مناقب آل ابی طالب

مناقب آل ابی طالب

موضوع	فضائل و مناقب اہل بیت
ناشر	المکتبۃ الحیدریہ
متن	[[s:{{{Wikisource}}}|مناقب آل ابی طالب]] ویکی ماخذ اُتے

مناقب آل ابی طالب، المناقب دے نام تو‏ں مشہور، عربی بولی وچ معصومین دے نیک اوصاف و فضائل دے متعلق کتاب ا‏‏ے۔ جس دے مؤلف شیعہ عالم دین محمد بن علی ابن شہر آشوب (متوفا 588 ھ) نيں۔ مؤلف نے اس کتاب وچ مناقب پیامبر(ص)، ائمہ تے صحابہ بیان کیتے نيں جو موجودہ نسخہ وچ موجود نئيں نيں۔ البتہ اس وقت چار جلداں وچ موجود کتاب رسول خدا دی زندگی و فضائل تو‏ں شروع ہو ک‏ے امام حسن عسکری دے باب اُتے ختم ہُندی اے تے اس وچ امام زمانہ عج تو‏ں متعلق کوئی گل ذکر نئيں ہوئی ا‏‏ے۔ اسی طرح مؤلف نے اپنی ہور تالیفات وچ مطالب بیان کردے ہوئے اس کتاب دا حوالہ ذکر کیتا اے انہاں تو‏ں وی موجودہ کتاب خالی ا‏‏ے۔ المناقب معتبر شیعہ آثار وچو‏ں اے تے بوہت سارے سنی و شیعہ علما نے اس اُتے اعتماد کرکے مطالب نقل کیتے نيں۔

مؤلف

ابو عبد اللہ محمد بن علی بن شہر آشوب سَرَوی مازندرانی (488۔588 ھ) اے جو ابن شہر آشوب دے نام تو‏ں مشہور تے «رشیدالدین» تے «عزّالدین» دے لقب تو‏ں جانا جاندا اے ۔اوہدی زندگی دا زمانہ پنجويں صدی دا آخر تے چھیويں صدی دا بندا اے ۔وہ ایران دے شمالی علاقے ساری وچ پیدا ہويا تے علوم دین دے حصول نو‏‏ں جاری رکھنے دے لئی بغداد گیا ۔ ابن شہر آشوب دی بہت سی تألیفات مناقب آل ابی طالب تے معالم العلماء دی مانند نيں ۔

موضوع کتاب

مؤلف نے اس کتاب وچ پیامبر اکرم(ص)'، ائمہ تے صحابہ دے مناقب و فضایل بیان کیتے نيں۔ مناقب دے نام تو‏ں جو وی کتاباں اہل بیت دے متعلق لکھی گئياں نيں انہاں وچ انہاں دے معجزات تے کرامات بیان ہوئے نيں۔

سبب تالیف

اپنی کتاب دی تالیف دا سبب مصنف نے ایويں بیان کیتا اے:

جب ميں نے امیر المؤمنین علی علیہ السلام دے دشمناں دے کفر، شیعہ و سنی حضرات نو‏‏ں مسئلۂ ولایت نو‏‏ں ایسے حالات وچ اختلافی پایا کہ انہاں وچو‏ں کچھ تو خاندان پیغمبر دی محبت تو‏ں دور نيں تے کچھ انہاں تو‏ں محبت دے باوجود تقیہ و خوف دی وجہ تو‏ں اظہار نئيں کردے نيں تو وچ خواب غفلت تو‏ں بیدار ہويا تے ایہ اک لفط سی تا کہ وچ مختلف روایات تے مختلف قسم دے موجود اختلافات تو‏ں حقیقت حال نو‏‏ں واضح کراں۔ اس دوران وچ اس گل اُتے متوجہ ہويا کہ پیغمبر گرامی دی احادیث نو‏‏ں تبدیلی تے تحریف کيتی گئی ا‏‏ے۔ اک طرف لوگاں نے دوسرےآں دے خود ساختہ فضائل بنانے دی کوشش کيتی، انہاں نے احادیث دے قطعے قطعے کیتے تے انہاں دے ایسے حصے نقل کیتے کہ جنہاں توں اوہ حقیقت نو‏‏ں چھپا سکن ہور اس دے ذریعے اہل اسلام نو‏‏ں ولایت الہی دی حقیقت تو‏ں گمراہ کرن تے دوسری جانب ایہ لوگ اہل بیت دے فضائل نقل کرنے والےآں اُتے غلو تے دین تو‏ں منحرف ہونے دیاں تہمتاں لگائیاں نيں۔ اس بنا اُتے ہور ہور تے اسباب دی بنا اُتے میں ارادہ کیتا کہ پیغمبر اسلام دی اہل بیت دے مناقب نو‏‏ں دقیق تے مستند بنیاداں جمع کراں۔

اعتبار کتاب

اس کتاب نو‏‏ں معتبر سمجھیا جا سکدا اے چونکہ اہل علم نے اوہدی تعریف دی اے تے اک حد تک شیعہ و سنی علما نے اس اُتے اعتماد کیتا تے کسی دغدغے دے بغیر اوہدی روایات نو‏‏ں نقل کیتا ا‏‏ے۔

مضامین کتاب

یہ کتاب چار جلداں وچ تقسیم ہوئی اے:

• پہلی جلد : احوال پیامبر(ص) نبوت دی بشارت، ولادت، بعثت، رسول گرامی دی جنگاں … دے احوال اُتے مشتمل ا‏‏ے۔
• دوسری جلد: امیرالمؤمنین(ع) دے فضائل، مقامات و کرامات، انہاں دے فیصلےآں، انہاں اُتے ہونے ظلم تے ترتیب زمانے دے مطابق اہل بیت اُتے نازل ہونے والی مصیبتاں دے بیان وچ ا‏‏ے۔
• تیسری جلد: حضرت علی (ع) دی جانشنین دے متعلق پیغمبر دی احادیث تو‏ں شروع ہُندی اے، انہاں دی شجاعتاں تے فضائل معنوی، قیامت دے روز انہاں دے مقام نو‏‏ں چند فصلاں وچ بیان کیتا اے ۔حضرت علی ہور انبیا تو‏ں مساوات دے متعلق نکات ، انہاں دے احوال زندگی ،حضرت زہرا دے حالات زندگی تے آخر وچ انہاں دے فرزند امام حسن و حسین دی امامت دی بحث بیان کيتی اے ۔
• چوتھ‏ی جلد : باقی ائمہ دے حالات زندگی امام حسن عسکری تک بیان ہوئے نيں۔

ابواب کتاب

کتاب دے بعض ابواب ذکر کردے نيں:

• باب ذکر سیدنا رسول الله(ص)
• باب الامامۃ
• باب فی إمامۃ الأئمّۃ الإثنی عشر
• باب درجات امیر المؤمنین(ع)
• باب ما تفرّد من مناقبہ
• باب ذکره عند الخالق و عند المخلوقین
• باب قضایا امیر المؤمنین(ع)
• باب النصوص علی امامتہ
• باب تعریف باطنہ
• باب مختصر من مغازیہ
• باب ما یتعلق بالآخرة من مناقبہ
• باب النکت و اللطائف
• باب فی احوالہ
• باب مناقب فاطمہ الزہرا (س)
• باب إمامۃ السبطین

خصوصیات کتاب

1. ابن شہر آشوب نے اپنی ہور کتب وچ بعض مطالب دے مستند وچ اس کتاب نو‏‏ں ذکر کیتا اے جدو‏ں کہ حال حاضر وچ اس کتاب وچ اوہ مطالب اس وچ موجود نئيں نيں۔
2. امام عصر امامت تو‏ں متعلق مسائل تے غیبت جداں اس زمانے دے اہ‏م مسائل کلامی موجودہ کتاب وچ نئيں نيں۔
3. ابن شہر آشوب دا ارادہ سی کہ مناقب خاندان نبی اکرم(ص)کے متعلق منقول ہونے والے تمام مطالب اس وچ جمع کرے لیکن بوہت سارے مسائل تے احادیث جو قدیمی کتب وچ موجود نيں اوہ اس وچ نيں۔
4. خود ابن شہر آشوب نے کتاب دے مقدمے وچ کہیا کہ اصحاب نبی تے انہاں دے فضائل دے بارے وچ باب ذکر کیتا اے لیکن اوہ موجود نئيں ا‏‏ے۔
5. مناقب ابن شہر آشوب، بعض عجیب و غریب مطالب اُتے مشتمل اے کہ جنہاں وچ بعض ایسے نيں جو صرف اسی وچ نقل ہوئے نيں۔

تحقیقات

حسین بن جبیر نے کتاب مناقب دا خلاصہ کیتا تے نخب المناقب لآل ابی طالب نام رکھیا۔ نہج الایمان دے نام تو‏ں وی ابن جبیر دے ذریعے تلخیص ہوئی ا‏‏ے۔ ابن شہر آشوب دی کتاب مثالب النواصب نو‏‏ں اس کتاب دا تکمیلی باب قرار دتا جا سکدا ا‏‏ے۔

ترجمہ

اس دا اردو بولی وچ دو دفعہ ترجمہ ہويا۔ اس دا اک ترجمہ مولانا ظفر حسنین امراوہی نے کیتا۔ دوسرا ترجمہ مولانا شریف صاحب نے کیتا جو تن جلساں وچ طبع ہويا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

چاپ

یہ کتاب پہلی مرتبہ 1313 ق نو‏‏ں ہندوستان دے شہر بمبئی وچ چھپی اس دے بعد متعدد مرتبہ ایران، عراق تے لبنان تو‏ں چھپ چک‏ی ا‏‏ے۔

حوالے

مآخذ

• تہرانی، آقا بزرگ، الذریعہ الی لکھتاں الشیعہ، بیروت، دارالاضواء.
• ابن شہر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، نجف، المکتبہ الحیدریہ، 1376ق.
• ابن شہر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، قم، علامہ، 1379ق.
• کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانہ ای علوم اسلامی نور.