پٹواری
پٹواری پنڈ تے دوجے تھاں واں تے زمین دی اک مالک توں دوجے نوں منتقلی تے زمیناں دا ریکارڈ مرتب کرن دا کم کردا اے نالے زرعی ٹیکس وصول کردا تے دوجے سرکاری کم وی کردا اے۔ پٹواری گرداور توں تھلے ہُندا اے۔
پٹواری یا پنڈ دے اکاؤنٹینٹ (جیہنوں لیکھا کار، کھاتا دار، تلتی، پٹیل، کرنم، اختیار، شنبوگرو، پٹہیرو وغیرہ دے ناواں نال وی جاݨیا جاندا اے) برصغیر پاک و ہند دے پینڈو علاقےآں وچ پایا جاݨ والا سرکاری عہدا اے۔ دفتر تے دفتر دے سہکار نوں پنجاب، پاکستان تلنگانا، بنگال تے شمالی بھارت وچ پٹواری کہیا جاندا اے، سندھ وچ ایہنوں ٹپی دار کہیا جاندا اے۔ ایس عہدے نوں آندھرا پردیش وچ کارنام ، اڑیسہ دے پٹہیرو تے تامل ناڈو وچ اہلکار کہیا جاندا اے ۔ ایہ کرناٹک، گجرات تے مہاراشٹر وچ تالتی دے ناں نال جاݨیا جاندا اے ۔ ایس عہدے نوں شمالی کرناٹک تے مہاراشٹر وچ کلکرنی دے ناں نال جاݨیا جاندا سی ۔ دکھنی کرناٹک وچ ایہنوں شنبوڑو وجوں جاݨیا جاندا سی۔
عام طور تے براہمناں نوں ایہناں سارے عہدیاں تے بھارت (خاص طور تے آندھرا پردیش، مہاراشٹر تے اڑیسہ) وچ تعینات کیتا گیا سی، جیہدے وچ کچھ اختلاف سن، جتھے کیتھ بھائی چارے دے لوک وی تعینات کیتے گئے سن (اتر پردیش وچ)۔
1980 تک ایہہ عہدا آندھر پردیش دے نیوگی براہمناں نوں دتا جاندا سی۔ بعد وچ آندھرا پردیش دے مکھ منتری این - ٹی رام راؤ نے ایس سسٹم نوں ختم کر دتا۔
تریخ سودھو
پٹوار نظام شیرشاہ سوری دے مختصر پر اہم حکمرانی ویلے پیش کیتا گیا سی اتے بادشاہ اکبر نے اس نظام نوں ہور اگے ودھا دتا سی۔ برطانوی راج نے چھوٹیاں سودھاں کیتیاں مگر سسٹم نوں جاری رکھیا۔
تالاتی سودھو
تالاتی بھارت دے گجراتی اتے مراٹھی بولیاں وچ اک شبد اے۔ ایہہ گجرات، مہاراشٹر اتے کرناٹک دے بھارتی صوبےآں دے پینڈو علاقےآں وچ تالاٹی دے دفتر نوں درساؤن لئی ورتیا جاندا اے۔ دفتر اتے اسدے دھارک نوں دوہاں نوں تلتی کیہا جاندا اے۔ دفتر دے عہدیدار اس نوں اپنے پروار دے آخری نام دے طور تے ڈھال رہے ہن۔ تالاٹی دے کرتواں وچ فصلاں دی سانبھ-سنبھال اتے پنڈاں دے زمینی ریکارڈ (ادھیکاراں دا ریکارڈ)، ٹیکساں دی آمدنی اکٹھی کرن، سنچائی بکائے دی وصولی آدی شامل ہن۔ تلتی دی عہدہ کلکرنی دی تھاں اے جو ہن گجرات اتے مہاراشٹر وچ نہیں اے۔ اک تالاٹی دے کرتوّ بھارت دے دوجے راجاں وچ وکھرے سرلیکھ ماتحت کیتے جاندے ہن، اداہرن وجوں تالاٹی نوں آندھرا پردیش وچ پٹواری کیہا جاندا اے۔ مول روپ وچ اک کلرک دی زمین، تلتی ہن سرکاری تعینات ادائیگی اہلکار اے۔ اک پاٹت (گجرات وچ پٹیل) پنڈ توں باہر اے اتے تالیتی نوں آمدن اکٹھا کرن وچ مدد کردا اے۔ ایہہ الزام لگایا گیا اے کہ تالتی ولوں رکھے گئے رکارڈاں نوں زمین اُتے اصل ستھتی نئیں درسائی گئی کیونکہ تالیٹی نے پروار دے بالغ آدمی دے نام نوں زمیناں دے قبضے لئی ورتن دے قبائلی رواج نوں دھیان وچ نہیں رکھیا۔
انتظامیہ وچ، تالتی دا پنڈ دے لوکاں نال سبھ توں نزدیکی تعلق اے۔ تالتی عامَ طور اُتے سجا دے پنڈاں دے اک گروہ دا انچارج ہندا اے اتے اوہناں نوں اس ساز وچ رہن دی ضرورت ہندی اے جدوں تک اوہ سجا توں باہر رہن لئی کلیکٹر توں منظوری نہیں لیندے۔ حالانکہ زیادہ تر تالیٹیاس نیم دی النگھنا وچ پایا گیا سی۔ تالابی بہہتیاں معاملیاں وچ براہمن جاتی نال تعلقات رکھدا اے اتے عامَ طور اُتے سرکار دے نمائندے ہون کارن پنڈاں وچ نظر آؤندی اے۔
تالتی دے فرض سودھو
1814 وچ، تالتی دے فرضاں وچ پنڈاں دے رکارڈاں دا بچاء، روزانہ دیاں سرگرمیاں دی نگرانی کرنا اتے مکھیاں اتے پنڈ دے کمگن طبقہ سمیت ویکتیاں بارے جانکاری اکٹھی کرنی شامل اے۔
1882 وچ، بمبئی پریزیڈینسی دے گزٹیئر نے تالاٹی دا ڈیوٹی ریکارڈ کیتا جویں کہ اک پنڈ دے اکاؤنٹینٹ دا 8-10 پنڈاں دا چارج اے۔ اس لئی قابلیت دے تنخواہ سکیل 12 - £ 18 (120 روپئے - 180 روپئے) فی سال۔ تالتی نوں ایہناں پنڈاں دے اندر کِتے وی رہݨ دی منظوری دتی گئی سی اتے لوکاں دی لوڑاں نوں سمجھن لئی اوہ ہر مہینے ہریک پنڈ دا دورہ کرنا چاؤہندا سی۔ تالتی نے فیر ایہناں لوڑاں دی اپ منڈل دفتر وچ سب ڈویژنل منیجر نوں سوچت کیتا۔ اس توں علاوہ، تلتی نوں ہر بھومیگت نوں زمینیدھارک دے بکائے نوں دکھاؤن والا اک کھاتہ دین دی وی لوڑ سی۔ اگست 1891 وچ تالاٹی دی تنخواہ غریب ہون دے طور تے درج کیتی گئی اے۔
تالاٹی دے ساتھیاں نوں بنگال، آندھرا پردیش اتے شمالی بھارت وچ پٹواری تے تامل ناڈو وچ کارنام کہیا جاندا اے۔
پٹواری سودھو
