پیشمرگہ
Peshmerga | |
---|---|
پێشمەرگه Pêşmerge | |
شعار | "Ey Reqîb"[۱] |
قیام | Early 1920s |
خدماتی شاخاں | Army |
صدر دفتر | اربیل |
قیادت | |
Minister of the Peshmerga | Shorish Ismail |
افرادی قوت | |
جبری بھرتی | No conscription[۲] |
Reaching military age annually | (disputed, see Structure) |
Industry | |
Foreign suppliers | List
|
متعلقہ مضامین | |
تریخ |
باضابطہ طور اُتے ، پیشمرگہ کردستان دی علاقائی حکومت کیتی وزارت پیشمرگہ امور دی سربراہی وچ اے۔ حقیقت وچ پیشمرگہ فورس خود نوں دو علاقائی سیاسی جماعتاں: کردستان دی ڈیموکریٹک پارٹی تے کردستان دی پیٹریاٹک یونین دے ذریعہ وڈے پیمانے اُتے تقسیم تے وکھ وکھ کنٹرول کردی اے۔ پشمرگہ نوں یکجا تے متحد کرنا 1992 توں عوامی ایجنڈے وچ شامل اے ، لیکن دھڑے بندی دی وجہ توں فورسز تقسیم ہورہیاں نيں جو اک وڈی ٹھوکر ثابت ہوئی اے۔
سن 2019 وچ ، امریکی نائب اسسٹنٹ سکریٹری برائے دفاع میک مولروے نے شامی ڈیموکریٹک فورسز دے نال عظیم شراکت داری اُتے روشنی ڈالدے ہوئے ایہ وی کہیا کہ صدام حسین دے خلاف شمالی محاذ دی حیثیت توں عراقی کرد پشمرگہ دے نال امریکی شراکت وی اک ماڈل پارٹنرشپ سی۔ [۳۲] انہاں نے جاری رکھیا کہ امریکا نوں انہاں علاقےآں نوں مستحکم کرنے دے لئی مقامی شراکت داراں دی مدد کرنی چاہیدا جو داعش دے کنٹرول توں آزاد ہوچکے نيں تے انہاں دی واپسی نوں روک سکدے نيں۔ [۳۳]
2003 وچ ، عراق جنگ دے دوران ، پیشمرگہ نے صدام حسین نوں پھڑنے دے مشن وچ کلیدی کردار ادا کيتا۔ [۳۴][۳۵] 2004 وچ ، انہاں نے اسامہ بن لادن دے میسنجر دی شناخت ظاہر کرنے والے القاعدہ دے اہم شخصیتاں ، حسن غل نوں گرفتار کرلیا ، جو بالآخر آپریشن نیپچون سپیئر تے اسامہ بن لادن دی ہلاکت دا باعث بنے ۔ [۳۶][۳۷]
ناں ماخذ
سودھولفظ "پشمرگہ" دا ترجمہ "موت دے سامنے کھڑے ہونے" ، [۳۸][۳۹][۴۰] کيتا جاسکدا اے تے ویلنٹائن دے مطابق ایہ قاضی محمد نے پہلی بار جمہوریہ مہاباد (1946–47) وچ مختصر المیعاد استعمال کيتا سی۔ [۴۱] ایہ لفظ فارسی بولنے والےآں دے لئی قابل فہم اے۔ [۴۲]
تریخ
سودھوبغاوت دی کرد جنگجو روایت ہزاراں سالاں توں آزادی دی امنگاں دے نال موجود اے تے ابتدائی کرد جنگجو مختلف فارسی سلطنتاں ، سلطنت عثمانیہ تے برطانوی سلطنت دے خلاف لڑے تھے ۔ [۴۳][۴۴]
تاریخی طور اُتے پشمرگہ صرف گوریلا تنظیماں دی حیثیت توں موجود سی ، لیکن خود اعلان کردہ جمہوریہ مہ آباد (1946–1947) دے تحت ، مصطفیٰ برزانی دی سربراہی وچ پیشمرگہ جمہوریہ دی سرکاری فوج بن گئی۔ [۴۵][۴۶] جمہوریہ دے خاتمے تے سربراہ مملکت قاضی محمد دی پھانسی دے بعد ، پشمرگا افواج نے گوریلا تنظیماں دی حیثیت توں دوبارہ متحمل ہوکے صدی دی باقی ماندہ ایرانی تے عراقی حکومتاں دا مقابلہ کرنے دا اعلان کيتا۔ [۴۷]
عراق وچ ، انہاں وچوں زیادہ تر پشمرگہ دی قیادت کردستان ڈیموکریٹک پارٹی دے مصطفیٰ برزانی کر رہے سن ۔ [۴۶] 1975 وچ پیشمرگہ دوسری عراقی کرد جنگ وچ شکست کھا گئی۔ دے ڈی پی دے سرکردہ ممبر ، جلال طالبانی ايسے سال مزاحمت نوں زندہ کرنے دے لئی روانہ ہوئے تے کردستان دی پیٹریاٹک یونین دی بنیاد رکھی۔ اس واقعہ نے دے ڈی پی تے پی یو دے کے وچکار سیاسی عدم اطمینان دی اساس تیار کيتی سی جو اج تک پیشمرگا قوتاں تے کردستان وچ کرد معاشرے دے بیشتر حصےآں نوں تقسیم کردی اے۔
