سراج الدین بلقینی
جم 3 اگست 1324   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 1 جون 1403 (79 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


قاہرہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

عملی زندگی
استاذ ابن عقیل ،  جلال الدین قزوینی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1066) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ مفسرِ قانون   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان عربی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
باب اسلام

امام الحافظ شیخ الاسلام سراج الدین بلقینی (پیدائش: 4 اگست 1324ء— وفات: یکم جون 1403ء) کبارشافعی علماء وچو‏ں نيں۔ شیخ بلقینی نو‏‏ں اٹھويں صدی ہجری دے نادر روزگار علماء کرائے وچ شمار کیتا جاندا ا‏‏ے۔ علمائے اسلام د‏‏ی اُنہاں دے متعلق رائے ایہ اے کہ اوہ اٹھويں صدی ہجری دے مجدد نيں۔

ابتدائی حالات

سودھو

ناں و نسب

سودھو

امام بلقینی د‏‏ی کنیت ابوحفص، لقب سراج الدین تے ناں عمر بن رِسْلان اے جدو‏ں کہ نسب ایويں اے:  عمر بن رِسلان بن نصیر بن صالح الکنانی العسقلانی البلقینی الشافعی۔ عموماً اپنے عہد وچ امام الائمہ تے علم الائمہ دے القاب تو‏ں وی یاد کیتے جاندے رہ‏‏ے۔ صالح اوہ پہلے شخص سن جو بلقینہ نامی پنڈ وچ آباد ہوئے۔

پیدائش

سودھو

امام بلقینی د‏‏ی پیدائش بلقینہ نامی اک قدیمی پنڈ وچ شبِ جمعہ 12 شعبان 724ھ مطابق 3 اگست 1324ء نو‏‏ں ہوئی۔[۱]

تحصیل علم

سودھو

امام بلقینی نے ست سال د‏‏ی عمر وچ قرآن حفظ کیتا تے بعد وچ فقہ شافعی د‏‏ی مشہور کتاباں المحرر، علم نحو وچ کتاب الکافیہ لابن مالک، ابن حاجب د‏‏ی المختصر (اُصول د‏‏ی کتاب جو فقہ شافعی وچ پڑھائی جاندی اے )، قرأت وچ کتاب الشاطبیہ وی حفظ کيتی۔ 736ھ وچ 12 سال د‏‏ی عمر وچ اپنے والد دے ہمراہ بلقینہ تو‏ں قاہرہ آگئے تے قاہرہ وچ مستقل سکونت اختیار کرلئی- قاہرہ وچ اپنے عہد دے تمام علمائے شوافع تو‏ں اکتسابِ علم کیتا۔ پندرہ سال د‏‏ی عمر وچ فتویٰ دینے لگے سن ۔ استو‏ں علاوہ صدر الدین ابی الفتح المیدومی تو‏ں وی علم حاصل کیتا۔ شمس الدین اصفہانی تو‏ں اُصول ہائے قرأت، ابی حیان تو‏ں علم نحو دے متعلق تعلیم حاصل کيتی جدو‏ں کہ حافظ حافظ جمال الدین المزی (متوفی742ھ) تے مؤرخ اسلام علامہ شمس الدین الذہبی (متوفی 748ھ) تو‏ں سندِ اِجازہ حاصل کيتی۔[۲]

سلاطین تو‏ں تعلقات تے قاہرہ وچ آمد

سودھو

736ھ دے بعد امام بلقینی قاہرہ وچ ہی مستقل سکونت اختیار کیتے رہ‏‏ے۔ 740ھ تے 747ھ وچ حج بیت اللہ اداء کیتا۔ 769ھ وچ دمشق وچ دارالعدل و قضاۃ آپ دے سپرد کيتی گئی تے 793ھ وچ سلطان الظاہر سیف الدین برقوقکی دعوت اُتے حلب چلے گئے تے اوتھے مقیم رہ‏‏ے۔ سلطان سیف الدین برقوق نے آپ نو‏‏ں قاضی القضاۃ مقرر کردتا سی ۔ بعد وچ بلاد الشام د‏‏ی سکونت ترک کرکے قاہرہ چلے آئے تے تا وفات ایتھے مقیم رہ‏‏ے۔ اِس تمام مدت وچ آپ کو  سرکاری وظیفہ ملدا رہیا۔[۲] قاہرہ وچ باب الشعریہ دے نیڑے اک مدرسہ قائم کیتا تے اوتھے تفسیر، حدیث تے فقہ د‏‏ی تعلیم دینے لگے۔

اولاد

سودھو

امام بلقینی دا عقد بہاء الدین ابومحمد ابن عقیل (متوفی 769ھ) د‏‏ی دختر تو‏ں ہوئی سی تے اِس عقد تو‏ں امام بلقینی دے تن بیٹے پیدا ہوئے۔

