اصول کافی
| اصول کافی | |
|---|---|
| (عربی وچ: الكافي) | |
| مصنف | محمد بن یعقوب الکلینی |
| اصل زبان | عربی |
| موضوع | حدیث |
ترمیم  | |
الکافی یا اصول کافی اک شیعہ مجموعۂ احادیث اے جو ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی المتوفى 328ھ / 329ھ، نے مرتب کیتا۔[۱] کلینی نے اس کتاب نوں اہل بیت دے شاگرداں تے شیعہ و اہل سنت دے اہم تے معتبر راویاں دی روایات دی بنیاد اُتے مرتب کیتا۔ اس کتاب نوں تالیف کرنے وچ تقریبًا ویہہ(20) سال لگے نيں۔ مجموعہ وچ کل 16,199 روایات نيں۔[۲]
کلینی نے اس کتاب نوں لکھنے دے لئی اپنے زمانہ دے تقریبًا تمام علمی تے حدیثی مراکز جداں ایران، شام، عراق تے سعودی عرب دا سفر کیتا ایتھے تک کہ بزرگاں توں حدیث نوں سننے تے حاصل کرنے وچ قریہ تے دیہات دا سفر کیتا اس لحاظ توں اسلامی تعلیمات تے احکم خصوصا مکتب تشیع دی تعلیمات نوں استنباط تے استخراج کرنے دے لئی سب توں پہلا تے اہم منبع سمجھا جاندا اے ۔
حوالےدی لوڑ؟
ایہ کتاب تن حصیاں اصول الکافی اصول دین دے بارے وچ ، فروع الکافی فروع دین یا (فقہی احکم) دے بارے وچ تے روضۃ الکافی یا روضہ کافی متفرقات مسائل دے بارے وچ، اُتے مشتمل اے،[۳] مجموعی طور اُتے اس وچ چونتیس کتاباں، تن سو چھویہہ(326) باب تے سولہ ہزار توں زیادہ حدیثاں نيں۔
الکافی بنیادی طور اُتے تن حصیاں اُتے مشتمل اے۔
اصول دین
سودھوتن حصیاں وچوں پہلے حصے دا عنوان اصول کافی اے جو چار جلداں اُتے مشتمل اے۔
اس حصے وچ شیعہ عقائد تے ائمہ(ع) دی زندگی نیز اک مسلمان فرد دی راہ و روش دے تعین دے سلسلے وچ منقولہ احادیث درج کیتیاں گئیاں نيں۔
کتاب "اصول کافی" شیعہ عقائد دی شناخت دا اہم ترین ماخذ اے جو بارہا الکافی دے ہور حصیاں توں علاحدہ، مستقل طور اُتے شائع کیتی جاچکی اے تے اس دے متعدد تراجم کیتے گئی نیز اس اُتے متعدد شرحاں لکھیاں گئیاں نيں۔
اصول کافی دے ابواب
سودھواصول کافی نوں اٹھ کلی حصیاں وچ مرتب کیتا گیا تے شیخ کلینی نے ہر حصے نوں مستقل کتاب دے طور اُتے متعارف کرایا اے۔ ایہ اٹھ ابواب کچھ ایداں نيں:
- کتاب العقل و الجہل۔
- کتاب فضل العلم، جو 22 ابواب اُتے مشتمل اے۔
- کتاب التوحید، جو 35 ابواب توں تشکیل پائی اے۔
- کتاب الحجۃ، یہ کتاب 130 ابواب اُتے مشتمل اے؛ یہ کتاب امامت دی ضرورت، ائمۂ شیعہ دے اسماء گرامی، صفات ائمہ(ع)، انہاں دے حالات زندگی تے انہاں دی امامت دے اثبات دے دلائل اُتے مشتمل احادیث دا مجموعہ اے۔
- کتاب الایمان والکفر، جو 209 ابواب اُتے مشتمل اے۔
- کتاب الدعاء، ساٹھ ابواب دا مجموعہ اے؛
- کتاب فضل القرآن، ایہ کتاب 14 ابواب اُتے مشتمل اے؛
- کتاب العشرة، جس دے ابواب دی تعداد 29 اے۔
شروح، تعلیقات، حواشی، تلخیصات و تراجم
سودھوگوکہ اصول کافی اُتے متعدد شرحاں لکھیاں گئیاں نيں تے انہاں دے متعدد تراجم شائع ہوچکے نيں لیکن اسيں ایتھے صرف دستیاب شروح، تراجم، معاجم تے حواشی دا ذکر کردے نيں۔
شرحاں
سودھو- شرح مراۃ العقول، محدث کبیر علامہ مجلسی (رح)
- شرح اصول الکافی، صدرالدین شیرازی (ملیا صدرا) (متوفی 1050ھ) تے تن مجلدات وچ۔ یہ شرح اصول کافی دی کتاب الحجہ دے آخر تک تے عربی وچ اے جو مؤسسۂ مطالعات وتحقیقات فرہنگی نے، محمد خواجوی دی تصحیح دے نال تن مجلدات وچ، شائع کیتی اے۔
- الذریعۃ الی حافظ الشریعۃ، بقلم: محمد بن محمد مؤمن گیلانی، جو عربی وچ اے۔
- شرح الکافی، الاصول والروضۃ، محمد صالح مازندرانی،(متوفی 1110ھ) تعلیق میرزا ابوالحسن شعرانی۔
