فہرست عناصر (اردو متبادلات)
علم کیمیاء دی موجودہ ترقی دے نال ایہ گل واضح اے کہ تاریخی (تجرباتی) کیمیاء دے برعکس عہدِ حاضر وچ علم کیمیاء اس مقام اُتے آجانے والا علم اے کہ جتھے اس وچ علم فزکس (بطور خاص سالماندی سطح پر)، علم کمپیوٹر تے ٹیکنالوجی دے نفوذ توں انکار ممکن نئيں تے انہاں تمام جدید علوم دی صراحتاں دی رو توں علم کیمیاء دی بنیاد مادے دی جس قسم اُتے انحصار کردی اے اسنوں عنصر کہیا جاندا اے۔ انہاں عناصر توں ہی (گھٹ توں گھٹ موجود یا معلوم) کائنات دے تمام تر مرکبات وجود وچ آئے نيں تے انہاں دے صیغاں دا انحصار وی انہاں ہی عناصر اُتے ہُندا اے ؛ ہور ایہ کہ تمام تر کیمیائی تعملات تے انہاں دی مساوتاں وی بنیادی سطح اُتے انہاں عناصر توں ہی منسلک ہُندیاں نيں۔ گویا ایہ گل عیاں اے کہ علم کیمیاء دے حصول دی خاطر عناصر دا علم (یا انہاں دی معلومات) حاصل کرنا اک لازم شرط اے۔
اردو ویکیپیڈیا اُتے عناصر دے اردو متبادلات دی لسٹ اپنی تشکیل توں پہلے (اور دوران تشکیل)، علم کیمیاء، علم فزکس، علم حیاتیات، علم طب تے ہندسیات جداں علوم توں ہم آہنگی دے نال نال لسانیات تے زباں شناسی دے قواعد دی نگرانی تے جانچ توں گذرتی اے۔ ہر ممکنہ توجہ تے ہر ممکنہ احتیاط برتی جاندی اے کہ ہر عنصر دا اردو نعم البدل کسی وی لحاظ توں تشنہ یا کامل صحت توں محروم نا رہ سکے۔ یعنی اس لسٹ دی تیاری دے پسمنظر وچ کیمیاء دے علاوہ تمام ہور سائنسی علوم وچ انہاں عناصر دے استعمال دا تقابل تے لسانیاتی اعتبار توں انہاں دی تاریخی ناں وجہ، اصول ترخیم تے سابقات تے لاحقات دی نظم بندی شامل نيں۔ ذیل وچ عناصر دی اسم بندی وچ استعمال ہونے والے مختلف لسانی اجزاء دا اک جدول درج اے جتھے انہاں اجزاء انگریزی اردو متبادلات تے انہاں دے مفہوم توں رجوع کيتا جاسکدا اے۔
| اصطلاحاندی سابقات، لاحقات تے علائم | ||
| انگریزی اصطلاح سانچہ:عنصرحوالہ | اردو اصطلاح سانچہ:اردوحوالہ | |
|
| |
| عدد | انگریزی نام | علامت | اردو متبادل | اردو ناں وجہ سانچہ:عنصرحوالہ | دور |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Hydrogen | H | آبساز | hydro = آب + gen = ساز (بنانے والا) | 1 |
| 2 | Helium | He | شمصر | hel = شم (شمس) + ium = صر (عنصر) | 1 |
| 3 | Lithium | Li | سنگصر | lithos = سنگ + ium = صر (عنصر) | 2 |
| 4 | Beryllium | Be | بلوصر | beryl = بلو (بلور) + ium = صر (عنصر) | 2 |
| 5 | Boron | B | بورین | bor = بو (بورہ / بوراق) + on = ین (لاحقۂ نسبت) | 2 |
| 6 | کاربن | C | فحمین | charbon/charcoal = فحم + on = ین (لاحقۂ نسبت) | 2 |
| 7 | Nitrogen | N | نطرساز | nitro = نطر (نطرون) + gen = ساز (سامنے لیانے والا) | 2 |
| 8 | آکسیجن | O | تیساز | oxey = تی ( تیز <ذائقہ / تیزاب>) + gen = ساز | 2 |
| 9 | فلورین | F | سیلانیہ | flux = سیلان + ine = ایہ (لاحقۂ نسبت) | 2 |
| 10 | Neon | Ne | نَوین | neos = جدید/ نَو + on = ین (لاحقۂ نسبت) | 2 |
| 11 | سوڈیم | Na | صوداصر | soda = صودا (عربی کلمہ) + ium = صر (عنصر) | 3 |
| 12 | Magnesium | Mg | مگنیصر | magnes = مگنی (مگنیشیا) + ium = صر (عنصر) | 3 |
| 13 | ایلومینیم | Al | زاصر | alumin = زا (زاج) + ium = صر (عنصر) | 3 |
| 14 | Silicon | Si | چقمین | flint = silex = چقم (چقماق) + on = ین (لاحقۂ نسبت) | 3 |
| 15 | Phosphorus | P | شبتاب | Phosphoros = صبح تارہ (phos = منور + phoros = کرنیوالا) | 3 |
| 16 | گندھک | S | کبریت | کبریت ؛ اردو وچ رائج برائے گندھک | 3 |
| 17 | Chlorine | Cl | سبزانیہ | chlor = سبزی مائل + ine = ایہ (لاحقۂ نسبت) | 3 |
| 18 | Argon | Ar | لاعملین | a = لا + erg = عمل + on = ین (لاحقۂ نسبت) | 3 |
| 19 | Potassium | K | اُشنانصر | potash = اُشنان + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 20 | Calcium | Ca | جمصر | calx = جم (جمرہ) + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 21 | اسکینصر | Sc | اسکینصر | scand = اسکین (جزیرہ نما اسکینڈے نیویا) + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 22 | ٹائی ٹینیئم | Ti | جبصر | titan = جبار + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 23 | وینیڈیئم | V | حبصر | freya = vanadia = فریا (دیوی الحب <پیار>) + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 24 | کرومیئم | Cr | لونصر | chrom = لون + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 25 | Manganese | Mn | میگنیوی | magnes = مگنی (مگنیشیا) + ese = وی (لاحقۂ نسبت) | 4 |
