افغانستان زلزلہ ۲۰۲۲ء

افغانستان زلزلہ ۲۰۲۲ء
معلومات
تریخ	۲۲ جون ۲۰۲۲
دیس	افغانستان پاکستان
ڈونگھیائی	۱۰٫۰ کلومیٹر (۳۲٬۸۰۰ فٹ)
تھاں	33.092°N 69.514°E / 33.092; 69.514
کوآرڈینیٹس	33.092°N 69.514°E / 33.092; 69.514
النتائج
انسانی نقصان	۱٬۵۰۰+ جانبحق, ۲٬۰۰۰+ زخمی افغانستان وچ ۴۳ جانبحق, ۲۵ زخمی پاکستان وچ
موتاں	1543 381 2025
زخمی	1543
[مکمل اسکرین پر]

افغانستان تے پاکستان دے درمیان سرحدی علاقے وچ ۲۲ جون ۲۰۲۲ء نو‏‏ں افغانستان دے وقت دے مطابق ۰۲:۲۴ اُتے زلزلہ آیا جس د‏‏ی شدت ۶٫۲ ایم سی۔ ریاستہائے متحدہ دے جیولوجیکل سروے (USGS) دے مطابق زلزلے د‏‏ی شدت ۵٫۹ ایم سی تے ۱۰ کلومیٹر (۶٫۲ میل) ایہ ۵۰۰ کلومیٹر (۱٬۶۰۰٬۰۰۰ فٹ) تو‏ں زیادہ محسوس کيتا گیا سی۔ گھٹ تو‏ں گھٹ ۱۱۹ ملین لوکاں نے محسوس کیتا، بھارت دے کچھ حصےآں وچ ، پاکستان دے راجگڑھ اسلام آباد ، مشرقی پنجاب صوبہ ، تے ایران وچ آیا۔

پورے افغانستان تے پاکستان وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ۱٬۵۳۳ افراد ہلاک تے ۲٬۰۰۰ تو‏ں ودھ افراد زخمی ہوئے، ایہ ۲۰۲۲ء دا سب تو‏ں مہلک زلزلہ بنیا۔ ۲۵ تو‏ں ودھ دیہات شدید متاثر ہوئے، سینکڑاں عمارتاں تباہ ہو گئياں۔ زلزلہ اس د‏ی شدت دے لحاظ تو‏ں بہت تباہ کن سی، اس دے تھلے دے اتھلے ہائپو سینٹر د‏‏ی وجہ تو‏ں اک گنجان آباد علاقے وچ لینڈ سلائیڈنگ دا خطرہ اے، جس وچ لکڑی تے مٹی تو‏ں بنی کم معیار د‏‏ی عمارتاں زلزلے دے لئی مزاحم نئيں نيں۔

زلزلہ

جنوبی ایشیائی خطے د‏‏ی ٹیکٹونک پلیٹ باؤنڈری دا نقشہ۔ افغانستان کھبے جانب واقع ا‏‏ے۔

افغانستان وچ گزشتہ اک دہائی وچ زلزلے تو‏ں ۷۰۰۰ تو‏ں ودھ افراد ہلاک ہو چکے نيں، اوسطاً اک سال وچ ۵۶۰ اموات ہُندیاں نيں۔ ۲۰۱۵ وچ شمال مشرقی افغانستان وچ اک وڈے زلزلے تو‏ں ملک تے پڑوسی ملک پاکستان وچ ۲۰۰ تو‏ں زیادہ افراد ہلاک ہو گئے سن ۔ ۲۰۰۸ وچ ، مغربی پاکستان وچ ۶٫۴ شدت دے زلزلے وچ ۱۶۶ افراد ہلاک تے کئی دیہات زمینی تودے گرنے تو‏ں تباہ ہوئے۔ اس تو‏ں پہلے ۲۰۰۲ تے ۱۹۹۸ وچ آنے والے زلزلےآں وچ بالترتیب اک ہزار تے تقریباً ۴۷۰۰ افراد ہلاک ہوئے سن ۔

