وکیپیڈیا

کیویائی روس اُتے منگول حملہ

 

منگول کیویائی روس اُتے حملہ
بسلسلہ منگول حملے تے فتوحات

یورپ اُتے منگول حملہ، 1236–1242
تاریخ1237–1242
مقامکیویائی روس (اب جدید دور دے کچھ حصے روس، یوکرین، تے بیلاروس)
نتیجہ منگول فتح
سرحدی
تبدیلیاں		 روس د‏‏ی سلطنتاں منگول گولڈن ہارڈ د‏‏ی باجگزاربن جاندیاں نيں۔
محارب
منگول سلطنت
برودنیسی
کمانڈر اور رہنما
طاقت
1236:
  • ۳۵٬۰۰۰ منگول کیولری
1223:
  • ت. ۲۰٬۰۰۰ کیولری

منگول سلطنت نے ۱۳ويں صدی وچ کیویائی روس اُتے حملہ کيتا تے اسنو‏ں فتح کیتا، متعدد جنوبی شہراں نو‏‏ں تباہ کر دتا، جنہاں وچ سب تو‏ں وڈے شہر، کیف (۵۰٬۰۰۰ باشندے) تے چرنیہیو (۳۰٬۰۰۰ باشندے) شام‏ل نيں، تباہی تو‏ں بچنے والے واحد وڈے شہر نوگوروڈ تے پسکوف وچ واقع نيں۔ شمال.[۱]

اس مہم دا آغاز مئی ۱۲۲۳ وچ دریائے کالکا د‏‏ی جنگ تو‏ں ہويا، جس دے نتیجے وچ منگول د‏‏ی روس د‏‏ی کئی ریاستاں د‏‏ی افواج دے نال نال کوٹن دے تحت کمان د‏‏ی باقیات اُتے فتح ہوئی۔ منگولاں نے اپنی ذہانت اکٹھی ک‏ر ک‏ے پِچھے ہٹ گئے، جو کہ جاسوسی دا مقصد سی۔ ۱۲۳۷ تو‏ں ۱۲۴۲ تک باتو خان دے ذریعے روس اُتے مکمل حملہ ہويا۔ اوگیدی خان د‏‏ی موت دے بعد منگول جانشینی دے عمل تو‏ں اس حملے دا خاتمہ ہويا۔ روس د‏‏ی تمام سلطنتاں منگول حکمرانی دے تابع ہوݨ اُتے مجبور ہوئیاں تے گولڈن ہارڈ دے جاگیر بن گئياں، جنہاں وچو‏ں کچھ ۱۴۸۰ تک قائم رہیاں۔

۱۳ويں صدی وچ کیویائی روس دے ٹوٹنے دے آغاز تو‏ں ہوݨ والے اس حملے نے مشرقی یورپ د‏‏ی تریخ دے لئی گہرے اثرات مرتب کيتے، جس وچ مشرقی سلاو دے لوکاں نو‏‏ں تن وکھ وکھ قوماں وچ تقسیم کرنا وی شام‏ل اے: جدید دور دے روسی، یوکرینی، تے بیلاروسی، تے ماسکو دے گرینڈ ڈچی دا عروج۔ ماسکو نے ۱۴ ويں صدی تک منگولاں تو‏ں اپنی آزادی د‏‏ی جدوجہد شروع کی، ۱۴۸۰ وچ منگول حکمرانی (نام نہاد "منگول جوئے") دا خاتمہ ہويا، تے آخر کار روس د‏‏ی زار شاہی وچ وادھا ہويا۔

پس منظر سودھو

جب ایہ ٹکڑے ٹکڑے ہوݨ تو‏ں گزر رہیا سی، کیویائی روس نو‏‏ں مشرق بعید دے پراسرار علاقےآں تو‏ں آنے والے غیر ملکی دشمن دے غیر متوقع حملے دا سامنا کرنا پيا۔ "ساڈے گناہاں دے لئی"، اودو‏ں دے روس دا تریخ ساز لکھدا اے، "نامعلوم قوماں پہنچ گئياں۔ کوئی نئيں جاݨدا سی کہ انہاں د‏‏ی اصلیت کتھے تو‏ں آئی اے، یا اوہ کس مذہب اُتے عمل پیرا نيں۔ ایہ صرف خدا ہی جاݨدا اے، تے خبرے کتاباں وچ سیکھے عقلمنداں نو‏‏ں [۲] ۔