1979 وچ مصطفیٰ برزانی دی موت دے بعد ، انہاں دے بیٹے مسعود بارزانی نے انہاں دا منصب سنبھالیا ۔ [۴۶] جدوں دے ڈی پی تے پی یو دے کے درمیان تناؤ بڑھدا گیا تاں ، زیادہ تر پشمرگہ نے اک علاقہ نوں اپنی پارٹی دے ماتحت رکھنے دے لئی لڑدے ہوئے عراقی فوج دے حملے وچ وی لڑائی لڑی۔ خلیج فارس دی پہلی جنگ دے بعد ، عراقی کردستان نے دو وڈی جماعتاں ، دے ڈی پی تے پی یو دے کے درمیان کرد خانہ جنگی نوں دیکھیا ، تے پیشمرگہ فورسز نوں اک دوسرے توں لڑنے دے لئی استعمال کيتا گیا سی۔ [۴۸] خانہ جنگی دا باضابطہ طور اُتے ستمبر 1998 وچ خاتمہ ہويا جدوں بارزانی تے طالبانی نے باضابطہ امن معاہدہ دے قیام دے لئی واشنگٹن معاہدے اُتے دستخط کیتے۔ [۴۹] معاہدے وچ ، فریقین نے عراقی تے اقتدار وچ حصہ لینے ، کردستان ورکرز پارٹی (پی دے کے) نوں شمالی عراق دے استعمال توں انکار ، تے عراقی فوجیاں نوں کرد علاقےآں وچ داخلے دی اجازت دینے اُتے اتفاق کيتا اے۔ اس وقت تک ، دونے اطراف وچ 5،000 دے نیڑے افراد ہلاک ہوچکے سن ، تے بوہت سارے لوکاں نوں غلط رخ اُتے ہونے دی وجہ توں بے دخل کردتا گیا سی۔ [۵۰] اس دے بعد دے سالاں وچ ، تناؤ زیادہ رہیا ، لیکن دونے جماعتاں اک دوسرے دی طرف ودھ گئياں ، تے 2003 وچ انہاں دونے نے عراق جنگ دے اک حصے دے طور اُتے بعثت حکومت نوں ختم کرنے وچ حصہ لیا۔ ملیشیا دی دوسری قوتاں دے برعکس ، پیشمرگہ اُتے کدی وی عراقی قانون دی پابندی نئيں سی۔ [۵۱]
ساخت
سودھوپیشمرگہ زیادہ تر کردستان ڈیموکریٹک پارٹی (کے ڈی پی) دی وفادار تے پیٹریاٹک یونین آف کردستان (پی یو کے) دے وفادار افواج دے درمیان منقسم نيں ، جدوں کہ کردستان سوشلسٹ ڈیموکریٹک پارٹی ورگی معمولی کرد پارٹیاں وی اپنی چھوٹی جماعتاں نيں پشمرگہ یونٹ [۵۲] دے ڈی پی تے پی یو دے حکومت یا میڈیا دے نال اپنی افواج دی تشکیل دے بارے وچ معلومات ظاہر نئيں کردے نيں۔ اس طرح پشمرگہ دے کِنے جنگجو موجود نيں اس دی قابل اعتماد تعداد موجود نئيں اے۔ ذرائع ابلاغ دے ذرائع نے قیاس کيتا اے کہ اوتھے پشمرگہ ڈیڑھ لکھ توں دو لکھ اے۔ لیکن ایہ تعداد انتہائی متنازعہ اے۔ پیشمرگہ ڈھکنے اک KDP حکومتی "پیلے" زون وچ کردستان ریجن تقسیم کر دتا اے Dohuk گورنر تے اربیل گورنر تے ڈھکنے اک PUK حکومتی "گرین" زون سلیمانیہ گورنر تے حلبجہ گورنر .[۵۳] ہر زون دی اپنے اپنے انتظامی ادارےآں دے نال پیشمرگہ دی اپنی شاخ اے جو دوسری برانچ دے نال مربوط نئيں اے۔ [۵۴]
پشمرگہ فورسز دی منقسم نوعیت دے نتیجے وچ ، پوری فورس دا کوئی انچارج مرکزی کمانڈ سنٹر نئيں اے ، تے اس دے بجائے پشمرگہ یونٹ سیاسی بیعت اُتے منحصر ہُندے ہوئے وکھ وکھ فوجی تنظیماں دی پیروی کردے نيں۔ [۵۵] 1992 توں لے کے پشمرگہ دے متعدد اتحاد تے ملک گیر کوششاں کيتیاں گئیاں۔ لیکن ہن تک تمام ڈیڈ لائن ضائع ہوچکی اے ، اصلاحات نوں پانی پلایا گیا اے ، تے زیادہ تر پشمرگہ ہن وی دے ڈی پی تے پی یو دے کے زیر اثر نيں ، جو اپنی علیحدہ پیشمرگہ فورسز نوں وی برقرار رکھدے نيں۔ 2014 وچ عراقی خانہ جنگی دے واقعات دے بعد ، ریاستہائے مت .حدہ تے متعدد یورپی ملکاں نے پی یو دے تے دے ڈی پی اُتے دباؤ ڈالیا کہ اوہ امداد تے مالی اعانت دی شرط دے طور اُتے پشمرگہ دی مخلوط بریگیڈ قائم کرے۔ پی یو دے تے دے ڈی پی نے ریجنل گارڈ بریگیڈ دے تحت 12 توں 14 بریگیڈاں نوں متحد کيتا ، جنہاں نوں اس وقت پشمرگھا امور دی وزارت دی کمان وچ رکھیا گیا سی۔ اُتے ، افسران اپنی پارٹی دے رہنماواں توں اطلاع دیندے تے آرڈر لیندے رہندے نيں جو اپنے وفادار افواج دی تعیناتی اُتے وی قابو رکھدے نيں تے فرنٹ لائن تے سیکٹر کمانڈر مقرر کردے نيں
تنازعات دے وقت اپنی صفاں نوں ودھانے دے لئی دے ڈی پی تے پی یو دے دونے بے ضابطگیاں اُتے بہت زیادہ انحصار کردے نيں۔ اُتے ، دونے متعدد پیشہ ور فوجی بریگیڈ برقرار رکھدے نيں۔ مندرجہ ذیل یونٹاں دی شناخت پیشمرگہ فورس دے اندر کيتی گئی اے۔
فورس | متوقع سائز | کمانڈر | پارٹی وابستگی |
---|---|---|---|
ریجنل گارڈ بریگیڈس [۵۶][۵۷] | 40،000–43،000 | وزارت پشمرگہ امور | قیاس apolitical |
ہزیکانی کوسرت رسول | 2،3،3،000 | کوسرت رسول علی | پی یو کے |
انسداد دہشت گردی فورس | نامعلوم | لاہور شیخ جنگی | پی یو کے |
صدارتی پشمرگہ بریگیڈ | نامعلوم | ہیرو ابراہیم احمد | پی یو کے |
