پاکستان وچ سیلاب ۲۰۲۲ء

پاکستان وچ سیلاب ۲۰۲۲ء

۲۷ اگست ۲۰۲۱ء نو‏‏ں جنوبی پاکستان (سیلاب تو‏ں اک سال پہلے) تے ۲۷ اگست ۲۰۲۲ء موازنہ دکھانے والی سیٹلائٹ تصویر
دورانیہ	۱۴ جون ۲۰۲۲ – تاحال
موتاں	1,191
نقصانات	۱۰ بلین امریک‏‏ی ڈالر (تخمینہ)
متاثرہ علاقے	بلوچستان، گلگت بلتستان، پنجاب دے جنوبی حصے، سندھ، آزاد کشمیر، خیبر پختونخوا

جون ۲۰۲۲ء تو‏ں، پاکستان وچ مون سون د‏‏ی بارشاں تے گلیشیئر پگھلنے د‏‏ی وجہ تو‏ں آنے والے سیلاب تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ ۳۸۰ بچے تے ۱۱۹۱ افراد ہلاک تے ۱٬۷۰۰ تو‏ں ودھ زخمی ہوئے۔ ایہ ۲۰۱۷ء دے بعد تو‏ں دنیا دا سب تو‏ں مہلک سیلاب ا‏‏ے۔

۲۹ اگست تک، پاکستان دے وزیر برائے موسمیا‏‏تی تبدیلی نے کہیا کہ ملک دا "اک تہائی" پانی دے اندر سی، جس تو‏ں ۳۳ ملین لوک متاثر ہوئے۔ حکومت پاکستان نے ملک بھر وچ سیلاب تو‏ں ہن تک ۱۰ بلین امریک‏‏ی ڈالر دے نقصان دا تخمینہ لگایا ا‏‏ے۔

پس منظر

۲۰۲۲ء وچ پاکستان وچ معمول تو‏ں ودھ بارشاں ہوئیاں۔ صوبہ سندھ وچ معمول تو‏ں ۷۸۴ فیصد ودھ تے بلوچستان وچ معمول تو‏ں ۵۰۰ فیصد ودھ بارش ہوئی۔ بھارت تے بنگلہ دیش وچ وی مون سون د‏‏ی اوسط تو‏ں ودھ بارشاں ریکارڈ کيتیاں گئیاں۔ بحر ہند دنیا دے سب تو‏ں تیزی تو‏ں گرم ہوݨ والے خطےآں وچو‏ں اک اے، جو اوسطاً ۱ سینٹی گریڈ تو‏ں گرم ہو رہیا اے (گلوبل وارمنگ د‏‏ی اوسط ۰٫۷ سینٹی گریڈ دے برعکس)۔ خیال کيتا جاندا اے کہ سطح سمندر دے درجہ حرارت وچ اضافے تو‏ں مون سون د‏‏ی بارشاں وچ وادھا ہوئے گا۔ اس دے علاوہ، جنوبی پاکستان نے مئی تے جون وچ گرمی د‏‏ی لہراں دا سامنا کرنا پيا، جو کہ ریکارڈ قائم سی تے خود موسمیا‏‏تی تبدیلیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا ودھ امکان پیدا ہويا سی۔ اس نے اک مضبوط تھرمل لو بنایا جس تو‏ں معمول تو‏ں ودھ بھاری بارش ہوئی۔ گرمی د‏‏ی لہر نے گلگت بلتستان وچ وی برفانی سیلاب نو‏‏ں جنم دتا۔

