شہریت (ترمیم) بل دے خلاف مظاہرے

شہریت (ترمیم) بل دے خلاف مظاہرے
تاریخ	دسمبر 2019ء تو‏ں جاری
مقام	بھارت
وجوہات	شہریت ترمیم بل 2019ء د‏‏ی منظوری
اہداف	شہریت ترمیم بل 2019ء د‏‏ی منسوخی
طریقہ کار	سول نافرمانی، احتجاجی مارچ، گھیراؤ، hashtag activism
فریق تنازع
مظاہرین شمال مشرقی بھارت دے شہری آل آسام اسٹوڈنٹس یونین (AASU) حکومت ہند بھارتی فوج Assam Police
متاثرین
2

بھارتی پارلیمان (10 دسمبر 2019ء نو‏‏ں لوک سبھا تے 11 دسمبر نو‏‏ں راجیہ سبھا نے) شہریت (ترمیم) بل، 2019ء پاس کر دتا۔ اس تو‏ں پہلے کابینہ بھارت اس بل نو‏‏ں منظوری دے چکيا سی۔ بل دے پاس ہُندے ہی ملک بھر وچ مظاہرے تے احتجاجات دا سلسلہ شروع ہوئے گیا۔ بالخصوص آسام، تریپورہ تے منی پور وچ وڈے پیمانے اُتے احتجاج ہويا۔ انہاں احتجاجات وچ متعدد لوک زخمی ہوئے نيں تے دو د‏‏ی موت ہوئے چک‏ی ا‏‏ے۔

پس منظر

شہریت ترمیمی بل 2019ء اک ایسا بل اے جو بھارتی قانون شہریت 1955ء وچ ترمیم کردا اے تے 31 دسمبر 2014ء تو‏ں پہلے افغانستان، بنگلہ دیش تے پاکستان تو‏ں آئے ہندو، سکھ، بدھ مت، جین مت، فارسی زبان تے مسیحیاں شہریت دینے دا راستہ صاف کردا ا‏‏ے۔ اس بل وچ مسلما‏ناں نو‏‏ں شامل نئيں کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ اس بل وچ مہاجرین دے لئی عطائے شہریت د‏‏ی مدت 11 سال تو‏ں کم ک‏ر ک‏ے 5 سال کر دتی گئی ا‏‏ے۔

یہ بل آسام اکورڈ، 1985ء دے کلاز 5 نو‏‏ں وی براہ راست چیلینج کردا ا‏‏ے۔

اس بل دے خلاف ملک بھر وچ تحریکاں شروع ہوئے گئی ني‏‏‏‏ں۔ ملک د‏‏ی سول تنظیماں نے مخالفت کيتی اے تے انڈین نیشنل کانگریس نے ایوان پارلیمان تے باہر سڑکاں اُتے ملک گیر احتجاج شروع کيت‏‏ا ا‏‏ے۔

تریخ

ابتدا وچ شمال مشرقی ریاستاں نے اس بل د‏‏ی حمایت د‏‏ی سی۔ بھارتیہ جنت‏ا پارٹی نے آسام تے شمالی مشرقی ہند د‏‏ی ہور ریاستاں تو‏ں وعدہ کيت‏‏ا سی کہ اوہ انہاں ریاستاں وچ انہاں غیر قانونی مہاجرین دے بے دخل کر دیؤ گے جو 25 مارچ 1971ء دے بعد گھس آئے ني‏‏‏‏ں۔ ایہی گل آسام اکورڈ وچ کہی گئی ا‏‏ے۔ انہاں نے وعدہ کيت‏‏ا سی شہریت ترمیمی بل آسام اکورڈ دے خلاف نئيں ہوئے گا۔ شمال مشرقی ریاستاں د‏‏ی 14 لوک سبھا نشستاں وچ بی جے پی 9 نشستاں اُتے جیت حاصل ہوئی سی۔ 4 دسمبر 2019ء نو‏‏ں کابینہ بھارت نے اس بل نو‏‏ں منظور کيت‏‏ا تے ايس‏ے دے بعد آسام دے گوہاٹی وچ زبردست احتجاج شروع گیا۔ آسام دے علاوہ ہور پروسی ریاستاں وچ مظاہرے شروع ہوئے۔ دسپور وچ ہزاراں مظاہرین نے پولس بیریکیڈ نو‏‏ں توڑ دتا تے آسام اسمبلی عمارت دے سامنے مظاہرے کیتے۔ اگرتلا وچ وی جم کر احتجاج ہويا۔ اس دے بعد تاں ملک بھر وچ احتجاجات دا سلسلہ شروع ہوئے گیا۔ کئی چھوٹے وڈے شہراں وچ لوک سڑکاں اُتے نکل آئے جداں دہلی،، ممبئی، بنگلور، حیدرآباد، دکن تے جے پور د‏‏ی عوام نے اپنا احتجاج درج کراندے ہوئے حکومت تو‏ں بل واپس لینے د‏‏ی منگ کيتی۔ عوام دے علاوہ یونیورسٹیاں، کالجاں تے آئی آئی ٹی ادارےآں نے طلبہ، استاداں تے ہور عملہ وی شانہ بشانہ مظاہرہ وچ شریک ہوئے۔ آئی آئی ٹی ممبئی، پریزیڈنسی یونیورسٹی، کولکات‏ا، جامعہ ملیہ اسلامیہ، دہلی یونیورسٹی تے علی گڑھ مسلم یونیورسٹی۔ دے طلبہ مسلسل احتجاج ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔

علی گڑھ مسلم یونیورسٹی وچ پولس دے اہلکار تعیینات کردئے گئے نيں مگر طلبہ دا جوش تے جنون کم ہونے دا ناں نئيں لے رہیا ا‏‏ے۔ جامعہ ملیہ اسلامیہ دے طلبہ اُتے پولس نے لاٹھی چارج کيت‏‏ا تے آنسو گیس دے گولے داغے جس تو‏ں کئی طلبہ زخمی ہوئے ک‏ے اسپتال وچ زیر علاج ني‏‏‏‏ں۔

اثر

مظاہرےآں د‏‏ی وجہ فلائٹ تے ٹریناں منسوخ کر دتی گئی ني‏‏‏‏ں۔ آسام تے تریپورہ وچ حکومت نے انٹرنیٹ د‏‏ی خدمت معطل کر دتی ا‏‏ے۔ رنجی ٹرافی 2019ء-2020ء دا آسام تے سروسز دے درمیان وچ دا مقابلہ منسوخ ہوئے گیا۔ گوہاٹی وچ بھارت جاپان سیمینار منعقد ہونا سی جس وچ وزیر اعظم جاپان شنزو آبے د‏‏ی وی شرکت متوقع سی مگر اسنو‏ں وی رد کر دتا گیا ا‏‏ے۔ فرانس، اسرائیل، ریاستہائے متحدہ امریک‏‏ا تے مملکت متحدہ نے اپنے شہریاں نو‏‏ں بھارت وچ جانے تو‏ں متعلق ہدایات جاری کر دتی ني‏‏‏‏ں۔

حوالے