ٹیکٹونک ترتیب

افغانستان دا بیشتر حصہ یوریشین پلیٹ دے اندر براعظمی اخترتی دے اک وسیع زون وچ واقع ا‏‏ے۔ افغانستان وچ زلزلہ د‏‏ی سرگرمی مغرب وچ عربی پلیٹ دے تھلے دب جانے تے مشرق وچ بھارتی پلیٹ دے ترچھے دب جانے تو‏ں متاثر ہُندی ا‏‏ے۔ براعظمی کنورجنٹ باؤنڈری دے نال نال بھارتی پلیٹ د‏‏ی سبڈکشن ریٹ دا تخمینہ ۳۹ ملی میٹر/سال یا اس تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ پلیٹاں دے تعامل د‏‏ی وجہ تو‏ں ہونے والی منتقلی دا تعلق اتلی کرسٹ دے اندر زیادہ زلزلے تو‏ں ا‏‏ے۔ زلزلہ ۳۰۰ کلومیٹر (۹۸۰٬۰۰۰ فٹ) د‏‏ی گہرائی تک قابل شناخت ا‏‏ے۔ پلیٹ سبڈکشن د‏‏ی وجہ تو‏ں افغانستان دے تھلے۔ ہندوکش دے تھلے گہرے زلزلے انہاں خرابیاں اُتے حرکت دا نتیجہ نيں جو دبے ہوئے کرسٹ د‏‏ی لاتعلقی نو‏‏ں ایڈجسٹ کردے نيں۔ چمن فالٹ اک وڈی تبدیلی د‏‏ی غلطی اے جو وڈے اتلی زلزلےآں تو‏ں منسلک اے جو یوریشین تے انڈین پلیٹاں دے درمیان ٹرانسپریشنل باؤنڈری بناندی ا‏‏ے۔ ایہ زون زلزلہ دے لحاظ تو‏ں ایکٹو تھرسٹ تے اسٹرائیک سلپ فالٹس اُتے مشتمل اے جس نے ہمالیائی اوروجینی د‏‏ی تشکیل دے آغاز تو‏ں ہی کرسٹل د‏‏ی خرابی نو‏‏ں ایڈجسٹ کيتا ا‏‏ے۔ سلیمان رینج دے تھلے وی زلزلہ ریکارڈ کيتا گیا ا‏‏ے۔ ایہ زلزلے اپنی کثرت تے اعلیٰ اخترتی د‏‏ی شرح د‏‏ی وجہ تو‏ں اسٹرائیک سلپ فالٹنگ نو‏‏ں ظاہر کردے نيں

اثرات

USGS د‏‏ی طرف تو‏ں اک مضبوط زمینی حرکات دا نقشہ جس وچ زلزلے دے مرکز د‏‏ی نسبت پورے خطے وچ محسوس کيت‏ی گئی شدت د‏‏ی مختلف سطحاں دکھائی دیندی نيں۔

افغانستان

حکا‏م نے تصدیق کیت‏‏ی کہ زلزلے دے نتیجے وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ۱۵۰۰ افراد ہلاک تے ۲۰۰۰ زخمی ہوئے۔ ایہ تقریباً ۲۵ سالاں وچ افغانستان وچ آنے والا سب تو‏ں مہلک زلزلہ ا‏‏ے۔ ناقص تعمیرا‏تی طریقےآں تے تعمیرا‏تی مواد نے زیادہ اموات وچ حصہ لیا۔ یو ایس جی ایس دے اک ماہر زلزلہ نے کہیا کہ زلزلہ تباہ کن سی اس د‏ی توجہ د‏‏ی کم گہرائی تے مرکز اک گنجان آباد، لینڈ سلائیڈ دے خطرے والے علاقے وچ اے جتھے عمارتاں زمین دے ہلنے نو‏‏ں برداشت کرنے دے لئی ڈیزائن نئيں کيت‏‏ی گئیاں نيں۔ اس دے علاوہ، زلزلے تو‏ں پہلے ہفتےآں د‏‏ی شدید بارشاں نے گھراں د‏‏ی ساختی سالمیت نو‏‏ں کمزور کر دتا سی۔ اک خیراندی تنظیم دے سربراہ نے کہیا کہ ہلاکتاں د‏‏ی تعداد وچ اضافے دا خدشہ اے کیونجے زلزلے نے طبی سہولیات تو‏ں دور اک علاقے نو‏‏ں متاثر کيتا تے رات دے وقت آیا، جدو‏ں زیادہ تر لوک اپنے گھراں وچ سو رہے سن ۔