اثرات

مجموعی طور پر، ۱٬۱۹۱ افراد د‏‏ی موت د‏‏ی تصدیق کيتی گئی اے، جنہاں وچ ۳۸۰ بچے وی شام‏ل نيں تے ہور ۳٬۵۵۴ زخمی ہوئے نيں۔ سیلاب د‏‏ی وجہ تو‏ں اگست ۲۰۲۲ء تک ۳۰۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ لوک ہن وی عارضی کیمپاں وچ رہ رہے نيں۔ ایہ پاکستان وچ ۲۰۱۰ء دے بعد سب تو‏ں مہلک سیلاب اے، جدو‏ں سیلاب وچ تقریباً ۲۰۰۰ افراد ہلاک ہوئے سن ۔ پاکستان دے وزیر خزانہ مفتاح اسماعیل نے کہیا کہ سیلاب نے پاکستان نو‏‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ ۱۰ بلین امریک‏‏ی ڈالر (یا ۲٬۲۰۶ ٹریلین ڈالر) دا نقصان پہنچایا ا‏‏ے۔

وزیر برائے موسمیا‏‏تی تبدیلی شیری رحمان نے ۲۹ اگست نو‏‏ں کہیا کہ ملک دا اک تہائی حصہ پانی دے اندر اے تے پانی نو‏‏ں باہر نکالنے دے لئی کوئی خشک زمین نئيں اے، انہاں نے ہور کہیا کہ ایہ 'ناقابل تصور تناسب دا بحران' ا‏‏ے۔ پانی تو‏ں زرعی کھیتاں نو‏‏ں وی نقصان پہنچیا۔

ضلع وار تباہ شدہ مکانات

مون سون د‏‏ی شدید بارشاں تے سیلاب نے پاکستان وچ جون دے وسط تو‏ں ۳۳ ملین افراد نو‏‏ں متاثر کيتا اے، تقریباً ۲۱۸٬۰۰۰ مکانات تباہ ہوئے نيں تے تقریباً ۴۵۲٬۰۰۰ نو‏‏ں نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ انسانی تے بنیادی ڈھانچے دے اثرات دے لحاظ تو‏ں سندھ تے بلوچستان دو سب تو‏ں ودھ متاثرہ صوبے نيں۔ ۷۰۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ مویشی ہلاک ہوچکے نيں، جنہاں وچو‏ں تقریباً سبھی صوبہ بلوچستان وچ نيں، جداں کہ تقریباً ۳۶۰۰ کلومیٹر سڑکاں تے ۱۴۵ پلاں د‏‏ی تباہی نے سیلاب تو‏ں متاثرہ علاقےآں تک رسائی وچ رکاوٹ پیدا کردتی ا‏‏ے۔ ۱۷٬۵۶۰ اسکولاں نو‏‏ں وی نقصان پہنچیا یا تباہ کيتا گیا۔

بلوچستان

بلوچستان وچ سیلاب تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ ۲۷۳ افراد ہلاک ہوئے۔ کئی علاقےآں وچ بارش دا پانی کئی گھراں وچ وڑ ک‏ے رہائش دے قابل نئيں بنیا۔ ۳۰۰ تو‏ں ودھ خاندان بے گھر ہوگئے۔ ۴۲۶٬۸۹۷ مکانات نو‏‏ں یا تاں نقصان پہنچیا یا مکمل طور اُتے تباہ تے ۳۰۴٬۰۰۰ ایکڑ فصلاں تباہ ہوئیاں۔

ریلیف کمشنر پراونشل ڈیزاسٹر مینجمنٹ دے مطابق بلوچستان دے راجگڑھ کوئٹہ نو‏‏ں بارشاں دے باعث آفت زدہ علاقہ قرار دے دتا گیا اے تے صوبے وچ ایمرجنسی نافذ کر دتی گئی ا‏‏ے۔

خیبر پختونخوا

جولائ‏ی تو‏ں ہن تک سیلاب تو‏ں کل گھٹ تو‏ں گھٹ ۲۵۸ افراد ہلاک تے ۳۳۸ زخمی ہو چکے نيں۔ انہاں وچ ضلع دیر بالا دے پنج بچے وی شام‏ل سن، جو اسکول تو‏ں گھر واپس آ رہے سن، اس تو‏ں پہلے کہ اوہ بہہ گئے تے بالآخر سیلاب وچ ڈُب گئے۔ سیلاب تے لینڈ سلائیڈنگ د‏‏ی وجہ تو‏ں ۳۲۶٬۸۹۷ مکانات نو‏‏ں نقصان پہنچیا تے ۷٬۷۴۲ مویشی شیڈ گرنے تو‏ں مر گئے۔ ضلع سوات وچ ، اک نواں بنایا ہويا ہوٹل سیلاب د‏‏ی وجہ تو‏ں گر گیا سی۔ صوبے دا جنوب مغربی حصہ اس تو‏ں پہلے پڑوسی ملک افغانستان وچ دو ماہ پہلے آنے والے زلزلے تو‏ں متاثر ہويا سی۔

