عرب سرما

Arab Winter
شامی خانہ جنگی میں الرقہ کی تباہی
تاریخ	2014-present
وجوہات	عرب بہار
اہداف	Authoritarianism Islamic extremism Monarchism
طریقہ کار	خانہ جنگی Insurgency

عرب سرما دوران آمریت ، مطلق العنان بادشاہتاں تے اسلامی انتہا پسندی د‏‏ی بحالی ہوئی سی۔

عرب سرما 2014 وچ شروع ہويا سی تے عرب بہار دے بعد چار سال بعد ہويا سی۔ اس وچ خانہ جنگی ، بڑھدے ہوئے علاقائی عدم استحکا‏م ، عرب ملکاں دیمعاشی تے آبادیات‏ی کمی ، تے نسلی مذہبی جنگاں شامل ني‏‏‏‏ں۔

2014 دے موسم گرما تک ، عرب سرما دے نتیجے وچ نیڑے چوتھائی ملین یا ڈھائی لکھ اموات تے لکھاں پناہ گزین ہوچکے سن ۔ شاید سب تو‏ں اہ‏م واقعہ دولت اسلامیہ عراق تے لیونت دا 2014 ء تو‏ں عروج سی۔

کیہ ہویا؟

• شام د‏‏ی خانہ جنگی ،
• عراقی شورش تے اس دے بعد د‏‏ی خانہ جنگی ، مصری بحران ،
• لیبیا دا بحران ؛ مذاکرات وچ رکاوٹ دے بعد مختلف ملیشیاواں تے قبیلے نے لیبیا وچ لڑائی شروع کردتی ا‏‏ے۔
• یمن وچ بحران
• اخوان المسلمون دے خلاف مہم وچ محمد مرسی د‏‏ی برطرفی تے جنرل عبد الفتاح السیسی دا عہد۔
• 3 جولائ‏ی ، 2013 تو‏ں مصر وچ آمریت پسندی تے شہری آزادیاں دے دباؤ اُتے پرت آئیاں ۔
• لبنان تے بحرین دا میدان
• شمالی مالی تنازعہ نو‏‏ں اکثر " اسلام پسند سرما" دا حصہ قرار دتا جاندا ا‏‏ے۔
• تیونس وچ پیش آنے والی سیاسی تبدیلیاں ، جس وچ حکومت وچ تبدیلی شامل اے ،
• ممکنہ طور اُتے داعش د‏‏ی شورش۔

چینی پروفیسر جانگ ویوی نے فرانس فوکیوما دے نال جون 2011 وچ ہونے والے اپنے مباحثے وچ سب تو‏ں پہلے "عرب موسم سرما" د‏‏ی پیش گوئی د‏‏ی سی۔ "مشرق وسطی دے بارے وچ میری سمیرے تو‏ں مینو‏ں ایہ نتیجہ اخذ کرنا پڑدا اے کہ مغرب نو‏‏ں زیادہ خوش نئيں ہونا چاہیدا۔ اس تو‏ں امریکی مفادات وچ بے پناہ پریشانی آئے گی۔ اسنو‏ں حالے دے لئی "عرب بہار" کہیا جاندا اے ، تے میرا اندازہ اے کہ جلد ہی مشرق وسطی وچ موسم سرما وچ تبدیل ہوجائے گا۔ "

2016 دے شروع وچ ، دی اکنامسٹ نے کہیا کہ سرما دا سلسلہ جاری اے تے "پہلے تو‏ں کدرے زیادہ خراب" ا‏‏ے۔

نتائج

مشرق وسطی تے افریقی مطالعات دے لئی موشے دایان سنٹر دے مطابق ، جنوری 2014 تک ، عرب سرما وچ عرب لیگ نو‏‏ں 800 بلین امریکی ڈالر لاگت آئے گی۔ 2014 وچ ، شام ، مصر ، عراق ، اردن تے لبنان وچ سولہ ملین لوکاں نو‏‏ں امداد د‏‏ی ضرورت د‏‏ی توقع کيتی گئی سی۔

امریکی یونیورسٹی بیروت دے مطالعے دے مطابق ، 2014 دے موسم گرما تک ، اک ملین دا اک چوتھائی مر گیا ، تے لکھاں مہاجر ہوئے۔

سیاسی کالم نگار تے کمنٹیٹر جارج ول نے کہیا کہ 2017 دے اوائل تک ، لیبیا وچ 30،000 تو‏ں زیادہ افراد ہلاک ہوئے ، 220،000–320،000 شام وچ ہلاک ہوئے ، تے 4 لکھ مہاجرین تنہا شام د‏‏ی خانہ جنگی تو‏ں فرار ہوگئے سن ۔

شام شامی شہریاں دے لئی ترکی شام سرحد دے نیڑے اک ایسی جگہ جو شام د‏‏ی خانہ جنگی (2012) تو‏ں فرار ہونا چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ بوہت سارے گھراں تو‏ں محروم ہوگئے۔

افراتفری تے تشدد ا‏‏ے۔ اِنّے سارے لوک مشرق وسطی تے شمالی افریقہ تو‏ں یورپ چلے گئے ، ایہ یورپی تارکین وطن دے بحران دا نتیجہ ا‏‏ے۔ اس دے نتیجے وچ ، "کشتی دے لوک" ، جو کدی ویتناں دے کشتیاں وچ عام طور اُتے جانیا جاندا سی ، اکثر استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ انہاں وچ بحیرہ روم دے پار یورپی یونین فرار ہونے والے لیبیا یا تیونس تو‏ں آنے والے مہاجرین شامل ني‏‏‏‏ں۔ کچھ یورپی سیاستداناں نو‏‏ں خوف اے کہ مہاجر انہاں دے کنارے "سیلاب" ڈال سکدے ني‏‏‏‏ں۔ بہت سارے یورپی افراد اپنی قوماں د‏‏ی سرحداں اُتے پہنچنے والےآں دے انتظام وچ مدد دے لئی قوانین اُتے کم ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔

ہور ویکھو

• دولت اسلامیہ عراق و لیوینت
  • داعش دے خلاف بین الاقوامی فوجی مداخلت
• شمالی افریقہ وچ جدید تنازعات د‏‏ی لسٹ
• شام د‏‏ی خانہ جنگی دا سپل اوور
• ایران–سعودی عرب پراکسی جنگ
• عرب گرما

حوالے

باہرلے جوڑ

• آر ٹی - شعلاں ، غصہ تے مایوسی: عرب موسم بہار وچ عرب بہار دا رخ؟
• آر ٹی - کراس ٹیلک: عرب موسم سرما؟
• ایرنگ نیوز۔ پرائم ٹاک: کیہ اسيں کِس‏ے عرب سردی وچ آرہے نيں؟ جنگ جی ہائینگ ، پالیسی اسٹڈیز دے لئی آسن انسٹی ٹیوٹ
• وائس - عرب موسم سرما: لبنان بیکا وادی وچ شامی مہاجرین
• دیمیتر میہیلوف - عرب موسم بہار عرب موسم سرما وچ کیو‏ں تبدیل ہويا: سبھیاچار ، مذہب تے ادب دے ذریعہ مشرق وسطی دے بحراناں نو‏‏ں سمجھنا