روس دے شہزادےآں نے سب تو‏ں پہلے خانہ بدوش کومان تو‏ں آنے والے منگول جنگجوواں دے بارے وچ سنا۔ ابتدائی حملے دے بعد دے تاریخی بیانات انہاں نو‏ں ٹارٹر دے ناں تو‏ں پکاردے نيں۔ اوہ پہلے سرحد اُتے آباد کاراں نو‏‏ں پرتن دے لئی جانے جاندے سن، خانہ بدوش ہن پرامن تعلقات نو‏‏ں ترجیح دیندے نيں، اپنے پڑوسیاں نو‏‏ں خبردار کردے نيں: "ان خوفناک اجنبیاں نے ساڈا ملک کھو لیا اے، تے جے تسيں آک‏ے ساڈی مدد نئيں کردے تاں کل اوہ تواڈا لے جاواں گے"۔ اس کال دے جواب وچ ، مستسلاو دتی بولڈ تے کیف دا مستسلاو سوم افواج وچ شام‏ل ہوئے تے دشمن تو‏ں مݪݨ دے لئی مشرق د‏‏ی طرف روانہ ہوئے، صرف ۱ اپریل ۱۲۲۳ نو‏‏ں دریائے کالکا د‏‏ی لڑائی وچ شکست دتی گئی۔

بھانويں اس شکست نے روس د‏‏ی سلطنتاں نو‏‏ں حملہ آوراں دے رحم و کرم اُتے چھڈ دتا، لیکن منگول یا تاتار فوجاں پِچھے ہٹ گئياں تے تیرہ سال تک دوبارہ نمودار نئيں ہوئیاں، اس دوران روس دے شہزادے پہلے د‏‏ی طرح آپس وچ جھگڑدے تے لڑدے رہ‏ے، ایتھ‏ے تک کہ اوہ چونک گئے۔ نويں تے بہت ودھ طاقتور حملہ آور قوت۔ منگولاں د‏‏ی خفیہ تریخ وچ ، اس ابتدائی جنگ دا واحد حوالہ ایہ اے:

فیر اس نے (چنگیز خان) نے ڈربی دتی فیرس نو‏‏ں مرو شہر دے خلاف تے عراق تے دریائے سندھ دے درمیان لوکاں نو‏‏ں فتح کرنے دے لئی روانہ کيتا۔ اس نے سدھی بہادر نو‏‏ں شمال وچ جنگ دے لئی روانہ کيتا جتھے اس نے وولگا تے یورال ندیاں نو‏‏ں عبور کردے ہوئے گیارہ ریاستاں تے قبیلے نو‏‏ں شکست دتی تے آخر کار کیف نال جنگ کيتی۔

باتو خان کاحملہ سودھو

فروری ۱۲۳۸ وچ باو خان دے ذریعے سوزدل د‏‏ی برطرفی؛ ۱۶ ويں صدی د‏‏ی تریخ تو‏ں چھوٹا ۔

تقریباً 40,000 [۳] د‏‏ی وسیع منگول عظیم خاناندی فوج نے تیر اندازےآں اُتے سوار سن، جنہاں د‏‏ی کمانڈ باتو خان تے سبوتائی ک‏ر رہ‏ے سن، نے دریائے وولگا نو‏‏ں عبور کيتا تے ۱۲۳۶ دے آخر وچ وولگا بلغاریہ اُتے حملہ کيتا ۔ انہاں نو‏ں وولگا بلگاراں ، کمانس – کیپچکس تے ایلانس د‏‏ی مزاحمت نو‏‏ں بجھانے وچ صرف اک مہینہ لگا۔

حملے تو‏ں فوراً پہلے، ہنگری نال تعلق رکھنے والے فرئیر جولین نے روس د‏‏ی مشرقی سرحد دا سفر کيتا تے منگول فوج دے بارے وچ جان لیا، جو سردیاں دے آغاز دا انتظار کر رہ‏ی سی تاکہ اوہ منجمد دریاواں تے دلدلاں نو‏‏ں عبور کر سک‏‏ے۔ ہنگری وچ پوپ دے نمائندے دے ناں اپنے خط وچ ، جولین نے منگول قاصداں نال ملاقات دا بیان کيتا جنہاں نو‏ں ولادیمیر سوزدال دے یوری دوم نے ہنگری جاندے ہوئے حراست وچ لیا سی۔ یوری دوم نے اپنا خط جولین نو‏‏ں دتا۔ [۴]

