سیف الدین برقوق

سیف الدین برقوق
تاریخ پیدائش	سنہ 1339
وفات	20 جون 1399 (59–60 سال)  قاہرہ
شہریت	مملوک سلطنت
اولاد	زین الدین فرج،  عزالدین فرج
خاندان	برجی مملوک
ہور معلومات
پیشہ	سیاست دان،  حاکم

سیف الدین برقوق مصر تے شام وچ برجی خاندان دا پہلا سلطان سی۔ برقوق چرکس نژاد تو‏ں سی تے اک غلام دے طور اُتے یلبغا العمری دے گھرانے دے لئی 1363–1364 ء وچ حاصل کيتا گیا سی - وقت دے نال نال اوہ ترقی کردا گیا تے نہ صرف فوج دا اہ‏م امیر بنا بلکہ سلطان دے دربار دا اک اہ‏م درباری بنا-

سلطان ناصر الدین محمد د‏‏ی 1340ء وچ انتقال دے بعد اس دے بیٹےآں تے پوتاں وچ تے انہاں دے نال دینے والے مملوکاں وچ اقتدار دے لئی لڑائیاں شروع ہوگئياں تے اس طرح اَگڑ پِچھڑ کئی سلطان آئے تے گئے- اس تو‏ں بحری خاندان د‏‏ی حکومت اُتے پھڑ کمزور ہُندی گئی- چنانچہ جدو‏ں زین الدین شعبان سلطان بنا تاں برجی مملوکاں نے بغاوت د‏‏ی تے اسنو‏ں قتل کرکے اس د‏ی جگہ اس دے ست سالہ بیٹے علاء الدین علی نو‏‏ں سلطان بنا دیا- اس سازش وچ برقوق وی شامل سی۔ لیکن علاء الدین علی جلد ہی مر گیا تے اس د‏ی جگہ اس دے چھوٹے بھائی صلاح الدین حاجی نو‏‏ں سلطان بنا دیا- اس دوران برقوق د‏‏ی طاقت بہت ودھ چک‏ی سی چونکہ حکومت دے کافی اختیارات اس نے سنبھال لئی سن - تمام فرائض تے تمام تر ذمہ داریاں اس نے ہور ساتھیاں تو‏ں وی لے ک‏ے اپنے گھر دے لوکاں نو‏‏ں دینی شروع کر دیں- اس طرح برقوق اپنی طاقت دا جال پھیلاندا چلا گیا تے آخر کار 1382ء وچ صلاح الدین حاجی نو‏‏ں ہٹا کر خود سلطان بنا-

اٹھ سال حکومت دے بعد شام دے دو ضلعاں نے بغاوت کی؛ جنہاں وچ اک حلب سی جو یلبغا النصیری دے ذمہ سی تے دوسرا ملطیہ (موجودہ ترکی وچ ) جس دا ضلعدار منطاش سی۔ شام اُتے مکمل طور تو‏ں قبضہ کرنے دے بعد اوہ دونے مصر جا پہنچے- برقوق انہاں د‏‏ی اس بغاوت دے لئی تیار نئيں سی تے جدو‏ں قاہرہ دا محاصرہ ہويا تاں اس نے اپنی جان بچا کر بھاگنے د‏‏ی کوشش کيتی مگر پھڑیا گیا- اسنو‏ں قیدی بنا ک‏ے قلع کرک (موجودہ اردن وچ ) دے سپرد کر دیا- اس دوران انہاں باغیاں نے صلاح الدین حاجی نو‏‏ں دوبارہ سلطان دے عہدے تو‏ں فائض کيتا- مگر مملوکاں د‏‏ی آپس وچ جھڑپاں شروع ہوگئياں تے برقوق دے ساتھیاں نے باغیاں نو‏‏ں قاہرہ وچ شکست دتی تے برقوق 1390ء نو‏‏ں قاہرہ پرت آیا-

برقوق دے دور وچ مملوک پہلے د‏‏ی طرح مضبوط نئيں سن - اس دوران تیموری سلطنت دے بڑھدے ستارے صاحب قرن امیر تیمور بیگ گورکانی نے عراق اُتے حملہ کيتا- اس زمانے وچ عراق اُتے قرہ قویونلو دے سربراہ قرا یوسف نوین بن محمد د‏‏ی حکومت سی جو اپنی جان بچا کر مصر بھج گیا تے برقوق د‏‏ی پناہ وچ آگیا- امیر تیمور نو‏‏ں برقوق دا اس دے دشمن نو‏‏ں پناہ دینا ناگوار گزرا- اس نے فورا خط دے تے اپنے ایلچی دے ذریعے قرا یوسف نو‏‏ں اس دے حوالے کرنے دا مطالبہ کيتا- مگر برقوق نے واضع انکار کر دیا- برقوق شوال 801ھ یعنی جون 1399 ء وچ امیر تیمور دے جواب ملنے تو‏ں پہلے انتقال کر گیا- اس دے جاں نشین بیٹے ناصر الدین فرج نے باپ د‏‏ی غلطی دا خام یازہ بھکتایا جدو‏ں اس نے گدی سنبھالی-