محمد بن مسلم ثقفی کوفی
| معلومات شخصیت | |
|---|---|
| وجہ شہرت | اصحاب اجماع، امام باقر،امام صادق،امام کاظم دے صحابی |
| نمایاں کارنامے | |
| دیگر سرگرمیاں | |
محمد بن مسلم ثقفی کوفی (متوفی ۱۵۰ ق) اصحاب اجماع وچوں نيں تے انہاں نے امام محمد باقر علیہ السلام تے امام جعفر صادق علیہ السلام توں ۴۶۰۰۰ حدیثاں نقل کيتیاں ناں۔ اک روایت دے مطابق امام جعفر صادق (ع) نے انہاں نوں امام باقر (ع) دے مکتب نوں احیا کرنے والےآں وچ شمار کيتا اے۔ شیخ طوسی نے انہاں دا ذکر امام موسی کاظم علیہ السلام دے اصحاب وچوں وی کيتا اے۔
محمد بن مسلم نے اک کتاب الاربعۃ مئۃ مسئلۃ فی ابواب الحلال و الحرام دے ناں توں تالیف کيتی اے۔
نسب و کنیت
سودھو
|
محمد بن مسلم بن رباح (ریاح) ثقفی دی ولادت کوفہ وچ ہوئی تے ايسے نسبت توں انہاں نوں کوفی کہندے نيں۔[۱] اوہ قبیلہ ثقیف نال تعلق رکھدے نيں تے انہاں دی کنیت ابو جعفر اے۔
علم رجال دیاں کتاباں وچ انہاں دے سلسلہ وچ بوہت سارے القاب ذکر ہوئے نيں: اوقص، اعور، حداج، قصیر، طحان، سمان، طائفی تے ثقفی انہاں وچوں قابل ذکر نيں۔[۲]
مقام علمی
سودھومحمد بن مسلم نے چار سال تک مدینہ وچ امام محمد باقر علیہ السلام دی خدمت وچ کسب علم و حدیث کيتا۔[۳] اک قول دے مطابق امام جعفر صادق علیہ السلام نے انہاں نوں احکام دین تے دین الہی دی محافظت تے مکتب تشیع نوں زندہ رکھنے دے سلسلہ وچ امام محمد باقر علیہ السلام دے امین طور دے اُتے متعارف کرایا اے۔[۴] چھیويں امام (ع) نے اپنی حیات وچ بعض افراد نوں جو انہاں تک رسائی نئيں رکھدے سن، انہاں نوں محمد بن مسلم دی طرف رجوع کرنے دا حکم دتا اے۔[۵] تے انہاں دے مقام علمی دے بارے وچ فرمایا اے:
ما کان احد من الشیعۃ افقہ من محمد بن مسلم؛ شیعاں وچ کوئی وی محمد بن مسلم توں وڈا فقیہ نئيں اے۔[۶]
تاریخی دستاویزات دے مطابق اہل سنت دے بعض بزرگان جس وچ ابو حنیفہ شامل نيں،[۷] بعض مسائل علمی دے حل کرنے دے سلسلہ وچ انہاں دی طرف رجوع کيتا کردے سن ۔ برقی نے انہاں دا شمار امام جعفر صادق علیہ السلام دے اصحاب وچ کیہ اے کہ جنہاں توں اہل سنت نے وی روایات نقل کيتیاں ناں۔ شیخ مفید انہاں دا شمار فقہا دے اس گٹھ وچ کردے نيں جنہاں توں شیعاں نے حلال و حرام دا علم حاصل کيتا اے۔[۸]
ائمہ دے اصحاب
سودھوشیخ طوسی نے انہاں دا شمار اک بار امام محمد باقر علیہ السلام دے اصحاب وچ ، اک بار امام جعفر صادق علیہ السلام دے اصحاب وچ تاں اک بار امام موسی کاظم علیہ السلام دے اصحاب وچ کیہ اے۔[۹] تاریخی اقوال دے مطابق محمد بن مسلم دی وفات سن ۱۵۰ ہجری قمری وچ ہوئی اے تے انہاں نے دو سال امام موسی کاظم علیہ السلام دا زمانہ درک کيتا اے۔[۱۰]
وثاقت