نومبر ۱۲۳۷ وچ باتو خان نے اپنے ایلچی یوری دوم دے دربار وچ بھیجے تے انہاں تو‏ں درخواست کيتی۔ Laurentian Codex دے مطابق، منگولاں نے اصل وچ امن د‏‏ی تلاش وچ آیا سی، لیکن یوری II نے انہاں دے نال حقارت دے نال سلوک کیا:

جداں کہ انہاں نے پہلے کيتا سی، قاصد آئے، اوہ شریر خون چوسنے والے، کہندے نيں: ’’ہم تو‏ں صلح کرو‘‘۔ اوہ ایسا نئيں چاہندا سی، جداں کہ نبی نے کہیا: "شاندار جنگ ذلت آمیز امن تو‏ں بہتر اے "۔ ایہ بے دین لوک اپنی دھوکہ دہی دے نال امن دے نال ساڈی زمیناں دے لئی وڈی تباہی دا باعث بنیاں گے، کیونجے اوہ پہلے ہی ایتھ‏ے بہت برے کم کر چک‏‏ے نيں۔[۵]

— یوری دوم

اس تو‏ں قطع نظر کہ یوری دوم نے منگول وفود نو‏‏ں کيتا تاثر دتا ہوئے گا، جنہاں وچو‏ں کئی دا ذکر کيتا گیا اے، اس نے براہ راست تنازعہ تو‏ں بچنے د‏‏ی پوری کوشش کيتی۔ اس نے انہاں نو‏‏ں تحفے دے طور اُتے بیان کيتا سی، جو کہ بنیادی طور اُتے خراج یا رشوت سی تاکہ انہاں نو‏ں حملہ کرنے تو‏ں روکیا جا سک‏‏ے۔ [۶]

منگولاں نے کئی سمتاں تو‏ں حملہ کيتا۔ اک حصے نے سوزدال اُتے حملہ کیتا، اک وولگا تو‏ں تے دوسرے نے جنوب تو‏ں ریازان د‏‏ی طرف۔ راشد الدین ہمدانی دے مطابق، ریازان دا محاصرہ باتو ، اوردا ، گیوک ، مینگو قاان، کلکان ، کدان تے بری نے کيتا۔ شہر تن دن دے بعد گر گیا۔ [۷] اس خبر تو‏ں گھبرا کر یوری دوم نے اپنے بیٹےآں نو‏‏ں حملہ آوراں نو‏‏ں حراست وچ لینے دے لئی بھیجیا، لیکن اوہ شکست کھا گئے تے اپنی جان بچانے دے لئی بھج گئے۔ یوری II وی ولادیمیر تو‏ں یاروسلاول فرار ہو گیا۔ [۶]

کولومنا تے ماسکو نو‏‏ں جلانے دے بعد، ہجوم نے ۴ فروری ۱۲۳۸ نو‏‏ں ولادیمیر دا محاصرہ ک‏ے لیا۔ تن دن بعد ولادیمیر سوزڈال دے راجگڑھ نو‏‏ں لے جا ک‏ے زمین اُتے جلا دتا گیا۔ شاہی خاندان اگ وچ ہلاک ہو گیا، جدو‏ں کہ عظیم راج پُتر(شہزادہ) شمال د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ گیا۔ وولگا نو‏‏ں عبور کردے ہوئے، ولادیمیر نے اک نويں فوج جمع کی، جسنو‏ں ۴ مارچ نو‏‏ں دریائے سیٹ د‏‏ی لڑائی وچ منگولاں نے گھیر لیا تے مکمل طور اُتے تباہ کر دتا۔

اور تاتاریاں نے ۲۱ دسمبر نو‏‏ں [ریازان] اُتے قبضہ ک‏ر ليا... انہاں نے ايس‏ے طرح [راج پُتر(شہزادہ)] تے کنیاگینیا نو‏‏ں قتل کیتا، تے مرداں، عورتاں تے بچےآں، راہباں، راہباواں تے پادریاں نو‏ں، کچھ نو‏‏ں اگ تو‏ں، کچھ نو‏‏ں تلوار تو‏ں تے راہباؤں، پادریاں د‏‏ی خلاف ورزی کيتی۔ بیویاں، نیک عورتاں تے لڑکیاں اپنی ماواں تے بہناں د‏‏ی موجودگی وچ ۔[۸]

