صحیفہ سجادیہ دی پہلی دعا
| صحیفہ سجادیہ دی پہلی دعا | |
|---|---|
| فائل:SahifaSajadeiaUrdu2.jpg | |
| کوائف | |
| موضوع: | توحید و حمد الہی |
| مأثور/غیرمأثور: | مأثور |
| صادرہ از: | امام سجادؑ |
| راوی: | متوکل بن ہارون |
| شیعہ منابع: | صحیفہ سجادیہ |
| مشہور دعاواں تے زیارات | |
| دعائے توسل • دعائے کمیل • دعائے ندبہ • دعائے سمات • دعائے فرج • دعائے عہد • دعائے ابوحمزہ ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعہ کبیرہ • زیارت وارث • زیارت امیناللہ • زیارت اربعین | |
صحیفہ سجادیہ دی پہلی دعا امام سجادؑ دی دعاواں وچوں اے جس دا زیادہ تر حصہ خدا دی حمد و ثنا اُتے مشتمل اے۔ امام سجادؑ نے اس دعا وچ انسان دی دنیوی تے اخروی زندگی اُتے خدا دے حمد و ثنا دے اثرات، انسان دی سعادت تے ہلاکت دا معیار، خدا شناسی دے طریقے، اسلامی تعلیمات دی آسانی تے خدا دی حمد و ثنا دے طور طریقے بیان کردے ہوئے خدا دے بعض صفات دی وی توضیح دتی نيں۔
صحیفہ سجادیہ دی شرحاں وچ اس دعا دا مختلف زباناں وچ ترجمہ ہويا اے، حسین انصاریان نے دیار عاشقان وچ فارسی وچ تے محمد جواد مغنیہ نے فی ظلال الصحیفہ السجادیہ وچ عربی وچ اس دی شرح لکھایاں نيں۔
مضامین
سودھوصحیفہ سجادیہ دی پہلی دعا دا اصل موضوع توحید تے خدا دی حمد و ثنا اے تے اس وچ لفظ حمد 25 مرتبہ تکرار ہويا اے۔ اس دعا دے مضامین درج ذیل نيں:
- خدا دی حمد و ثنا تے بعض صفات دا بیان
- خدا دا نظر آنے تے توصیف توں ما ورا ہونا
- کسی مادہ تے ابزار ہور زمان و مکان دی مداخلت دے بغیر خدا دا کائنات نوں تخلیق کرنا
- موجودات دی معیشت دی تقدیر خدا دے ہتھ وچ ہونا
- اجل مسمی تے انسانی عمر دا خاتمہ
- خدا دی بارگاہ وچ تمام بندےآں دی حاضری
- خدا شناسی دے طریقے
- خدا دی حمد و ثنا انسان دی فطرت دا تقاضا اے۔
- خدا دی حمد و ثنا نہ کرنا انسانیت توں خارج ہونے دا مترادف اے
- دنیا تے آخرت وچ شکر خدا دے آثار (خدا دی خشنودی دا حصول تے نعمتاں وچ وادھا دا باعث)
- خدا کسی کم وچ مورد سوال واقع نئيں ہو سکدا
- قیامت دے دن انساناں اُتے ظلم نئيں ہوئے گا۔
- حمد الہی دے آثار (قیامت وچ چہرے دی نورانیت، جہنم دی اگ توں رہائی، مقرب فرشتےآں تے انبیاء دی ہمنشینی)
- خدا دے ذریعے انسان دی بہترین تخلیق تے اس دے رزق دی پاکیزگی
- انسان اُتے خدا دا خاص لطف و کرم (انسان دے لئی کائنات دی خوبصوتیاں دی تخلیق)
- انسان دی ناشکری تے توبہ دی نعمت
- خدا دی طرف توں انسان دے حس شکر گزاری دا امتحان لینا
- سعادت تے ہلاکت دا معیار