سودھوشیعہ علمائ رجال نے محمد بن مسلم دا شمار اصحاب اجماع وچ کیہ اے۔[۱۱] نجاشی نے انہاں دا شمار موثق ترین افراد تے پرہیز گار ترین فقیہ دے طور اُتے کيتا اے۔[۱۲] شیخ مفید نے انہاں دا شمار فقہائ دے اس گٹھ وچ کیہ اے جنہاں دی شخصیت اُتے کِسے نے کوئی اعتراض نئيں کيتا اے۔[۱۳]
روایت
سودھومحمد بن مسلم نے بغیر کِسے واسطہ دے امام محمد باقر علیہ السلام تے امام جعفر صادق علیہ السلام توں روایت نقل کيتی اے۔ انہاں نے ۳۰۰۰۰ روایت امام محمد باقر (ع) توں تے ۱۶۰۰۰ حدیث امام جعفر صادق (ع) توں نقل کيتی اے۔[۱۴] تے ايسے طرح انہاں نے بعض دوسرے راویاں جداں ابو حمزہ ثمالی، حمران بن اعین، زرارہ بن اعین، محمد بن مسعود طائی، توں حدیث نقل کيتی اے۔ انہاں توں حدیث نقل کرنے والےآں وچوں بعض دے اسمائ ایہ نيں:
- ہشام بن سالم
- ابان بن عثمان احمر
- ابو ایوب ابراہیم بن عثمان خزاز
- ثعلبہ بن میمون
- ابو اسامہ زید شحام
- علائ بن رزین قلائ (محمد بن مسلم توں سب توں زیادہ حدیث نقل کيتی اے )
- علی بن رئاب
- عمر بن اذینہ[۱۵]
تالیف
سودھومحمد بن مسلم نے اک کتاب الاربعہ مئۃ مسئلۃ فی ابواب الحلال و الحرام دے ناں توں تالیف کيتی اے۔ جس وچ انہاں نے احکام شریعت دے سلسلہ وچ ۴۰۰ مسائل اُتے تحقیق انجام دتی اے۔[۱۶]
حوالے
سودھو- ↑ نجاشی، رجال، ص۳۲۳.
- ↑ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج۱، ص۳۸۳.
- ↑ مفید، الاختصاص، ص۲۰۳.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۷، ص۲۵۴.
- ↑ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج۱، ص۳۸۳.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۷، ص۳۹۴.
- ↑ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج۱، ص۳۸۶.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۱۸۴.
- ↑ طوسی، الرجال، ص۱۴۴و ۲۹۴ و ۳۴۲.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۱۸۴.
- ↑ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج۲، ص۵۰۷.
- ↑ نجاشی، رجال، ص۳۲۶-۳۲۵.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۱۸۴.
- ↑ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج۱، ص۳۸۶.
- ↑ سبحانی، موسوعه طبقات فقها، ج۲، ص۵۲۲.
- ↑ نجاشی، رجال، ص۳۲۴.
مآخذ
سودھو- خویی، سید ابوالقاسم، معجم الرجال، دارالزهرا، بیروت، ۱۴۰۹ق.
- سبحانی، جعفر، موسوعه طبقات الرجال، موسسه امام صادق، قم، ۱۴۱۸ق.
- طوسی، ابی جعفر، اختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، موسسه آل البیت لاحیاء التراث.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، مطبعه المرتضویه، نجف اشرف، ۱۳۵۲ق، افست انتشارات جهان، تهران.
- مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، موسسه نشر اسلامی، قم، ۱۴۱۳ق.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۴ق.