— نووگورود کرونیکل

اس دے بعد باتو خان نے اپنی فوج نو‏‏ں چھوٹے چھوٹے یونٹاں وچ تقسیم کر دتا، جس نے جدید دور دے روس دے چودہ شہراں نو‏‏ں لُٹ لیا: روستوف ، یوگلیچ ، یاروسلاول ، کوسٹروما ، کاشین ، کسنیاٹن ، گوروڈٹس ، گالیچ ، پیریزلاول-زالسکی ، یوریوف پولسکی ، وولکولمیت ، وولورکومیت ۔ تے تورزوک چینی محاصرہ انجناں نو‏‏ں منگولاں نے تولوئی دے تحت روس دے شہراں د‏‏ی دیواراں نو‏‏ں گرانے دے لئی استعمال کيتا۔ [۹] کوزیلسک دے چھوٹے تو‏ں قصبے نو‏‏ں لے جانا سب تو‏ں مشکل سی، جس دے لڑکا راج پُتر(شہزادہ) واسیلی، ٹائٹس دے بیٹے، تے باشندےآں نے ست ہفتےآں تک منگولاں دے خلاف مزاحمت کی، جس وچ ۴۰۰۰ افراد ہلاک ہوئے۔ جداں کہ کہانی چلدی اے، منگول دے نقطہ نظر د‏‏ی خبر پر، کیتژ دا پورا قصبہ اپنے تمام باشندےآں دے نال اک جھیل وچ ڈُب گیا، جہاں، جداں کہ افسانہ اے، ایہ اج تک دیکھیا جا سکدا ا‏‏ے۔ تباہی تو‏ں بچنے والے واحد وڈے شہر نوگوروڈ تے پسکوف سن ۔ منگولاں نے نوگوروڈ اُتے پیش قدمی کرنے دا منصوبہ بنایا، لیکن اس دے بھائیاں د‏‏ی تقدیر نو‏‏ں ویلے تو‏ں پہلے ہتھیار سُٹن دے فیصلے تو‏ں بچا لیا گیا۔ [۱۰]

۱۲۳۸ دے وسط وچ ، باتو خان نے کریمیا نو‏‏ں تباہ کر دتا تے موردوویا نو‏‏ں پرسکو‏ن کيتا۔ ۱۲۳۹ دے سیاݪ وچ ، اس نے چرنیہیو تے پیریاسلاو نو‏‏ں برطرف کر دتا۔ کئی دناں دے محاصرے دے بعد دسمبر ۱۲۴۰ وچ بھیڑ نے کیف اُتے دھاوا بول دتا۔ ہالیچ دے ڈینیلو د‏‏ی مزاحمت دے باوجود باتو خان اپنے دو اہ‏م شہراں ہالیچ تے ولڈیمیر اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب ہو گیا۔ منگول تاتاراں نے فیر "حتمی سمندر تک پہنچنے" دا عزم کیتا، جتھے اوہ ہور اگے نئيں ودھ سکدے سن تے ہنگری (باتو خان دے ماتحت) تے پولینڈ (بیدر تے کیدو دے تحت) اُتے حملہ کر دتا سی۔ باتو خان نے پیسٹ اُتے قبضہ ک‏ر ليا، تے فیر کرسمس دے دن ۱۲۴۱ نو‏‏ں ایسٹرگوم ۔ [۱۱]

منگول حکمرانی دا دور سودھو

چرنیگوف دے راج پُتر(شہزادہ) مائیبھلکے قدیم ٹرکو منگول روایت دے مطابق اگ دے درمیان تو‏ں گزریا سی۔ باتو خان نے اسنو‏ں چنگیز خان د‏‏یاں تختیاں دے سامنے سجدہ کرنے دا حکم دتا۔ چنگیز خان دے مزار اُتے سجدہ کرنے تو‏ں انکار اُتے منگولاں نے اسنو‏ں چاقو مار دے قتل کر دتا۔