- خدا دا انساناں دے نال مدارا تے عذاب وچ جلدی نہ کرنا
- اسلامی تعلیمات دی آسانی
- علم خدا دا تمام اشیاء اُتے احاطہ
- خدا دے حمد و ثنا دے طریقے تے انسانی زندگی اُتے اس دے اثرات۔[۱]
شرحاں
سودھوصحیفہ سجادیہ دی شرحاں وچ اس دی پہلی دعا دے مختلف حصےآں دی تشریح دی گئیاں نيں۔ حسین انصاریان نے کتاب «دیار عاشقان» وچ اس دعا کيتی مکمل شرح کیتیاں ناں۔[۲] اس طرح محمد حسن ممدوحی کرمانشاہی دی کتاب شہود و شناخت،[۳] محمد تقی خلجی دی کتاب اسرار خاموشان[۴] تے بعض دوسری کتاباں وچ اس دعا کيتی فارسی وچ شرح لکھی گئیاں نيں۔
اس دے علاوہ محمد جواد مغنیہ دی کتاب فی ظلال الصحیفہ السجادیہ،[۵] محمد بن محمد دارابی دی کتاب ریاض العارفین[۶] تے بعض دوسری کتاباں من جملہ سید محمد حسین فضل اللہ دی کتاب «آفاق الروح»[۷] تے سید علی خان مدنی دی کتاب «ریاض السالکین فی شرح صحیفہ سید الساجدین»[۸] وچ اس دعا کيتی عربی وچ شرح لکھی گئی اے۔ اس دعا دے عمومی مفاہیم تے لفظاں دے لغوی معانی نوں فیض کاشانی دی کتاب «تعلیقات علی الصحیفہ السجادیہ»[۹] وچ توضیح دتی گئی اے۔
متن تے ترجمہ
سودھو| متن | ترجمہ: (مفتی جعفر حسین) |
(۱) الْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَوَّلِ بِلَا أَوَّلٍ کانَ قَبْلَهُ، وَ الْآخِرِ بِلَا آخِرٍ یکونُ بَعْدَهُ (۲) الَّذِی قَصُرَتْ عَنْ رُؤْیتِهِ أَبْصَارُ النَّاظِرِینَ، وَ عَجَزَتْ عَنْ نَعْتِهِ أَوْهَامُ الْوَاصِفِینَ. (۳) ابْتَدَعَ بِقُدْرَتِهِ الْخَلْقَ ابْتِدَاعاً، وَ اخْتَرَعَهُمْ عَلَی مَشِیتِهِ اخْتِرَاعاً. (۴) ثُمَّ سَلَک بِهِمْ طَرِیقَ إِرَادَتِهِ، وَ بَعَثَهُمْ فِی سَبِیلِ مَحَبَّتِهِ، لَا یمْلِکونَ تَأْخِیراً عَمَّا قَدَّمَهُمْ إِلَیهِ، وَ لَا یسْتَطِیعُونَ تَقَدُّماً إِلَی مَا أَخَّرَهُمْ عَنْهُ. (۵) وَ جَعَلَ لِکلِّ رُوحٍ مِنْهُمْ قُوتاً مَعْلُوماً مَقْسُوماً مِنْ رِزْقِهِ، لَا ینْقُصُ مَنْ زَادَهُ نَاقِصٌ، وَ لَا یزِیدُ مَنْ نَقَصَ مِنْهُمْ زَائِدٌ. (۶) ثُمَّ ضَرَبَ لَهُ فِی الْحَیاةِ أَجَلًا مَوْقُوتاً، وَ نَصَبَ لَهُ أَمَداً مَحْدُوداً، یتَخَطَّی إِلَیهِ بِأَیامِ عُمُرِهِ، وَ یرْهَقُهُ بِأَعْوَامِ دَهْرِهِ، حَتَّی إِذَا بَلَغَ أَقْصَی أَثَرِهِ، وَ اسْتَوْعَبَ حِسَابَ عُمُرِهِ، قَبَضَهُ إِلَی مَا نَدَبَهُ إِلَیهِ مِنْ مَوْفُورِ ثَوَابِهِ، أَوْ مَحْذُورِ عِقَابِهِ، «لِیجْزِی الَّذِینَ أَساؤُا بِما عَمِلُوا وَ یجْزِی الَّذِینَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَی». (٧) عَدْلًا