70 یونٹ | 60،000 | شیخ جعفر شیخ مصطفیٰ | پی یو دے سمجھیا جاندا اے کہ ایم پی اے وچ شامل ہوئے جا becoming [۵۸] |
ہنگامی قوتاں | نامعلوم | نامعلوم | پی یو کے |
پی یو دے ایسایش (سیکیورٹی) فورس | نامعلوم | نامعلوم | پی یو کے |
نچیروان بارزانی دی بریگیڈ | نامعلوم | نیچروان برزانی | دے ڈی پی |
80 یونٹ | 70،000-90،000 | نجات علی صالح | دے ڈی پی۔ سمجھیا جاندا اے کہ ایم پی اے وچ شامل ہوئے جا becoming |
زریوانی | 51،000-120،000 فعال / 250،000 تحفظ پسند [۵۹] | مسعود بارزانی | دے ڈی پی |
ربط=|حدود ایزڈکسان پروٹیکشن فورس [۶۰] | 7،000 [۶۱] –8،000 [۶۲] | مسعود بارزانی | دے ڈی پی |
دے ڈی پی آیسایش (سیکیورٹی) فورس | نامعلوم | نامعلوم | دے ڈی پی |
محدود مالی اعانت تے پشمرگہ فورسز دی وسیع پیمانے دی وجہ توں ، دے آر جی نے طویل عرصے توں اپنی افواج نوں وڈی تعداد وچ کم معیار دی افواج توں چھوٹی لیکن زیادہ موثر تے تربیت یافتہ فورس وچ تبدیل کرنے دا منصوبہ بنایا اے۔ [۶۳] اس دے نتیجے وچ ، 2009 وچ ، دے آر جی تے بغداد نے 15 واں تے 16 واں عراقی آرمی ڈویژناں وچ عراقی فوج وچ پشمرگہ فورسز دے کچھ حصےآں نوں شامل کرنے دے بارے وچ گل گل کيتی۔ [۶۴][۶۵] اُتے ، متنازعہ علاقےآں دے بارے وچ اربیل تے بغداد دے وچکار بڑھدے ہوئے تناؤ دے بعد ، منتقلی نوں وڈے پیمانے اُتے روک دتا گیا سی۔ کچھ پشمرگہ پہلے ہی منتقل کردتے گئے سن لیکن مبینہ طور اُتے اوہ فیر توں ویران ہوگئے ، تے ایداں دے الزامات وی عائد کیتے جارہے نيں کہ سابقہ پیشمرگا افواج اپنے عراقی سلسلہ آف کمانڈ دی بجائے دے آر جی دی وفادار رہی۔ قطع نظر ، دے ڈی پی دے 80 یونٹ تے پی یو دے کے 70 یونٹ دے ہزاراں ارکان بغداد وچ مقیم نيں ، تے بغداد وچ ہور عراقی فورسز دے نال انہاں دا چنگا تعاون اے۔ [۶۶]
پشمرگہ فورسز مسلم اکثریتی تے اسوریائی عیسائی تے یزیدی یونٹاں دے نال سیکولر نيں۔ [۶۷][۶۸]
پشمرگہ فورسز وڈے پیمانے اُتے لڑائیاں توں پکڑے گئے پرانے اسلحہ اُتے انحصار کردی نيں۔ 1991 وچ عراقی بغاوت دے دوران پشمرگہ نے ہتھیاراں دا ذخیرہ قبضے وچ لے لیا سی ۔ [۶۹] 2003 ء وچ عراق اُتے امریکی حملے دے دوران پرانی عراقی فوج توں اسلحہ دے متعدد ذخیرے پکڑے گئے سن ، جس وچ پشمرگہ فورسز سرگرم عمل سن۔ جون 2014 ء وچ داعش دی کارروائی دے دوران نويں عراقی فوج دی پسپائی دے بعد ، مبشرگا فورسز نے مبینہ طور اُتے اک بار فیر آرمی دے ہتھوں پِچھے رہ جانے والے ہتھیاراں نوں پھڑنے وچ کامیابی حاصل کيتی۔ [۷۰] اگست 2014 توں ، پشمرگہ فورسز نے داعش توں اسلحہ وی قبضے وچ لے لیا اے۔ [۷۱] 2015 وچ ، پہلی بار ، پشمرگا فوجیاں نے غیر ملکی تربیت کاراں ، مشترکہ مشترکہ ٹاسک فورس - آپریشن موروثی حل توں شہری جنگ تے فوجی انٹیلیجنس دی تربیت حاصل کيتی۔
پشمرگہ اسلحہ خانہ محدود تے پابندیاں توں محدود اے کیونجے کرد علاقہ نوں عراقی حکومت دے توسط توں اسلحہ خریدنا پڑدا اے۔ دے آر جی تے عراقی حکومت دے وچکار تنازعات دی وجہ توں ، بغداد توں کردستان دے خطے تک اسلحہ دی آمد تقریبا موجود نئيں اے ، کیوں کہ بغداد آزادی دے ل for کرد امنگاں توں خوفزدہ اے۔ [۷۲][۷۳][۵۶] اگست 2014 دے داعش دے حملے دے بعد ، متعدد حکومتاں نے ہلکے ہتھیاراں ، رات دے چشماں ، تے گولہ بارود جداں ہلکے سازوسامان توں پیشمرگہ نوں مسلح کردتا۔ [۷۴][۷۵] اُتے ، کرد عہدیداراں تے پشمرگہ نے زور دے کے کہیا کہ اوہ خاطر خواہ وصول نئيں کر رہے نيں۔ انہاں دا ایہ وی دباؤ اے کہ بغداد دے آر جی تک پہنچنے توں تمام ہتھیاراں نوں روک رہیا اے ، تے اس گل اُتے زور دے رہیا سی کہ براہ راست بغداد دے ذریعہ نئيں ، دے آر جی نوں براہ راست بھیج دتا جائے۔ [۷۶][۷۷] اس دے باوجود ، امریکا نے برقرار رکھیا اے کہ عراقی کردستان دی سلامتی دے لئی عراق دی حکومت ذمہ دار اے تے بغداد نوں تمام فوجی امداد دی منظوری دینی ہوئے گی۔