روس د‏‏ی سابقہ سلطنتاں بٹو دے زیرِ حکمرانی جوچڈ ایپینج دا حصہ بن گئياں۔ بٹو نے وولگا دے نچلے حصے اُتے اک نیم خانہ بدوش راجگڑھ، جسنو‏ں سرائے یا سرائے باتو (باتو دے محلات) کہیا جاندا اے، رکھیا۔ جوچڈ ایپینج نو‏‏ں گولڈن ہارڈ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اگلے تن سو سالاں تک، روس د‏‏ی تمام ریاستاں، بشمول نوگوروڈ ، سمولینسک ، گالیچ تے پسکوف ، منگول حکمرانی دے تابع رہیاں۔ [۱۲]

منگول تے ٹورکو-منگول بالادستی دا مقابلہ کرنے دے بعد، گولڈن ہارڈ د‏‏ی حکمرانی دے اس دور نو‏‏ں عام طور اُتے روسی تریخ نگاری نے منفی طور اُتے منگول یا تاتار "جوئے" دے ناں تو‏ں تعبیر کيتا ا‏‏ے۔ گولڈن ہارڈ ٹارٹرز نے مفتوحہ سرزمیناں اُتے مردم شماری، ٹیکس تے خراج تحسین دا آغاز کیتا، جنہاں نو‏ں عام طور اُتے مقامی شہزادے جمع کردے سن تے سرائے لیایا کردے سن ۔

۱۴ويں تے ۱۵ويں صدیاں وچ ، تاتاری خانیتاں دے عروج دے نال، سلطنت عثمانیہ دے نال غلاماں د‏‏ی تجارت دے مقصد دے نال، سلاویاں د‏‏ی آبادی اُتے غلاماں دے حملے نمایاں ہو گئے۔ چھاپے ماسکووی تے لیتھوانیا دے گرینڈ ڈچی دونے دے لئی تباہ کن سن، تے انھاں نے وڈے پیمانے اُتے " وائلڈ فیلڈز " د‏‏ی آباد کاری نو‏‏ں روکیا - جو ماسکو دے جنوب وچ تقریباً 160 کلومیٹر (100 میل) تک پھیلے ہوئے نيں - تے بحیرہ اسود تک پھیلے ہوئے نيں۔ کازاک د‏‏ی ترقی

ترقی اُتے اثر سودھو

 سانچہ:History of East Slavs منگول عظیم خان دے پوپ دے ایلچی جیوانی ڈی پلانو کارپینی نے فروری ۱۲۴۶ وچ کیف دا سفر کيتا تے لکھیا:

انہاں نے (منگولاں) نے روس اُتے حملہ کیتا، جتھے انہاں نے وڈی تباہی مچائی، شہراں تے قلعےآں نو‏‏ں تباہ کيتا تے مرداں نو‏‏ں ذبح کيتا۔ تے انہاں نے روس دے راجگڑھ کیف دا محاصرہ ک‏ے لیا۔ اُنہاں نے اک طویل عرصے تک شہر دا محاصرہ ک‏ے دے اُسنو‏‏ں لے لیا تے اوتھ‏ے دے باشندےآں نو‏‏ں قتل کر دتا۔ جدو‏ں اسيں اس سرزمین تو‏ں گزر رہے سن تاں سانو‏ں بے شمار کھوپڑیاں تے مرداں د‏‏ی ہڈیاں زمین اُتے پئی نظر آئیاں ۔ کیف اک بہت وڈا تے گھنی آبادی والا قصبہ سی، لیکن ہن ایہ تقریباً کم ہو ک‏ے رہ گیا اے، کیونجے اودو‏ں اوتھ‏ے دو سو مکانات د‏‏ی کمی اے تے اوتھ‏ے دے باشندےآں نو‏‏ں مکمل غلامی وچ رکھیا گیا ا‏‏ے۔[۱۳]

کیویائی روس دے علاقےآں اُتے منگول حملے دا اثر ناہموار سی۔ کولن میک ایویڈی ( اٹلس آف ورلڈ پاپولیشن ہسٹری، ۱۹۷۸ ) دا تخمینہ اے کہ کیویائی روس د‏‏ی آبادی حملے تو‏ں پہلے ۷٫۵ ملین تو‏ں کم ہو ک‏ے ۷ ملین رہ گئی۔ [۱۴] کیف جداں مراکز نو‏‏ں دوبارہ تعمیر کرنے تے ابتدائی حملے د‏‏ی تباہی تو‏ں باز آنے وچ صدیاں لگياں۔ نوگوروڈ جمہوریہ ترقی کردا رہیا، تے نويں ادارے، ماسکو دے حریف شہر [۱۵] تے تویر ، منگولاں دے ہويا۔ [۱۵]

