قبیلہ مدین
| عمومی معلومات | |
|---|---|
| ناں وجہ | مدین یا مدیان بن حضرت ابراہیم سے منسوب ہونا |
| قومیت | عرب |
| سربراہ | مدین یا مدیان بن حضرت ابراہیم |
| آغاز | شہر مدین |
| عصر | حضرت شعیب دا زمانہ |
| واقعات | بنی اسرائیل دے نال جنگ اور عذاب الہی دا نزول |
| آغاز | شہر مدین |
قبیلہ مَدْیَن اک عرب قبیلہ اے جنہاں دی ہدایت دے لئی حضرت شعیب نوں مبعوث کيتا گیا سی تے حضرت موسی نے وی کئی سال انہاں دے درمیان زندگی بسر دی اے۔ بعض محققاں اس قبیلے نوں حضرت ابراہیم دے فرزند مدین تے بعض حضرت اسماعیل دی طرف نسبت دیندے نيں۔ ایہ قوم خلیج عقبہ دے نیڑے شہر مدین وچ زندگی گزاردی سی۔ خدا اُتے ایمان نہ لیانے دی وجہ توں قوم مدین اُتے خدا دا عذاب نازل ہويا۔
شجرہ نامہ
سودھوقبیلہ مدین اک عرب قبیلہ سی۔[۱] لفظ "مدین" قرآن وچ دس مرتبہ آیا اے [۲] تے اس توں مراد بعض مواقع اُتے قبیلہ مدین[۳] جدوں کہ بعض مواقع اُتے شہر مدین اے۔[۴] قبیلہ مدین دے نسب دے بارے وچ اختلاف پایا جاندا اے:
بعض محققاں تے مورخین قبیلہ مدین نوں مدین بن حضرت ابراہیم توں منسوب کردے نيں۔[۵] توریت[۶] تے بعض اسلامی مآخذ[۷] دے مطابق حضرت ابراہیم نے اپنی زوجہ سارہ دی وفات دے بعد اک عورت نال شادی کيتی جنہاں توں انہاں دی کئی اولاد ہوئیاں من جملہ انہاں وچ اک مدین (میدیان) اے۔ مدین نے حضرت لوط دی دھی توں شادی دی جس توں انہاں دی نسل اگے چلی۔[۸]
اسی طرح ابن کثیر مذکورہ قبیلے نوں مدین بن مدیان بن حضرت ابراہیم[۹] تے بعض ہور محققاں انہاں نوں حضرت اسماعیل دی نسل توں قرار دیندے نيں۔[۱۰]
محل زندگی
سودھو
قوم مدین شہر مدین وچ زندگی گزارتی سی تے شہر دا ناں خود ايسے قوم دے ناں اُتے رکھیا گیا سی۔[۱۱] اس شہر نوں خلیج عقبہ دے مشرق وچ [۱۰] دریا دے کنارے واقع اک سرسبز علاقہ قرار دتا گیا اے۔[۱۲] ایہ شہر تبوک[۱۳] تے قوم لوط دے محل زندگی دے نیڑے واقع سی۔[۱۴] شیخ صدوق مدین نوں اک چھوٹا قریہ قرار دیندے نيں جس وچ ۴۰ گھرانے توں ودھ آباد نئيں سن ۔[۱۵]
بعض محققاں اس شہر نوں شام دے شہراں وچوں قرار دیندے ہوئے[۱۶] ایہ احتمال دیندے نيں کہ موجودہ دور وچ اردن دا شہر "معان"[۱۷] ايسے شہر دی جگہ بنایا گیا اے۔[۱۸] جدوں کہ بعض محققاں دے مطابق ایہ شہر موجودہ سعودی عرب وچ واقع اے۔[۱۹]
بنیاسرائیل دے نال جنگ
سودھوقرآن دی صریح آیت [۲۰] تے توریت[۲۱] دے مطابق حضرت موسی مصر توں فرار ہو کے مدین چلے گئے۔ اوتھے حضرت شعیب دی دھی توں شادی کيتی۔[۲۲] کئی سال تک قبیلہ مدین دے درمیان زندگی گزاری۔[۲۳] اوتھے اُتے آپ چرواہے دا کم کردے سن ۔[۲۴]
قبیلہ مدین نے تریخ دے وکھ وکھ ادوار وچ بنی اسرائیل دے نال جنگ دی اے۔ یہودیاں دی مقدس کتاب "داوران" وچ بنی اسرائیل دی قبیلہ مدین دے نال ہوݨ والی جنگاں دا تذکرہ کردے ہوئے لکھیا اے کہ سالاں سال قبیلہ مدین توں شکست دے بعد آخر کار بنی اسرائیل نوں کامیابی نصیب ہوئی۔[۲۵]
حضرت شعیب دی نبوت اُتے رد عمل
سودھوخداوند عالم نے قوم مدین دی ہدایت دے لئی حضرت شعیب نوں نبوت اُتے مبعوث فرمایا۔[۲۶] حضرت شعیب خود وی قبیلہ مدین توں سن ۔[۲۷]
حضرت شعیب نے اپنی قوم نوں کئی سالاں تک دین الہی دی تبلیغ دی تے انہاں نوں توحید[۲۸]، انصاف، معاملات وچ حسن سلوک[۲۸] زمین اُتے فساد پھیلانے توں دوری اختیار کرنے[۲۹] تے قیامت دے عذاب توں ڈرنے[۳۰] دی دعوت دتا کردے سن ۔ سورہ اعراف وچ حضرت شعیب تے انہاں دے مخالفین دی گفتگو آئی اے۔[۳۱]
عذاب
سودھوقبیلہ مدین دے بہت سارے افراد نے حضرت شعیب دی دعوت نوں قبول کرنے توں انکار کيتا ایويں اوہ عذاب الہی وچ مبتلا ہو گئے۔[۳۲] قرآن دی بعض آیات دے مطابق قوم مدین زلزلہ دی وجہ توں نابود ہو گئی؛[۳۳] اس طرح کہ گویا اس شہر وچ اس توں پہلے کسی نے سکونت ہی اختیار نئيں کيتی ہوئے۔[۳۴]
