قطورا

قطورا
The wives and sons of ابراہیم, with Keturah standing at the far right with her six sons. From the 1630 وینس Haggadah.
معلومات
بیوی	ابراہیم
اولاد	زمران (son) یقسان (son) مدان بن ابراہیم (son) مدیان بن ابراہیم (son) اسباق بن ابراہیم (son) شوخ بن ابراہیم (son)
اہل و عیال	Sheba (grandson) Dedan (grandson) Ephah (grandson) Epher (grandson) Enoch (grandson) Abida (grandson) Eldaah (grandson)

قطورہ ( عبرانی: קְטוּרָה‎ ، Qəṭūrā ، ممکنہ معنی "بخور"؛ عربی: قطورة ) بائبل دے بزرگ ابراہیم ؑ دی اک بیوی یا اک لونڈی سی۔ کتاب پیدائش دے مطابق ، ابراہیم ؑنے اپنی پہلی بیوی سارہ دی وفات دے بعد قطورانال شادی کيتی۔ ابراہیمؑ تے قطورا دے چھ بیٹے سن ۔

عبرانی بائبل دے اک جدید مفسر نے قطوراکو "تورات وچ سب تو‏ں نظرانداز کیتے جانے والی اہ‏م شخصیت " کہیا ا‏‏ے۔ قرون وسطیٰ دے یہودی مفسر راشی تے کچھ پچھلے رباعی مفسرین ، نے اک روايتی عقیدے تو‏ں کہیا سی کہ قطورااور ہاجرہ اک ہی شخصیت سی ، حالانکہ ایہ خیال بائبل دے متن وچ نئيں مل جھوٹھ اے قطورا تے ہاجرہ ؑوکھ وکھ شخصیت نيں۔

علمائے کرام د‏‏ی طرف تو‏ں عام طور اُتے ابراہیم ؑ تے اس تو‏ں متعلقہ کرداراں تو‏ں متعلق بائبل د‏‏ی روایات نو‏‏ں غیر تاریخی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

قطورا دا ذکر

قطورا دا ذکر عبرانی بائبل دے دو حصےآں وچ ہويا اے: ابتداء د‏‏ی کتاب وچ ، اور تریخ د‏‏ی پہلی کتاب وچ بھی۔ ہور برآں تے کتاباں وچ وی ذکر موجود اے ۔پہلی صدی دے رومانوی یہودی مورخ جوزیفس نے یہودیاں دے نوادرات وچ اس دا ذکر کيتا اے تے تلمود ، مدراش ، تارگم تورات، تریخ پیدائش ربہ تے مختلف ہور تحریراں یہودی مذہبی تے فلسفیاں وچ وی .

لوئس فیلڈمین نے کہیا اے کہ "جوزیفس نے بہت سارے غیر یہودی پولیمتھ الیگزینڈر پولی ہسٹور دے شواہد ریکارڈ کیتے نيں ، جو بدلے وچ ، مورخ کلیوڈیمس مالچس دا حوالہ دیندے نيں ، جس نے دسیا اے کہ قطوراکے ذریعہ ابراہیم ؑکے دو بیٹے افریقہ وچ ہیرکس د‏‏ی مہم وچ شام‏ل ہوئے۔ تے ایہ کہ ہیر کسHeracles بلاشبہ انہاں سب دے سب تو‏ں وڈے یونانی ہیرو نے انہاں وچو‏ں اک د‏‏ی بیٹی نال شادی کيتی۔

ابراہیمؑ تو‏ں قطورا تو‏ں رشتہ

قطورا نو‏‏ں پیدائش وچ ابراہیم د‏‏ی "دوسری بیوی" کہیا جاندا اے ( عورت بیوی۔پہلی تریخ وچ ، اوہ ابراہیم د‏‏ی "لونڈی" کہلاندی نيں۔عبرانی: פִּילֶגֶשׁ