پیشمرگہ وچ مناسب میڈیکل کور تے مواصلاتی یونٹاں دی کمی اے۔ [۵۶] ایہ 2014 وچ داعش دی کارروائی دے دوران عیاں ہوئے گیا سی جتھے پیشمرگا وچ خود نوں ایمبولینساں تے فرنٹ لائن فیلڈ اسپتالاں دی کمی دا سامنا کرنا پيا سی ، جس توں زخمی جنگجوواں نوں واپس حفاظت اُتے چلنا پيا سی۔ مواصلاتی آلات دی وی کمی اے ، کیونجے پیشمرگہ دے کمانڈر اک دوسرے دے نال گل گل دے ل cell شہری سیل فون استعمال کرنے اُتے مجبور نيں۔ امریکی زیرقیادت اتحاد دی رہنمائی وچ پشرمگا نے سوویت دور دے ہتھیاراں دی جگہ نیٹو آتشاں اسلحہ دی جگہ لے کے اپنے ہتھیاراں دے نظاماں نوں معیاری بنانا شروع کيتا اے۔
مسائل
سودھوپشمرگہ فورسز اُتے لگاتار بدعنوانی ، پارٹی شراکت ، اقربا پروری تے دھوکہ دہی دے الزامات دی زد وچ نيں۔ [۷۸][۷۹][۸۰][۸۱] پشمرگہ وچ بدعنوانی دا اک عام نتیجہ "بھوت ملازمین" نيں جو کاغذ اُتے موجود ملازمین نيں جو یا تاں موجود نئيں نيں یا کم دے لئی ظاہر نئيں کردے نيں لیکن تنخواہ وصول کردے نيں۔ اس طرح دا گھوٹالہ لگانے والےآں نے انہاں ملازمین دی تنخواہ تقسیم کردتی۔
اس دے علاوہ دے ڈی پی تے پی یو دے نے اپنے علاقےآں وچ طاقت دے استعمال اُتے اجارہ داری قائم کرنے دے لئی پیشمرگہ دا استعمال کيتا اے۔ [۵۶] 2011 وچ دے ڈی پی پیشمرگہ نے سلیمانیاہ وچ حکومت مخالف مظاہرین اُتے فائرنگ دی ، تے بعد وچ پی یو دے نے اپنی سکیورٹی فورسز نوں انہاں مظاہرےآں نوں توڑنے دے لئی استعمال کيتا ، [۵۷] جس دی وجہ توں اوہ پارلیمنٹ وچ موجود تمام اپوزیشن جماعتاں دی تنقید دا نشانہ بنے۔ 2014 وچ دے ڈی پی نے اربر وچ داخل ہونے تے پارلیمنٹ وچ جانے دے لئی گوران موومنٹ نال تعلق رکھنے والے وزراء نوں روکنے دے لئی اپنے پیشمرگا دا استعمال کيتا۔
کردستان ریجن توں باہر پشمرگا اُتے ایہ الزام عائد کيتا گیا اے کہ اوہ عراقی خانہ جنگی دے دوران سرکاری طور اُتے کردستان ریجنہاں توں باہر دے علاقےآں نوں اپنے قبضے وچ لینے دے بعد ، خاص طور اُتے عراقی خانہ جنگی دے دوران مقامی عرب ، یزیدی تے اسوری برادریاں نوں اپنے کنٹرول وچ رکھنے دے لئی طاقت دا استعمال کردے نيں۔
خواتین دا کردار
سودھوخواتین نے اس دی تشکیل دے بعد توں ہی پشمرگہ وچ نمایاں کردار ادا کيتا اے۔ کرد زندہ قبیلہ خواتین نوں فوجی کردار ادا کرنے دی اجازت دینے دے لئی جانیا جاندا سی۔ عراقی - کرد کشمکش دے دوران ، خواتین دی اکثریت نے پیشمرگہ وچ کیمپاں دی تعمیر ، زخمیاں دی دیکھ بھال ، تے اسلحہ تے پیغامات لے جانے جداں کرداراں دی حمایت کيتی۔ متعدد خواتین بریگیڈاں نے اگلی مورچاں اُتے خدمات انجام دتیاں۔ سب توں مشہور پشمرگہ مارگریٹ جارج شیلو سی جو اک اہم مقام حاصل کرنے وچ کامیاب رہیا۔ پی یو دے نے کرد خانہ جنگی دے دوران خواتین نوں بھرتی کرنا شروع کيتا۔ خواتین نوں 45 دن دی بنیادی تربیت دتی گئی سی جس وچ پریڈ ڈرل تے مختلف رائفل ، مارٹر ، تے آر پی جی دے نال بنیادی نشانہ بازی شامل سی۔
عراق اُتے امریکی 2003 دے حملے دے نتیجے وچ آنے والے مہینےآں وچ ، ریاستہائے مت .حدہ نے آپریشن وائکنگ ہتھوڑا دا آغاز کيتا جس نے عراقی کردستان وچ اسلامی دہشت گرد گروہاں نوں اک بہت وڈا دھچکيا پہنچایا تے کیمیائی ہتھیاراں دی سہولت نوں بے نقاب کيتا۔ [۸۲][۸۳][۸۴][۸۵] PUK نے بعد وچ تصدیق دی کہ خواتین کرد جنگجوواں نے اس کارروائی وچ حصہ لیا سی۔
جدید پیشمرگا تقریبا مکمل طور اُتے مرداں توں بنیا ہویا اے ، جدوں کہ ان دی صفاں وچ گھٹ توں گھٹ 600 خواتین نيں ۔ [۸۶] دے ڈی پی وچ ، انہاں پشمرگہ خواتین نوں فرنٹ لائن تک رسائی توں انکار کردتا گیا اے تے اوہ زیادہ تر لاجسٹک تے انتظامی عہدےآں اُتے استعمال ہُندیاں نيں ، [۸۷] لیکن پی یو دے پیشمرگا خواتین فرنٹ لائناں وچ تعینات نيں تے لڑائی وچ سرگرم عمل نيں۔ [۸۸][۸۹]
ایہ وی دیکھو
سودھو- عراقی خانہ جنگی وچ مسلح گروہاں دی لسٹ