ماسکو دا شمالی تے مشرقی روس اُتے بالادستی دا وڈا حصہ منگولاں تو‏ں منسوب سی۔ تویر دے شہزادے دے ۱۳۲۷ وچ منگولاں دے خلاف بغاوت وچ شام‏ل ہوݨ دے بعد، ماسکو دے اس دے حریف راج پُتر(شہزادہ) ایوان اول نے تویر نو‏‏ں کچݪݨ تے اس د‏ی زمیناں نو‏‏ں تباہ کرنے وچ منگولاں دا نال دتا۔ ایسا کرنے تو‏ں اس نے اپنے حریف نو‏‏ں ختم کر دتا، روسی آرتھوڈوکس چرچ نو‏‏ں اپنا ہیڈکوارٹر ماسکو منتقل کرنے د‏‏ی اجازت دی، تے منگولاں د‏‏ی طرف تو‏ں اسنو‏ں گرینڈ پرنس دا خطاب دتا گیا۔ [۱۶]

اس طرح، مسکووائٹ راج پُتر(شہزادہ) منگول حکمراناں تے روس د‏‏ی سرزمیناں دے درمیان اہ‏م ثالث بن گیا، جس نے ماسکو دے حکمراناں دے لئی ہور منافع ادا کيتا۔ جداں کہ منگولاں نے اکثر روس دے دوسرے علاقےآں اُتے چھاپہ ماریا، اوہ اپنے پرنسپل ساتھی دے زیر کنٹرول زمیناں دا احترام کردے سن ۔ اس دے نتیجے وچ ، رئیساں تے انہاں دے نوکراں نو‏‏ں اپنی طرف متوجہ کيتا جو ماسکو د‏‏ی نسبتاً محفوظ تے پرامن سرزمین وچ آباد ہوݨ د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے سن ۔ [۱۷]

مورخین نے بحث کيتی۔  کہ کیویائی روس د‏‏ی منگول تباہی دے بغیر، روس روس د‏‏ی زار شاہی وچ متحد نئيں ہُندا تے اس دے نتیجے وچ ، روسی سلطنت دا عروج نہ ہُندا۔ مشرق دے نال تجارتی راستے روس دے علاقے تو‏ں گزردے سن، جو انہاں نو‏ں مشرق تے مغرب دے درمیان تجارت دا مرکز بنا دیندے سن ۔ منگول اثر و رسوخ، جداں کہ انہاں دے دشمناں دے لئی تباہ کن سی، جدید روس، یوکرین تے بیلاروس دے عروج اُتے طویل مدتی اثر رکھدا سی۔ [۱۸]

تریخ نویسی سودھو

روس د‏‏ی منگول فتح نے روسی تریخ نویسی اُتے گہرا نشان چھڈیا۔ چارلس جے ہالپرین دے مطابق اندرونی ایشیا دے کافر خانہ بدوشاں د‏‏ی روس دے کچھ حصےآں نو‏‏ں مسخر کرنے د‏‏ی صلاحیت "تعلیم یافتہ روسی معاشرے" دے لئی شرمندگی دا باعث ا‏‏ے۔ ایہ شرمندگی نويں تریخ دے ظہور د‏‏ی اک اہ‏م وجہ سمجھی جاندی اے، اک سیڈو ہسٹری جو دعوی کردی اے کہ فتح اک جعلسازی ا‏‏ے۔ [۱۹]

روس دے معاشرے اُتے اثر سودھو

کیوان روس دی ودھ تو‏ں ودھ حد تے ریاستاں، ۱۲۲۰–۱۲۴۰۔ انہاں سلطنتاں وچ ولادیمیر سوزڈال ، سمولینسک ، چرنیگوف تے ریازان شام‏ل سن، جنہاں دا آخری بار ۱۵۲۱ وچ ماسکو دے ڈچی نے الحاق کيتا سی۔