حوالے
سودھو- ↑ بلاغی، حجۃ التفاسیر، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۲۶۷۔
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۴۵۔
- ↑ حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۲۴۳۔
- ↑ برای نمونہ: سورہ ہود، آیہ ۸۴۔
- ↑ شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۱۶۶۔
- ↑ کتاب مقدس، پیدایش، ۲۵: ۱۔
- ↑ بروجردی، تفسیر جامع، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۴۳۲۔
- ↑ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۴۵۱۔
- ↑ ابنکثیر، البدایۃ و النہایۃ، ۱۹۸۶م، ج۱، ص۱۸۵۔
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۹، ص۲۰۰۔
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۷۷۔
- ↑ دہخدا، لغتنامہ، واژہ مدین۔
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۱، ص۲۹۱۔
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۴۵۔
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۲۰۔
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۴۹۔
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۴۵۔
- ↑ بلاغی، حجۃ التفاسیر، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۲۶۷۔
- ↑ لغتنامہ دہخدا، واژہ مدین۔
- ↑ سورہ قصص، آیت ۲۲۔
- ↑ کتاب مقدس، خروج، ۲: ۱۵۔
- ↑ سورہ قصص، آیہ ۲۷-۲۸۔
- ↑ سورہ طہ، آیہ۴۰۔
- ↑ کتاب مقدس، خروج، ۱:۱۔
- ↑ کتاب مقدس، داوران، باب۶-۸۔
- ↑ سورہ اعراف، آیہ ۸۵
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۱۴، ص۳۱۳۔
- ↑ ۲۸.۰ ۲۸.۱ سورہ اعراف، آیہ ۸۵۔
- ↑ سورہ عنکبوت، آیہ۳۶۔
- ↑ سورہ ہود، آیہ۸۴۔
- ↑ سورہ اعراف، آیہ۸۵- ۹۰۔
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۱۲۔
- ↑ سورہ اعراف، آیہ۹۱۔
- ↑ سورہ اعراف، آیہ ۹۲۔
مآخذ
سودھو- ابنکثیر، اسماعیل بن عمر، البدایۃ و النہایۃ، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶م۔
- بروجردی، سید محمدابراہیم، تفسیر جامع، تہران، انتشارات صدر، چاپ ششم، ۱۳۶۶ش۔
- بلاغی، سید عبدالحجت، حجۃ التفاسیر و بلاغ الإکسیر، قم، انتشارات حکمت، ۱۳۸۶ق۔
- حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دارالعلوم، ۱۴۲۳ق۔
- شبر، سید عبداللہ، تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دارالبلاغۃ للطباعۃ و النشر، چاپ اول، ۱۴۱۲ق۔
- شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمۃ، محقق و مصحح: علیاکبر غفاری، تہران، دارالکتب الاسلامیۃ، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق۔
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تہران، انتشارات دانشگاہ تہران، مدیریت حوزہ علمیہ قم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش۔
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمہ، بلاغی، محمد جواد، تہران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش۔
- طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفۃ، چاپ اول، ۱۴۱۲ق۔
- فخر رازی، ابوعبداللہ محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق۔
- قرشی، سید علیاکبر، قاموس قرآن، تہران، دارالکتب الإسلامیۃ، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش۔
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ، تہران، دارالکتب الإسلامیۃ، چاپ اول، ۱۳۷۴ش۔
- مولوی، دیوان شمس۔
- یاقوت حموی، شہابالدین، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، چاپ دوم، ۱۹۹۵م۔