- الشافی فی شرح اصول کافی، 3 مجلدات، عبد الحسین المظفر۔
علااوہ ازاں، کئی دوسری شرحاں وی اصول کافی اُتے لکھیاں گئیاں نيں جو نامکمل رہ گئیاں نيں۔ انہاں تمام کتب دا مجموعہ کلینی سافٹ ویئر وچ موجود اے تے دستیاب اے۔
حواشی
سودھو- الحاشیۃ علی اصول الکافی، ملیا محمد امین استرآبادی۔
- الحاشیۃ علی اصول الکافی، سید احمد بن زین العابدین العلوی العاملی۔
- الحاشیۃ علی اصول الکافی، سيد بدرالدین بن احمد الحسینی العاملی۔
- الحاشیۃ علی اصول الکافی، رفیع الدین محمد بن حیدرالنائینی، تحقیق محمد حسین درایندی۔
- الحاشیۃ علی اصول الکافی، سید بدرالدین بن احمد الحسین العاملی تحقیق علی فاصلی۔
- الدرالمنظوم من کلام المعصوم، علی بن محمد بن حسی نبی زین الدین عاملی، تحقیق :محمد حسین درایندی۔
تراجم
سودھو؛فارسی تراجم
- ترجمہ محمد باقر کاوہ کمرہ ای۔
- ترجمہ سید جواد مصطفوی۔
- اصول کافی، ترجمہ وشرح فارسی، سید جواد مصطفوی۔
- اُصول کافی ،ترجمہ وشرح فارسی، آیت اللہ شیخ محمد باقر کمرہ ای۔
؛اردو تراجم
- الشافی ترجمہ اُصول کافی، سید ظفر حسن نقوی۔
خلاصۂ اصول کافی
سودھو- فارسی ترجمہ ،علی اصغر خسروی شبستری۔
- درخشان پرتوی از اصول کافی،سید محمد حسین ہمدانی۔
معاجم
سودھو- المعجم المفھرس الفاظ اصول کافی الیاس کلانتری۔
- المعجم الفھرس لالفاظ الاصول من الکافیح، علی رضا برازنش۔
- الہادی الی الفاظ اصول کافی سید جواد مصطفوی،فہرست احادیث اصول کافی۔
کیتا الکافی دی تمام روایات صحیح نيں؟
سودھواکثر ناصبی حضرات اپنی کتب وچ ایہ گل کرانے دی کوشش کردے نيں کہ الکافی دی تمام روایات صحیح نيں ،حالانکہ اسيں الکافی دی ہر حدیث نوں صحیح نئيں مندے بلکہ اس وچ بعض ضعیف تے مرسل حدیثاں وی موجود نيں۔ چنانچہ اہل تشیع دے محدث اعظم سید ابو القاسم خوئی (رح ) علم رجال دے موضوع اُتے اپنی شہرہ آفاق کتاب معجم رجال الحدیث وچ روایات الکافی دے متعلق لکھدے نيں۔
تے اسيں جو کہیا اے کہ الکافی دیاں تمام روایات صحیح نئيں نيں۔اس دی ایہ امر وی تاکید کردا اے کہ شیخ صدوق (رح) تے انہاں دے شیخ محمد بن حسن (رح ) وی الکافی دی تمام روایات نوں صحیح نئيں سمجھدے سن کیونکہ کافی وچ بعض روایات ضعیف وی نيں[۴]
صحیح تے ضعیف احادیث دی تعداد
سودھوشیعہ اثناعشریہ امامیہ سب دا مشترک ایمان اے کہ اول توں آخر تک صحیح صرف قرآن مجید اے تے اس دے علااوہ کوئی کتاب اس دی شریک صحت نئيں اے۔
محدث کبیر علامہ مجلسی (رح) دی اصول کافی دی شرح مراۃ العقول دے مطالعہ توں اندازہ ہوندا اے کہ انہاں نے اپنی شرح کافی وچ ہر حدیث دی سندی حیثیت دا وی تعین کر دتا اے تے ضعیف، صحیح، موثق یا قوی دی وضاحت کردتی اے۔
آقائے بزرگ تہرانی (رہ) نے تحریر فرمایا اے کہ اصول کافی وچ 34 کتاباں، 323 باب نيں تے کل احادیث 16 ہزار دے قریب نيں جنہاں وچوں ، صحیح 5072، حسن 144، موثق 178، قوی 302 تے ضعیف 9485 احادیث نيں۔ جو صحاح ستہ توں 199 احادیث ودھ نيں۔[۵]
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ Meri, Josef W. (2005). Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. USA: Routledge. ISBN 978-0-415-96690-0.
- ↑ http://www.al-islam.org/al-tawhid/kafi/1.htm Hadith al-Kafi
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ معجم رجال حدیث ،ج 1، ص 92
- ↑ الذریعہ الی تصانیف الشیعہ آقا بزرگ تہرانی ج17 ص160 طبع بیروت