پاکستان کرونیکل
پاکستان کرونیکل | |
---|---|
مصنف | عقیل عباس جعفری |
اصل زبان | اردو |
موضوع | پاکستان دی تریخ ، پاکستان دی سیاست |
ادبی صنف | کرانیکل |
ناشر | ورثہ ، کراچی |
تاریخ اشاعت | ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۲۰۱۸ |
صفحات | 1128 |
او سی ایل سی | 643571356 |
ترمیم |
پاکستان کرونیکل (پاکستان دا تریخ وار عوامی انسائیکلوپیڈیا )، عقیل عباس جعفری دی تصنیف اے جس وچ قیام پاکستان توں لے کے 31 اگست 2011ء تک پاکستان دے تریخ وار واقعات تحریر و تصویر دی صورت انتہائی خوبصورت تے سلیقے دے نال پیش کیتے گئے نيں۔ اصل وچ ایہ کتاب ماہانہ ڈائری اے جس وچ سیاسی، صحافتی، ثقافتی، فنون لطیفہ، صنعت و حرفت تے کھیلاں دے علاوہ اہم ترین واقعات اُتے مشہور زمانہ کتاباں، رسالے و اخبارات توں اقتباست وی نيں تے نامور پاکستانی شخصیتاں دی پیدائش و انتقال دے علاوہ مختصر تعارف وی اے۔[۱]
مواد
سودھوپاکستان کرونیکل اک تحقیقی کتاب اے۔ چونکہ عقیل عباس جعفری بنیادی طور اُتے اک شاعر نيں لہٰذا ایہ غالب طور اُتے پاکستان دی ثقافتی، علمی، ادبی تریخ بن گئی اے۔ سیاسی زندگی دے تمام تر اہم تے کم اہم واقعات بیان کرنے دے باوجود اس دا ثقافتی پہلو غالب رکھنا ادارت دا اک وڈا کارنامہ اے۔ تمام تر اہم اخبارات و جریدے دے اجرا، بندش یا خاتمہ دی تفصیل موجود اے۔ اہم ادبی، علمی شخصیتاں دے مختصر لیکن مربوط پروفائل دتے گئے نيں، تمام تر سرکاری تے غیر سرکاری ایوارڈ (آدم جی ادبی انعام، نگار ایوارڈ وغیرہ) دی تفاصیل موجود نيں تے بیشتر اہم کتاباں دے سرورق دتے گئے نيں۔ اس کتاب وچ آپ نوں پاکستان دی فلم انڈسٹری، شاعری، ڈراما، ٹیلی ویژن، ریڈیو پاکستان وغیرہ دا پورا سفر نظر آئے گا۔[۲] زمانی تقسیم ماہ بہ ماہ کيتی گئی اے تے سیاسی، سماجی، ثقافتی، تفریحی تے علمی و ادبی واقعات دے نال نال اہم شخصیتاں دی پیدائش تے اموات دا احوال وی درج اے تے اس طرح پرانے انداز دی جنتری تے جدید طرز دے انسائیکلوپیڈیا دی خوبیاں اس کتاب وچ موجود نيں۔ قیامِ پاکستان تے اعلانِ پاکستان دے بارے اس کتاب وچ مندرجات تے دستاویزات شامل کيتیاں گئیاں نيں۔ کتاب وچ 15 اگست 1947ء نوں پاکستان ٹائمز وچ شائع ہونے والی اک خبر دا عکس شائع کیتا گیا اے جس دے مطابق ریڈیو پاکستان دا قیام 14 تے15 اگست دی درمیانی شب نوں عمل وچ آیا سی ۔ 14 تے 15 اگست دی درمیانی شب لاہور، پشاور تے ڈھاکہ اسٹیشناں توں رات گیارہ بجے آل انڈیا ریڈیو سروس نے اپنا آخری اعلان نشر کیتا۔ شب بارہ بجنے توں کچھ لمحے پہلے ریڈیو پاکستان دی شناختی دھن بجائی گئی تے انگریزی زبان وچ فضا وچ اک اعلان گونجا کہ ادھی رات دے وقت پاکستان دی آزاد تے خود مختار مملکت معرضِ وجود وچ آجائے گی۔ رات دے ٹھیک بارہ بجے ہزاراں سامعین دے کاناں وچ ایہ لفظاں گونجے یہ پاکستان براڈ کاسٹنگ سروس اے انگریزی وچ ایہ اعلان ظہور آذر نے تے اردو وچ مصطفیٰ علی ہمدانی نے کیتا۔ اس خبر دے نال ہی ظہور آذر دی اک نایاب تصویر وی شائع کيتی گئی اے۔ ايسے صفحے اُتے پاکستان دی پہلی کابینہ دے ارکان دی اک نادر تصویر وی موجود اے۔ اس طرح دی نادرو نایاب تصاویراس دستاویز وچ کثرت توں موجود نيں مثلاً پاکستان دے اولین گزٹ دا عکس جس وچ محمد علی جناح نوں پاکستان دا گورنر جنرل مقرر کرنے دا حکم درج اے۔ سردار عبدالقیوم خان دی نوجوانی دی اک تصویر جس وچ اوہ اک مسلح مجاہد دے روپ وچ نظر آ رہے نيں۔ کراچی وچ قیامِ پاکستان دے بعد ریلیز ہونے والی پہلی فلم دا پوسٹر، ہندوستان دے ڈاک ٹکٹ جنہاں اُتے پاکستان دی مہر لگیا کر انہاں نوں نويں سرکاری حیثیت دتی گئی۔ جوناگڑھ دے آخری نواب مہابت خان جی دی شبیہ، معروف امریکی جر یدے ’لائف‘ دے 5 جنوری 1948ء دے شمارے دا سرِ ورق جس اُتے قائدِ اعظم دی تصویر اے۔ 1948ء دے اولمپک کھیلاں وچ پاکستان دی نمائندگی کرنے والی ہاکی ٹیم دا گروپ فوٹو تے قائد اعظم قائدِ اعظم دے لکھے ہوئے آخری خط دا عکس۔