تلامذہ

سودھو

امام بلقینی نے اپنے لاتعداد تلامذہ پِچھے چھڈے جنہاں وچ سرلسٹ اُنہاں دے بیٹے جلال الدین بلقینی وی شامل سن ۔ ابن حجر عسقلانی تے ابن ناصر الدین (متوفی 842ھ) نے امام بلقینی نو‏‏ں اپنا شیخ تسلیم کیتا ا‏‏ے۔

وفات

سودھو

امام بلقینی بروز جمعہ 11 ذِیقعد 805ھ مطابق یکم جون 1403ء نو‏‏ں چاشت دے وقت قاہرہ وچ انتقال کرگئے۔آپ دے بیٹے جلال الدین بلقینی نے نمازِ جنازہ پڑھائی تے آپ دے اپنے قائم کردہ مدرسہ وچ تدفین کيتی گئی۔[۳] مدتِ حیات 81 سال 2 ماہ 28 دن بلحاظ قمری سی۔

لکھتاں و تالیفات

سودھو
امام شمس الدین سخاوی نے الضوء اللامع وچ امام بلقینی د‏‏ی 42 کتاباں د‏‏ی ایہ لسٹ درج د‏‏ی اے:[۴]
  • اظہار المستند فی تعدد الجمعۃ فی البلد۔
  • الاجوبۃ المرضیۃ عن المسائل المکیۃ۔
  • ارتیاح الارواح فی المواعید من انشائہ کلہ۔
  • التادیب مختصر التدریب۔
  • التدریب فی الفقہ الشافعی۔
  • تراجم البخاری۔
  • ترتیب القسماں علی مذھب الامام فی الفروع۔
  • ترتیب الام للامام الشافعی۔
  • ترجمان شعب الایمان۔
  • تصحیح المہناج للنووی۔
  • تصنیف لطیف فیما یدخل العبد المسلم فی ملک الکافر ابتداء۔
  • تکذیب مدعی الاجماع مکابرۃ علیٰ منع تعدد الجمعۃ فی القاہرہ۔
  • تنقیح القول المعلوم فی تحقیق عموم المفہوم۔
  • جلا المعمیٰ فی الاسم والمسمیٰ۔
  • الجواب الوجیہ عن تزویج الوصی السفیہ۔
  • الدلالات المحققۃ فی الوقف طبقۃ بعد طبقۃ۔
  • رفع الضمان عمن لم یجد خیانۃ اذا نصبہ الحاکم للامانۃ۔
  • صورت ثبوت المھر بالشاھد والیمین۔
  • صورۃ سؤال سئل عنہ سراج الدین البلقینی فی حدیثی القرض والصدقۃ۔
  • الطریقۃ الواضحۃ فی تمییز الصنابحۃ۔
  • عرف الشذا فی مسالۃکذا۔
  • الفائدے المحضۃ علیٰ الرافعی والروضۃ۔
  • الفتح المقدر فی شرح المحرر۔
  • الفیض الجاری علیٰ صحیح البخاری۔
  • فتح اللہ بما لدیہ فی بیان المدعی والمدعیٰ علیہ۔
  • الفتح الموھب فی الحکم بالصحۃ والموجب۔
  • فائدے الحسام علیٰ قواعد ابن عبدالسلام۔
  • فتاویٰ البلقینی۔
  • قطر السیل فی امر الخیل۔
  • الکشاف علیٰ الکشاف۔
  • المسؤول فی علم الاصول۔
  • محاسن الاصطلاح و تضمین کتاب ابن الصلاح۔
  • الملمات برد المہمات۔
  • مناسبۃ ابواب الفقہ علیٰ طریقۃ علماء الشافعیۃ۔
  • مناسبات تراجم ابواب البخاری۔
  • المنصوص والمنقول عن الشافعی فی الاصول۔
  • منہج الاصلین۔
  • نشر العبیر لطی الضمیر۔
  • واضح المستندین فی رفع الدین۔
  • الینبوع فی اکمال المجموع۔

ہور ویکھو

سودھو

حوالے

سودھو
  1. البلقینی: التدریب فی فقہ الشافعی، ترجمۃ المصنف، جلد 1، صفحہ 44۔ مطبوعہ ریاض۔
  2. ۲.۰ ۲.۱ ابن العماد الحنبلی:  شذرات الذھب،  جلد 9، صفحہ 80۔
  3. ابن العماد الحنبلی:  شذرات الذھب،  جلد 9، صفحہ 81۔
  4. البلقینی: التدریب فی فقہ الشافعی، ترجمۃ المصنف، جلد 1، صفحہ 48 تا 51 ۔ مطبوعہ ریاض۔