مِنْهُ، تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ، وَ تَظاهَرَتْ آلَاؤُهُ، «لا یسْئَلُ عَمَّا یفْعَلُ وَ هُمْ یُسْئَلُونَ». (۸) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَوْ حَبَسَ عَنْ عِبَادِهِ مَعْرِفَةَ حَمْدِهِ عَلَی مَا أَبْلَاهُمْ مِنْ مِنَنِهِ الْمُتَتَابِعَةِ، وَ أَسْبَغَ عَلَیهِمْ مِنْ نِعَمِهِ الْمُتَظَاهِرَةِ، لَتَصَرَّفُوا فِی مِنَنِهِ فَلَمْ یحْمَدُوهُ، وَ تَوَسَّعُوا فِی رِزْقِهِ فَلَمْ یشْکرُوهُ. (۹) وَ لَوْ کانُوا کذَلِک لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِیةِ إِلَی حَدِّ الْبَهِیمِیةِ فَکانُوا کمَا وَصَفَ فِی مُحْکمِ کتَابِهِ: «إِنْ هُمْ إِلَّا کالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًا». (۱۰) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی مَا عَرَّفَنَا مِنْ نَفْسِهِ، وَ أَلْهَمَنَا مِنْ شُکرِهِ، وَ فَتَحَ لَنَا مِنْ أَبْوَابِ الْعِلْمِ بِرُبُوبِیتِهِ، وَ دَلَّنَا عَلَیهِ مِنَ الْإِخْلَاصِ لَهُ فِی تَوْحِیدِهِ، وَ جَنَّبَنَا مِنَ الْإِلْحَادِ وَ الشَّک فِی أَمْرِهِ. (۱۱) حَمْداً نُعَمَّرُ بِهِ فِیمَنْ حَمِدَهُ مِنْ خَلْقِهِ، وَ نَسْبِقُ بِهِ مَنْ سَبَقَ إِلَی رِضَاهُ وَ عَفْوِهِ. (۱۲) حَمْداً یضِیءُ لَنَا بِهِ ظُلُمَاتِ الْبَرْزَخِ، وَ یسَهِّلُ عَلَینَا بِهِ سَبِیلَ الْمَبْعَثِ، وَ یشَرِّفُ بِهِ مَنَازِلَنَا عِنْدَ مَوَاقِفِ الْأَشْهَادِ، «یوْمَ تُجْزی کلُّ نَفْسٍ بِما کسَبَتْ وَ هُمْ لا یظْلَمُونَ»، «یوْمَ لا یغْنِی مَوْلًی عَنْ مَوْلًی شَیئاً وَ لا هُمْ ینْصَرُونَ». (۱۳) حَمْداً یرْتَفِعُ مِنَّا إِلَی أَعْلَی عِلِّیینَ فِی کتَابٍ مَرْقُومٍ یشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ. (۱۴) حَمْداً تَقَرُّ بِهِ عُیونُنَا إِذَا بَرِقَتِ الْأَبْصَارُ، وَ تَبْیضُّ بِهِ وُجُوهُنَا إِذَا اسْوَدَّتِ الْأَبْشَارُ. (۱۵) حَمْداً نُعْتَقُ بِهِ مِنْ أَلِیمِ نَارِ اللَّهِ إِلَی کرِیمِ جِوَارِ اللَّهِ. (۱۶) حَمْداً نُزَاحِمُ بِهِ مَلَائِکتَهُ الْمُقَرَّبِینَ، وَ نُضَامُّ بِهِ أَنْبِیاءَهُ الْمُرْسَلِینَ فِی دَارِ الْمُقَامَةِ الَّتِی لَا تَزُولُ، وَ مَحَلِّ کرَامَتِهِ الَّتِی لَا تَحُولُ. (۱٧) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی اخْتَارَ لَنَا مَحَاسِنَ الْخَلْقِ، وَ أَجْرَی عَلَینَا طَیبَاتِ الرِّزْقِ. (۱۸) وَ جَعَلَ لَنَا الْفَضِیلَةَ بِالْمَلَکةِ عَلَی جَمِیعِ الْخَلْقِ، فَکلُّ خَلِیقَتِهِ مُنْقَادَةٌ لَنَا بِقُدْرَتِهِ، وَ صَائِرَةٌ إِلَی طَاعَتِنَا بِعِزَّتِهِ. (۱۹) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَغْلَقَ عَنَّا بَابَ الْحَاجَةِ إِلَّا إِلَیهِ، فَکیفَ نُطِیقُ حَمْدَهام مَتَی نُؤَدِّی شُکرَهُ! لَا، مَتَی. (۲۰) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی رَکبَ فِینَا آلَاتِ الْبَسْطِ، وَ جَعَلَ لَنَا أَدَوَاتِ الْقَبْضِ، وَ مَتَّعَنَا بِأَرْوَاحِ الْحَیاةِ، وَ أَثْبَتَ فِینَا جَوَارِحَ الْأَعْمَالِ، وَ غَذَّانَا بِطَیبَاتِ الرِّزْقِ، وَ أَغْنَانَا بِفَضْلِهِ، وَ أَقْنَانَا بِمَنِّهِ. (۲۱) ثُمَّ أَمَرَنَا لِیخْتَبِرَ طَاعَتَنَا، وَ نَهَانَا لِیبْتَلِی شُکرَنَا، فَخَالَفْنَا عَنْ طَرِیقِ أَمْرِهِ، وَ رَکبْنَا مُتُونَ زَجْرِهِ، فَلَمْ یبْتَدِرْنَا بِعُقُوبَتِهِ، وَ لَمْ یعَاجِلْنَا بِنِقْمَتِهِ، بَلْ تَأَنَّانَا بِرَحْمَتِهِ تَکرُّماً، وَ انْتَظَرَ مُرَاجَعَتَنَا بِرَأْفَتِهِ حِلْماً. (۲۲) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی دَلَّنَا عَلَی التَّوْبَةِ الَّتِی لَمْ نُفِدْهَا إِلَّا مِنْ فَضْلِهِ، فَلَوْ لَمْ نَعْتَدِدْ مِنْ فَضْلِهِ إِلَّا بِهَا لَقَدْ حَسُنَ بَلَاؤُهُ عِنْدَنَا، وَ جَلَّ إِحْسَانُهُ إِلَینَا وَ جَسُمَ فَضْلُهُ عَلَینَا (۲۳) فَمَا هَکذَا کانَتْ سُنَّتُهُ فِی التَّوْبَةِ لِمَنْ کانَ قَبْلَنَا، لَقَدْ وَضَعَ عَنَّا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ، وَ لَمْ یکلِّفْنَا إِلَّا وُسْعاً، وَ لَمْ یجَشِّمْنَا إِلَّا یسْراً، وَ لَمْ یدَعْ لِأَحَدٍ مِنَّا حُجَّةً وَ لَا عُذْراً. (۲۴) فَالْهَالِک مِنَّا مَنْ هَلَک عَلَیهِ، وَ السَّعِیدُ مِنَّا مَنْ رَغِبَ إِلَیهِ (۲۵) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بِکلِّ مَا حَمِدَهُ بِهِ أَدْنَی مَلَائِکتِهِ إِلَیهِ وَ أَکرَمُ خَلِیقَتِهِ عَلَیهِ وَ أَرْضَی حَامِدِیهِ لَدَیهِ (۲۶) حَمْداً یفْضُلُ سَائِرَ الْحَمْدِ کفَضْلِ رَبِّنَا عَلَی جَمِیعِ خَلْقِهِ. (۲٧) ثُمَّ لَهُ الْحَمْدُ مَکانَ کلِّ نِعْمَةٍ لَهُ عَلَینَا وَ عَلَی جَمِیعِ عِبَادِهِ الْمَاضِینَ وَ الْبَاقِینَ عَدَدَ مَا أَحَاطَ بِهِ عِلْمُهُ مِنْ جَمِیعِ الْأَشْیاءِ، وَ مَکانَ کلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهَا عَدَدُهَا أَضْعَافاً مُضَاعَفَةً أَبَداً سَرْمَداً إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ. (۲۸) حَمْداً لَا مُنْتَهَی لِحَدِّهِ، وَ لَا حِسَابَ لِعَدَدِهِ، وَ لَا