صحیفہ سجادیہ دی دوسری دعا
| صحیفہ سجادیہ دی دوسری دعا | |
|---|---|
| فائل:SahifaSajadeiaUrdu2.jpg | |
| کوائف | |
| موضوع: | پیغمبر اکرمؐ اُتے درود تے لوکاں نوں اسلام دی طرف دعوت دینے وچ آپؐ دی کوششاں دا بیان |
| مأثور/غیرمأثور: | مأثور |
| صادرہ از: | امام سجادؑ |
| راوی: | متوکل بن ہارون |
| شیعہ منابع: | صحیفہ سجادیہ |
| مشہور دعاواں تے زیارات | |
| دعائے توسل • دعائے کمیل • دعائے ندبہ • دعائے سمات • دعائے فرج • دعائے عہد • دعائے ابوحمزہ ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعہ کبیرہ • زیارت وارث • زیارت امیناللہ • زیارت اربعین | |
صحیفہ سجادیہ دی دوسری دعا امام سجادؑ دی دعاواں وچوں اے جس وچ پیغمبر اسلامؐ اُتے درود تے لوکاں نوں اسلام دی طرف دعوت دینے وچ آپؐ دی کوششاں دی طرف اشارہ کيتا گیا اے۔ اس دعا وچ امام سجادؑ نے اللہ دے آخری نبی نوں مسلماناں وچوں مبعوث کرنے اُتے خدا دا شکریہ ادا کردے ہوئے اسلام دی نشر و اشاعت وچ پیغمبر اکرمؐ دی زحمتاں اُتے انہاں نوں اعلیٰ مقام عطا کرنے دی درخواست کيتی اے۔ ايسے طرح اس دعا وچ حضرت محمدؐ دی بعض خصوصیات دی طرف وی اشارہ ہويا اے۔
صحیفہ سجادیہ دی شرحاں وچ اس دعا دے مختلف حصےآں دی وی تشریح کيتی گئی اے۔ جداں دیار عاشقان وچ حسین انصاریان نے فارسی تے ریاض السالکین فی شرح صحیفہ سید الساجدین وچ سید علی خان مدنی نے عربی وچ اس دعا دیاں شرح لکھایاں نيں۔
مضامین
سودھوصحیفہ سجادیہ دی دوسری دعا دا اصل موضوع پیغمبر اسلامؐ اُتے درود، آپ دی خصوصیات ہور لوکاں نوں اسلام دی طرف دعوت دینے وچ آپؐ دی کوششاں دا بیان اے۔ اس دعا دے مضامین درج ذیل نيں:
- اللہ دے آخری نبی دی بعثت دے ذریعے مسلماناں اُتے احسان کرنے اُتے خدا دی حمد ثنا
- وڈے توں وڈے امور دی انجام دہی اُتے خدا دی قدرت تے کسی چیز دا اس توں مخفی نہ ہونا حتی کِنّی ہی چھوٹی کیوں نہ ہوئے۔
- پیغمبر اسلامؐ دا خاتم النبیین تے اسلام دا خاتم ادیان ہونا۔
- امام دا اُمّت دے اعمال اُتے گواہ ہونا
- حضرت محمدؐ دی خصوصیات (وحی دا امین ہونا، تمام کائنات توں افضل ہونا، تمام بندےآں وچوں منتخب ہونا، پیشوائے رحمت، تمام خوبیاں دا قافلہ سالار تے برکت دی چابی)
- خدا دی طرف لوکاں نوں دعوت دینے وچ پیغمر اکرمؐ دیاں کوششاں تے خدا دے فرامین دی اطاعت تے اس راہ وچ سختیاں دا جھیلنا (جان دا خطرے وچ پڑنا، حق دے انکار اُتے رشتہ داراں تے اپنے خویش و اقارب توں جھگڑا، دین نوں قبول کرنے اُتے غیراں نوں اپنے نال ملیانا، دیار غیر وچ ہجرت، خدا دے دشمناں دے نال جنگ وغیرہ)؛
- بہشت وچ پیغمبر اکرمؐ دے لئی اعلیٰ مقام دی درخواست
- پیغمبر اکرمؐ دی اہل بیتؑ تے مؤمنین دے لئی پیغمیر اکرمؐ دی شفاعت دا قبول ہونا
- خدا دی طرف توں مؤمنین نوں دتے جانے والے وعدےآں دا یقنی ہونا۔[۱]
شرحاں
سودھوصحیفہ سجادیہ دی شرحاں وچ اس دی دوسری دعا دے مختلف حصےآں دی وی تشریح دی گئیاں نيں۔ حسین انصاریان نے کتاب «دیار عاشقان» وچ اس دعا کيتی مکمل شرح کیتیاں ناں۔[۲] اس طرح محمد حسن ممدوحی کرمانشاہی دی کتاب شہود و شناخت،[۳] محمد تقی خلجی دی کتاب اسرار خاموشان[۴] تے بعض دوسری کتاباں وچ اس دعا کيتی فارسی وچ شرح لکھی گئیاں نيں۔
