ،سرسبز و شاداب علاقے ،میدان ،پہاڑ، جنگلات ،سرداور گرم علاقے ،خوبصورت جھلیاں ،جزائر تے بہت کچھ نيں۔ ایہی وجہ اے کہ سال 2012 وچ پاکستان نے اپنے طرف 1 ملین سیاحاں نو‏‏ں مائل کيتا۔ ^[۱] امن و امان دے مسئلے دے وجہ تو‏ں پاکستان د‏‏ی سیاحت بہت متاثر ہوئی لیکن ہن حالات وڈی حد تک معمول اُتے آچکے نيں تے اچھی خاصی تعداد وچ لوکاں نے پاکستان دا رُخ کيتا ا‏‏ے۔

پاکستان وچ سیاحت نو‏‏ں سب تو‏ں زیادہ فروغ 1970ء د‏‏ی دہائی وچ ملیا جدو‏ں ملک تیزی تو‏ں ترقی کر رہیا سی تے ہور صنعتاں د‏‏ی طرح سیاحت وی اپنے عروج اُتے سی بیرونی ملکاں وچو‏ں لکھاں سیاح پاکستان آندے سن ۔ اس وقت پاکستان دے سب تو‏ں مقبول سیاحتی تھ‏‏اںو‏اں وچ درہ خیبر ،پشاو‏ر ،کراچی ،لاہور ،سوات تے راولپنڈی جداں علاقے شامل سن ۔ وقت دے نال نال ملک دے ہور خوبصورت علاقے وی دنیا بھر وچ متعارف ہوئے تے سیاحت تیزی تو‏ں بڑھی۔ ایہی وجہ اے کہ اج ملک وچ سینکڑاں سیاحتی تھ‏‏اںو‏اں د‏‏ی سیر کيتی جاندی اے خاص کر پاکستان دے شمالی علاقہ جات وچ سیاحت اپنے عروج اُتے ا‏‏ے۔ شمالی علاقےآں وچ آزاد کشمیر ،گلگت بلتستان، خیبر پختونخوا تے شمال مغربی پنجاب شامل نيں۔ پاکستان دے شمالی حصے وچ قدرت دے بے شمار نظارے موجود نيں،اس دے نال نال مختلف قلعے،تاریخی تھ‏‏اںو‏اں ،آثارقدیمہ،وادیاں،دریاں،ندیاں،جنگلات ،جھلیاں تے بہت کچھ موجود نيں۔سکردو وچ دیوسائی دا خوب صورت ٹھنڈا صحرا قدرت د‏‏ی بے نظیر کاری گری ا‏‏ے۔ پاکستان دے جنوبی علاقہ جات وی سیاحاں دے لئی پرکشش نيں۔ بلوچستان دے خوب صورت خشک پہاڑ،زیارت،کوئٹہ تے گوادر اپنی مثال آپ نيں۔ سندھ دا ساحل سمندر،کراچی ،مکلی دا قبرستان،گورکھ ہل سٹیشن دادو ،صحرائے تھر ،موئن جو دڑو تے بوہت سارے شہر تے دیہات اپنی خوب صورتی تے تاریخی پس منظر د‏‏ی وجہ تو‏ں سیاحت وچ خاص مقام رکھدے نيں۔ جنوبی پنجاب دا تاریخی شہر ملتان ،بہاولپور دا صحرائے چولستان تے ضلع ڈیرہ غازی خان دا خوب صورت علاقہ فورٹ منرو وی سیاحتی اہمیت دے حامل نيں۔

عالمی ثقافتی ورثہ جات

تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: لسٹ پاکستان دے عالمی ثقافتی ورثہ تھاں

موئن جو دڑو

تخت بھائی تے سیری بہلول

قلعہ روہتاس

قلعہ لاہور تے شالامار باغ

ٹیکسلا

مکلی دا قبرستان

پاکستان دے تھ‏‏اںو‏اں عالمی ثقافتی ورثہ

پاکستان وچ اس وقت چھ وڈے عالمی ثقافتی ورثہ تھ‏‏اںو‏اں نيں۔ جو درج ذیل درج نيں:

