انور شاہ کشمیری
| انور شاہ کشمیری | |
|---|---|
| جم | 26 نومبر 1875
|
| وفات | 28 مئی 1933 (58 سال) |
| شہریت |  برطانوی ہندستان
|
| عملی زندگی | |
| مادر علمی | دارالعلوم دیوبند |
| تلمیذ خاص | غلام غوث ہزاروی ، یوسف بنوری ، سید مناظر احسن گیلانی ، محمد طیب قاسمی ، مولانا حفظ الرحمن سیوہاروی ، سعید احمد اکبرآبادی ، زین العابدین سجاد میرٹھی ، سید محمد میاں دیوبندی ، منظور نعمانی ، محمد شفیع دیوبندی ، بدر عالم میرٹھی |
| پیشہ | مفسر قرآن ، فقیہ ، شاعر ، محدث |
| پیشہ ورانہ زبان | کشمیری ، عربی ، فارسی |
| شعبۂ عمل | فقہ |
ترمیم  | |
ولادت
سودھو27 شوال المکرم 1292ھ بمطابق سن 25 نومبر 1875ء بروز شنبہ بوقت صبح اپنے ننھیال دے ہاں بمقام دودھواں و علاقہ لولاب کشمیر وچ پیدا ہوئے۔
ابتدائی تعلیم
سودھوچار یا پنج سال دی عمر وچ اپنے والد سید محمد معظم شاہ توں قرآن پاک پڑھنا شروع کيتا تے چھ برس دی عمر تک قرآن دے علاوہ فارسی دے متعدد رسالے وی ختم کر لئی۔ غلام محمد صاحب توں فارسی و عربی دی تعلیم حاصل کيتی۔ تن سال تک آپ نے ہزارہ (خیبر پختونخوا) دے متعدد علما و صلحاء دی خدمت وچ علوم عربیہ دی تکمیل کیتی۔
اعلیٰ تعلیم
سودھو1307ھ بمطابق 1890ء وچ ہزارہ توں دارالعلوم دیوبند گئے تے چار سال رہ کے اوتھے دے مشاہیر وقت علما توں فیوض علمیہ و باطنیہ دا بدرجہ اتم استفادہ کيتا تے ویہہ اکیس سال دی عمر وچ نمایاں شہرت دے نال 1312ھ بمطابق 1894ء وچ سند فراغت حاصل کيتی۔
مشہور استاد
سودھو- مولانا محمود حسن عثمانی دیوبندی
- مولانا خلیل احمد سہارنپوری
- مولانا محمداسحاق امرتسری
- مولانا غلام رسول ہزاروی
تدریس
سودھوفراغت دے بعد دہلی وچ مدرسہ امینیہ وچ چار سال تک ،درس اول رہے۔ فیر خواجگان قصہ بارہ مولا وچ مدرسہ فیض عام دی بنیاد رکھی۔
دیوبند واپسی
سودھوتقریباً تن سال تک علوم الاسامیہ پڑھاندے رہے، فیر دارالعلوم دیوبند تشریف لے گئے تے اوتھے مدرس مقرر ہوئے۔ 1345ھ بمطابق سن 1927ء تک آپ دار العلوم دیوبند وچ صدر مدرس دی حیثیت توں درس حدیث دیندے رہے۔
ڈابھیل وچ
سودھودیوبند توں ڈابھیل جامعہ اسلامیہ تشریف لے گئے تے 1351ھ بمطابق 1932ء تک جامعہ وچ درس حدیث دیندے رہے۔
مشہور تلامذہ
سودھوچند مشہور تلامذہ دے ناں ایہ نيں :
شیخ القرآن مولانا غلام اللہ خانؒ
پیر طریقت سید عنایت اللہ شاہ بخاریؒ
- مولانا شاہ عبدالقادر رائپوری
- مفتی محمدشفیع عثمانی
- مولانا سید مناظر احسن گیلانی
- مولانا محمدادریس کاندھلوی
- مولانا سید بدر عالم میرٹھی
- مولانا حفظ الرحمان سیوہاروی
- مولانا سید محمدیوسف بنوری
- مفتی محمد امرتسری
- مولانا حبیب الرحمان لدھیانوی
- مولانا قاری محمدطیب دیوبندی
- مولانا محمدمنظور نعمانی
لکھتاں
سودھو- خاتم النبیین
- عقیدہ فی حیات عیسیٰ علیہ السلام
- التصریح بما تواترفی نزول المسیح
- فصل الخطاب فی مسئلہ ام الکتاب
تقاریر
سودھوعلامہ دی تقریراں جو درس دے وقت املا کراندے سن انہاں وچ مشہور ترین تقریر “فیض الباری شرح بخاری“ دے ناں توں چار جلداں وچ چھپ چکی اے۔ اردو وچ شرح بخاری بنام انوار الباری شاہ صاحب دے افادات 32 حصےآں وچ ساڈھے چھ ہزار صفحات اُتے شائع ہوئے نيں۔
اہم کارنامے
سودھوشاہ صاحب دا سب توں وڈا کمال ایہ اے کہ انہاں دی تربیت توں ایداں دے عالم تے عظیم محدث، مفسر، فقیہہ، ادیب، خطیب، مؤرخ، شاعر، مصنف تے عارف پیدا ہوئے کہ جنہاں دی نظیر گھٹ توں گھٹ پورے برصغیر وچ ملنا مشکل اے۔ دار العلوم دے اٹھارہ سالہ قیام وچ گھٹ توں گھٹ دو ہزار طلبہ شاہ صاحب توں بلا واسطہ مستفید ہوئے نيں۔
ختم نبوت
سودھودوسری دینی خدامت دے علاوہ آپ دی تحریک ختم نبوت وچ خدمات وی بہت زیادہ تے نمایاں نيں۔
وفات
سودھو2، صفر، 1352ھ بمطابق سن 7 فروری، 1933ء نوں شب دے آخری حصہ وچ تقریباً 60 سال دی عمر وچ دیوبند وچ داعئ اجل نوں لبیک کہیا۔