- 1983 دی کرد بغاوت تے الانفال مہم
- سنجر دا قتل عام تے داعش دے ذریعہ یزیدیاں دی نسل کشی
- YPG
- YPJ
- پی دے کے
- PDKI
- زائٹن ڈویژن
حوالے
سودھو- ↑ "Hundreds of Christians join Peshmerga". Kurdistan24. 19 February 2016. https://www.kurdistan24.net/en/news/33ec84f9-5889-4d6e-8f97-affa72db3694/Hundreds-of-Christians-join-Peshmerga-. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ «The Kurdistan Region of Iraq – Access, Possibility of Protection, Security and Humanitarian Situation» (PDF). ص. 41. دریافتشده در ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ ۳.۴ ۳.۵ ۳.۶ ۳.۷ "The Status of Western Military Aid to Kurdish Peshmerga Forces". Jerusalem Center for Public Affairs. http://jcpa.org/article/the-status-of-western-military-aid-to-kurdish-peshmerga-forces/. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ Pollard, Ruth (11 September 2014). "Australian-supplied weapons have reached the Kurdish frontline" (in en). The Sydney Morning Herald. https://www.smh.com.au/world/australiansupplied-weapons-have-reached-the-kurdish-frontline-20140911-10ffla.html. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "Austria to provide Peshmerga with medical support". https://web.archive.org/web/20190726173137/http://poland.gov.krd/austria-to-provide-peshmerga-with-medical-support/. Retrieved on ۲۶ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "L'aide belge aux Peshmergas est prête à partir vers l'Irak" (in fr). RTBF Info. 24 February 2016. https://www.rtbf.be/info/belgique/detail_l-aide-belge-aux-peshmergas-est-prete-a-partir-vers-l-irak?id=9222692. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "България е изпратила на кюрдите в Ирак автомати и патрони за 6 млн. лева" (in bg-BG). Mediapool.bg. 30 September 2014. https://www.mediapool.bg/bulgaria-e-izpratila-na-kyurdite-v-irak-avtomati-i-patroni-za-6-mln-leva-news225406.html. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "Cyprus could send more light arms, ammunition to Kurdistan: FM" (in en). Kurdistan24. 11 November 2017. https://www.kurdistan24.net/en/news/4c3de48d-b53f-4ae1-8602-8b0b28249879. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "Czech Rifles and Ammunition for the Peshmerga. Prague Supporting the Fight Against Daesh Again – Defence24.com" (in Czech). www.defence24.com. 27 January 2016. https://www.defence24.com/czech-rifles-and-ammunition-for-the-peshmerga-prague-supporting-the-fight-against-daesh-again. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ «Forsvarsavisen 01» (PDF) (به Danish). Ministry of Defense. ص. 3. دریافتشده در ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ ۱۱.۰ ۱۱.۱ Jan Joel Andersson and Florence Gaub (2015). "Adding fuel to the fire? Arming the Kurds". Issue Alert 37. https://www.iss.europa.eu/sites/default/files/EUISSFiles/Alert_37_Kurds.pdf. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "Finland increases military support to Kurdistan" (in en). Kurdistan24. 16 September 2016. https://www.kurdistan24.net/en/news/35196208-14f6-41a2-888d-645dd997e9fd/Finland-increases-military-support-to-Kurdistan-. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ «Greece to send ammunition to Iraqi Kurds». دریافتشده در ۲۷ ستمبر ۲۰۱۴.