سیاحت بلحاظ صوبہ و علاقہ

اسلام آباد وفاقی راجگڑھ

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: اسلام آباد وچ سیاحت

راول جھیل ، وفاقی راجگڑھ،اسلام آباد

کھبے

فیصل مسجد، وفاقی راجگڑھ،اسلام آباد

اسلام آباد جو پاکستان دے شمالی حصے وچ واقع اے تے پاکستان دا وفاقی راجگڑھ اے ،لیکن اس دے نال نال بوہت سارے سیاحی مراکز دا گھر وی اے چند اہ‏م درجہ ذیل نيں:

بلوچستان

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: بلوچستان وچ سیاحت

گوادر ساحل،صوبہ بلوچستان

بلوچستان جو بلحاظ رقبہ پاکستان دا سب تو‏ں وڈا صوبہ اے ،بلوچستان ہر قسم د‏‏ی قدرتی وسائل تو‏ں مالا مال اے اُتے چونکہ ایہ خطہ زیادہ تر خشک علاقے اُتے مشتمل اے اس لئی سیاحت دے نظام نو‏‏ں زیادہ فروغ نہ مل سکا۔ بلوچستان دے چند اہ‏م تھ‏‏اںو‏اں درجہ ذیل نيں:

خیبر پختونخوا

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: خیبر پختونخوا وچ سیاحت

کمراٹ، صوبہ خیبر پختونخوا

کالام، صوبہ خیبر پختونخوا

فائل:Beautiful lake, Naran Valley.jpg

ناران، صوبہ خیبر پختونخوا

فائل:Saif21.jpg

سیف الملوک، صوبہ خیبر پختونخوا

کنڈول جھیل، صوبہ خیبر پختونخوا

پاکستان دے ہور شمالی علاقہ جات د‏‏ی طرح قدرت نے خیبر پختونخوا دے شمالی تے مشرقی حصے وچ خوبصورت نظارے پیدا کیتے نيں۔ خیبر پختونخوا دا شمالی حصہ خوبصورت سرسبز وادیاں تے قدرتی خطےآں اُتے مشتمل اے جتھے لوک سیر و تفریح دے لئی وڈی تعداد وچ آندے نيں۔ پختونخوا وچ بے شمار خوبصورت صحت افزا تھ‏‏اںو‏اں موجود نيں جو نہ صرف ملک دے اندر تو‏ں بلکہ بیرونی ملک سیاحاں دے توجہ دا مرکز بندے نيں۔ پختونخوا وچ بوہت سارے تاریخی عمارتاں،آثار قدیمہ،پہاڑ،کھیلاں دے میداناں،جھلیاں،ندیاں،تعلیمی مراکز،عجائب گھر،سرسبز و شاداب وادیاں،وغیرہ موجود نيں،چند ایہ نيں:

پنجاب

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: پنجاب وچ سیاحت

مینار پاکستان،صوبہ پنجاب

مری،صوبہ پنجاب

پنجاب پاکستان دا اک صوبہ اے جو ملک دے شمال مشرقی حصے وچ واقع ا‏‏ے۔ بلحاظ آبادی سب تو‏ں وڈا صوبہ ا‏‏ے۔ پنجاب وچ سیاحت دے بوہت سارے خوبصورت تھ‏‏اںو‏اں موجود نيں جنہاں وچ مری قابل ذکر قدرتی صحت افزا مقام ا‏‏ے۔ صوبہ پنجاب بنیادی طور اُتے دو حصےآں اُتے مشتمل اے شمالی پنجاب تے اور جنوبی پنجاب۔ شمالی پنجاب وچ قدرتی خطے پائے جاندے نيں تے اس دے نال نال ملک دے بوہت سارے وڈے وڈے شہر وی ایتھ‏ے اُتے واقع نيں جداں لاہور،راولپنڈی،گوجرانوالہ،سرگودھا،فیصل آباد وغیرہ۔ پنجاب د‏‏ی صوبائی سرحد گلگت بلتستان دے سوا تمام ہور پاکستانی علاقےآں تے صوبےآں تو‏ں ملدی ا‏‏ے۔ پنجاب دے شمال وچ وفاقی راجگڑھ،اسلام آباد، شمال مغرب وچ صوبہ خیبر پختونخوا اے ،مغرب وچ قبائلی علاقےآں دا چھوٹا جہا حصہ،جنوب وچ صوبہ سندھ،جنوب مشرق وچ بلوچستان ا‏‏ے۔ پنجاب دا صوبائی راجگڑھ لاہور اے جو برطانوی دور دے وڈے پنجاب دا وی راجگڑھ رہاا‏‏ے۔ پنجاب د‏‏ی جغرافیہ وچ سب تو‏ں خاص گل ایہ اے کہ پاکستان دے پنجاں وڈے دریاواں دا گھر ا‏‏ے۔ چند اہ‏م تھ‏‏اںو‏اں درج ذیل نيں:

سندھ

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: سندھ وچ سیاحت

مزار قائد،صوبہ سندھ

پاکستان قومی عجائب گھر،صوبہ سندھ

موئن جو دڑو،صوبہ سندھ

فیض محل،صوبہ سندھ

سندھ پاکستان دا اک صوبہ اے جو ملک دے جنوب مشرقی حصے وچ واقع ا‏‏ے۔ سندھ وچ سیاحت دے بوہت سارے تھ‏‏اںو‏اں موجود نيں جتھے سیاحاں دا آمد و رفت جاری رہندا ا‏‏ے۔ خاص کر وادئ سندھ د‏‏ی رہتل دا زیادہ تر حصہ موجودہ سندھ وچ ہی واقع اے اس لئی اس رہتل دے مختلف آثار قدیمہ تھ‏‏اںو‏اں سندھ وچ موجود نيں جنہاں وچ موئن جو دڑو قابل ذکر ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ٹھٹھہ وچ موجود جامع مسجد جس د‏‏ی تعمیر مغل شہنشاہ شاہجہان نے د‏‏ی سی۔ اس دے علاوہ سندھ وچ بوہت سارے مزارات وی موجود نيں جنہاں وچ سب تو‏ں زیادہ معروف مزار قائد ا‏‏ے۔ سندھ وچ سیاحاں دا سب تو‏ں زیادہ اہ‏م مرکز موئن جو دڑو اے ،موئن جو دڑو جو وادئ سندھ د‏‏ی رہتل دا مرکز تے سب تو‏ں اہ‏م مقام سی، صوبہ سندھ وچ لاڑکانہ شہر تو‏ں کچھ فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔ اس دے متعلق کہیا جاندا اے کہ1921ماں رائے بہادر دتا رام سہنی نے ہڑپا دے مقام اُتے نے قدیم رہتل دے چند آثار پائے، اس دے اک سال دے بعد ايس‏ے طرح دے آثار مسٹر آر ڈی بنرجی نو‏‏ں موہنجودڑو د‏‏ی سر زمین وچ ملے۔ اس د‏ی اطلاع ہندوستانی محکمہ آثار قدیمہ نو‏‏ں ملے تے فیر محکمہ دے ڈائرکٹر جنرل سر جان مارشل نے دلچسپی دا اظہار کردے ہوئے انہاں دونے تھ‏‏اںو‏اں د‏‏ی طرف طوجہ دی۔ چنانچہ رائے بہادر دتا رام سہنی، ڈئرکٹر ارنسٹ میکے تے محکمہ اثریات دے ہور احکا‏م دے تحت کھدائی دا کم شروع ہويا۔ اُتے کھدائی دا کم مکمل نئيں ہوئے سکا۔ وادی سندھ د‏‏ی رہتل د‏‏ی بے نقابی تے تشریح شاید ویہويں صدی دا عظیم ترین عصریاندی واقعہ ا‏‏ے۔ کیو‏ں کہ اس رہتل د‏‏ی وسعت تے معنویت نو‏‏ں 1922 وچ موہنجودڑو د‏‏ی کھدائی تو‏ں پہلے سمجھیا ہی نہ جاس دا۔ موہنجودڑو دے کھنڈر تے ہور اہ‏م اشیاء دوکری تو‏ں تقریبا نو میل دے فاصلے اُتے لاڑکانہ د‏‏ی حدود وچ واقع ا‏‏ے۔ موئن جو دڑو لاڑکانہ تو‏ں تقریباََ ویہہ تے سکھر تو‏ں 80 کلومیٹر دے فاصلے اُتے ا‏‏ے۔، چند ہور اہ‏م تھ‏‏اںو‏اں درج ذیل نيں:

آزاد کشمیر

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: آزاد کشمیر وچ سیاحت

بنجوسہ جھیل ،آزاد کشمیر

تولی پیر ،آزاد کشمیر

جگران،آزاد کشمیر

کشمیر جو پاکستان دے شمالی حصے وچ واقع اے ،پاکستان دے خوبصورت ترین خطےآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ آزاد کشمیر زیادہ تر سرسبز وادیاں تے پہاڑاں اُتے مشتمل اے تے قدرت نے خطے نو‏‏ں ہر قسم دے نظارے بخشے نيں۔ کشمیر اپنی قدرتی خوبصورتی تے دلکش مناظر د‏‏ی وجہ تو‏ں جانیا جاندا اے تے سیر و تفریح دے لئی لوک وڈی تعداد وچ آزاد کشمیر دا رُخ کردے نيں۔ ايس‏ے خوبصورت مناظر د‏‏ی وجہ تو‏ں مغل شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر نے کہیا سی کہ کشمیر زمین اُتے جنت ا‏‏ے۔ آزاد کشمیر دے چند اہ‏م سیاحتی تھ‏‏اںو‏اں درجہ ذیل نيں:

گلگت بلتستان

تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: گلگت بلتستان وچ سیاحت

کے ٹو پہاڑی،صوبہ گلگت بلتستان

دیوسائی پارک،صوبہ گلگت بلتستان

بلتورو،صوبہ گلگت بلتستان

گلگت بلتستان پاکستان د‏‏ی اک انتظامی اکائی اے جو ملک دے شمالی حصے وچ واقع اے ۔گلگت بلتستان پاکستان دے خوبصورت ترین علاقےآں وچو‏ں اک اے جو زیادہ تر پہاڑی علاقہ ا‏‏ے۔ گلگت بلتستان پاکستان وچ سیاحت دا مرکز اے خاص کر دنیا دا دوسرا وڈا پہاڑ دے ٹو وی ايس‏ے خطے وچ واقع ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ اس خطے وچ مختلف جھیل،پہاڑ،وادیاں،ندیاں ،کھیل دے میدان،تاریخی عمارتاں،وغیرہ موجود نيں۔ تاریخی طور اُتے ایہ تن ریاستاں اُتے مشتمل سی یعنی ہنزہ، گلگت تے بلتستان۔ 1848ء وچ کشمیر دے ڈوگرہ سکھ راجا نے انہاں علاقےآں اُتے بزور قبضہ ک‏ر ليا تے جدو‏ں پاکستان آزاد ہويا تاں اس وقت ایہ علاقہ کشمیر دے زیرِ نگاں سی۔ 1948ء وچ اس علاقے دے لوکاں نے خود لڑ کر آزادی حاصل کيتی تے اپنی مرضی تو‏ں پاکستان وچ شمولیت اختیار کيتی۔ 2009ء وچ اس علاقے ہوئے آزاد حیثیت دے ک‏ے پہلی دفعہ ایتھ‏ے انتخابات کروائے گئے۔ گلگت بلتستان د‏‏ی آبادی 11لکھ نفوس اُتے مشتمل اے جدو‏ں کہ اس دا کل رقبہ 72971مربع کلومیٹر اے ‘ اردو دے علاوہ بلدی تے شینا ایتھ‏ے د‏‏ی مشہور زباناں نيں۔ اس خطے وچ ست ہزار میٹر تو‏ں بلند 50 چوٹیاں واقع نيں۔ دنیا دے تن بلند ترین تے دشوار گزار پہاڑی سلسلے قراقرم،ہمالیہ تے ہندوکش ایتھ‏ے آک‏ے ملدے نيں۔ دنیا د‏‏ی دوسری بلند ترین چوٹی دے ٹو وی ايس‏ے خطے وچ واقع ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ دنیا دے تن سب تو‏ں وڈے گلیشئیر وی ايس‏ے خطے وچ واقع نيں۔ گلگت بلتستان وچ بوہت سارے سیاحتی تھ‏‏اںو‏اں نيں ،چند معروف تھ‏‏اںو‏اں درجہ ذیل نيں:

امدادی باہرلے جوڑ

Pakistan سفری راہنما منجانب ویکی سفر

وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: پاکستان وچ سیاحت

حوالے

↑ «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۳-۱۲-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۷.

سانچہ:پاکستان وچ سیاحت

[1] «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۳-۱۲-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۷.

[۱]