پٹواری یا پٹیل دی ورتوں پاکستان تے بھارت وچ سب ڈویزن یا تحصیل پدھر اُتے اک زمینی ریکارڈ اہلکار لئی ورتی جاندی اے۔ سیاسی اکٹھ نظام وچ سبھ توں گھٹ راج دے اہلکار ہون دے ناطے، اوہناں دی نوکری وچ آؤن والیاں کھیتی باڑی زمیناں نوں شامل کیتا جاندا اے تے مالکی اتے ترنگا (گرداوری) دے ریکارڈ نوں قایم رکھیا جاندا اے۔ پینڈو کھیتراں وچ اوہناں دی مڈھلی ادھار کارن، جتھے خواندگی اتے دولت گھٹ اے، اوہ مقامی بھائیچارے وچ وڈے توں ودھ اثر پاؤندے ہن اتے رشوت دی منگ کرن اتے وصیت وچ زمین دے ریکارڈ نوں بدلن لئی بدنام ہندے نیں ۔ زمینی رکارڈاں دا کمپیوٹری کرن دے نال، رکارڈاں نوں سودھن دی اوہناں دی اہلیت محدود رہی اے۔ بھارت سرکار نے پٹواری انفارمیشن پرنالی (پی۔ٹی۔آئی۔ایس) ناں دی اک سافٹ ویئر پرنالی ترقی یافتہ کیتی اے جو تحصیل پدھر تے تینات ہون دے نال 2005 دے گھٹو گھٹ دو ضلعیاں وچ تعینات سی۔ پٹواری نے تحصیلدار یا تحصیل دے زمینی ریکارڈ دے مکھ کلرک نوں رپورٹ دتی۔ پٹواری اپنی گنجائش دی منگ کرن والے جگیرداراں دے نال وی اہم طاقتاں دا اثر پا سکدا اے۔ رشوت خور پٹواریاں نوں اوہناں دے عہدے اتے سیاسی کنیکشناں کارن سزا توں بچن دے معاملے سامنے آئے نیں۔ پٹواریاں تیلگو براہمن پنتھ وچ کارنامیاں دے برابر ہن، پٹیل، لالڈس دے اک پنجے اتے تیلنگانا وچ منرُ کپو نوں پٹیل، پٹواری، پولیس پٹیل تعینات کیتا گیا اے۔ ایہدے سرلیکھ دے کئی دھارک نیں پٹواری دے طور تے کرناٹک وچ اپنے پروار دا آخری نام اتے جنوبی بھارت دے کچھ ہور حصیاں دی ورتوں کردے ہن۔ مہاراشٹر تے کرناٹک وچ اک پٹواری دی پیئر تالتی اے۔
پنجاب لینڈ ریکارڈ اتھارٹی سودھو
پنجاب (پاکستان) وچ اراضی ریکارڈ کمپیوٹرائز کرن لئی لینڈ رکارڈ مینیجمینٹ انفرمیشن سسٹم (ایل آر ایم آئی ایس) دے منصوبے دا آغاز ہویا سی۔ ہُݨ پنجاب وچ اراضی ریکارڈ کمپیوٹرایز ہوگیا تے پنجاب اسمبلی دے ایکٹ دے تحت پنجاب لینڈ ریکارڈ اتھارٹی دا ادارا قائم کیتا گیا جیہڑا پنجاب وچ لینڈ ریکارڈ دے معاملات تے نظام نوں چلاؤندا تے دیکھ بھال کردا اے۔ ایہدے نال پٹواری دا روایتی کردار ختم ہو گیا اے۔
پٹواری دے کم کار سودھو
اک پٹواری دے تن پرمکھ فرض نیں:
- ہر فصل تے ودھے گئے فصل دا ریکارڈ قایم کرنا۔
- میوٹیشناں دے ویلے دے ریکارڈ ولوں ماضی تک دے ادھیکاراں دے ریکارڈ نوں قایم رکھنا۔
- انکڑیاں دے رٹرن دی تیاری دا کھاتہ فصل انسپیکشناں توں حاصل جانکاری، پرورتن دا رجسٹر تے ادھیکاراں دا ریکارڈ درج کرنا۔
پٹواری دے متعلق دستاویز سودھو
پٹواری پرنالی دے دستاویزاں لئی ولکھن تے پراݨے پربولیاں تے نامکرن ہن۔ پٹواریاں دے متعلق کچھ مکھ دستاویز تھلے دتیاں گئیاں نیں:
- فرد: اک دستاویز جس وچ پٹواری دے کتاباں دے مطابق زمین دے اک حصے بارے مالکیت دا ویروا دتا گیا اے۔ ایہہ دھیان وچ رکھنا چاہیدا اے کہ پٹواری دے نال رکھے گئے فرد نوں آمدن دا ریکارڈ منیا جاندا اے۔ جس وچ انسان دا ویروا رہندا اے جو اس زمین لئی سرکار نوں مالیا ادا کر رہا اے - ایہہ کسے سمپتی دی ملکیت قائم کرن لئی آخری ثبوت نہیں اے - سبھ توں چنگی گل ایہہ اے کہ فرد ہور ثبوت دے ثبوت ہو سکدے ہن، جس وچ دوجے ثبوت اک انسان دے سرلیکھ دی قیام کر سکدے ہن۔ فرد شہری کھیتراں وچ میونسپل رکارڈاں دیاں اینٹریاں وانگ ہی اے - جویں کسے کرائےدار ولوں شہری کھیتر وچ زمین دے اک حصے لئی سرکار نوں گھر کر دتا جا سکدا اے - پر اس دا ایہہ مطلب نہیں اے کہ گھر دے ٹیکس دا بھگتان کرکے اتے بھگتان کرتا وجوں داخل ہو کے میونسپل ریکارڈ وچ مکان کر توںکرائےدار کدے وی جائداد دے مالک بن سکدا اے جویں کہ اس کیس وچ کرائےدار صرف اپنے ہتّ نوں ضبط کر رہا اے۔ پر ایہ اوہنوں زمین دی ملکیئت نئیں دیندا۔ اسے طرحاں فرد دے ناݪ جتھے اوہ انسان جسدا نام فرد وچ ذکر کیتا گیا اے، ہو سکدا اے جاں اوہ جائداد دے مالک نہ ہووے۔ پر پھر وی اوہ انسان جس دا نام فرد وچ ذکر کیتا گیا اے، اوہ زمین وچ کجھ دلچسپی رکھن لئی تیار اے جو کہ لیز دھارک جاں مورگیج وچ ہو سکدا اے جاں اجیہا کجھ جہڑا ہر معاملے دے تتھاں اتے حالاتاں اُتے انحصار کردا اے۔ --- ایہہ لوکیش سانیال بنام دے معاملے وچ ہویا سی۔ ایم پی دی ستھتی - سال 2007 وچ مدھ پردیش ہائی کورٹ ولوں دتے گئے پھیسلج - اتے لاء جرنل وچ شائع - تازہ سول رپورٹاں - 2007 وول۔ No.5 RCR [سول] 636 [ایمّ۔ پی۔] [گوالیئر بینچ] - میونسپل کارپوریشن دا ریکارڈ-میونسپل کارپوریشن ٹائیٹل دے پرشن دا فیصلہ نہیں کر سکدا- اوہدے آرڈز دے نال اندراز رکھے جا سکدے نیں جویں کہ پراپرٹی ٹیکس / ہاؤس ٹیکس آدی۔
- پرت پٹوار: ٹرانسفر ریکارڈ دے ویروے نوں درساؤندی رکارڈاں دی اک کاپی۔ (تسیں پرت دے طور تے پر-اتھ اے)
- پرت سرکار: جدوں اک پاٹ پٹوار تصدیق کیتا جاندا اے تاں اس نوں پرٹ سرکار کیہا جاندا اے۔
- گرداوری
- جمع بندی: ایہنوں بی 1 / کھتوݨی کشتواڑ وی کہیا جاندا اے۔ ایہدے وچ زمین کھپتکاراں دا ریکارڈ تے ہر خطا پرائیویٹ دے طور تے زمین دی آمدن شامل اے۔ زمین ایہہ خسرہ دی ورتوں ولوں تیار کیتا گیا اے۔
گرداوری سودھو