- ↑ "Assistant Head of DFR and Indian Ambassador discuss areas of cooperation". dfr.gov.krd. 20 April 2017. https://web.archive.org/web/20200617100546/https://dfr.gov.krd/a/d.aspx?l=12&a=46772. Retrieved on ۸ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "Iraq supplies Kurds with ammunition in unprecedented move, U.S. says" (in en). Reuters. 9 August 2014. https://www.reuters.com/article/us-iraq-security-usa-ammunition/iraq-supplies-kurds-with-ammunition-in-unprecedented-move-u-s-says-idUSKBN0G82BP20140809. Retrieved on ۲۶ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ ۱۶.۰ ۱۶.۱ (2018) The Shah of Iran, the Iraqi Kurds, and the Lebanese Shia, 115. ISBN 3-319-89947-3.
- ↑ ۱۷.۰ ۱۷.۱ «Dutch and Norwegians train Peshmerga on basic soldier skills». www.centcom.mil. دریافتشده در ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ ۱۸.۰ ۱۸.۱ Guido Weiss (8 July 2015). "Global Support for Peshmerga Forces". Kurdstrat. https://web.archive.org/web/20180103141502/http://kurdstrat.com/2015/07/08/global-support-for-peshmerga-forces/. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ Mosul, Martin Chulov near (20 October 2016). "Kurdish forces vow no retreat until Nineveh plains are retaken from Isis". The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2016/oct/20/kurdish-forces-vow-no-retreat-until-nineveh-plains-are-retaken-from-isis. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ Hasan, H. A. (21 May 2016). "Romania Pledges Continuous Support for Peshmerga" (in en-gb). www.basnews.com. http://www.basnews.com/index.php/en/news/kurdistan/277154. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ Litovkin, Nikolai (18 March 2016). "Russia delivers first weapons supplies to Iraqi Kurds". Russia Beyond. https://www.rbth.com/defence/2016/03/18/russia-delivers-first-weapons-supplies-to-iraqi-kurds_576809. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ «Inherent Resolve in northern Iraq». بایگانیشده از اصلی در ۱۷ جون ۲۰۲۰. دریافتشده در ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ "Sweden will continue support for Peshmerga forces in Kurdistan: Defense Minister" (in en). Kurdistan24. 10 May 2018. https://www.kurdistan24.net/en/news/6b8eab4f-fed9-4bb2-bfde-af7f47839295. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ ۲۴.۰ ۲۴.۱ (2014) The Mitrokhin archive. II : the KGB and the world. London: Penguin. ISBN 0-14-197798-1.
- ↑ "Peshmerga and the Ongoing Fight against ISIS". 27 March 2016. https://kurdistantribune.com/peshmerga-and-the-ongoing-fight-against-isis/. Retrieved on 31 July 2018.
- ↑ "Iraqi PM criticizes Kurdish region for barring army from Syrian border area". 28 July 2012. http://news.xinhuanet.com/english/world/2012-07/28/c_131745233.htm. Retrieved on 13 February 2015.
- ↑ "Information about Kurdistan". Kurdistan Development Organization. 2014. http://heevie.org/aboutkurdistan. Retrieved on 13 February 2015.
- ↑ "Summary of the most important tasks of the Ministry of Peshmerga". 12 November 2012. https://web.archive.org/web/20150112042513/http://mope.krg.org/about-e.php?z=8&l=3. Retrieved on 13 February 2015.
- ↑ Newton-Small, Jay (31 December 2012). "Destination Kurdistan: Is This Autonomous Iraqi Region a Budding Tourist Hot Spot?". http://world.time.com/2012/12/31/destination-kurdistan-is-this-autonomous-iraqi-region-a-budding-tourist-hotspot/. Retrieved on 13 February 2015.
- ↑ Druzin, Heath (29 September 2013). "Rare terrorist attack in peaceful Kurdish region of Iraq kills 6". http://www.stripes.com/news/middle-east/rare-terrorist-attack-in-peaceful-kurdish-region-of-iraq-kills-6-1.244095. Retrieved on 13 February 2015.
- ↑ Krajeski, Jenna (20 March 2013). "The Iraq War Was a Good Idea, If You Ask the Kurds". https://www.theatlantic.com/international/archive/2013/03/the-iraq-war-was-a-good-idea-if-you-ask-the-kurds/274196/. Retrieved on 14 February 2015.
- ↑ "Syria and Middle East Security, Michael Mulroy Remarks | C-SPAN.org". https://www.c-span.org/video/?460180-2/syria-middle-east-security-michael-mulroy-remarks.
- ↑ "U.S. Policy Toward Syria | C-SPAN.org". https://www.c-span.org/video/?464882-1/us-policy-syria.
- ↑ Rai, Manish (6 October 2014). "Kurdish Peshmerga Can Be a Game-changer in Iraq And Syria". http://www.khaama.com/kurdish-peshmerga-can-be-a-game-changer-in-iraq-and-syria-6802. Retrieved on 14 February 2015.
- ↑ "Operation Red Dawn's eight-month hunt". 15 December 2003. http://www.smh.com.au/articles/2003/12/15/1071336860245.html. Retrieved on 14 February 2015.
- ↑ Roston, Arom (9 January 2014). "Cloak and Drone: The Strange Saga of an Al Qaeda Triple Agent". https://web.archive.org/web/20190625232507/https://www.vocativ.com/usa/nat-sec/cloak-drone-strange-saga-al-qaeda-triple-agent/. Retrieved on 14 February 2015.