| 26 | Iron | Fe | لوہا | اردو وچ موجود، فولاد برائے steel | 4 |
| 28 | نکل | Ni | شیصر | nickel (جرمنی وچ ) = devil / goblin = (شیطان) شی + صر (عنصر) | 4 |
| 27 | کوبالٹ | Co | جنصر | kobold (جرمنی وچ ) = genie = (جن) + صر (عنصر) | 4 |
| 29 | Copper | Cu | تانبا | اردو وچ موجودسانچہ:اردوحوالہ | 4 |
| 30 | Zinc | Zn | خارصین | خارصین (خار = غار + صین = چین) اردو وچ موجودسانچہ:اردوحوالہ | 4 |
| 31 | Gallium | Ga | گالصر | گال (مقام) + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 32 | Germanium | Ge | المانصر | german (المانیا) = المان + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 33 | Arsenic | As | زرنیخ | زر = سونے دا یا سنہرا + نیخ = رنگتسانچہ:اردوحوالہ | 4 |
| 34 | Selenium | Se | قمصر | selene = ماہ دیوی / دیوی القمر = قم + ium = صر (عنصر) | 4 |
| 35 | برومین | Br | عفونیہ | bromos = بدبو = (عفنسانچہ:سامنےعفونت) عفون + ine = ایہ (لاحقۂ نسبت) | 4 |
| 36 | Krypton | Kr | مخفین | kryptos = krypt = مخفی + on = ین (لاحقۂ نسبت) | 4 |
| 37 | Rubidium | Rb | حمصر | rubidus = rubid = احمر سانچہ:پشت حمر سانچہ:سامنے حم + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 38 | Strontium | Sr | اسٹروصر | strontian = stront = اسٹروٹیئن (اسکاچستان) + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 39 | Yttrium | Y | ایتصر | yttr = ytterby = ایتربی (سویڈن) + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 40 | Zirconium | Zr | زرصر | zircon = فارسی زرگاں = سنہرا رنگ + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 41 | Niobium | Nb | نیوصر | niobe = نیوبی دیوی (یونانی اسطورات) + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 42 | مولیبڈینم | Mo | سرنم | molybdos = سر (سرب) نما + num = نم (نما توں لاحقۂ نسبت) | 5 |
| 43 | Technetium | Tc | طرصر | techne = طر (ٹیکنالوجی) طرحبندی توں بنایا + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 44 | Ruthenium | Ru | روصر | ruthen = (رو) سی علاقہ + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 45 | Rhodium | Rh | ورصر | rhod = ور (وردہ) + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 46 | Palladium | Pd | عقصر | palla = عق از عقل دیوی (ایتھنے پالاس) + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 47 | Silver | Ag | نقرہ | نقرہ اردو وچ رائج اے ؛ (سنسکرت: چاندی) | 5 |
| 48 | کیڈمیئم | Cd | قدموصر | cadmus = قدمو از (قدموس، دیومالائی شہزادہ) + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 49 | Indium | In | نیصر | نیل = indi = نیل (اک قدرتی نیلا مادہ) + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 50 | Tin | Sn | قلع | اردو وچ رائج | 5 |
| 51 | Antimony | Sb | کحل | اردو وچ موجود | 5 |
| 52 | Tellurium | Te | زمیصر | tellur = زمی از زمین + ium = صر (عنصر) | 5 |
| 53 | آیوڈین | I | بنفشیہ | ion = بنفشی + ine = eidos = ایہ (لاحقۂ نسبت) | 5 |
| 54 | Xenon | Xe | اجنبین | xenos = اجنب از اجنبی + on = ین (لاحقۂ نسبت) | 5 |
| 55 | Caesium | Cs | سمصر | caesius = سم از سماوی رنگ + ium = صر (عنصر) | 6 |
| 56 | Barium | Ba | واصر | barys = وا از وازِن + ium = صر (عنصر) | 6 |
| 57 | Lanthanum | La | مکتونم | Lanthano = مکتوم / مخفی + num = نم (نما توں لاحقۂ نسبت) | 6 |
| 58 | Cerium | Ce | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 59 | پریزیوڈیمیئم | Pr | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 60 | نیوڈیمیئم | Nd | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 61 | پرومیتھیئم | Pm | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 62 | Samarium | Sm | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 63 | Europium | Eu | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 64 | Gadolinium | Gd | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 65 | Terbium | Tb | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 66 | Dysprosium | Dy | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 67 | Holmium | Ho | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 68 | Erbium | Er | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 69 | Thulium | Tm | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 70 | Ytterbium | Yb | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 71 | Lutetium | Lu | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 72 | Hafnium | Hf | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 73 | ٹینٹلم | Ta | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 74 | ٹنگسٹن | W | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 75 | Rhenium | Re | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 76 | Osmium | Os | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 77 | Iridium | Ir | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 78 | Platinum | Pt | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 79 | Gold | Au | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 80 | Mercury | Hg | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 81 | Thallium | Tl | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 82 | Lead | Pb | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 83 | Bismuth | Bi | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 84 | Polonium | Po | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 85 | Astatine | At | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 86 | Radon | Rn | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 6 |
| 87 | Francium | Fr | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 88 | Radium | Ra | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 89 | Actinium | Ac | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 90 | تھوریئم | Th | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 91 | پروٹیکٹینیم | Pa | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 92 | Uranium | U | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 93 | Neptunium | Np | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 94 | Plutonium | Pu | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 95 | Americium | Am | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 96 | Curium | Cm | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 97 | Berkelium | Bk | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 98 | Californium | Cf | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 99 | Einsteinium | Es | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 100 | فرمیئم | Fm | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 101 | Mendelevium | Md | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 102 | نوبیلیئم | No | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 103 | Lawrencium | Lr | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 104 | Rutherfordium | Rf | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 105 | Dubnium | Db | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 106 | Seaborgium | Sg | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 107 | Bohrium | Bh | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 108 | Hassium | Hs | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 109 | میٹ نیریم | Mt | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 110 | Darmstadtium | Ds | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 111 | روٹجینیم | Rg | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 112 | Copernicium | Cn | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 113 | نہونیم | Uut | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 114 | Ununquadium | Uuq | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 115 | ماسکوویم | Uup | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 116 | Ununhexium | Uuh | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |
| 118 | اوگانیسن | Uuo | زیر تحقیق | بعد وچ اردو متبادل | 7 |