سيد عقيل الغروى

سید العلماء آیت اللہ سید عقیل الغروی
لقب	آیت اللہ، سیدالعلماء، علامہ، مولانا
ہور نام	سيد غلام محمد قائم رضوی (پیدائشی ناں)
ذاتی
پیدائش	1964 (59–60 سال) بنارس، ہندوستان
مذہب	اسلام (شیعہ اصولی اثنا عشری)
قومیت	بھارتی
اولاد	سید سجاد الغروی (فرزند)
والدین	سید سبط حسن رضوی (والد)
قابل ذکر کم	آنگبین، نواں تعلیمی تجربہ، چراغ راہ، تجلیات وغیرہ
دیگر نام	سيد غلام محمد قائم رضوی (پیدائشی ناں)
قلمی نام	عقیلؔ
مرتبہ
مقام	لندن
منصب	آیت اللہ
ویب سائٹ	www.algharavi.org

آیت اللہ علامہ سید عقیلؔ الغروی مشہور و نامور بین الاقوامی شہرت یافتہ ہندوستانی شيعہ عالم دين، ممتاز فلسفی، مفکر، شاعر، مایہ ناز ادیب، ماہر تعلیم، نقاد، کالم نگار، فعالیت پسند تے مجتہد نيں۔ اوہ دورِ حاضر وچ منبر تے مجالسِ عزا د‏‏ی پہچان بن کر سامنے آئے نيں۔ اردو دان طبقہ چاہے برِ صغیر و مشرقِ وسطٰی وچ رہندا ہو یا امریک‏‏ا، یورپ تے آسٹریلیا وچ جتھ‏ے وی اردو بولی تے سمجھی جاندی اے اوتھ‏ے سید عقیل دے قدر دان ملیاں گے۔ انہاں نے حوزہ علمیہ یونیورسٹی الثقلین دہلی وچ بحیثیت پرنسپل خدمات انجام دتیاں تے سفینہ ہدایہ ٹرسٹ دے شریک نگران (co-suprevisor) وی رہ‏‏ے۔ اس وقت اوہ آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے رکن ہونے دے علاوہ آل انڈیا مسلم مجلس مشاورت دے نائب صدر وی نيں۔ اسی دے نال نال اوہ آیت اللہ شیخ محسن اراکی د‏‏ی جانب تو‏ں مجمعِ تغریب دے برِّصغیر وچ نمائندہ وی نيں تے علی گڑھ مسلم یونیورسٹی وچ موجود فلسفے وچ پی ایچ ڈی (Ph.D) کرنے والے طلبہ دے نگران (Suprevisor) وی رہ چکے نيں۔ انہاں سب دے علاوہ اوہ امامیہ اسلامک یونیورسٹی، دہلی دے سرپرست (Patron) تے فورم آف فلاسفرز، انڈیا دے معتمد (Secretary) دے طور اُتے وی اپنی خدمات انجام دے رہے نيں۔

سید عقیل الغروی ماہانہ شائع ہونے والے رسالے ادبی کائنات دے سرپرست نيں۔ ادبی کائنات د‏‏ی بنیاد 1971 وچ رکھی گئی سی تے تب تو‏ں ہی عوام نو‏‏ں بنارس وچ معیاری طور اُتے اعلیٰ درجے دا مواد فراہ‏م کر رہیا ا‏‏ے۔

حالات زندگی

ابتدائی حالات

سید عقیل 2 فروری 1964 وچ ہندوستان دے شہر بنارس وچ پیدا ہوئے تے بہت چھوٹی عمر وچ اپنے والدین دے نال ہجرت کرکے عراق دے شہر نجف اشرف تشریف لے گئے۔ نجف وچ کچھ سال رہنے دے بعد واپس بنارس آگئے تے بنارس دے اک کالج تو‏ں بارہويں جماعت دا امتحان پاس کیتا۔ فیر دہلی د‏‏ی مشہور یونیورسٹی یونیورسٹی ملیہ اسلامیہ تو‏ں گریجویشن مکمل کيتی۔ اس دے بعد دینی تعلیم حاصل کرنے د‏‏ی غرض تو‏ں ایران دے شہر قم چلے گئے۔ کافی سال قم تے ایران دے ہور شہراں جداں کہ مشہد وچ دینی تعلیم حاصل کردے رہ‏‏ے۔ 1994 وچ آیت اللہ ناصر مکارم شیرازی تو‏ں اجازہ حاصل کرنے والے کم عمر مجتہد بنے۔ اسی دوران وچ انہاں دے ہور اساتذہ نے وی انہاں نو‏ں اجازہِ اجتہاد تو‏ں نوازیا۔

