اردو لغت بورڈ
| اردو لغت بورڈ Urdu Dictionary Board | |
|---|---|
| فائل:Urdu Lugat Board Logo.png اردو لغت بورڈ | |
| مخفف | UDB |
| تشکیل | ۱۴ جون ۱۹۵۸ |
| قسم | علمی و ادبی ادارہ |
| مقصد | جامع اردو لغت دی تدوین و اشاعت |
| صدر دفتر | ST-18/A، گلشن اقبال بلاک-5، نزد پوسٹ آفس، کراچی |
| مقام | کراچی، پاکستان |
علاقہ خدمت | پاکستان |
سرکاری زبان | اردو |
مدیر اعلیٰ | عقیل عباس جعفری |
| اشاعت | اردو لغت (22 جلداں) |
بنیادی تنظیم | قومی تریخ و ادبی ورثہ ڈویژن، حکومت پاکستان |
| عملہ | 55 |
| ویب سائٹ | http://www.udb.gov.pk |
سابقہ نام | اردو ترقی بورڈ |
اردو لغت بورڈ پاکستان دا اک علمی و ادبی ادارہ اے جو قومی تریخ و ادبی ورثہ ڈویژن، حکومت پاکستان دے ماتحت کم کردا اے، جس دا مقصد اوکسفرڈ ڈکشنری دی طرز اُتے اردو بولی دی جامع لغت دی تدوین و اشاعت اے۔
قیام / اغراض و مقاصد
سودھو14 جون، 1958ء نوں وزارت تعلیم، حکومت پاکستان دی اک قرارداد دے ذریعے اوکسفرڈ ڈکشنری دی طرز اُتے اردو زبان دی اک جامع لغت تاریخی اصولاں نوں پیش نظر رکھدے ہوئے تیار کرنے دے لئی اک ادارہ قائم کیتے جانے دا اعلان ہويا جس کاناں اردو ترقی بورڈ رکھیا گیا۔ اس ادارے دے پہلے صدر ڈاکٹر ممتاز حسن (سابق سیکریٹری وزارتِ مالیات، حکومت پاکستان /سابق نگراں گورنر اسٹیٹ بینک آف پاکستان)، پہلی نائب صدر ڈاکٹر شائستہ اکرام اللہ، پہلے اعزازی مدیر اعلیٰ بابائے اردو مولوی عبدالحق، پہلے اعزازی معتمد عبدالحفیظ کاردار مقرر ہوئے۔ اس دے علاوہ اراکین وچ جوش ملیح آبادی، پیر حسام الدین راشدی، شان الحق حقی، ڈاکٹر سید عبد اللہ، ڈاکٹر ابو اللیث صدیقی، ڈاکٹر محمد شبیر اللہ تے رازق الخیری ورگی معتبر و معروف شخصیتاں شامل سن۔ 27 مارچ، 1982ء نوں اردو ترقی بورڈ دا ناں بدل کے اردو لغت بورڈ رکھ دتا گیا۔[۱]
سربراہان
سودھواس ادارے دے صدور تے مدیران اعلیٰ وچ بابائے اردو مولوی عبدالحق، ڈاکٹر ابو للیث صدیقی، ڈاکٹر فرمان فتح پوری، ڈاکٹر جمیل جالبی، جمیل الدین عالی،ڈاکٹر حنیف فوق، پروفیسر سحر انصاری،ڈاکٹر یونس حسنی، ڈاکٹر رؤف پاریکھ تے فہمیدہ ریاض جداں اکابرین علم و ادب شامل رہے[۱]۔ اردو لغت بورڈ دے موجودہ سربراہ معروف محقق تے شاعر عقیل عباس جعفری نيں۔[۲]
مطبوعات
سودھواردو لغتِ کبیر
سودھواردو لغت بورڈ دی تیار کيتی جانے والی اردو لغتِ کبیر دا ناں اردو لغت (تاریخی اصول پر) اے اس دی پہلی جلد 1977ء وچ شائع ہوئی تے 22 بائیہواں تے آخری جلد 2010ء وچ شائع ہوئی۔ ایہ لغت 220,000 لفظاں تے 20,000 صفحات دی حامل اے۔[۳]
سہ ماہی اردو نامہ
سودھوسہ ماہی اردو نامہ اردو لغت بورڈ دا جاری کردہ مجلہ جو شان الحق حقی دی زیرِ ادارت وچ اے۔ اس دا پہلا شمارہ اگست 1960ء نوں شائع ہويا۔ ایہ مجلہ مسلسل ستاراں سال یعنی 1977ء تک جاری رہیا تے اس دے کل 54 شمارے شائع ہوئے۔[۴] حال ہی وچ موجودہ مدیر اعلیٰ اردو لغت بورڈ عقیل عباس جعفری دی کوششاں توں اس مجلہ دی 40 سال دی طویل مدت دے بعد اشاعت نو دا آغاز ہويا اے تے خصوصی شمارہ 55 (شان الحق حقی) دے ناں توں شائع ہوئے گیا اے۔
مسپہلے دے منصوبے
سودھو- یک جلدی یا مختصر لغت اُتے کم کرنا۔
- شائع شدہ لغت اُتے نظر ثانی کرنا۔
مندرجہ بالا منصوبےآں دے علاوہ اردو لغت بورڈ دو لسانی لغات بنانے دے منصوبے اُتے کم کر رہیا اے جس وچ اردو-جرمن، اردو-فرانسیسی، اردو-ترکی، اردو-چینی ڈکشنریاں شامل نيں۔ ادارہ موجودہ اردو لغت نوں تے قدیم کتاباں تے قلمی مسوداں نوں انٹرنیٹ اُتے ڈالنے دے منصوبےآں اُتے کم ک رہیا اے۔[۵]
اردو لغت بورڈ دے سربراہ عقیل عباس جعفری کہندے نيں کہ اردو ڈکشنری بورڈ اس وقت کئی تے منصوبےآں اُتے وی کم کر رہیا اے۔ انہاں وچ سرِ لسٹ اردو دی پہلی صوتی لغت دی تیاری اے۔ اس انوکھی لغت وچ نہ صرف لفظاں دا تلفظ بلکہ انہاں دے معانی وی سنے جا سکن گے۔
اس دے علاوہ اردو لغت بورڈ دو جلداں اُتے مبنی مختصر لغت وی تیار کر رہیا اے، جدوں کہ اک ہور منصوبے دے تحت اردو لغت دی تیاری دی کم آنے والی سینکڑاں کتاباں نوں وی آن لائن کیتا جائے گا۔[۶]
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ص 149، پاکستان کرونیکل، عقیل عباس جعفری، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء
- ↑ روزنامہ دتی نیشن کراچی، 10 دسمبر 2016ء
- ↑ اردو ماہرین دے آخری لفظاں، ارشد شاہین، روزنامہ ایکسپریس ٹریبیون، کراچی، 18 جولائی 2010ء
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ اردو لغتِ کبیر ہن آن لائن تے موبائل پر، ظفر سید بی بی سی اردو ڈاٹ کم، اسلام آباد