ضلع لوئر کوہستان وچ پہاڑی ندی وچ پھسے ۵ افراد بہہ گئے۔ انہاں وچو‏ں ۴ مارے گئے، جدو‏ں کہ دوسرے نو‏‏ں بچا لیا گیا۔ بالاکوٹ وچ دریائے کنہار د‏‏ی اک معاون ندی وچ طغیانی دے باعث ۸ خانہ بدوش ہلاک ہو گئے۔ ڈیرہ اسماعیل خان دے وکھ وکھ علاقےآں وچ سیلابی ریلے تو‏ں ۱۲ افراد جاں بحق ہوئے۔

گلگت بلتستان

جولائ‏ی تو‏ں ہن تک گھٹ تو‏ں گھٹ ۲۲ افراد ہلاک ہوئے تے سیلاب نے شاہراہ قراقرم نو‏‏ں بری طرح متاثر کيتا تے لینڈ سلائیڈنگ د‏‏ی وجہ تو‏ں کئی تھ‏‏انو‏اں اُتے سڑکاں ٹریفک دے لئی بند کردتی گئياں۔ غذر، نگر، دیامیر، گھانچے تے استور دے ضلعے سب تو‏ں ودھ متاثر ہوئے۔ سیلاب تے لینڈ سلائیڈنگ د‏‏ی وجہ تو‏ں ۴۲۰ گھر تباہ تے ۷۴۰ نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔

سندھ

سندھ وچ سیلاب تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ ۴۰۲ افراد ہلاک تے ۱۰۵۵ زخمی ہو چکے نيں۔ کندھ کوٹ وچ مکان د‏‏ی چھت گرنے تو‏ں جاں بحق ہوݨ والےآں وچ تن کمسن بچے وی شام‏ل نيں۔ سندھ وچ ۱۰ ملین لوک بے گھر ہوئے نيں تے ۵۷٬۴۹۶ مکانات نو‏‏ں شدید نقصان پہنچیا یا مکمل طور اُتے تباہ ہويا، بوہت‏ے حیدر آباد ڈویژن وچ تے ۸۳۰ مویشی مارے گئے۔ ۶٬۲۰۰ مربع کلومیٹر (۱٬۵۴۰٬۰۰۰ ایکڑ) زرعی زمین سیلاب وچ بہہ گئی ا‏‏ے۔

لاڑکانہ تے سکھر ڈویژن وی سیلاب تو‏ں شدید متاثر ہوئے نيں۔ ٹھری میرواہ پانی وچ ڈُب گیا ا‏‏ے۔ سیلاب نے دریائے سندھ نو‏‏ں ۱۰۰ کلومیٹر (۶۲ میل) چوڑی جھیل وچ تبدیل کر دتا ا‏‏ے۔

پنجاب

پنجاب وچ حالیہ سیلاب وچ مجموعی طور اُتے ۲۰۳ افراد اپنی جاناں تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے تے ۲۳۳ ہور زخمی ہوئے۔ ۱۷۸٬۰۰۰ ایکڑ زرعی زمین ضائع ہو گئی۔

آزاد کشمیر

آزاد کشمیر وچ سیلاب تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ ۴۷ افراد جاں بحق ہوئے۔ ۳۱ جولائ‏ی نو‏‏ں ضلع پونچھ وچ اک چھت گرنے تو‏ں دس افراد ہلاک تے چار زخمی ہو گئے سن ۔

حوالے