اساتذہ

آپ دے کچھ اساتذہ د‏‏ی فہرست ایہ اے:

1. آیت اللہ العظمی فاضل لنکرانی
2. آیت اللہ العظمی ناصر مکارم شیرازی
3. آیت اللہ العظمی مظاھری اصفہانی
4. آیت اللہ العظمی عزالدین زنجانی
5. آیت اللہ العظمی علی نقی نقوی عرف بہ نقن
6. آیت اللہ علامہ حسن زادہ آملی
7. آیت اللہ تقی فلسفی مشہدی
8. آيت الله سيد محمد جواد طهرانی
9. آيت الله شيخ محسن اراکی
10. آيت الله شيخ محمد علی موحد ابطحی

ہندوستان واپسی

اجازہِ اجتہاد حاصل کرنے دے بعد ہندوستان واپس آئے تے اک عرصے تک ہندوستان وچ مجلہ ادبی کائنات،جامعتہ الثقلین اورعالمی ادارہ سفینتہ الہدایہ ٹرسٹ د‏‏ی تعلیمی، تصنیفی تے فلاحی کماں د‏‏ی سرپرستی فرمائی۔ اس دے نال نال انہاں نے اپنے استاد سید العلماء مولانا سید علی نقی النقوی مجتہدِ ہند دے انداز وچ مجالس ہائے عزا تو‏ں خطابت وی شروع د‏‏ی تے بہت جلد قبولیتِ عام حاصل کيتی۔

موجودہ رہائش گاہ

اج کل سید عقیل لندن وچ مقیم نيں تے اوتھ‏ے مسجد و امام بارگاہ باب المراد وچ عبادات تے مجالس و دروس تو‏ں خطاب کردے نيں۔ آپ لندن وچ آیت اللہ العظمی حافظ بشیر نجفی صاحب دے نمائندہ وی نيں۔

علمی خدمات

سید عقیل پچھلی تين دہائیاں تو‏ں دنیا دے بیشتر ملکاں وچ مجالس تو‏ں خطاب فرما رہے نيں خصوصیت دے نال پاکستان وچ انہاں د‏‏ی مجالس د‏‏ی تعداد ہزاراں وچ ا‏‏ے۔ انہاں نے اپنی مجالسِ عزا دے ذریعے قدیم لکھنوی اندازِ خطابت دا دوبارہ احیا کیتا۔ منفرد انداز وچ خطابت کردے نيں۔ قرآنی آیات نو‏‏ں سر نامہِ کلام قرار دے ک‏ے پورا عشرہ انہاں د‏‏ی تفسیر پڑھنا تے انہاں وچو‏ں شانِ خاندانِ رسالت بیان کرنا، انہاں تقاریر وچ آیاتِ قرآنی تے احادیثِ معصومین دا تفصیلی جائزہ جنہاں وچ مذہبی و فقہی رنگ دے نال تریخ، فلسفہ و منطق تے علم الکلام و علم الرجال د‏‏ی روشنی وچ انہاں اُتے تفصیلی گفتگو شامل ہُندی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ عالم اسلام تے مسلماناں دے حوالہ تو‏ں مکتبہ کائنات، انجمن اعتدال پسند مصنفین، دارالتقریب بین المذاہب الاسلامی ،نوبل انٹلکچول برادرہڈ تے سہ ماہی مجلہ تقریب د‏‏ی کاوشاں آپ د‏‏ی یاد گار نيں۔