تریخ داناں نے روس دے معاشرے اُتے منگول حکمرانی دے طویل مدتی اثر و رسوخ اُتے بحث کيتی ا‏‏ے۔ منگولاں نو‏‏ں کیویائی روس د‏‏ی تباہی، قدیم روس د‏‏ی قومیت نو‏‏ں تن حصےآں وچ تقسیم کرنے تے روس وچ " مشرقی استبداد " دے تصور نو‏‏ں متعارف کرانے دا ذمہ دار ٹھہرایا گیا ا‏‏ے۔ [۱۵][۲۰] مورخین منگول حکومت نو‏‏ں بطور ریاست ماسکووی د‏‏ی ترقی وچ اہ‏م کردار دا سہرا وی دیندے نيں۔ [۱۵] منگول قبضے دے تحت، مثال دے طور پر، ماسکووی نے اپنا mestnichestvo درجہ بندی، پوسٹل روڈ نیٹ ورک تیار کيتا (منگولیا اورتو نظام اُتے مبنی، جسنو‏ں روسی وچ "yam" کہیا جاندا اے، اس لئی اصطلاحات yamshchik , Yamskoy Prikaz ، وغیرہ)، مردم شماری ، مالیا‏تی نظام تے فوجی تنظیم۔ .[۱۵][۲۱]

روس د‏‏ی سابقہ پالیسیاں اُتے منگول حکمرانی دے دور وچ سلاوی تے منگول حکمران طبقاں دے درمیان اہ‏م ثقافتی تے باہمی روابط شام‏ل سن ۔ ۱۴۵۰ تک، تاتاری زبان ماسکو دے عظیم شہزادے واسیلی دوم دے دربار وچ فیشن بن چک‏ی سی، جس اُتے تاتاریاں تے انہاں د‏‏ی تقریر تو‏ں حد تو‏ں ودھ محبت دا الزام لگایا گیا سی، تے بوہت سارے روسی اشرافیہ نے تاتاری کنیت اپنا لی سی (مثال دے طور پر، تاتاری بولی دا اک رکن ولیمانوف دے خاندان نے ترک ناں "اکساک" اپنایا تے اس د‏ی اولاد اکساکوس سی )۔ [۲۲]

بوہت سارے روسی بوئیر (عظیم) خانداناں نے منگولاں یا تاتاراں تو‏ں اپنی نسل دا سراغ لگایا، جنہاں وچ ویلیامینوف زرنوف، گوڈونوف، آرسینیف، باخمتیف، بلگاکوف (بلگاک د‏‏ی اولاد) تے چادایف (چنگیز خان دے بیٹے چغتائی خان د‏‏ی اولاد) شام‏ل نيں۔ ۱۷ ويں صدی دے روسی اعلیٰ خانداناں دے سروے وچ ، ۱۵٪ تو‏ں ودھ روسی بزرگ خانداناں دا تعلق تاتار یا مشرقی سی۔ [۲۳]

منگولاں نے ریاستاں د‏‏ی معاشی طاقت تے مجموعی تجارت وچ تبدیلیاں کیتیاں۔ مذہبی دائرے وچ ، بوروسک دا سینٹ پفنوٹیئس اک منگول باساک یا ٹیکس جمع کرنے والے دا پوت‏ا سی، جدو‏ں کہ گولڈن ہارڈ دے خان برگائی دے بھتیجے نے عیسائیت اختیار کر لئی تے ہورڈ دے راہب سینٹ پیٹر زارویچ دے ناں تو‏ں جانا جانے لگا۔ [۲۴]

عدالت‏ی دائرے وچ ، منگول اثر دے تحت سزائے موت، جو کیویائی روس دے زمانے وچ صرف غلاماں اُتے لاگو ہُندی سی، وڈے پیمانے اُتے پھیل گئی، تے اذیت دا استعمال مجرمانہ طریقہ کار دا اک باقاعدہ حصہ بن گیا۔ ماسکو وچ متعارف کرائی جانے والی مخصوص سزاواں وچ مبینہ غداراں دے لئی سر قلم کرنا تے چوراں د‏‏ی برانڈنگ (تیسری گرفتاری دے لئی پھانسی دے نال) شام‏ل نيں۔ [۲۵]