زمین ریکارڈ پرنالی دے تحت گرداوری زمین دی کاشت دا ریکارڈ اے۔ ایہہ فصل تے مال دی مالکی نوں ریکارڈ کردا اے۔ ایہہ ریکارڈ آندھرا پردیش دے پٹواری ولوں مہاراشٹر دے تلتی، گجرات اتے کرناٹک اتے بھارت دے ہورناں راجاں دے ہور سامان مالکاں ولوں رکھے جاندے ہن۔ بھارت سرکار نے پٹواری انفارمیشن پرنالی (پی۔ٹی۔آئی۔ایسّ) نامک اک سافٹ ویئر پرنالی ترقی یافتہ کیتی اے جس وچ اسدے سکوپ وچ گرداوری شامل اے۔ 2005 دے روپ وچ تتکالی پدھر تے تعیناتی دے نال گھٹو گھٹ دو ضلعیاں وچ پیٹیس دی تعیناتی کیتی گئی سی۔
مقامی مالک مکاناں نوں ایہ یقینی بݨاؤݨا چاہیدا کہ گرداوری اپنے ناں اُتے رہندا اے، نہیں تاں؛ جیکر کسے ہور نوں ویلے دی اک لمی معیاد لئی زمین دی کھیتی کرن دے طور تے دکھایا جاندا اے، تاں اوہ زمین دے قبضے دا دعوہ کر سکدے ہن، جسدے نتیجے وجوں زمین مالکی دا جھگڑا بندا اے۔
متعلق کجھ شرطاں نیں:
- خسرا نمبر - زمین دا اک بلاک نوں دتا گیا نمبر۔
- مربع – 25 ایکڑ دے اک زمینی بلاک (100,000 M2)।
- پٹی - خسرہ نمبر دی بنتر۔
- انتقال - کسے دے نام وچ زمین دے اک ٹکڑے نوں درج کرن توں بعد لوڑیندی نوٹس۔ اک نوں تحصیل نوں اپنے رکارڈاں نوں اپڈیٹ کرن لئی سوچت کرنا ہووےگا۔
- وقف بورڈ - مسلم مذہبی اتے سماجی زمینی پربندھ لئی بھارت وچ اک سرکاری ارارہ۔
- حق شفہ- مڈھلے مالک خون دے رشتے دار جاں کسان اک سال دے اندر وکری ملّ اُتے جائداد دی مرمت دا حق دعوہ کر سکدے ہن، ایہہ کسے باہرلے انسان نوں ویچیا جانا چاہیدا اے۔
- مزارع - اک کسان جس کول زمین نئیں
- وصیت - اک روح۔
- کھتوݨی - مالیا ریکارڈ۔
- نٹدور - ایہ خریدار دی ذما واری سی پر ہن کمپیوٹرائزیشن نال ایہ عمل بھارت وچ سوے بن گئی اے۔
کئی ہور شرطاں ورتیاں جاندیاں نیں۔ ایہناں وچوں کچھ نوں اتھے بیان کیتا گیا اے: ٹھیکا، کھیوٹ، کیلا بندی، رجسٹری، فرد، مشترکا، شجرا، ڈگری، فرمان، ٹاکیشم، حلفیہ بیان، انتقال۔
جمع بندی سودھو
جمع بندی اک لفظ اے جیہڑا پاکستان تے بھارت وچ ورتیا جاندا اے "ریکارڈاں دے اختیار" تے زمینی ریکارڈاں دا حوالا دیندا اے۔