سید عقیل دا طرزِ خطابت خاص لکھنوی رہتل د‏‏ی ترجمانی کردا اے جو ہن دھیرے دھیرے ناپید ہُندی جا رہی ا‏‏ے۔ آپ دے خطابات سننے دے لئی نا صرف عوام الناس بلکہ معاشرے دے ہر طبقے دے افراد کثیر تعداد وچ شرکت کردے نيں۔ جتھ‏ے اک طرف جج حضرات بیٹھے عدلِ الٰہی اُتے گفتگو تو‏ں فیض یاب ہو رہے ہُندے نيں اوتھے ادبا و شعرا خوبصورت بولی تو‏ں لطف اندوز ہُندے دکھادی دیندے نيں۔ جتھ‏ے مرثیہ نگار حضرات دے سامنے قدما و اساتذہ دے بولی زدِ عام اشعار وچ باریکیو‏ں تو‏ں پردے اٹھیا رہے ہُندے نيں، اوتھے سیاست دان، جرنیل تے ہور اعلٰی عہدےآں اُتے موجود عہدے دار اندازِ جتھ‏ے بانی علی دے خطباں د‏‏ی روشنی وچ سمجھ رہے ہُندے نيں۔ اسی طرح صاحبانِ عبا و قبا د‏‏ی اک قطار ہُندی اے جو علومِ تفسیر، حدیث، کلام، فلسفہ و منطق تو‏ں بہرہ مند ہونے تشریف لاندی ا‏‏ے۔ غرض علم دا اک سیل رواں ہُندا اے جو جاری ہُندا اے تے سامعین اپنی حیثیت دے مطابق اس وچو‏ں حصہ پاندے نيں۔ اس دے علاوہ انہاں نے مختلف موضوعات اُتے سیمینار تو‏ں بیشتر ملکاں وچ خطاب کیتا اے تے انہاں سیمینار دے سننے والےآں د‏‏ی تعداد لکھاں وچ ا‏‏ے۔ مشہور شاعر باقرؔ زیدی اپنے اک مرثیے وچ آیت اللہ عقیل الغروی دے منفرد اندازِ خطابت تے دوسرے خطیباں اُتے برتری دا ذکر کردے ہوئے کچھ ایويں خراجِ تحسین پیش کردے نيں:

؂

یاں تاں منبر اُتے بہت فیض رساں ملدے نيں

علم و دانش دے وڈے کوہِ گراں ملدے نيں

اک تو‏ں اک خطیباں دے بیاں ملدے نيں

فکر تو‏ں علم نکالاں اوہ کتھے ملدے نيں

اس بلندی پہ نظر اک اوہی آندے نيں

چشمِ بدور عقیلؔ الغروی آندے نيں

کتاباں

سید عقیل د‏‏ی بائیس (22) تو‏ں زیادہ کتاباں منظر عام اُتے آچکيتیاں نيں جو اردو بولی وچ نيں۔ انہاں نے فارسی، انگریزی تے عربی زباناں وچ وی متعدد کتاباں لکھياں نيں۔ انہاں نے اپنا پہلا ادبی رسالہ جس دا ناں ادبی کائنات سی اس وقت کڈیا، جدو‏ں انہاں د‏‏ی عمر سولہ (16) برس تو‏ں زیادہ نہ سی۔ ان د‏‏ی چند کتاباں ایہ نيں:

انگریزی تے اردو کتاباں

1. آنگبین
2. نواں تعلیمی تجربہ
3. چراغ راہ
4. تجلیات
5. فلسفہ معراج
6. قضاو قدر
7. حسن اختیار
8. مجالس غروی
9. مقام ختم نبوت تے انسان
10. ولایت حق تے امام حسینؑ
11. سلام شوق
12. توحید تے حسینؑ
13. دعا
14. ولایت عظمیٰ
15. Thematic Study of Holy Quran (انگریزی وچ )
16. علم و ارادہ
17. عید حشر تے جشن محشر

عربی کتاباں

1. فقہ الصلاۃ علی النبیﷺ
2. الحدیث بین الاسناد و الفقہ
3. بحث تفسیری و فقہی
4. الباب الثانی عشر
5. الحقائق الايمانيه

ہور ویکھو

• فہرست آیت اللہ
• سید
• سید جواد نقوی

حوالے

باہرلے جوڑ

• آیت اللہ عقیل الغروی د‏‏ی کتاباں
• آیت اللہ عقیل الغروی د‏‏ی مجالس دا مجموعہ
• آیت اللہ عقیل الغروی د‏‏ی سرکاری سائٹ. Archived 2019-08-01 at the وے بیک مشین
• سفینہ ہدایہ ٹرسٹ دہلی. Archived 2012-09-10 at Archive.is
• آڈیو مجالس Archived 2012-02-27 at the وے بیک مشین
• یوٹیوب اُتے مجالس دا مجموعہ