مَبْلَغَ لِغَایتِهِ، وَ لَا انْقِطَاعَ لِأَمَدِهِ (۲۹) حَمْداً یکونُ وُصْلَةً إِلَی طَاعَتِهِ وَ عَفْوِهِ، وَ سَبَباً إِلَی رِضْوَانِهِ، وَ ذَرِیعَةً إِلَی مَغْفِرَتِهِ، وَ طَرِیقاً إِلَی جَنَّتِهِ، وَ خَفِیراً مِنْ نَقِمَتِهِ، وَ أَمْناً مِنْ غَضَبِهِ، وَ ظَهِیراً عَلَی طَاعَتِهِ، وَ حَاجِزاً عَنْ مَعْصِیتِهِ، وَ عَوْناً عَلَی تَأْدِیةِ حَقِّهِ وَ وَظَائِفِهِ. (۳۰) حَمْداً نَسْعَدُ بِهِ فِی السُّعَدَاءِ مِنْ أَوْلِیائِهِ، وَ نَصِیرُ بِهِ فِی نَظْمِ الشُّهَدَاءِ بِسُیوفِ أَعْدَائِهِ، إِنَّهُ وَلِی حَمِید. |
(1) سب تعریف اس اللہ دے لئی اے جو ایسا اول اے، جس دے پہلے کوئی اول نہ سی تے ایسا آخر اے جس دے بعد کوئی آخر نہ ہوئے گا۔ (2) اوہ خدا جس دے دیکھنے توں دیکھنے والےآں دیاں اکھاں عاجز تے جس دی توصیف و ثنا توں وصف بیان کرنے والےآں دی عقلاں قاصر نيں۔ (3) اس نے کائنات نوں اپنی قدرت توں پیدا کيتا تے اپنے منشائے ازلی توں جداں چاہیا انہاں نوں ایجاد کيتا۔ (4) فیر انہاں نوں اپنے ارادہ دے راستہ اُتے چلایا تے اپنی محبت دی راہ اُتے ابھارا۔ جن حدود دی طرف انہاں نوں اگے ودھایا اے، انہاں توں پِچھے رہنا تے جنہاں توں پِچھے رکھیا اے انہاں توں اگے ودھنا انہاں دے قبضہ و اختیار توں باہر اے۔ (5) ايسے نے ہر (ذی) روح دے لئی اپنے (پیدا کردہ) رزق وچوں معین و معلوم روزی مقرر کر دتی اے۔ جسنوں زیادہ دتا اے، اسنوں کوئی گھٹانے والا گھٹا نئيں سکدا تے جسنوں کم دتا اے، اسنوں ودھانے والا ودھیا نئيں سکدا۔ (6) فیر ایہ کہ ايسے نے اس دی زندگی دا اک وقت مقرر کر دتا تے اک معینہ مدّت اس دے لئی ٹھرا دی۔ جس مدت دی طرف اوہ اپنی زندگی دے دناں توں بڑھدا تے اپنے زمانۂ زیست دے سالاں توں اس دے نزدیک ہُندا اے، ایتھے تک کہ جدوں زندگی دی انتہا نوں پہنچ جاندا اے تے اپنی عمر دا حساب پورا کر لیندا اے تاں اللہ اسنوں اپنے ثواب بے پایاں تک جس دی طرف اسنوں بلايا سی یا خوفناک عذاب دی جانب جسنوں بیان کر دتا سی، قبض روح دے بعد پہنچیا دیندا اے (7) تاکہ اپنے عدل دی بنا اُتے براں نوں انہاں دی بد اعمالیاں دی سزا تے نیکوکاراں نوں چنگا بدلہ دے۔ اس دے ناں پاکیزہ تے اس دی نعمتاں دا سلسلہ لگاندا رہے۔ اوہ جو کردا اے اس دی پوچھ گچھ اس توں نئيں ہو سکدی تے لوکاں توں بہرحال باز پرس ہوئے گی۔ (8) تمام تعریف اس اللہ دے لئی اے کہ جے اوہ اپنے بندےآں نوں حمد و شکر دی معرفت توں محروم رکھدا، انہاں پیہم عطیاں اُتے جو اس نے دتے نيں تے انہاں پے در پے نعمتاں اُتے جو اس نے فراوانی توں بخشی نيں تاں اوہ اس دی نعمتاں وچ تصرف تاں کردے، مگر اس دی حمد نہ کردے تے اس دے رزق وچ فارغ البالی توں بسر تاں کردے، مگر اُس دا شکر بجانہ لاندے (9) تے ایداں دے ہُندے تاں انسانیت دی حداں توں نکل کے چوپائیاں دی حد وچ آجاندے تے اس توصیف دے مصداق ہُندے جو اس نے اپنی محکم کتاب وچ دی اے کہ "وہ تاں بس چوپائیاں دی مانند نيں، بلکہ انہاں توں وی زیادہ راہ راست توں بھٹکدے ہوئے" (10) تمام تعریف اللہ دے لئی اے کہ اس نے اپنی ذات نوں سانوں پہنچوایا تے حمد و شکر دا طریقہ سمجھایا تے اپنی پروردگاری اُتے علم و اطلاع دے دروازے ساڈے لئی کھول دتے تے توحید وچ تنزیہ و اخلاص دی طرف ساڈی رہنمائی دی تے اپنے معاملہ وچ شرک و کجروی توں سانوں بچایا۔ (11) ایسی حمد جس دے ذریعہ اسيں اس دی مخلوقات وچوں حمدگزاراں وچ زندگی بسر کرن تے اس دی خوشنودی و بخشش دی طرف ودھنے والےآں توں سبقت لے جاواں۔ (12) ایسی حمد جس دی بدولت ساڈے لئی برزخ دی تاریکیاں چھٹ جاواں تے جو ساڈے لئی قیامت دی راہاں نوں آسان کر دے تے حشر دے مجمع عام وچ ساڈی قدر و منزلت نوں بلند کر دے، جس دن ہر اک دے کيتے دا بدلہ دتا جائے گا تے انہاں اُتے کسی طرح دا ظلم نہ ہوئے گا۔ جس دن کوئی دوست کسی دوست دے کچھ کم نہ آئے گا تے نہ انہاں دی مدد کيتی جائے گی۔ (13) ایسی حمد جو اک لکھی ہوئی کتاب وچ اے جس دی مقرب فرشتے نگہداشت کردے نيں، ساڈی طرف توں بہشت براں دے بلند ترین درجات تک بلند ہوئے۔ (14) ایسی حمد جس توں ساڈی اکھاں وچ ٹھنڈک آئے جدوں کہ تمام اکھاں حیرت و دہشت توں پھٹی دی پھٹی رہ جاواں گی تے ساڈے چہرے روشن و درخشاں ہون، جدوں کہ تمام چہرے سیاہ ہون گے۔ (15) ایسی حمد جس دے ذریعہ اسيں اللہ تعالیٰ دی بھڑکائی ہوئی اذیت دہ اگ توں آزادی پا کر اس دے جوارِ رحمت وچ آجاواں۔ (16) ایسی حمد جس دے ذریعہ اسيں اس دے مقرب فرشتےآں دے نال شانہ بشانہ بڑھدے ہوئے ٹکراواں تے اس منزلِ جاوید و مقام عزت و رفعت وچ جسنوں تغیر و زوال نئيں، اس دے فر ستادہ پیغمبراں دے نال یکجا ہون۔ (17) تمام تعریف اس اللہ دے لئی اے جس نے خلقت و آفرنیش دی تمام خوبیاں ساڈے لئی منتخب کيتياں تے پاک و پاکیزہ رزق دا سلسلہ ساڈے لئی جاری کیا (18) تے سانوں غلبہ و تسلط دے کے تمام مخلوقات اُتے برتری عطا کيتی۔ چنانچہ تمام کائنات اس دی قدرت توں ساڈے زیر فرمان تے اس دی قوت و سربلندی دی بدولت ساڈی اطاعت اُتے آمادہ اے۔ (19) تمام تعریف اس اللہ تعالیٰ دے لئی اے جس نے اپنے سوا طلب و حاجت دا ہر دروازہ ساڈے لئی بند کر دتا تاں اسيں (اس حاجت و احتیاج دے ہُندے ہوئے) کِداں اس دی حمد توں عہدہ بر آ ہو سکدے نيں تے کدوں اس دا شکر ادا کر سکدے نيں۔ نئيں! کسی وقت وی اس دا شکر ادا نئيں ہو سکدا۔ (20) تمام تعریف اس اللہ دے لئی اے، جس نے ساڈے (جسماں وچ ) پھیلنے والے اعصاب تے سمٹنے والے عضلات ترتیب دتے تے زندگی دی آسائشاں توں بہرہ مند کيتا تے کار و کسب دے اعضاء ساڈے اندر ودیعت فرمائے تے پاک و پاکیزہ روزی توں ساڈی پرورش دی تے اپنے فضل و کرم دے ذریعہ سانوں بے نیاز کردتا تے اپنے لطف و احسان توں سانوں (نعمتاں کا) سرمایہ بخشا۔ (21) فیر اس نے اپنے احکام اوامر دی پیروی دا حکم دتا تاکہ فرمانبرداری وچ سانوں آزمائے تے نواہی دے ارتکاب توں منع کيتا تاکہ ساڈے شکر نوں جانچے، مگر اساں اس دے حکم دی راہ توں انحراف کيتا تے نواہی دے مرکب اُتے سوار ہولئی ۔ فیر وی اس نے عذاب وچ جلدی نئيں کيتی تے سزا دینے وچ تعجیل توں کم نئيں لیا بلکہ اپنے کرم و رحمت توں ساڈے نال نرمی دا برتاؤ کيتا تے حلم و رافت توں ساڈے باز آ جانے دا منتظر رہیا۔ (22) تمام تعریف اس اللہ دے لئی اے جس نے سانوں توبہ دی راہ دسی کہ جسنوں اساں صرف اس دے فضل و کرم دی بدولت حاصل کيتا اے۔ تاں جے اسيں اس دی بخششاں وچوں اس توبہ دے سوا تے کوئی نعمت شمار وچ نہ لاواں تاں ایہی توبہ ساڈے حق وچ اس دا عمدہ انعام، وڈا احسان تے عظیم فضل اے۔ (23) اس لئی کہ اسيں توں پہلے لوکاں دے لئی توبہ دے بارے وچ اس دا ایہ رویہ نہ سی۔ اس نے تاں جس چیز دے برداشت کرنے دی اسيں وچ طاقت نئيں اے، اوہ اسيں توں ہٹا لی تے ساڈی طاقت توں ودھ کے اسيں پرذمہ داری عائد نئيں کيتی تے صرف سہل و آسان چیزاں دی سانوں تکلیف دتی اے تے اسيں وچوں کسی اک دے لئی حیل و حجت دی گنجائش نئيں رہنے دی۔ (24) لہذا اوہی تباہ ہونے والا اے، جو اس دی منشاء دے خلاف اپنی تباہی دا سامان کرے تے اوہی خوش نصیب اے، جو اس دی طرف توجہ و رغبت کرے۔ (25) اللہ دے لئی حمد و ستائش اے، ہر اوہ حمد جو اس دے مقرب فرشتے، بزرگ ترین مخلوقات تے پسندیدہ حمد کرنے والے بجا لاندے نيں۔ (26) ایسی ستائش جو دوسری ستائشاں توں بڑھی چڑھی ہوئی ہو، جس طرح ساڈا پروردگار تمام مخلوقات توں ودھیا ہويا اے۔ (27) فیر ايسے دے لئی حمد و ثنا اے۔ اس دی ہرہر نعمت دے بدلے وچ جو اس نے سانوں تے تمام گزشتہ و باقی ماندہ بندےآں نوں بخشی اے، انہاں تمام چیزاں دے شمار دے برابر جنہاں اُتے اس دا علم حاوی اے تے ہر نعمت دے مقابلہ وچ دوگنی چوگنی جو قیامت دے دن تک دائمی و ابدی ہو ۔ (28) ایسی حمد جس دا کوئی آخری کنار تے جس دی گنتی دا کوئی شمار نہ ہوئے۔ جس دی حد نہایت دسترس توں باہر تے جس دی مدت غیر مختتم ہوئے۔ (29) ایسی حمد جو اس دی اطاعت و بخشش دا وسیلہ، اس دی رضا مندی دا سبب، اس دی مغفرت دا ذریعہ، جنت دا راستہ، اس دے عذاب توں پناہ، اس دے غضب توں امان، اس دی اطاعت وچ معین، اس دی معصیت توں مانع تے اس دے حقوق و واجگل کيتی ادائیگی وچ مددگار ہو ۔ (30) ایسی حمد جس دے ذریعہ اسيں اس دے خوش نصیب دوستاں وچ شامل ہو کے خوش نصیب قرار پاواں تے انہاں شہیداں دے زمرہ وچ شمار ہاں جو اس دے دشمناں دی تلواراں توں شہید ہوئے۔ بیشک اوہی مالک و مختار تے قابل ستائش اے۔ |
حوالے
سودھو- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳٧۳ش، ج۱، ص۹۹-۴۱۱؛ خلجی، اسرار خاموشان، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۴۱-۵۳۶۔
- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳٧۳ش، ج۱، ص۹۹-۴۱۱۔
- ↑ ممدوحی، کتاب شہود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۱٧-۲۶۵۔
- ↑ خلجی، اسرار خاموشان، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۴۱-۵۳۶۔
- ↑ مغنیہ، فی ظلال الصحیفہ، ۱۴۲۸ق، ص۴۵-٧۲۔
- ↑ دارابی، ریاض العارفین، ۱۳٧۹ش، ص۱۵-۴٧۔
- ↑ فضل اللہ، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۱-۵۴۔
- ↑ مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۱، ص۲۲۱-۴۱۲۔
- ↑ فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفہ السجادیہ، ۱۴۰٧ق، ص۱۴-۲۰۔
مآخذ
سودھو- انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفہ سجادیہ، تہران، پیام آزادی، ۱۳٧۳ ہجری شمسی۔
- خلجی، محمد تقی، اسرار خاموشان، قم، پرتو خورشید، ۱۳۸۳ ہجری شمسی۔
- دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفہ السجادیہ، محقق حسین درگاہی، تہران، نشر اسوہ، ۱۳٧۹ ہجری شمسی۔
- فضل اللہ، سید محمد حسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ھ۔
- فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفہ السجادیہ، تہران، مؤسسہ البحوث و التحقیقات الثقافیہ، ۱۴۰٧ھ۔
- مدنی شیرازی، سید علی خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفۃ سید الساجدین، قم، مؤسسہ النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ھ۔
- مغنیہ، محمد جواد، فی ظلال الصحیفہ السجادیہ، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ھ۔
- ممدوحی کرمانشاہی، حسن، شہود و شناخت، ترجمہ و شرح صحیفہ سجادیہ، با مقدمہ آیت اللہ جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ ہجری شمسی۔