تغلق خاندان

تغلق سلطنت Tughlaq Sultanate تغلق شاهیان یا تغلقیه
1320–1414
دلی دا خاندان تغلق
دار الحکومت	دلی
عام زباناں	فارسی (سرکاری)
مذہب	اہل سنت
حکومت	سلطنت
سلطان
• 1321–1325	سلطان غیاث الدین تغلق شاہ
• 1393–1394	سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق
تاریخ
• قیام	1320
• موقوفی نطام	1414
رقبہ
۳٬۲۰۰٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۱٬۲۰۰٬۰۰۰ مربع میل)
آیزو 3166 رمز	[[آیزو 3166-2:|]]
ماقبل مابعد yesha dynasty خسرو خان برصغیر
موجودہ حصہ	بھارت نیپال پاکستان بنگلہ دیش

تغلق خاندان جاں راج ٹبر دلی سلطنت اُتے راج کرن والا اک ترک مسلمان ٹبر سی ۔ اس ٹبر نے خلجی خاندان دے بعد 1320ء توں 1413ء تک دلی دے تخت اتے راج کیتا ۔

تغلق (تغلق) اصل وچّ کسے قوم دا نام نہیں سی۔ اس جانادن دے بانی غیاث الدین دا نام غازی تغلق سی۔ اسے دے نام تے اس چاندان دا نام پے گیا۔ اتہاسکار ابن بطوطہ دے مطابق تغلق نسل دے لوک کرونا ترک سن جو سندھ تے ترکستان دے وچکار دے پہاڑی علاقے وچّ رہندے سن۔ مارکوپولو دا مت ہے کہ ایہ ہندو ماواں اتے تاتار پیؤآں دی اولاد سن۔

ہندوستان وچ خلجی خاندان دے بعد سلطان غیاث الدین تغلق نے دہلی اُتے تغلق خاندان د‏‏ی حکومت قائم کيتی۔ ایہ خاندان 1413ء تک حکمران رہیا۔ تے اس دے بعد سید خاندان بر سر اقتدار آیا۔

تغلق خاندان دے دو بادشاہ زیادہ نامور ہوئے نيں۔ سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ اک سخت گیر حاکم سن ۔ متعصب مؤرخاں نے اسنو‏ں پاگل کہیا اے مگر ایہ درست نہیں- اس نے چند غلط تے ناممکن العمل اقدام ضرور کیے- مثلاً پایۂ تخت دہلی تو‏ں دولت آباد منتقل کيتا- خراسان تے چین اُتے ناکا‏م حملہ کيتا۔

سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ ‎کے زمانے وچ مشہور عرب سیاح ابن بطوطہ ہندوستان آیا۔ تے نو برس ایتھ‏ے رہیا۔

سلطان فیروز شاہ تغلق اس خاندان دا سب تو‏ں ممتاز بادشاہ گزریا اے، جو بہت دیندار تے منصف مزاج سی۔ تمام زندگی رفاہ عامہ دے کماں تے علم د‏‏ی ترویج و ترقی وچ کوشاں رہیا۔ بے شمار ہسپتال، مسیتاں، یتیم خانے، سراواں تے مدارس قائم کیتے۔ بے کاری نو‏‏ں دور کرنے د‏‏ی خاطر دریاواں اُتے پل بند ہويا کر ملک وچ نہراں کھدواواں تاکہ زراعت ودھے۔ تے عوام خوشحال ہون۔ سخت سزاواں، منسوخ کر دتیاں۔ سلطان فیروز شاہ تغلق دے بعد خاندان تغلق دا زوال شروع ہويا تے 1398ء وچ امیر تیمور بیگ گورکانی نے رہی سہی طاقت دا خاتمہ کر دتا۔ تیمور جاندے وقت سید خضر خان ابن ملک سلیمان نو‏‏ں نائب بنا ک‏ے چھڈ گیا۔ گو آخری بادشاہ سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق ‎نے جلد ہی دہلی اُتے دوبارہ قبضہ کر لایا، لیکن 1413ء وچ اس د‏ی وفات دے بعد تغلق خاندان دا بالکل خاتمہ ہوئے گیا۔ تغلق عہد د‏‏ی اک قابل قدر خصوصیت ایہ اے کہ دکنی بولی اُتے شمالی ہند د‏‏ی بولی دا مستقل تے نمایاں اثر ايس‏ے دور وچ ہويا۔

سلاطین تغلق

لقب	نام	دور حکومت
سلطان غیاث الدین تغلق شاہ ‎	غازی ملک	1320 تو‏ں 1325ء
سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ‎	ملک فخر الدین	1325ء تو‏ں 1351ء
سلطان فیروز شاہ تغلق	ملک فیروز ابن ملک رجب	1351ء تو‏ں 1388ء
سلطان غیاث الدین تغلق شاہ دوم	تغلق خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ	1388ء تو‏ں 1389ء
سلطان ابو بکر شاہ	ابو بکر خان ابن ظفر خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ	1389ء تو‏ں 1390ء
سلطان محمد شاہ	محمد شاہ ابن فیروز شاہ	1390ء تو‏ں 1394ء
سلطان علاءالدین سکندر شاہ ‎	ھمایاں خان	1394ء
سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق ‎	محمود شاہ ابن محمد شاہ	1394–1412/1413
سلطان ناصر الدین نصرت شاہ تغلق‎‎	نصرت خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ	1394–1398
سید خاندان نے تغلق خاندان نو‏‏ں ہٹا دیاـ

• دہلی سلطنت دو حصےآں وچ بٹ گیاـ اک مشرقی حصہ جو سنتری رنگ دے خانے وچ واضع کيتا گیا اے تے اس دا راجگڑھ فیروزآباد سیـ
  • دوسرا مغربی حصہ جو پیلے رنگ دے خانے وچ واضع کيتا گیا اے تے اس دا راجگڑھ دہلی سیـ

مورتاں

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

بادشاہ

• غیاث الدین تغلق
• محمد بن تغلق
• فیروز شاہ تغلق

== حوالے ==