ایہ رییکارڈ اوہ دستاویز نیں جہڑیاں تحصیل دے اندر ہر اک پنڈ لئی رکھے جاندے نیں۔ ایہدے وچ مالکاں دا نام، کاشت، زمین دا کھیتر، مالکاں دے شعر تے ہور اختیار شامل نیں۔ اس نوں اک نشچت اتکنیک دے بعد سودھیا گیا اے پنجاب، ہریانہ، راجتھاں ورگے صوبیاں وچ اس نوں 5 سال بعد سودھیا جاندا اے۔ ایہہ پٹواری ولوں تیار کیتا گیا اے (سرکاری اہلکار جو رکارڈاں دے ادھیکاراں نوں رکھدا اتے رکھدا رکھدا اے "ضلع پرحکمرانی"۔) اس نوں اس حصے دے مال افسر ولوں تصدیق کیتا گیا اے۔ جمابندی دیاں دو کاپیاں بنائیاں گئیاں ہن، اک نوں سرکاری ریکارڈ وچ رکھیا گیا اے اتے دوجے نوں پٹواری دے نال رکھیا گیا اے۔ ریوینیو اتھارٹیز دے دھیان وچ آؤن والے مال دی جائداد دے سرلیکھ / ہت وچ سارے بدلاؤ جمعبندی وچ نردھارت پرکریاواں مطابق درسایا گیا اے۔
ہریاݨا، ہماچل پردیش، اتر پردیش، چھتیسگڑھ، مدھیہ پردیش، راجستھان، کرناٹک، کیرالا، تاملناڈو دے بہت سارے حصےآں وچ زمینی ریکارڈ دا کمپیوٹریکرن کیتا گیا اے۔ ہماچل پردیش دی سرکار۔ "زمینی ریکارڈ" ہریانا سرکار ایہناں راجاں وچ، جمع بندی سافٹ ویئر دی ورتوں نال تیار کیتی جاندی اے تے بعد وچ پٹواری ولوں غلطیاں لئی جانچ کیتی جاندی اے۔ پٹواری ولوں ایہنوں صحیح ہوݨ تے پروانگی ملݨ توں بعد، آخری پرنٹ کٹ لیا جاندا اے، جیہڑا بعد وچ مال افسر ولوں تصدیق کیتا جاندا اے۔ ایہناں راجاں وچ جمامبندس نوں وی ویبسائیٹس اتے مہیا کروایا جاندا اے۔
جریب سودھو
بھارت وچ مدھیا پردیش وچ چین وی کہیا جاندا اے مدھیا پردیش وچ کئی قسم دے چین / جریب نیں جیہڑے لینڈ ایریا نوں ناپݨ لئی ورتے جاندے نیں۔
- گوالیار جریب = 75 فٹ لمبا، 100 کرو، ہر کاری 9 انچ لمبی۔
- اندور جریب = 66 فٹ لمبا، 100 کروڑی نوں گینٹری جیرب وی کیہا جاندا اے۔
- میٹرک جریب = 20 میٹر لمبا، 100 کرو، 20 سینٹیمیٹر لمبی۔
- شاہ جہانی جریب = 55 گز (165 فٹ) لمبے '200 کرو، پر ورتوں وچ ایہہ ادھا 100 کیری اتے 82.5 فٹ لمبی ہندی اے۔
زمینی پیمائش دیاں اکائیاں سودھو
پنڈ دے اکاؤنٹینٹ ولوں ورتیاں جاݨ واݪیاں کچھ اہم زمین ناپ اکائیاں تھلے دتیاں گئیاں نیں:
- 8 کناݪ = 1 ایکڑ (کیلا)
- 20 مرلے = 1 کنال
- 160 مرلے = 1 ایکڑ (1 کلا)
- 1 مرلا = 9 طبقہ کرماں
- 1 مرلا = 272.25 طبقہ فٹ
- 1 کرم = 66 "57"
- 1 ایکڑ = 2 بیگا
- 1 ایکڑ = 1 اتے 3/5 وڈے، (ایکڑ نوں کلا جاں گھماؤں وی کہیا جاندا اے)
- 1 بسوا = 440 طبقہ فٹ
- 1 بیگھے = 20 بسوا / 22500 طبقہ فٹ (راجتھاں وچ ایہہ 165 ایکئٹس طبقہ فٹ اے یعنی 27225)
- 1 بیگھے = 209 Are (گوالیئر چین)
- 1 بسوانسی= 22 سکنٹ فی
- 1 بسوا = 20 بسوانسی
- 1 کسوسی = 2.8125 طبقہ فٹ
- 1 گنتھا = 121 سکیئر یارڈ۔
- 1 سرساہی = 30 مربع فٹ
ہور دیکھو سودھو