سپارکو

پاکستان خلائی تے اتلا فصائی تحقیقی کمیشن (اردو:پاکستان خلائی و بالافضائی تحقیقی ماموریہ) جسنوں بوہتا سپارکو دے ناں نال جانیا جاندا اے ، حکومت پاکستان دی اک وفاقی ایجنسی اے ، تے دیس دے خلائی پروگرام ، ایروناٹکس تے ایروسپیس لئی تحقیق اس دی ذمہ داری اے ۔ اسنوں 1961ء چ ، اس دے قائم کرن آلے ڈریکٹر ڈاکٹر عبدالسلام دے مشورے تے صدر محمد ایوب خان دے حکم تے قائم کیتا گئیا ۔ ایہہ ایجنسی پاکستان دیاں دفاعی فوجاں دے سٹریٹیجک پلان ڈویژن (ایس پی ڈی) دا حصہ اے تے پاکستان آرمی دے انتظام ہیٹھ اے ۔ ایس پی ڈی دا سبراہ پاکستانی فوج دا ریٹائرڈ تھری سٹار جنرل لیفٹینینٹ جنرل (ر) خالد قدوائی اے ، تے ایس پی ڈی دا ہیڈ کواٹر پاکستان ایئر فورس دے چکلالہ کنٹونمنٹ چ واقع اے ۔

تریخ

نوبل انعام یافتہ ڈاکٹر عبدالسلام نے پاکستان دی سائنس پالیسی بنان چ اہم تے وڈا کردار ادا کیتا ۔ ڈاکٹر عبدالسلام نے صدر ایوب خان نوں صلاح دتی کہ پاکستان دی قومی خلائی ایجنسی قائم کیتی جائے ، تے 16 ستمبر 1961ء نوں خلائی تے اتلافضائی تحقیقی کمشن (سپارکو) قائم کر دتا گیا ۔ اوس ویلے ایہہ فیصلہ کیتا گیا کہ اک کمیٹی بنائی جائے جہڑی خلائی ایجنسیاں نال دیلنگ کرے ،اینج پاکستان جوہری توانائی کمشن دا خلائی سائنساں تحقیقی ونگ وجود چ آیا ۔ اس دا قیام صدر ایوب خان دے جوہری توانائی کمشن دے اوس ویلے دے چیئرمین داکٹر آئی ایچ عثمانی دے نان صدارتی حکم دے تحت عمل چ آیا ۔

7 جون 1961ء چ ایئر فورس دے ایئر کموڈور ولادیسلاو جوزف مارییان ترووچ دی آگوائی چ سونمیانی فلائیٹ ٹسٹ مرکز توں اک 2 سٹیج راکٹ رہبر 1 چھڈیا گئیا ۔ پاکستان ایشیا چ تیجا تے جگ چ دسواں ، ایہوجئے راکٹ ، چھڈن آلا دیس سی ۔

25 جولائی 1964 چ ڈاکٹر عبدالسلام نے صدر ایوب خان نال اک ملاقات کیتی ، جیدے چ سپارکو نوں صدر پاکستان دے سدھے کنٹرول چ دین دا فیصلہ کیتا گیا ۔ 8 مارچ 1966ء چ صدر ایوب نے سپارکو نوں اک وکھری تنظیم وانگوں ڈاکٹر عبدالسلام دے انتظامی کنٹرول چ دے دتا ۔ صدر ایوب دے حکم نال عبدالسلام نوں اسدا پہلا چیئرمین بنا دتا گیا تے اوہ سارے اختیارات جہڑے پہلے جوہری توانائی کمشن دے چیئرمین کول سن ڈاکٹر عبدالسلام نوں دے دتے گئے ۔

ڈاکٹر عبدالسلام نے پاکستان دے دوجے شہراں ، جداں کراچی تے لہور ، چ وی خلائی مرکز قائم کیتے ۔ ڈاکٹر عبدالسلام نے سپارکو چ ایروسپیس انجیئرنگ پروگرام وی شروع کیتا ۔ عبدالسلام نے کراچی یونیورسٹی وچ اک ہائی پاور فلکیاتی دوروکھالی ، جنوں کے یو رصدگاہ آکھیا جاندا اے، نصب کران لئی کوششاں وی کیتیاں ۔ سپارکو دے بنن نال پاکستان دکھنی ایشیا دا پہلا دیس بن گیا جنے اپنا خلائی پروگرام شروع کیتا ۔

پاکستان خلائی و بالافضائی تحقیقی ماموریہ (یا سپارکو؛ انگریزی مخفف: Pakistan Space & Upper Atmosphere Research Commission) خلائی تحقیق دا پاکستانی ادارہ ا‏‏ے۔ ایہ ادارہ پاکستان د‏‏ی بالائی فضاء تے خلائی تحقیق دے سلسلہ وچ کراچی وچ ستمبر 1961ء نو‏‏ں قائم کيتا گیا۔ اس ادارے نے ہن تک خلائی موسمیا‏‏تی راکٹ چھڈنے دے علاوہ 1991ء وچ پاکستان دا پہلا مصنوعی سیارہ وی چھڈیا۔ پہلا راکٹ راہبر اول 7 جون، 1962ء نو‏‏ں خلاء وچ چھڈیا گیا سی۔ 1988ء تک پاکستان دے اس مقتدر ادارے دے ذریعے 200 موسمیا‏‏تی سیارے خلاء وچ چھوڑَ گئے۔ ایہ سیارچے 20 تو‏ں 550 کلومیٹر تک چھڈے گئے نيں۔