اس دے علاوہ محمد جواد مغنیہ دی کتاب فی ظلال الصحیفہ السجادیہ،[۵] محمد بن محمد دارابی دی کتاب ریاض العارفین[۶] تے بعض دوسری کتاباں من جملہ سید محمد حسین فضل اللہ دی کتاب «آفاق الروح»[۷] تے سید علی خان مدنی دی کتاب «ریاض السالکین فی شرح صحیفہ سید الساجدین»[۸] وچ اس دعا کيتی عربی وچ شرح لکھی گئی اے۔ اس دعا دے عمومی مفاہیم تے لفظاں دے لغوی معانی نوں فیض کاشانی دی کتاب «تعلیقات علی الصحیفہ السجادیہ»[۹] وچ توضیح دتی گئی اے۔
متن تے ترجمہ
سودھو| متن | ترجمہ: (مفتی جعفر حسین) |
(۱) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی مَنَّ عَلینَا بِمُحَمَّدٍ نَبِیهِ- صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ دُونَ الْأُمَمِ الْمَاضِیةِ وَ الْقُرُونِ السَّالِفَةِ، بِقُدْرَتِهِ الَّتِی لَا تَعْجِزُ عَنْ شَیءٍ وَ إِنْ عَظُمَ، وَ لَا یفُوتُهَا شَیءٌ وَ إِنْ لَطُفَ. (۲) فَخَتَمَ بِنَا عَلَی جَمِیعِ مَنْ ذَرَأَ، وَ جَعَلَنَا شُهَدَاءَ عَلَی مَنْ جَحَدَ، وَ کثَّرَنَا بِمَنِّهِ عَلَی مَنْ قَلَّ. (۳) اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ أَمِینِک عَلَی وَحْیک، وَ نَجِیبِک مِنْ خَلْقِک، وَ صَفِیک مِنْ عِبَادِک، إِمَامِ الرَّحْمَةِ، وَ قَائِدِ الْخَیرِ، وَ مِفْتَاحِ الْبَرَکةِ. (۴) کمَا نَصَبَ لِأَمْرِک نَفْسَهُ (۵) وَ عَرَّضَ فِیک لِلْمَکرُوهِ بَدَنَهُ (۶) وَ کاشَفَ فِی الدُّعَاءِ إِلَیک حَامَّتَهُ (٧) وَ حَارَبَ فِی رِضَاک أُسْرَتَهُ (۸) وَ قَطَعَ فِی إِحْیاءِ دِینِک رَحِمَهُ. (۹) وَ أَقْصَی الْأَدْنَینَ عَلَی جُحُودِهِمْ (۱۰) وَ قَرَّبَ الْأَقْصَینَ عَلَی اسْتِجَابَتِهِمْ لَک. (۱۱) وَ وَالَی فِیک الْأَبْعَدِینَ (۱۲) وَ عَادَی فِیک الْأَقْرَبِینَ (۱۳) و أَدْأَبَ نَفْسَهُ فِی تَبْلِیغِ رِسَالَتِک (۱۴) وَ أَتْعَبَهَا بِالدُّعَاءِ إِلَی مِلَّتِک. (۱۵) وَ شَغَلَهَا بِالنُّصْحِ لِأَهْلِ دَعْوَتِک (۱۶) وَ هَاجَرَ إِلَی بِلَادِ الْغُربَةِ، وَ مَحَلِّ النَّأْی عَنْ مَوْطِنِ رَحْلِهِ، وَ مَوْضِعِ رِجْلِهِ، وَ مَسْقَطِ رَأْسِهِ، وَ مَأْنَسِ نَفْسِهِ، إِرَادَةً مِنْهُ لِإِعْزَازِ دِینِک، وَ اسْتِنْصَاراً عَلَی أَهْلِ الْکفْرِ بِک. (۱٧) حَتَّی اسْتَتَبَّ لَهُ مَا حَاوَلَ فِی أَعْدَائِک (۱۸) وَ اسْتَتَمَّ لَهُ مَا دَبَّرَ فِی أَوْلِیائِک. (۱۹) فَنَهَدَ إِلَیهِمْ مُسْتَفْتِحاً بِعَوْنِک، وَ مُتَقَوِّیاً عَلَی ضَعْفِهِ بِنَصْرِک (۲۰) فَغَزَاهُمْ فِی عُقْرِ دِیارِهِمْ. (۲۱) وَ هَجَمَ عَلَیهِمْ فِی بُحْبُوحَةِ قَرَارِهِمْ (۲۲) حَتَّی ظَهَرَ أَمْرُک، وَ عَلَتْ کلِمَتُک، «وَ لَوْ کرِهَ الْمُشْرِکونَ». (۲۳) اللَّهُمَّ فَارْفَعْهُ بِمَا کدَحَ فِیک إِلَی الدَّرَجَةِ الْعُلْیا مِنْ جَنَّتِک (۲۴) حَتَّی لَا یسَاوَی فِی مَنْزِلَةٍ، وَ لَا