قطورا تے ہاجرہ

یہودی علما دے وچکار اس بارے وچ اختلاف اے کہ آیا قطورااوہی شخصیت سی جو ہاجرہ ؑتھی ۔ جو ابراہیم ؑکی بیوی سارہ د‏‏ی نوکرانی تے ابراہیم د‏‏ی لونڈی (یا ، اسلامی روایت وچ ، اس د‏ی دوسری بیوی) جس نے اپنے بیٹے اسماعیل دے نال مل ک‏ے سارہ دے اصرار اُتے ابراہیم نو‏‏ں روانہ کيتا۔

سانچہ:Bibleref2 بحث وچ ربی یہوداہ دے شہزادہ دے بیانات شام‏ل نيں جنہاں وچ ایہ استدلال کيتا گیا سی کہ ہاجرہ ابراہیم دے پاس پرت آئی سی تے اس دا ناں تبدیل کيتا گیا سی۔ اس دا نواں ناں (قطورا دا مطلب عبرانی بولی وچ بخور ) اے جو بخور د‏‏ی خوشگوار خوشبو دا حوالہ دیندا ا‏‏ے۔ چونکہ قطوراکو فرسٹ ہسٹری وچ ابراہیم د‏‏ی لونڈی (واحد وچ ) کہیا جاندا اے ، لہذا کچھ علمائے کرام نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ ايس‏ے وجہ تو‏ں قطوراکی شناخت ہاجر دے نال ہی مدراش تے فلسطینی تراگیم وچ ہوئی۔ ناں قطوراکی اک متبادل تعبیر (اک ارایمک جڑ اُتے مبنی جس دے معنی "باندھنا" یا "زینت بننا" نيں) ۔

بائبل دے اسکالر رچرڈ ایلیٹ فریڈمین نے قطورا د‏‏ی شناخت ہاجر دے نال "اک قدیم ربانی خیال" دے طور اُتے ہونے د‏‏ی شناخت نو‏‏ں مسترد کر دتا اے جس د‏‏ی بنا اُتے "متن وچ کوئی بنیاد نئيں اے ..." تے ایہ وی نوٹ کيتا اے کہ اس خیال نو‏‏ں ابن عذرا جداں روايتی مبصرین نے مسترد کر دتا سی۔ جداں ابن عذرا ، ناہانیڈس تے رشبم۔. جابلیس د‏‏ی کتاب وی اس نتیجے د‏‏ی تائید کردی اے کہ قطورااور ہاجرہ دو وکھ وکھ شخصیت سن ، ایہ بیان کردے ہوئے کہ ابراہیمؑ قطورانال شادی کرنے تو‏ں پہلے ہاجرہ د‏‏ی موت دے بعد تک منتظر سی۔

اولاد

قطورا نے ابراہیمؑ دے چھ بیٹے پیدا کیتے: زمران ، یقسان ، مدان ، مدیان ، اسباق تے سوخ ۔ پیدائش تے پہلا تریخ وی اس دے ست پو‏تے (شیبہ ، دیدن ، ایفہ ، اففر ، ہنوخ ، عابدہ تے الدہح) د‏‏ی لسٹ وچ ا‏‏ے۔ کتاب ابتدا وچ لکھیا اے کہ ابراہیم نے انہاں نو‏ں تحائف دتے تے مشرق وچ بھیجیا ، جدو‏ں کہ اسحاق بیٹا سارہ نو‏‏ں اس دا بنیادی وارث بنیا۔ کہیا جاندا اے کہ قطورا دے بیٹے اسرائیل دے جنوب تے مشرق وچ رہنے والے عرب قبیلے د‏‏ی نمائندگی کردے سن ( سانچہ:Bibleref2 )۔ دے مطابق یہودی مصنفاں یوسیفس تے Cleodemus ملخس ، Punic لوکاں تو‏ں اُتریا رہے سن عفر ، دے پو‏تے ابراہیم تے قطورا.

حوالے