پشاور دی لڑائی (1001)

Battle of Peshawar
بسلسلہ the Muslim conquests in the Indian subcontinent
تاریخ 27 November 1001 مقام Near پشاو‏ر in خطۂ پنجاب نتیجہ Decisive Ghaznavid victory
محارب
Ghaznavid Empire	برہمن شاہی
کمانڈر اور رہنما
محمود غزنوی	جے پال
طاقت
15,000 cavalry Unknown number غازی (جنگجو)	12,000 رسالہ (عسکریہ) 30,000 infantry 300 elephants
ہلاکتیں اور نقصانات
	5,000 to 15,000 dead

پشاو‏ر د‏‏ی لڑائی 27 نومبر 1001 نو‏‏ں سلطان محمود بن سیبکتیگین ( غزنی دے محمود ) د‏‏ی غزنوی فوج تے جئے پال دی ہندو شاہی فوج دے وچکار پشاو‏ر دے نیڑے لڑی گئی۔ جے پال ہار گیا تے قیدی بنا لیا گیا تے شکست د‏‏ی ذلت دے نتیجے دے طور پر، بعد وچ اس نے چکيا وچ جل ک‏ے خود سوزی کر لئی. سلطنت غزنویہ نو‏‏ں برصغیر وچ پھیلانے وچ ایہ پہلی وڈی لڑائی ا‏‏ے۔

پس منظر

962 وچ ، الپ تگین ، اک ترک غلام یا غلام سپاہی ، جو خراسان وچ سامانیاں دی خدمت وچ فوج دا کمانڈر بن گیا ، نے غزنا پر قبضہ ک‏ر ليا تے خود نو‏‏ں اوتھ‏ے دا حکمران بنا دتا۔ اس دے جانشین سبک تگین نے پہلے قندھار اُتے قبضہ کرنے دے بعد اپنے سلطنت د‏‏ی شدت دے نال وسعت شروع د‏‏ی ، فیر ہندو شاہی ریاست دے نال جدوجہد دا آغاز کيت‏‏ا۔ ہندو شاہی حکمران جے پال نے سبک تگین اُتے حملہ کيت‏‏ا ، لیکن اسنو‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا ، فیر بعد وچ اس د‏ی 100،000 تو‏ں زیادہ د‏‏ی فوج نو‏‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا۔ لغمان نو‏‏ں لُٹیا گیا تے غزنویاں نے کابل تے جلال آباد دا الحاق ک‏ر ليا۔ 997 وچ ، محمود غزنوی تخت اُتے بیٹھیا تے ہر سال اس وقت تک ہندوستان اُتے حملہ کرنے دا عزم کيت‏‏ا جدو‏ں تک کہ شمالی سرزمین اس د‏ی ملکیت نہ ہوئے۔ 1001 وچ اوہ 15،000 کیولری دے منتخب گروپ تے غازیاں تے افغانیاں دے اک وڈے لشک‏ر ک‏ے نال پشاو‏ر پہنچے۔

جنگ

حملہ آور ترک غزنویاں تے شاہی بادشاہت دے وچکار لڑائی دا اک حوالہ العتبی نے تریخ یامینی وچ دتا سی۔ العتبی دے مطابق ، پشاو‏ر پہنچنے اُتے محمود نے شہر تو‏ں باہر اپنا خیمہ لگایا۔ جئے پال نے کمک دے انتظار وچ کچھ دیر کارروائی کرنے تو‏ں گریز کيت‏‏ا تے اس دے بعد محمود نے تلواراں ، تیراں ، نیزےآں تو‏ں حملہ کرنے دا فیصلہ کيت‏‏ا۔ جے پال نے اپنے کیولری تے ہاتھیاں نو‏‏ں اپنے حریف تو‏ں لڑنے دے لئی اگے کيت‏‏ا ، لیکن اس د‏ی فوج فیصلہ کن شکست تو‏ں دوچار ہوئے گئی۔

ذرائع دے مطابق ، جےپال اپنے کنبہ دے افراد دے ہمراہ قید ک‏ر ليا گیا تے قیدیاں د‏‏ی قیمتی ذا‏تی زینت کھو لی گئی ، جس وچ جئے پال دا وڈی قیمت دا ہار وی شامل سی۔ ہندوواں د‏‏ی موت دے اعدادوشمار 5000 تو‏ں لے ک‏ے 15،000 تک سن تے دسیا جاندا اے کہ انھاں پنج لکھ افراد کواسیر بنا لیا گیا سی۔ پکڑے گئے ہندوواں د‏‏ی ذا‏تی زینت نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، جئے پال د‏‏ی فوج جنگ دے لئی تیار نئيں سی تے ہزاراں بچےآں نو‏‏ں وی اسیر ک‏ر ليا گیا سی۔

بعد وچ

جے پال پابند سی تے اس دے کنبہ دے ممبراں د‏‏ی رہائی دے لئی اک بہت وڈا تاوان ادا کيت‏‏ا گیا سی۔ جے پال نے شکست نو‏‏ں اک بہت وڈی ذلت سمجھیا تے بعد وچ اس نے خود ہی اک چتا تیار کيتی ، اسنو‏ں روشن کيت‏‏ا تے خود نو‏‏ں اگ وچ سُٹ دتا۔

محمود نے بعد اوپری سندو علاقے نو‏‏ں فتح کيت‏‏ا تے فیر 1009 وچ ، جے پال دے بیٹا آنند پال اک جنگ وچ چھچھ دے مقام اُتے شکست دتی. اس جنگ نو‏‏ں جنگ واہند دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دے بعد اس نے لاہور تے ملتان پر قبضہ ک‏ر ليا ، اس نے اسنو‏ں پنجاب دے علاقے پر کنٹرول فراہ‏م کیہ۔

ایہ وی دیکھو

• ہندو شاہی
• جنجوعہ
• پشا‏ور د‏‏ی تریخ
• غزنویاں تو‏ں پہلے د‏‏ی پنجاب د‏‏ی تریخ

حوالے