یکافَأَ فِی مَرْتَبَةٍ، وَ لَا یوَازِیهُ لَدَیک مَلَک مُقَرَّبٌ، وَ لَا نَبِی مُرْسَلٌ. (۲۵) وَ عَرِّفْهُ فِی أَهْلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ أُمَّتِهِ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ حُسْنِ الشَّفَاعَةِ أَجَلَّ مَا وَعَدْتَهُ (۲۶) یا نَافِذَ الْعِدَةِ، یا وَافِی الْقَوْلِ، یا مُبَدِّلَ السَّیئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ إِنَّک ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ. |
(1) تمام تعریفاں اس اللہ دے لئی جس نے اپنے پیغمبر محمد صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دی بعثت توں ہ اُتے اوہ احسان فرمایا جو نہتہ امتاں اُتے کيتا اورنہ پہلے لوکاں پر۔ اپنی قدرت دی کار فرمائی توں جو کسی شے توں عاجز و درماندہ نئيں ہُندی بھانويں اوہ کِنّی ہی وڈی ہو تے کوئی چیز اس دے قبضہ توں نکلنے نئيں پاندی بھانويں اوہ کِنّی ہی لطیف و نازک ہوئے۔ (2) اس نے اپنے مخلوقات وچ سانوں آخری امت قرار دتا تے انکا کرنے والےآں اُتے گواہ بنایا۔ تے اپنے لطف وکرم توں کم تعداد والےآں دے مقابلہ وچ سانوں کثرت دی۔ (3) اے اللہ ! تاں رحمت نازل فرما محمد تے انہاں دی آل اُتے جو تیری وحی دے امانتدار تمام مخلوقات وچ تیرے برگزیدہ، تیرے بندےآں وچ پسندیدہ رحمت دے پیشوا، خیر وسعادت دے پیشتر و برکت دا سرچشمہ سن ۔ (4) جس طرح انہاں نے تیری شریعت دی خاطر اپنے نوں مضبوطی توں جمایا۔ (5) تے تیری راہ وچ اپنے جسم نوں ہر طرح دے آزار دا نشانہ بنایا۔ (6) تے تیری طرف دعوت دینے دے سلسلہ وچ اپنے عزیراں نال دشمنی دا مظاہرہ کيتا۔ (7) تے تیری رضا دے لئی اپنے قوم قبیلے نال جنگ کيتی۔ (8) تے تیرے دین نوں زندہ کرنے دے لئی سب رشتے ناطے قطع کر لئے۔ (9) نزدیک دے رشتہ داراں نوں انکار دی وجہ توں دور دتا۔ (10) تے دور والےآں نوں اقرار دی وجہ توں نیڑے کيتا۔ (11) تے تیری وجہ توں دوروالےآں توں دوستی کيتا۔ (12) تے نزدیک والےآں نال دشمنی رکھی۔ (13) تے تیرا پیغام پہنچیا نے دے لئی تکلیفاں اٹھاواں۔ (14) تے دین دی طرف دعوت دینے دے سلسلہ وچ زحمتاں برداشت کیتیاں۔ (15) تے اپنے نفس نوں انہاں لوکاں دے پند و نصیحت کرنے وچ مصروف رکھیا جنہاں نے تیری دعوت نوں قبول کيتا۔ (16) تے اپنے محل سکونت و مقام رہائش تے جائے ولادت و وطن مالوف توں پردیس دی سرزمین تے دور و دراز مقام دی طر ف محض اس مقصد توں ہجرت دی کہ تیرے دین نوں مضبوط کرن تے تیرے توں کفر اختیار کرنے والےآں اُتے غلبہ پاواں۔ (17) ایتھے تک کہ تیرے دشمناں دے بارے وچ جو انہو ں نے چاہیا سی اوہ مکمل ہو گیا۔ (18) تے تیرے دوستاں (کو جنگ و جہاد اُتے آمادہ کرنے) دی تدبیراں کامل ہو گئياں۔ (19) تاں اوہ تیری نصرت توں فتح و کامرانی چاہندے ہوئے تے اپنی کمزوری دے با وجود تاں اوہ تیری نصرت توں فتح و کامرانی چاہندے ہوئے تے اپنی کمزوری دے با وجود۔ (20) تیری مدد کيتی پشت پناہی اُتے دشمناں دے مقابلہ دے لئی اٹھیا کھڑے ہوئے تے انہاں دے گھراں دے حدود وچ انہاں توں لڑے۔ (21) ایتھے تک کہ انہاں گھراں دے وسط وچ انہاں اُتے ٹُٹ پئے۔ (22) ایتھے تک کہ تیرا دین غالب تے تیرا کلمہ بلند ہو کے رہیا۔ بھانويں مشرک اسنوں ناپسند کردے رہے۔ (23) اے اللہ انہاں نے تیری خاطر جو کوششیںکیتیاں نيں انہاں دے عوض انہاں نوں جنت وچ ایسا بلند درجہ عطا کر۔ (24) کہ کوئی مرتبہ وچ انہاں دے عوض انہاں نوں جنت وچ ایسا بلند درجہ عطا کر کوئی مرتبی انہاں وچ انہاں دے برابر نہ ہو سکے۔ تے نہ منزلت وچ انہاں دا اسيں پایہ قرار پا سکے تے نہ کوئی مقرب بارگاہ فرشتہ تے نہ کوئی فرستادہ پیغمبر تیرے نزدیک انہاں دا ہمسر ہو سکے۔ (25) تے انہاں دے اہل بیت اطہار تے مومنین دی جماعت دے بارے وچ جس قابل قبول شفاعت دا تاں نے انہاں توں وعدہ فرمایا اے اس وعدہ توں ودھ کے انہاں نوں عطا فرما۔ (26) اے وعدہ دے نافذ کرنے والے قول دے پورا کرنے تے برائیاں نوں کئی گنیاودھ اچھائیاں توں بدل دینے والے بے شک تاں فضل عظیم دا مالک اے ۔ |
حوالے
سودھو- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳٧۳ش، ج۲، ص۱٧-۳۵۶؛ خلجی، اسرار خاموشان، ۱۳۸۳ش، ج۲، ۱۶-۱۳۱۔
- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳٧۳ش، ج۱، ص۹۹-۴۱۱۔
- ↑ ممدوحی، کتاب شہود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۱٧-۲۶۵۔
- ↑ خلجی، اسرار خاموشان، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۴۱-۵۳۶۔
- ↑ مغنیہ، فی ظلال الصحیفہ، ۱۴۲۸ق، ص۴۵-٧۲۔
- ↑ دارابی، ریاض العارفین، ۱۳٧۹ش، ص۱۵-۴٧۔
- ↑ فضل اللہ، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۱-۵۴۔
- ↑ مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۱، ص۲۲۱-۴۱۲۔
- ↑ فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفہ السجادیہ، ۱۴۰٧ق، ص۱۴-۲۰۔
مآخذ
سودھو- انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفہ سجادیہ، تہران، پیام آزادی، ۱۳٧۳ ہجری شمسی
- حسینی مدنی، سید علی خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفۃ سیدالساجدین، قم، مؤسسہ النشر الاسلامی، ۱۴۰۹ھ۔
- خلجی، محمد تقی، اسرار خاموشان، قم، پرتو خورشید، ۱۳۸۳ ہجری شمسی۔
- دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفہ السجادیہ، محقق حسین درگاہی، تہران، نشر اسوہ، ۱۳٧۹ ہجری شمسی۔
- سلطان مرادی، محمد، سیمای پیامبر اعظم در صحیفہ سجادیہ، قم، انتشارات سبط النبی، ۱۳۸۵ش۔
- فضل اللہ، سید محمد حسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ھ۔
- فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفہ السجادیہ، تہران، مؤسسہ البحوث و التحقیقات الثقافیہ، ۱۴۰٧ھ۔
- مغنیہ، محمد جواد، فی ظلال الصحیفہ السجادیہ، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ھ۔
- ممدوحی کرمانشاہی، حسن، شہود و شناخت: ترجمہ و شرح صحیفہ سجادیہ، با مقدمہ آیت اللہ جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ ہجری شمسی۔
- ہاشمی نژاد، سید جواد، محمد راز آفرینش، قم، انتشارات آیات بینات، ۱۳۸۵ش۔