صوبہ لغمان
| صوبہ لغمان لغمان شریف | |
|---|---|
| صوبہ | |
 صوبہ لغمان | |
 افغانستان دے نقشے اُتے صوبہ لغمان | |
| ملک |  افغانستان |
| پایہ تخت | مهترلام |
| حکومت | |
| • گورنر | فضل اللہ مجددی |
| رقبہ | |
| • کل | ۳,۸۴۳ مربع کلومیٹر (۱,۵۰۰ مربع میل) |
| آبادی (2012) | |
| • کل | ۴۲۴,۱۰۰ |
| • کثافت | ۱۱۰/مربع کلومیٹر (۲۹۰/مربع میل) |
| منطقۂ وقت | متناسق عالمی وقت+04:30 |
| آیزو 3166 رمز | AF-LAG |
| اہم زباناں | پشتو زبان دری |
لغمان افغانستان دے 34 صوبیاں وچوں اک اے۔
لغمان - افغانستان دا اک صوبہ (انگریزی: Laghman، پشتو/فارسی: لغمان) افغانستان دے چونتیس صوبےآں وچوں اک اے۔ ایہ افغانستان دے مشرقی حصے وچ واقع اے۔ اس صوبے دا انتظامی صدر مقام مہتر لام اے۔ اس صوبہ دے کئی ضلعے نيں جنہاں وچ علی نگر، علی شانگ، دولت شاہ، مہترلام تے کرغائی شامل نيں۔
تریخ
سودھوبدھا دور
سودھوسکندر اعظم دے حملے دے وقت ایہ علاقہ لامپاکا کہلاندا سی۔ ستويں صدی وچ مشہور چینی سیاح ژیانگ ژینگ اس علاقے وچ سفر دے دوران تشریف لیائے تے انہاں دیاں لکھتاں وچ چند لوک بدھ مت جدوں کہ اس علاقے جس نوں لغمان کہیا جاندا اے دے زیادہ تر آبادی ہندو مت دی پیروکار سی۔ انہاں دے مطابق اس وقت لغمان جس نوں لمپا وی کہیا جاندا سی اس وچ دس توں ودھ بدھ عبادت گاہاں تعمیر ہوئیاں سن۔
اسلامی دور
سودھوعلاقہ افغان وچ اسلام دی آمد دے بعد غزنوی قبیلے جنہاں دے سالاری ابو منصور دے حوالے سی نے ایتھے لغمان وچ ہندو شاہی دے خلاف جنگ وچ فتح حاصل کيتی۔ اس وقت ہندو شاہی دے بادشاہ جے پالیا سن تے تقریباً اک لکھ فوج اس دی صوابدید اُتے سی۔ بعد وچ مغل دور حکومت وچ لغمان نوں صوبہ کابل دا خود مختار ضلع تسلیم کيتا گیا۔
کابل میوزیم وچ موجود دستاویزات تے ملنے والے آثار دے مطابق لغمان ہندوستان توں پلام ہرا دی جانب قدیم تجارتی گزرگاہ سی۔
سویت جنگ دے دوران تے اس دے بعد افغان جنگجوواں دی آپسی جھڑپاں وچ ایتھے دی تقریباً عمارتاں تے تجارتی مراکز تباہ ہوئے گئے سن ۔ اس دے علاوہ سویت دور وچ ایتھے زرعی املاک، نہری نظام تے زمیناں تباہ کر دتی گئياں سن۔
سیاست تے حالیہ واقعات
سودھولطف اللہ مشعل صوبہ لغمان دے حالیہ گورنر نيں۔ اس صوبہ دے سابق گورنر شاہ محمود صافی سن، جنہاں دی جگہ گلاب منگل نوں تعینات کيتا گیا، انہاں اُتے ہونے والے طالبان دے پے درپے حملےآں دے بعد انھاں نے استعفیٰ دے دتا، تبھی لطف اللہ مشعل نے صوبہ لغمان دے گورنر دی حیثیت توں ذمہ داریاں مارچ 2008ء وچ سنبھالاں۔
20 جون 2005ء نوں صوبہ لغمان توں تن پاکستانیاں نوں گرفتار کيتا گیا، جو تعمیر نو دے سلسلے وچ دورے اُتے موجود امریکی سفیر زلمے خلیل زاد اُتے قاتلانہ حملے وچ ملوث سن ۔ انہاں لوک نوں اسلحے سمیت گرفتار کيتا گیا سی۔
فروری 2006ء وچ ضلع مہترلام وچ اک احتجاجی مظاہرہ کيتا گیا جس وچ ضلع دی تقریباً آبادی نے شرکت کيتی۔ ایہ مظاہرہ ہالینڈ دے اخبار وچ شائع ہونے والے کارٹون دے ٍ خلاف منعقد کيتا گیا سی۔ لغمان افغانستان وچ پہلا صوبہ سی جتھے متنازع کارٹون دے خلاف مظاہرہ منعقد ہويا، پورے عالم اسلام وچ انہاں کارٹوناں دی اشاعت اُتے احتجاج کيتا سی۔
20 اپریل 2007ء نوں اتحادی افواج نے افغانی طالبان دے مشہور زمانہ کمانڈر گل حق پرست نوں جاں بحق کر دتا، گل حق پرست گلبدین حکمت یار دے قریبی ساتھی وی تصور کیتے جاندے سن ۔ اس وقت دے گورنر گلاب منگل نے اخباری بیان وچ حق پرست دی موت نوں خوش آئند قرار دتا تے صوبے دی ترقی وچ حائل وڈی رکاوٹ دور ہونے توں تشبیہ دی۔
24 اپریل 2007ء نوں لغمان وچ چھ افغان جاسوس افسر اک گڈی وچ ہونے والے بم دھمادے ميں جاں بحق ہوئے گئے۔ خبراں دے مطابق انہاں وچوں اک افسر نوں اغواء دی گیا سی جس نوں بعد وچ ذبح کر دتا گیا۔
2 ستمبر 2009ء اک خودکش دھمادے ميں 23 افراد جاں بحق ہوئے گئے جس وچ افغان جاسوس ادارے دے سربراہ وی شامل سن ۔
معیشت
سودھوصوبہ لغمان وچ اوہ علاقے جو علی نگر تے علی شانگ دریاواں دے کنارے واقع نيں، زرعی پیداوار دے لئی مشہور نيں۔ صوبہ لغمان وچ زرعی زمین انتہائی زرخیز اے تے ایتھے پھلاں تے سبزیاں دی پیداوار وڈی مقدار وچ شامل اے۔ ایتھے دی دوسری فصلاں وچ چاول، گندم تے کپاس شامل نيں جدوں کہ آبادی دا وڈا ذریعہ معاش زراعت اے۔
صوبہ لغمان وچ قیمتی پتھر دی کاناں وی دریافت ہوئیاں نيں، جو زیادہ تر صوبہ دے شمالی علاقےآں وچ واقع نيں۔
طرز معاشرت
سودھوایتھے دی آبادی دا وڈا حصہ پشتون نيں جو تقریباً کل آبادی دا %58 ہیں- %33 فیصد آبادی پاشی تے نورستانی نيں جدوں کہ %21 فیصد ایتھے تاجک قبیلے آباد نيں۔ تقریباً آبادی سنی مسلک نال تعلق رکھدے نيں۔
| صوبہ لغمان | |
 | |
| دیس: | افغانستان.svg){kind=small}
|
| صوبائی راجکعر : | مہترلم |
| رقبہ: | 3,843 مربع کلصومیٹر |
| لوک گنتی: | 373,000 |
| بولی: | پشائی، فارسی تے پشتو |
| ضلعے: | 7 |