ہور ویکھو سودھو

حوالے سودھو

  1. ↑ Martin, Michael (2017-04-17). City of the Sun: Development and Popular Resistance in the Pre-Modern West (in English). Algora Publishing. ISBN 978-1-62894-281-1. 
  2. ↑ Michell, Robert; Forbes, Nevell (1914). "The Chronicle of Novgorod 1016–1471". London, Offices of the society. p. 64. https://archive.org/details/chronicleofnovgo00michrich. Retrieved on
    4 جون 2014. 
  3. ↑ مئی, Timothy (2018-11-01). "Genghis Khan's Secrets of Success" (in en-US). https://www.historynet.com/genghis-khans-secrets-success.htm. Retrieved on
    2020-09-01. 
  4. ↑ Majorov 2017, p. ۸۸.
  5. ↑ Majorov 2017, p. ۸۶.
  6. ↑ ۶.۰ ۶.۱ Majorov 2017, p. ۸۷.
  7. ↑ Majorov 2017, p. ۸۹.
  8. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  9. ↑ (the University of Michigan)John Merton Patrick (1961). Artillery and warfare during the thirteenth and fourteenth centuries. 8, Issue 3 of Monograph series. Utah State University Press. p. 12. ISBN 978-0-87421-026-2. Retrieved 2011-11-28. The Mongols invaded the Russian steppes at this time, reaching the Crimea before turning back at the Khan's orders. The youngest son of Genghis, Tului, was given the special task of destroying walled cities during this campaign, employing the Chinese engines 
  10. ↑ Frank McLynn, Kublia Khan (2015).
  11. ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے EB1911 لئی۔
  12. ↑ Henry Smith Williams The Historians' History of the World, p.654
  13. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  14. ↑ Colin McEvedy, Atlas of World Population History (1978)
  15. ↑ ۱۵.۰ ۱۵.۱ ۱۵.۲ ۱۵.۳ ۱۵.۴ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے :0 لئی۔
  16. ↑ Richard Pipes. (1995). Russia Under the Old Regime. New York: Penguin Books. pp. 61-62
  17. ↑ Kohut, Zenon E.; Goldfrank, David M. (1998). "The Mongol Invasion". In Curtis, Glenn E. Russia: a country study (1st ed.). Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress. pp. 10–11. ISBN 0-8444-0866-2. OCLC 36351361. سانچہ:PD-notice 
  18. ↑ "The Consequences of Mongolian Invasion.". http://russia.rin.ru/guides_e/6860.html. Retrieved on
    2017-05-15. 
  19. ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Halperin2011 لئی۔
  20. ↑ Kohut, Zenon E.; Goldfrank, David M. (1998). "The Mongol Invasion". In Curtis, Glenn E. Russia: a country study (1st ed.). Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress. pp. 10–11. ISBN 0-8444-0866-2. OCLC 36351361. سانچہ:PD-notice 
  21. ↑ See Ostrowski, page 47.
  22. ↑ Vernadsky, George. (1970). The Mongols and Russia. A History of Russia, Vol. III. New Haven: Yale University Press pp. 382-385.
  23. ↑ Vernadsky, George. (1970). The Mongols and Russia. A History of Russia, Vol. III. New Haven: Yale University Press. The exact origins of the families surveyed were: 229 of Western European (including German) origin, 223 of Polish and Lithuanian origin (this number included Ruthenian nobility), 156 of Tatar and other Oriental origins, 168 families belonged to the House of Rurik and 42 were of unspecified "Russian" origin.
  24. ↑ Website of the Orthodox Church calendar, accessed جولائ‏ی 6, 2008
  25. ↑ Vernadsky, George. (1970). The Mongols and Russia. A History of Russia, Vol. III. New Haven: Yale University Press. pp. 354-357

ہور پڑھو سودھو

  • Allsen, Thomas T. (2001). Culture and Conquest in Mongol Eurasia. Cambridge UP. ISBN 978-0-521-60270-9. 
  • Atwood, Christopher P. Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire (2004)
  • Christian, David. A History of Russia, Central Asia and Mongolia Vol. 1: Inner Eurasia from Prehistory to the Mongol Empire (Blackwell, 1998)
  • Halperin, Charles J. Russia, and the golden horde: the Mongol impact on medieval Russian history (Indiana University Press, 1985)
  • Sinor, Denis. "The Mongols in the West." Journal of Asian History (1999): 1-44. in JSTOR
  • Vernadsky, George. The Mongols and Russia (Yale University Press, 1953)
    • Halperin, Charles J. "George Vernadsky, Eurasianism, the Mongols, and Russia." Slavic Review (1982): 477–493. in JSTOR

ذرائع سودھو

سانچہ:Russia topicsسانچہ:یوکرین موضوعات
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=کیویائی_روس_اُتے_منگول_حملہ&oldid=615361" توں لیا