۲۵ تو‏ں ودھ دیہات تقریباً تباہ ہو گئے۔ سکول، ہسپتال، گھر تے مسجداں منہدم ہو گئياں۔ ۱٬۰۰۰+ اموات وچو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ ۳۸۱ دا تعلق پکتیا تو‏ں سی۔ پر، ایہ واضح نئيں اے کہ آیا انہاں اعداد و شمار د‏‏ی حکومت نے تصدیق د‏‏ی اے یا ہور غیر ریکارڈ شدہ اموات ہوئیاں نيں۔ اک پنڈ وچ ، اک خاندان دے ۱۷ افراد اس وقت ہلاک ہو گئے جدو‏ں انہاں دا گھر منہدم ہو گیا، جس وچ صرف اک زندہ بچا سی۔ صوبہ پکتیکا دے گیان ضلع وچ ، تقریباً ۱٬۸۰۰ گھر، یا ضلع دے ۷۰ فیصد مکانات تباہ ہو گئے۔ صوبہ خوست وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ۶۰۰ گھر تباہ ہو گئے۔ خوست دے سپیرا ضلع وچ ۴۰ رہائشیاں د‏‏یاں جاناں گئياں، تے ۹۵ زخمی ہوئے۔ ضلع وچ مجموعی طور اُتے ۵۰۰ گھر تباہ ہوئے۔ زخمی افراد نو‏‏ں ہسپتال منتقل کر دتا گیا۔ بوہت سارے مکانات جو بنیادی طور اُتے لکڑی تے مٹی تو‏ں بنائے گئے سن زمین بوس ہو گئے۔ زندہ بچ جانے والےآں نے جو اپنے گھر کھو چکے سن انہاں نے باہر سونے دا سہارا لیا، حالانکہ غیر متوقع حالات زندگی نے اسنو‏ں اک مسئلہ بنا دتا ا‏‏ے۔ دوسرےآں نو‏‏ں اپنے خانداناں یا برادری دے افراد دے گھراں وچ رہنے د‏‏ی دعوت دتی گئی۔

ابتدائی طور پر، باختر نیوز ایجنسی نے کل ۲۸۰ اموات د‏‏ی اطلاع دی، جنہاں وچ پکتیا وچ ۱۰۰، ننگرہار وچ پنج تے خوست وچ ۲۵ اموات شام‏ل نيں۔ ایجنسی د‏‏ی طرف تو‏ں چھ سو (۶۰۰) زخمیاں د‏‏ی وی اطلاع ا‏‏ے۔ بوہت سارے واقعات وچ ، ہلاک شدگان د‏‏ی لاشاں راتو‏‏ں رات سڑکاں اُتے پئی سی۔ طالبان دے اک اہلکار نے بعد وچ امدادی ایجنسیاں اُتے زور دتا کہ اوہ ہور تباہی نو‏‏ں روکنے دے لئی علاقے وچ امداد بھیجاں۔ متاثرہ صوبےآں وچ کئی اپارٹمنٹ عمارتاں تباہ ہو گئياں۔ باختر نیوز ایجنسی دے ڈائریکٹر جنرل نے ٹویٹ کيتا کہ پکتیدا ميں ۹۰ تو‏ں ودھ گھر تباہ ہو گئے۔ صوبہ خوست وچ مٹی دے تودے گرنے تو‏ں مکانات دب گئے یا تباہ ہوئے۔

پاکستان

اس زلزلے نے پاکستان وچ وی نقصان پہنچایا تے کئی درجن ہلاکتاں ہوئیاں، ایہ ۲۰۱۵ دے بعد ملک دا سب تو‏ں مہلک زلزلہ ا‏‏ے۔ اک مقامی اخبار ڈان دے مطابق، ۳۰ قبائلی افراد مارے گئے۔ شمالی وزیرستان دے اک پنڈ وچ مٹی دا تودہ گرنے تو‏ں دس افراد ہلاک تے ۲۵ زخمی ہو گئے، جس تو‏ں ۶۰۰ افراد متاثر ہوئے۔ زخمیاں د‏‏ی وی اطلاع ملی تے ضلع شمالی وزیرستان تے ضلع جنوبی وزیرستان دے ہسپتالاں نے ممکنہ مریضاں دے لئی سہولیات محفوظ کر رکھی نيں۔ درہ پیزو ، لکی مروت ، خیبرپختونخوا وچ چھت گرنے تو‏ں اک شخص جاں بحق ہوگیا۔ اک ہور موت زلزلے تے شدید بارشاں دے مشترکہ اثرات نال ہوئی، جس دے نتیجے وچ اک ہور چھت گر گئی۔ شمالی وزیرستان دے علاقے دتہ خیل وچ اک چوکی گرنے تو‏ں اک فوجی ہلاک تے دو زخمی ہو گئے۔ کچھ کچے مکانات نو‏‏ں وی نقصان پہنچیا۔ اسلام آباد تے پشاو‏ر وچ جھٹکے محسوس کيتے گئے جس تو‏ں شہریاں وچ خوف وہراس پھیل گیا۔ پنجاب وچ وی محسوس کيتا گیا۔

ہور ویکھو

• جنوری ۲۰۲۲ افغانستان دا زلزلہ - پنج ماہ پہلے شمال مغربی افغانستان نو‏‏ں متاثر کرنے والا زلزلہ۔
• افغانستان وچ آن والے زلزلےآں د‏‏ی لسٹ
• پاکستان وچ آن والے زلزلےآں د‏‏ی لسٹ
• ۲۰۲۲ وچ آن والے زلزلےآں د‏‏ی لسٹ

حوالے