فیروز نظامی

فیروز نظامی
جم	10 نومبر 1910 (114 سال)  لاہور، برطانوی ہندوستان (موجودہ پاکستان)
مقام وفات	لاہور، پاکستان
وجہ وفات	دل دا دورہ
طرز وفات	طبعی موت
قومیت	پاکستانی
عملی زندگی
تعليم	بی اے
مادر علمی	اسلامیہ کالج لاہور
پیشہ	نغمہ ساز
وجہ شہرت	موسیقار، مصنف
صنف	فلمی موسیقی

فیروز نظامی (پیدائش: 10 نومبر، 1910ء - وفات: 15 نومبر، 1975ء) پاکستان توں تعلق رکھنے والے برصغیر دے نامور فلمی موسیقار سن جنہاں نے تیرے مکھڑے دا کالا کالا تل وے تے چاندنی راتیں تاروں سے کریں باتیں ورگے مشہور تے معروف نغمات دی موسیقی ترتیب دتی۔

حالات زندگی

فیروز نظامی 10 نومبر، 1910ء نوں لاہور، برطانوی ہندوستان (موجودہ پاکستان) وچ پیدا ہوئے ۔ انہاں دا تعلق لاہور دے اک فن کار گھرانے توں سی۔ اسلامیہ کالج لاہور توں گریجویشن کیتا نال نال ای اپنے گھرانے دے مشہور استاد استاد عبد الوحید خان کیرانوی توں موسیقی دے اسرار و رموز سیکھدے رہے تے بوہت چھیتی خود وی موسیقی وچ درجہ استاد تک پہنچ گئے۔

1936ء وچ جدوں لاہور توں آل انڈیا ریڈیو دی نشریات دا آغاز ہویا تو فیروز نظامی اس ادارے نال بطور پروڈیوسر وابستہ ہو گئے تے لاہور دے بعد دلی تے لکھنؤ دے ریڈیو اسٹیشن توں اپنے فن دا جادو جگاندے رہے کچھ عرصہ بعد اوہ آل انڈیا ریڈیو دی ملازمت ترک کرکے بمبئی پہنچ گئے۔

بمبئی وچ انہاں نوں فلمی صنعت نے خوش آمدید کہیا ایہ اوہ زمانہ سی جدوں ماسٹر غلام حیدر تے استاد جھنڈے خان ورگے موسیقار بمبئی دی فلمی صنعت اُتے چھائے ہوئے سن انہاں وڈے موسیقاراں دی موجودگی وچ فیروز نظامی نے اپنے فن دا لوہا منوایا۔بمبئی وچ انہاں دی ابتدائی فلماں وچ وشواس، بڑی بات، امنگ، اس پار، شربتی آنکھیں، امر راج، نیک پروین، پتی سیوا تے رنگین کہانی شامل سن مگر انہاں نوں جس فلم توں ہندوستان گیر شہرت ملی اوہ شوکت حسین رضوی دی فلم جگنو سی۔ اس فلم وچ دلیپ کمار تے نور جہاں نے مرکزی کردار ادا کیتے سن۔ اس فلم دی کامیابی وچ فیروز نظامی دی خوبصورت موسیقی دا وی وڈا دخل سی۔

تقسیم ہند دے بعد فیروز نظامی لاہور واپس آ گئے جتھے انہاں نے شوکت حسین رضوی دی فلم چن وے تے سبطین فضلی دی فلم دوپٹہ دی لازوال موسیقی ترتیب دتی۔ فیروز نظامی دی موسیقی توں مزین ہور فلماں وچ ہماری بستی، شرارے، سوہنی، انتخاب، راز، قسمت، سولہ آنے، زنجیر، منزل، سوکن، غلام تے سوغات شامل سن۔ فیروز نظامی نے صرف فلماں دے لئی موسیقی ای ترتیب نئیں دتی بلکہ انہاں نے موسیقی وچ اپنے اساتذہ توں جو کچھ سیکھیا، اسنوں دوسرےآں تک پہنچانے دے لئی وی عملی اقدامات کیتے اس سلسلے وچ انہاں نے کئی کتاباں تحریر کیتیاں جنہاں وچ اسرار موسیقی، رموز موسیقی تے سرچشمۂ حیات دے ناں سرفہرست نیں ۔ دو کتاباں انگریزی وچ وی تحریر کیتیاں۔ اوہ انگریزی اخبار پاکستان ٹائمز وچ آرٹیکل لکھیا کر دے سن۔ انہاں دے علاوہ پاکستان آرٹس کونسل لاہور دی میوزک اکیڈمی وچ وی موسیقی اُتے لیکچر دیندے رہے۔ انہاں دے شاگرداں وچ سلیم حسین، اقبال حسین سرفہرست نیں جنہاں نے بعد وچ سلیم اقبال دے ناں توں کئی فلماں دی موسیقی وی ترتیب دتی۔ انہاں دے علاوہ نامور گلوکار محمد رفیع نوں فلمی صنعت وچ متعارف کروانے دا سہرا وی فیروز نظامی دے سر اے۔

فیروز نظامی معروف ادیب سراج نظامی دے چھوٹے تے نامور کرکٹ کھڈاری نذر محمد دے وڈے بھائی سن۔

فلمی موسیقی

• ہماری بستی 1950ء
• چن وے (پنجابی) 1951ء
• ڈوپٹہ 1952ء
• دیوار 1954ء
• شرارے 1955ء
• سوہنی 1955ء
• قسمت 1956ء
• انتخاب 1955ء
• راز 1959ء
• سولہ آنے 1959ء
• منزل 1960ء
• زنجیر 1960ء
• سوکن (پنجابی) 1965ء
• زن، زر تے زمین (پنجابی) 1974ء

مشہور نغمے

• تیرے مکھڑے دا کالا کالا تل وے (فلم چن وے)
• اور چن دیا ٹوٹیا دل دیا کھوٹیا (فلم چن وے)
• چاندنی راتیں تاروں سے کریں باتیں (فلم ڈوپٹہ)
• جگر کی آگ سے اس دل کو (فلم ڈوپٹہ)

لکھتاں

• اسرار موسیقی
• رموز موسیقی
• سرچشمۂ حیات

وفات

فیروز نظامی 15 نومبر، 1975ء نوں لاہور، پاکستان وچ حرکت قلب بند ہونے توں وفات پاگئے۔ اوہ لاہور وچ میانی صاحب دے قبرستان وچ آسودۂ خاک نیں ۔

حوالے