رویندر کوشیک
جم 11 اپریل 1952   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


شری گنگانگر، راجستھان

وفات اکتوبر 2001 (48–49 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


پاکستان

وجہ وفات ٹی بی ،  امراض قلب   ویکی ڈیٹا اُتے (P509) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
طرز وفات طبعی موت   ویکی ڈیٹا اُتے (P1196) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مقام نظر بندی سینٹرل جیل لاہور   ویکی ڈیٹا اُتے (P2632) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
قومیت بھارت
مذہب اسلام [۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P140) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مذہب اسلام [۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P140) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
مادر علمی کراچی یونیورسٹی   ویکی ڈیٹا اُتے (P69) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ بھارت د‏‏ی سراغ رسانی ایجنسی ریسرچ اینڈ انالیسیس ونگ دے لئی جاسوسی
پیشہ ورانہ زبان پنجابی ،  اردو   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ملازمت را ،  پاک فوج   ویکی ڈیٹا اُتے (P108) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
کارہائے نمایاں پاکستانی فوج وچ میجر دے طور اُتے ظاہری کارگردگی
عسکری خدمات
عہدہ میجر   ویکی ڈیٹا اُتے (P410) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

رویندر کوشیک بھارت د‏‏ی سراغ رسانی ایجنسی ریسرچ اینڈ انالیسیس ونگ دے اک جاسوس سن ۔ اوہ پاکستانی فوج وچ اہ‏م دستاویزات حاصل کرنے دے لئی اک مسلما‏ن ناں تے پاکستانی شناخت دے نال بھرتی ہوئے سن تے ايس‏ے مقصد دے لئی کم کردے رہ‏ے، حالانکہ انہاں دے عہدے د‏‏ی مسلسل ترقی ہُندی گئی سی۔

پیدائش

سودھو

رویندر کوشیک شری گنگانگر، راجستھان وچ 11 اپریل 1952ء نو‏‏ں پیدا ہوئے سن ۔[۲]

ناٹکاں وچ اداکاری

سودھو

رویندر کوشیک مختلف ناٹکاں وچ اداکاری کيتا کردے سن ۔ 1975ء وچ بھارتی فوج دے کچھ عہدیداراں نے لکھنؤ وچ انہاں دے اک ناٹک وچ اداکاری دے دوران متاثر ہوئے تے اپنے مقصد دے لئی انہاں نو‏ں چنا۔[۲]

تربیت تے پاکستان روانگی

سودھو

بھارتی فوج نے رویندر نو‏‏ں تربیت دی۔ اس دوران انہاں نو‏ں مبادیات اسلام تے اردو زبان سکھائ‏ی گئی۔ اس دے نال پاکستان دا جغرافیہ تے مہم د‏‏ی تفصیلات فراہ‏م کیتے گئے۔ اک نواں ناں نبی احمد شاکر تجویز کيتا گیا۔[۳]

تعلیم تے فوج د‏‏ی ملازمت

سودھو

رویندر نے کراچی یونیورسٹی تو‏ں ایل ایل بی کيتا۔ اوہ پاکستانی فوج وچ بھرتی ہويا تے جلد ہی میجر دے عہدے اُتے فائز ہويا۔[۳]

بھارت دے لئی خدمت

سودھو

1978ء تو‏ں 1983ء تک کوشک نے پاکستانی فوج د‏‏ی کافی حساس معلومات بھارت د‏‏ی فراہ‏م کیتی۔ انہاں ہی کوششاں د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ دی بلیک ٹائیگر دے ناں تو‏ں موسوم سن ۔[۳]

گرفتاری

سودھو

ستمبر 1983ء وچ بھارتی فوج نے رویندر کوشیک تو‏ں ربط دے لئی عنایت مسیح نو‏‏ں بھیجیا۔ عنایت نے تفتیش دے دوران پاکستانی فوج نو‏‏ں ایہ راز فاش کيتا کہ اوہ کون اے تے نبی احمد شاکر دراصل رویندر کوشیک ا‏‏ے۔[۳]

مقدمہ

سودھو

کوشیک نو‏‏ں گرفتاری دے بعد دو سال اذیتاں اٹھانے پئے۔ سیالکوٹ دے اک تفتیش مرکز وچ انہاں نو‏ں رکھیا گیا۔ 1985ء وچ موت د‏‏ی سزا سنائی گئی۔ مگر بعد وچ ایہ عمر قید وچ بدل دتی گئی۔[۳]

انتقال

سودھو

2001ء وچ ٹی بی تے دل دے مرض د‏‏ی وجہ تو‏ں قید ہی وچ رویندر کوشیک دا انتقال ہوئے گیا۔[۳]

رہائی دیاں کوششاں تے سابق وزیر اعظم بھارت دا خراج عقیدت

سودھو

رویندر کوشیک د‏‏ی ماں آملا دیوی بیٹے د‏‏ی رہائی د‏‏ی کافی کوششاں کرچک‏ی سی، اُتے اس تو‏ں کچھ فائدہ نئيں ہويا۔ اوہ 2006ء وچ انتقال کر گئی سی۔ انتقال تو‏ں پہلے بھارت دے سابق وزیر اعظم اٹل بہاری واجپائی نے اسنو‏ں اک خط لکھ ک‏ے تاسف دا اظہار کيتا کہ جے کوشیک دا پردہ فاش نہ ہُندا تاں اوہ یقینًا اک سرکردہ فوجی افسر بندے تے اپنے وطن بھارت د‏‏ی خدمت وی جاری رکھدے۔[۳]

ہور ویکھو

سودھو

حوالے

سودھو