افغانستان دا ناں
افغانستان دے لغوی معنی افغاناں دی سرزمین دے نيں۔[۱] ایہ لفظ افغان توں بنا اے۔ تاریخی طور اُتے لفظ افغان دا اطلاق پشتون اُتے ہُندا اے جو افغانستان دی سب سی وڈی نسلی آبادی اے۔ [۱][۲][۳] افغانستان ناں دا سب توں پہلا حوالہ دسويں صدی دی جغرافیہ دی کتاب حدود العالم وچ ملدا اے۔[۴] لفظ افغانستان دا دوسرا حصہ -ستان اک فارسی لاحقہ اے جس دے معنی جگہ، زمین یا سرزمین دے نيں۔
انیہويں صدی دے اوائل وچ افغان سیاست داناں نے درانی سلطنت دے لئی لفظ افغانستان دا انتخاب کیتا کیونجے اس لفظ دا انگریزی ترجمہ پہلے ہی قاجار خان تے برطانوی راج دے نال معاہداں وچ استعمال کیتا جا چکيا سی۔ [۵] 1857ء وچ فریڈرک ک اینگ اپنی کتاب جنگ افغانستان وچ افغانستان دی تشریح کردے ہوئے لکھدے نيں:
افغانستان فارس تے ہند دے درمیان وچ ایشیا دا اک وسیع ملک اے، دوسری جانب توں ایہ ہندو کش تے بحر ہند دے درمیان وچ پڑدا اے۔ اس دے صوبہ جات وچ فارس دا صوبہ خراسان، کشمیر تے سندھ شامل نيں، خطہ پنجاب دا اک حصہ وی شامل اے۔ تے اس دے مرکزی شہر کابل، غزنی، پشاور تے قندھار نيں۔“[۶]
اینگلو-افغان معاہدہ 1919ء دے بعد افغانستان نوں اک خود مختار ریاست دا درجہ دے دتا گیا۔[۷][۸]
افغان کاری
سودھویہ گل ہن مسلم اے کہ پشتون تے افغان اک دوسرے دے مترادف نيں۔[۲] ایسا ہی کچھ پشتون دے قومی شاعر خوشحال خان خٹک نے لکھیا اے۔
| ” | اپنی تلوان میان توں باہر کرو تے مارو انہاں سب کو
جو کہندے نيں کہ پشتون تے افغان اک نئيں نيں! یہ ایسی گل اے جس دا اعتراف عرب وی کردے نيں تے رومن بھی۔ افغان ہی پشتون نيں تے پشتون ہی افغان نيں۔[۹] |
“ |
افغان کاری یا پشتون کاری دا سلسلہ اٹھويں صدی توں موجودہ افغانستان تے مغربی پاکستان وچ چلا۔ ایہ اک ثقافتی تے لسانیاتی عمل اے جس دے ذریعے غیر پشتون پشتون بن جان یا غیر افغان افغان بن جان۔
| ” | اٹھويں تے نويں صدی وچ موجودہ ترک زباناں بولنے والے افغان دے اجداد سلسلہ کوہ ہندوکش دے علاقے وچ آباد ہوئے تے اوتھے اُتے موجود پشتون قبیلے توں انہاں دی بولی تے رہتل سیکھنی شروع کيتی۔[۱۰] | “ |
افغان خاندان
سودھو
محمود غزنوی دے سکریٹری نے اک کتاب تریخ یمینی وچ لکھیا اے کہ سلطنت غزنویہ دے بادشاہ سبکتگین دے دربار وچ دسويں صدی وچ افغانیاں نوں جگہ ملی[۱۱] جسنوں بعد وچ غوری خاندان دے دور وچ وی جاری رکھیا گیا۔ [۱۲] 1290ء وچ جدوں خلجی خاندان دا سورج طلوع ہويا تاں افغان دی قسمت وی چمکنے لگی تے بھارت دی سلطنت دہلی وچ انہاں نوں اک نويں پہچان ملی۔ بعد دی لودھی سلطنت تے سوری سلطنت نے دکھلایا کہ کس طرح افغان ترقی کردے کردے حکمران بن گئے جنہاں دی حکومت مشرق وچ بنگلہ دیش تک پھیلی ہوئی سی۔
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ (2003) Afghanistan: The land. Crabtree Publishing Company, 4, 32. ISBN 978-0-7787-9335-9.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ «General Information About Afghanistan». Abdullah Qazi. Afghanistan Online. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۴. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۹-۲۷.
- ↑ (2002) The Afghans. Wiley Blackwell, 18. ISBN 0-631-19841-5. Retrieved on 2010-08-22.
- ↑ E. Huntington, "The Anglo-Russian Agreement as to Tibet, Afghanistan, and Persia"، Bulletin of the American Geographical Society, Vol. 39, No. 11 (1907)۔
- ↑ فریڈرک اینگلز (1857). «Afghanistan». Andy Blunden. The New American Cyclopaedia, Vol. I. بایگانیشده از اصلی در 2014-04-27. دریافتشده در 25 اگست 2010. تاریخ وارد شده در
|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ M. Ali, "Afghanistan: The War of Independence, 1919"، 1960.
- ↑ Afghanistan's Constitution of 1923 under امان اللہ خان (English translation)۔ Archived اکتوبر 6, 2013, at the وے بیک مشین
- ↑ Extract from "Passion of the Afghan" by خوشحال خان خٹک; translated by C. Biddulph in Afghan Poetry Of The 17th Century: Selections from the Poems of Khushal Khan Khattak، London, 1890.
- ↑ «Islamic Conquest». Craig Baxter. کتب خانہ کانگریس مطالعہ ملکاں on افغانستان. ۱۹۹۷.
- ↑ «Ameer Nasir-ood-Deen Subooktugeen». محمد قاسم فرشتہ، History of the Rise of Mohammedan Power in India, Volume 1: Section 15. Packard Humanities Institute. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۴. دریافتشده در ۲۰۱۲-۱۲-۳۱.
The پشتون and Khaljies who resided among the mountains having taken the oath of allegiance to سبکتگین، many of them were enlisted in his army, after which he returned in triumph to غزنی
- ↑ (1993) E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam 1913–1936. BRILL, 150–51. ISBN 90-04-09796-1. Retrieved on 2010-08-23.