- پاکستان وچ پہلی فلم کدوں کتھے تے کن حالات وچ تیار ہوئی۔
- اسلام آباد وچ دار الحکومت بننے توں پہلے اوہ علاقہ کس طرح ویرانی دا نقشہ پیش کردا سی ۔
- مزار قائد دے لئی پہلے کون کونسا نمونہ تجویز ہويا سی ۔
- لیاقت علی خان دے قاتل سید اکبر دی لاش دی تصویر۔
- بے نظیر بھٹو نے پی ٹی وی دے اک پروگرام دی میزبانی وی ورگی۔
- محمد ضیاء الحق دے ریفرنڈم وچ جو سوال پُچھے گئے سن اُنہاں دے کوپن دا عکس۔[۳]
تبصرے و آراء
سودھواس مواد دی شمولیت کِسے ڈائجسٹ یا سنسنی خیز مواد والے کتابچے دی طرز اُتے نئيں اے بلکہ عقیل عباس جعفری نے مواد مرتب کردے ہوئے اک منجھے ہوئے صحافی تے اعتدال و توازن دا دامن تھام دے چلنے والے چوکنے محقق دا کردار ادا کیتا اے۔[۳]
ممتاز مصنف و صحافی خرم سہیل پاکستان کرونیکل دے بارے وچ کہندے نيں:
” | انسائیکلو پیڈیا جیساکم جِنّی ریاضت مانگتاہے،عموماً اس نوعیت دے کم کوانجام دینے دے لئی دنیاماں ادارے مصروف عمل ہُندے نيں۔ایہ ادارے کئی ٹیماں تشکیل دیندے نيں،فیر مجموعی جدوجہد،کثیر سرمایہ اوران ادارےآں دے بے پناہ وسائل دی معاونت توں اس نوعیت دے انسائیکلو پیڈیا کاکم پایہ تکمیل کوپہنچتاہے،لیکن دنیا وچ اک انسائیکلوپیڈیا ایسا وی اے ،جس نوں تن تنہافردواحد نے مرتب کیااورمرتب کرکے اوہ اسنوں بھُل نئيں گئے،بلکہ ہن تک اس دے دوایڈیشن آچکے نيں،اگلے برس تک تیسرے ایڈیشن دی اشاعت متوقع اے اورہرایڈیشن اضافہ شدہ اے ۔ایہ اک جہدِ مسلسل اے ،جس وچ اوہ محو نيں۔ پہلا ایڈیشن 1088صفحات اُتے مشتمل تھا،جدوں کہ دوسرے ایڈیشن وچ انہاں دی تعداد 1128 ہوگئی اے۔ تیسرے ایڈیشن وچ ہور اضافہ ہوئے جائے گا۔ایہ صاحب معلومات دے گہرے سمندر وچ اضافے دا بھنور پہن کر محوِ رقص نيں۔ بہرحال ایہ انسائیکلو پیڈیا معلومات کاوہ خزانہ اے ،جس دی فائلاں نوں دیمک کھاچکی ہُندی یا فیر انہاں تک آپ دی رسائی کاکوئی ذریعہ نہ ہُندا۔ ساڈے ملک وچ آرکائیوز تقریباً ناپید نيں، تحقیق کرنے والےآں توں پوچھ کردیکھو، اوہ کِداں جوکھم اٹھاندے نيں۔ گھٹ توں گھٹ "پاکستان کرونیکل" نے بوہت سارے تحقیق کاراں اورطلبا دا وقت محفوظ کیتا۔ ایہ کتاب پاکستان وچ سیاست، ادب، موسیقی، مصوری،فنِ تعمیر، فلم، ٹیلی ویژن، ریڈیو، صنعت و تجارت تے کھیلاں دی دنیا وچ پیش آنے والے واقعات اوراس توں وابستہ شخصیتاں دی مکمل اورمستند تریخ اے۔[۴] | “ |
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ «پاکستان کرونیکل۔۔ اک مکمل دستاویز، مظہر اقبال، مظہر اقبال دا پاکستان ڈنمارک». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۵-۱۰-۲۸. دریافتشده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۳.
- ↑ پاکستان کرونیکل نوجواناں دے لئی اک تحفہ، عطا محمد تبسم، ساڈی ویب کراچی
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ پاکستان دا عوامی انسائیکلوپیڈیا، عارف وقار، بی بی سی اردو، 15 اگست 2010ء
- ↑ اک دیوانے دا "دیوانِ تریخ"، خرم سہیل، اردو یوتھ فورم، پٹنہ، ہندوستان