- ↑ Valentine, Peshmerga: Those who Face Death, 2018, chapter five.
- ↑ Stratton, Allegra (26 June 2006). "Hero of the people". http://www.newstatesman.com/node/153517. Retrieved on 14 February 2015.
- ↑ Koerner, Brendan (2003-03-21). "What does the Kurdish word Peshmerga mean?". http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2003/03/are_kurdish_soldiers_facing_death_or_seeking_death.html. Retrieved on 2016-10-18.
- ↑ From the Kurdish pêş (پێش) "before" and merg مەرگ "death".
- ↑ Valentine, Those Who Face Death, KDP, 2018.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lortz, Michael (2005). "Willing to Face Death: A History of Kurdish Military Forces – the Peshmerga – From the Ottoman Empire to Present-Day Iraq". Electronic Theses, Treatises and Dissertations 1038: 108. https://fsu.digital.flvc.org/islandora/object/fsu:175614/datastream/PDF/view. Retrieved on ۳ جولائی ۲۰۱۹.
- ↑ S. R. Valentine, Peshmerga: Those Who Face Death, KDP, 2018, see the introduction and chapter one.
- ↑ Abdulla, Mufid (12 June 2011). "Mahabad – the first independent Kurdish republic". http://kurdistantribune.com/2011/mahabad-first-independent-kurdish-republic/. Retrieved on 14 February 2015.
- ↑ ۴۶.۰ ۴۶.۱ ۴۶.۲ "President". 2015. http://www.krgspain.org/government/profiles/english-president/. Retrieved on 14 February 2015.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ S. R. Valentine, Peshmerga: Those Who Face Death, KDP, 2018, chapter six.
- ↑ Abdulrahman, Frman (23 February 2012). "Never-ending mystery: what really happened to Kurdish civil war missing". http://www.niqash.org/articles/?id=3000. Retrieved on 22 February 2015.
- ↑ McDermid, Charles (20 February 2010). "New force emerges in Kirkuk". https://web.archive.org/web/20100222221442/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/LB20Ak02.html. Retrieved on 22 February 2015.
- ↑ Profile: Who are the Peshmerga? BBC News. Retrieved 19 December 2014.
- ↑ "Kaka Hama, head of Kurdish Socialist Party joins Mosul battle plan with force". 16 October 2016. http://www.rudaw.net/english/kurdistan/161020161. Retrieved on 24 February 2018.
- ↑ Chapman, Dennis. Security Forces of Kurdistan Regional Government, US Army War College. 2009, page. 3.
- ↑ S. R. Valentine, Peshmerga: Those Who Face Death, KDP, 2018, chapter 9.
- ↑ "Lebanonwire.com – Kurdish Peshmerga Forces Have Room to Grow". https://web.archive.org/web/20150113050615/http://lebanonwire.com/1409MLN/14091314STR.asp.
- ↑ ۵۶.۰ ۵۶.۱ ۵۶.۲ ۵۶.۳ Getting Peshmerga Reform Right: Helping the Iraqi Kurds to Help Themselves in Post-ISIS Iraq.. 1 March 2017.
- ↑ ۵۷.۰ ۵۷.۱ Kurdistan’s Political Armies: The Challenge of Unifying the Peshmerga Forces.. 16 December 2015. http://carnegieendowment.org/files/ACMR_WilgenburgFumerton_Kurdistan_English_final.pdf. Retrieved on ۱۲ فروری ۲۰۱۸.
- ↑ "Peshmerga Ministry reforms launched to reunify PUK, KDP forces". http://www.rudaw.net/english/kurdistan/310720181. Retrieved on 31 July 2018.
- ↑ Dortkardes, İhsan (2007-07-20). "Barzani: Düzenli ordu yakında" (in Kurdish). https://web.archive.org/web/20110129060057/http://www.rudaw.net/english/kurds/3415.html. Retrieved on 2008-06-06.
- ↑ Baxtiyar Goran (9 March 2017). "Haider Shesho: Ezidkhan Units take orders from President Barzani, Peshmerga Ministry". http://www.kurdistan24.net/en/news/84c02995-a87c-404f-b24b-94bf453380f3/Haider-Shesho--Ezidkhan-Units-take-orders-from-President-Barzani--peshmerga-Ministry-.
- ↑ IS-Terror in Shingal: Wer kämpft gegen wen? Ein Überblick Archived 2015-11-29 at the وے بیک مشین, Ezidi Press. 12 October 2014
- ↑ With the Islamic State gone from Sinjar, Kurdish groups battle for control, Al-Monitor. 27 March 2016
- ↑ "Withdrawal from Iraq". https://books.google.com/books?id=S6oP3Y9ZM3sC&pg=PA129&lpg=PA129&dq=&source=bl&ots=c0IHY4AnSX&sig=UWDppeBU7nS4a3Lqe9dMc_7Aekk&hl=da&sa=X&ei=uxWzVMWRCurNygOq94CABw&redir_esc=y#v=onepage&q=&f=false. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "Iraq and the United States". https://books.google.dk/books?id=KgEo2q76J_0C&pg=PA309&lpg=PA309&dq=&source=bl&ots=MPM_oAI2pT&sig=wccwwoaiVcyLp3PkIhEi-WHmMvE&hl=da&sa=X&ei=MRKzVLrTIIjjywPA9IKQCg&redir_esc=y#v=onepage&q=&f=false. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ Chapman, Dennis. Security Forces of Kurdistan Regional Government, US Army War College. 2009, page. 112.
