موہن جو ڈرو

موہن جو دڑو وادی سندھ دی قدیم تہذیب دا اک مرکز سی ۔ ایہہ لاڑکانہ توں 20 کلومیٹر دور تے سکھر توں 80 کلومیٹر لہندے دکھن چ واقع اے ۔ ایہہ وادی سندھ دے اک ہور اہم مرکز ہڑپہ (ضلع ساہیوال پنجاب) توں 400 میل دور اے ۔ ایہہ شہر 2600 قبل مسیح چ موجود سی تے 1700 قبل مسیح چ نا معلوم وجوہات پاروں دھرتی توں مٹ گئیا ۔ تاہم ماہراں دے خیال چ دریاۓ سندھ دے رخ چ تبدیلی ، سیلاب ۔ باہرلے حملہ آور یاں زلزلے اہم وجہاں ہو سکدیاں نیں ۔

موہن جو دڑو نوں 1922ء چ برطانوی ماہر آثار قدیمہ سر جان مارشل نے دریافت کیتا تے اس دی گڈی اج وی موہن جو دڑو دے عجائب گھر چ موجود اے ۔

پر اک مکتبہ فکر ایہوجہا وی موجود اے جہڑا سمجھدا اے کہ اسنوں انونڈے ہندستان دے ماہر آثار قدیمہ آر کے بھنڈر نے 1911ء چ لبھئیا سی ۔موہن جو دڑو دے کنزرویشن سیل دے سابق ڈائریکٹر حاکم شاہ بخاری دا کہنا سی کہ " آر کے بھنڈر نے بدھ مت دے مقدس تھاں دی حثیت نال اس جگہ دی تریخی حثیت ول توجہ دلائی سی ، جس دے اک عشرے مگروں سر جان مارشل ایتھے آئیا تے اسنے اس تھاں دی کھودائی شروع کروائی ۔

موہن جو دڑو سندھی بولی دا لفظ اے جس دا مطلب اے مردےآں دا ٹبہ اے ۔

ایہہ شہر بوہت ترتیب نال وسئیا ہوئیا سی ۔ اس شہر دیاں گلیاں کھلیاں تے سدھیاں سن تے پانی دی نکاسی دا مناسب نظام سی ۔ اندازا اس چ 35000 دے نیرے وک رہندے سن ۔

ماہراں دے مطابق ایہہ شہر 7 وار اجڑئیا تے مڑ وسئیا ، جس دی اہم ترین وجہ دریاۓ سندھ دا سیلاب (ہڑ) سی ۔

ایہہ شہر اقوام متحدہ دے ادارہ برائے تعلیم ، سائنس تے ثقافت یونیسکو ولوں عالمی ورثہ قرار دتا گئیا اے ۔