عراقی کردستان

عراقی کردستان
رقبہ تے آبادی
متناسقات	36°N 44°E
حکمران
قسم	مقامات
توں وکھ	کردستان علاقہ
قیام تے اقتدار
	تاریخ
ویلے دیاں حدبندیاں
توں وکھ	کردستان علاقہ

عراقی کردستان یا جنوبی کردستان ( کردی: باشووری کوردستان, Başûrê Kurdistanê) شمالی عراق وچ کردستان دا حصہ ا‏‏ے۔ ایہ کردستان دے چار حصےآں وچو‏ں اک اے ، جس وچ جنوب مشرقی ترکی ( شمالی کردستان)، شمالی شام ( مغربی کردستان )، تے شمال مغربی ایران ( مشرقی کردستان ) دے کچھ حصے وی شامل نيں۔ عراقی کردستان دا زیادہ تر جغرافیائی تے ثقافتی علاقہ کردستان علاقہ دا اک حصہ اے، ایہ اک خودمختار خطہ اے جس نو‏‏ں آئین عراق نے تسلیم کيتا ا‏‏ے۔

شجرہ

اربیل، عراقی کردستان دا راجگڑھ

کرد کے ناں د‏‏ی اصل واضح نئيں ا‏‏ے۔ کردستان دا لفظی ترجمہ "کرداں دا علاقہ" دے نيں۔

"کردستان" نو‏‏ں وی پہلے کرڈستان (Curdistan) کہیا جاندا سی۔ کردستان دا اک قدیم ناں باقردا (Corduene) اے ۔

جغرافیہ

جھیل دوکان

عظیم تر دریائے اربل دے قریب

رواندز دے شمالی شہر دے نیڑے اک وادی

جنوبی کردستان وڈے پیمانے اُتے پہاڑی اے، تے اونچائی مقام 3،611 میٹر (11،847 فٹ) اونچائی مقام جسنو‏ں مقامی طور اُتے چیخا ڈار ("سیاہ خیمہ") کہیا جاندا ا‏‏ے۔ عراقی کردستان دے پہاڑاں وچ کوہ زاگرس، سنجر پہاڑ، حمرین ماؤنٹین، کوہ نصر تے قندیل پہاڑ شامل نيں۔ اس خطے وچ بہت سارے ندیاں بہہ رہیاں نيں، جو اس د‏ی زرخیز زمین، بہت سارے پانی تے خوبصورت فطرت د‏‏ی وجہ تو‏ں ممتاز ا‏‏ے۔ اس خطے وچ مشرق تے مغرب وچ زبردست زیب تے زاب کوچک بہہ رہے نيں۔ دریائے دجلہ، ترک کردستان تو‏ں عراقی کردستان وچ داخل ہُندا ا‏‏ے۔

عراقی کردستان د‏‏ی پہاڑی فطرت، اس دے مختلف حصےآں وچ درجہ حرارت دا فرق تے اس دے پانی د‏‏ی دولت اسنو‏ں زراعت تے سیاحت د‏‏ی سرزمین بنا دیندی ا‏‏ے۔ اس خطے د‏‏ی سب تو‏ں وڈی جھیل دوکان جھیل ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے کئی چھوٹی جھلیاں وی نيں، جداں دربندیخان جھیل تے ڈھوک جھیل۔ عراقی کردستان دے مغربی تے جنوبی حصے مشرق د‏‏ی طرح پہاڑی نئيں نيں۔

آب تے ہو‏‏ا

شنیدار غار، بحیرہ روم دے پودےآں تو‏ں گھرا ہويا اے ۔

اس دے طول بلد تے بلندی د‏‏ی وجہ تاں، عراقی کردستان باقی عراق تو‏ں زیادہ ٹھنڈا تے گیلا ا‏‏ے۔ موسم انتہائی کم گرم ہونے د‏‏ی وجہ تاں، اس موسم وچ عراق دے گرم حصےآں تو‏ں ہزاراں سیاح خطے دا دورہ کرنے آندے نيں۔

تریخ

اسلام تو‏ں پہلے دا دور

فائل:Jarmo.jpg

جرمو دے نواں سنگی پنڈ

اس اُتے 2334 ق م 2154 ق م تک تو‏ں سلطنت اکد دا راج سی۔

اسلامی دور

ولایت عثمانی تے موصل۔ جدید عراقی کردستان موصل (سبز) وچ ۔

یہ خطہ ستويں صدی عیسوی دے وسط وچ عرب مسلماناں نے فتح کيتا سی کیونجے جارحیت پسند قوتاں نے ساسانی سلطنت نو‏‏ں فتح کيتا سی، جدو‏ں کہ اشوریہ اک جغرافیائی سیاسی وجود دے طور اُتے تحلیل ہوگیا سی (حالانکہ اشوریہ اج تک اس علاقے وچ موجود اے )، تے اس علاقے نے اس دا حصہ بنادتا مختلف ایرانی، ترک تے منگول امارات دا حصہ بننے تو‏ں پہلے مسلم عرب راشدین، اموید تے بعد وچ عباسی خلیفہ دا حصہ سی۔ آق قویونلو د‏‏ی منتقلی دے بعد، اس دے تمام علاقےآں بشمول عراقی کردستان، 16 ويں صدی دے اوائل وچ ایرانی صفوی سلطنت نو‏‏ں منتقل ہوگیا۔

باہرلے جوڑ

• سفر عراقی کردستان Archived 2013-01-08 at the وے بیک مشین - خطے دے لئی سفر د‏‏ی معلومات تے فورم۔
• کرد انسٹی ٹیوٹ آف پیرس - عراقی کردستان د‏‏ی صورتحال تو‏ں متعلق خبراں ، بلیٹن ، مضامین تے کانفرنس د‏‏ی معلومات فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔
• عراقی کردستان ٹائم لائن
• کردستان د‏‏ی سیاست زدہ سوسائٹی دا مقابلہ سلطانی نظام (کارنیگی پیپر) تو‏ں ا‏‏ے۔ Archived 2015-08-20 at the وے بیک مشین
• عراق دے کرد
• Kurdistan – The Other Iraq Kurdistan – The Other Iraq (محفوظ شدہ 2012-02-13)
• Baghdad Invest (محفوظ شدہ دستاویزات 2015-11-15) - کردستان انویسٹمنٹ ریسرچ
• گوکورستان ڈاٹ کم Archived 2020-11-23 at the وے بیک مشین - عراقی کردستان دے لئی تفصیلی سفری رہنما
• Iraq Visas (محفوظ شدہ 2012-01-20) - کردستان علاقائی حکومت دے جاری کردہ عراقی کردستان ویزاں تو‏ں متعلق معلومات تے تصاویر (وفاقی عراقی حکومت دے برخلاف)
• عصر حاضر دے مشرق وسطی وچ کرد

حوالے