- ↑ "1,000 Kurdish soldiers desert from Iraqi army". http://www.hurriyetdailynews.com/1000-kurdish-soldiers-desert-from-iraqi-army.aspx?pageID=238&nID=48701&. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "Iraqi Kurds, Yazidis fight Islamic State for strategic town of Sinjar". https://www.reuters.com/article/2014/12/21/us-mideast-crisis-iraq-sinjar-idUSKBN0JZ0QO20141221. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "Mosul Christians form army under Peshmerga direction". http://rudaw.net/english/kurdistan/070120151. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "Iraqi Defense Ministry Asks KRG To Return Saddam-Era Weapons – Al-Monitor: the Pulse of the Middle East". http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2013/06/iraq-asks-krg-for-pre-saddam-weapons.html#. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ Hugh Naylor. "As ISIL retreats, Iraqi Kurds gain new ammunition". http://www.thenational.ae/world/middle-east/as-isil-retreats-iraqi-kurds-gain-new-ammunition#page1. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ Richard Spencer, The Telegraph (3 October 2014). "Kurdish forces captured an ISIS base after a two-day siege — but the ISIS fighters inside somehow slipped away". http://news.nationalpost.com/2014/10/03/kurdish-forces-captured-a-isis-base-after-a-two-day-siege-but-the-isis-fighters-inside-somehow-slipped-away/. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ Hollie McKay. "Iraq's Peshmerga desperate for US arms in fight against ISIS". Fox News. http://www.foxnews.com/world/2015/01/03/iraq-peshmerga-desperate-for-us-arms-in-fight-against-isis/. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "Arms for Kurdish Peshmerga to affect military balance". http://www.dw.de/arms-for-kurdish-peshmerga-to-affect-military-balance/a-17853077. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ Nicholas Watt. "UK prepares to supply arms directly to Kurdish forces fighting Isis". https://www.theguardian.com/world/2014/aug/14/uk-britain-arms-supply-kurdish-forces-iraq-isis. Retrieved on 23 October 2014.
- ↑ "Seven western states join US to 27 September 2014". http://ekurd.net/mismas/articles/misc2014/8/state8392.htm.
- ↑ "Iraq's Kurds appeal for new U.S. arms to combat Islamic State". https://www.washingtonpost.com/world/national-security/iraqs-kurds-appeal-for-new-us-arms-to-combat-islamic-state/2014/11/12/d2a0fe28-6aa6-11e4-9fb4-a622dae742a2_story.html. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "Iraqi Kurds say West not providing enough arms to defeat Islamic State". https://www.reuters.com/article/2014/11/19/us-mideast-crisis-barzani-idUSKCN0J30ON20141119. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "The Peshmerga of Iraq". 1 March 2008. http://www.aljazeera.com/programmes/insideiraq/2008/03/2008525185811788617.html. Retrieved on 22 February 2015.
- ↑ "KRG and the ‘godfathers': 2006 secret US cable on Wikileaks". 8 May 2014. http://kurdistantribune.com/2014/krg-godfathers-2006-secret-cable-on-wikileaks/. Retrieved on 22 February 2015.
- ↑ Devigne, Jacqueline (2011). ""Iraqoncilable" Differences? The Political Nature of the Peshmerga" (PDF). http://tiglarchives.org/sites/default/files/resources/nimep/v5/NIMEP_Insights_2011_48-64.pdf. Retrieved on 22 February 2015.
- ↑ "PUK official warns Peshmerga will not take orders from anyone else: Iraqi Kurdistan". http://ekurd.net/mismas/articles/misc2014/3/state7820.htm. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ Plan of Attack, Bob Woodward, Simon and Schuster, 2004.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Chalk, Peter, Encyclopedia of Terrorism Volume 1, 2012, ABC-CLIO
- ↑ "Ansar al-Islam". Federation of American Scientists. https://fas.org/irp/world/para/ansar.htm. Retrieved on 2012-08-08.
- ↑ "Meet the Kurdish women fighting the Islamic State". 8 November 2014. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/islamic-state/11216064/Meet-the-Kurdish-women-fighting-the-Islamic-State.html. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "No Frontline Deployment for Female Kurdish Troops". http://rudaw.net/english/kurdistan/28092014. Retrieved on 20 March 2015.
- ↑ "KRG halts recruiting of female Peshmerga". http://rudaw.net/english/kurdistan/220620151.
- ↑ "Meet the female Peshmerga forces fighting IS". Al-Monitor. http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/08/iraq-kurdistan-female-regiment-peshmerga-fight-is.html.
ہور پڑھو
سودھو- سائمن راس ویلنٹائن ، پشمرگہ: اوہ لوک جو موت دا سامنا کردے نيں: کرد فوج ، اس دی تریخ ، ترقی ، تے داعش دے خلاف جنگ ، جلانے دی براہ راست اشاعت ، اپریل 2018 ، 300 پی پی۔
- چیپ مین ، ڈینس پی۔ ، لیفٹیننٹ کرنل یو ایس اے ، کردستان علاقائی حکومت کیتی سیکیورٹی فورسز ، محمد نجات ، کوسٹا میسا ، کیلیفورنیا: مزدا پبلشرز ، 2011۔ مشرق وسطی دے امور وچ مائیکل ایم گنٹر دے ذریعہ نظر ثانی شدہ ، آئی ایس ایس 0026-3141 ، جلد Vol۔ 65 ، نمبر 3 ، سمر 2011۔
باہرلے جوڑ
سودھو- کرد علاقائی حکومت کیتی سائٹ اُتے سرکاری MPA سائٹ Archived 2020-07-10 at the وے بیک مشین